6. ÇALIŞMANIN MADDİ DESTEĞİ
8.3 Çalışmanın Güçlü Yanları
Literatürde bu konuda yapılmış olan çalışma sayısının az olması, sadece özbildirim ölçeği kullanılarak yapılan çalışmaların özellikle bu konuda bilgi almak açısından yetersiz olması, kalitatif çalışmaların duygu, düşünce ve deneyimleri öğrenmek açısından daha iyi bir çalışma alanı yaratması göz önünde bulundurulduğunda bu çalışmanın literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Ayrıca bu çalışmanın, karma yöntemle tasarlanıp hem nicel hem de nitel verilere yer verilmiş olması çalışmayı güçlü kılmaktadır.
68 9-ÖNERİLER VE SONUÇ
Bu çalışma bulgularına göre; ruh sağlığı uzmanlarının öncelikle cinsiyet değişimi için başvuran danışanlarıyla sağlam temeller üzerine oturtulmuş bir işbirliği kurmasının ve ilerleyen aşamalarda gerçekleştirilecek destekleyici görüşmelerin; danışanlarının tıbbi izlem süreciyle ilgili başlangıçta veya ileride oluşabilecek olumsuz algıların önüne geçeceğini düşünmekteyiz. Transseksüel bireylerin cinsiyet değişikliği için uzman bir kuruluşa başvurana dek tecrübe ettikleri, cinsel kimliklerini benimsemeleri/içselleştirmeleri üzerine olumlu ya da olumsuz etkileri olabilecek tüm sosyal yaşam deneyimlerinin, çocukluk, ergenlik ve erişkinlik dönemindeki ilişkilerinde bağlanma örüntülerinin nitelikleri ve sürekliliklerinin derinlemesine incelenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Transseksüel bireylerin daha yüksek benlik saygısı ile beraber cinsel kimliklerini içselleştirerek, sıklıkla maruz kaldıklarını ifade ettikleri damgalanma stresi ile başa çıkabilme yöntemleri
geliştirebilmelerinin, toplumsal damgalanmayı içselleştirmelerinin önüne geçebileceği
kanaatindeyiz. Bu noktada; ruh sağlığı uzmanlarının da iyi bir danışan-hekim ilişkisi çerçevesinde transseksüel bireylere önemli bir sosyal destek kaynağı sağlayabileceğini, yapılacak destekleyici dinamik görüşmelerle danışanlarının benlik saygılarının ve ruhsal dayanıklılıklarının artmasına ve böylece cinsiyet geçiş sürecindeki klinik müdahalelerin öncesi ve sonrasındaki yaşam kalitelerinin iyileşmesine yardımcı olabileceklerini düşünüyoruz.
KAYNAKLAR
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci baskı (DSM-V) (Çev. Ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2013.
Basım N, Çetin F,Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması , Türk Psikiyatri Dergisi 2011;22.
Benjamin Sadock, Virginia Alcott Sadock, Pedro Ruiz (2014) Kaplan and Sadock's Synopsis of Psychiatry 11. Edition.
Bockting WO, Miner MH, Swinburne Romine R E, Hamilton A and Coleman E (2013) Stigma, Mental Health, and Resilience in an Online Sample of the US Transgender Population. Am J Public Health; 103(5): 943–951.
Bockting, W. O. (2008). Psychotherapy and the real life experience: From gender dichotomy to gender diversity. Sexologies, 17, 211–224.
Bockting, W. O., Knudson, G., & Goldberg, J. M. (2006). Counseling and mental health care for transgender adults and loved ones. International Journal of Transgenderism, 9, 35– 82.
Bowlby J. Attachment and Loss, Vol. II. Separation, Anxiety and Anger. New York, Basic Books, 1973.
Clements-Nolle K, Marx R, Guzman R, Katz M (2001) HIV prevalence, risk behaviors, health care use, and mental health status of transgender persons: implications for public health intervention. Am J Public Health. ;91(6):915-21.
Clements-Nolle, K., Marx, R. and Katz, M. (2006) Attempted Suicide among Trans-gender Persons: The Influence of Gender-Based Discrimination and Victimization. Journal of Homosexuality, 51, 53-69.
Creswell, J.W. (2003).Research Design. Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches, SAGE Publications, London, p. 209–229.
70 Fakültesi, Ankara, ss. 1-50, 1986.
Davey A, Bouman WP, Arcelus J ve ark. (2014) Social support and psychological well-being in gender dysphoria: A comparison of patients with matched controls. J Sex Med 11:2976-2985. Davilla J, Burge D, Hammen C. Why does attachment style change? J Pers Soc Psychol 1997; 73:826-838.
De Cuypere G, Elaut E, Heylens G, Van Maele G, Selvaggi G, T’Sjoen G, Rubens R, Hoebeke P, Monstrey S. Long-term follow-up: Psychosocial outcome of Belgian transsexuals after sex reassignment surgery. Sexologies 2006; 15(2): 126–33
DeLongis A, Holtzman S (2005) Coping in context: the role of stress, social support, and personality in coping. J Pers 73:1633-1656.
Diamond, L M; & Butterworth M (2008) Questioning gender and sexual identity: Dynamic links over time. Sex Roles: A Journal of Research, 59(5-6), 365-376.
E. Coleman , W. Bockting , M. Botzer , P. Cohen-Kettenis , G. DeCuypere , J. Feldman , L. Fraser , J. Green , G. Knudson , W. J. Meyer , S. Monstrey , R. K. Adler , G. R. Brown , A. H. Devor , R. Ehrbar , R. Ettner , E. Eyler , R. Garofalo , D. H. Karasic , A. I. Lev , G. Mayer , H. Meyer- Bahlburg , B. P. Hall , F. Pfaefflin , K. Rachlin , B. Robinson , L. S. Schechter , V. Tangpricha , M. van Trotsenburg , A. Vitale , S. Winter , S. Whittle , K. R. Wylie & K. Zucker (2012) Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender-Nonconforming People, Version 7. Eker D, Arkar H, Yaldız H,Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formunun Faktör Yapısı Geçerlik ve Güvenirliği Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12(1):17-25.
European Union Agency for Fundamental Rights (2014) Annual report.
Factor R and Rothblum E. (2008) Exploring gender identity and community among three groups of transgender individuals in the United States: MTFs, FTMs, and genderqueers. Health Sociology Review ;17: 235–253.
Frankel, J.R., Wallen, N.E. (2006). How to Design And Evaluate Research In Education, McGrawHill Companies, NewYork, p. 396-463.
(MD), G.T’Sjoen (MD, PhD), R. Rubens (MD, MSc), P. Hoebeke (MD, PhD), S. Monstrey (MD, PhD) Long-term follow-up: psychosocial outcome of Belgiantranssexuals after sex reassignment surgery (2006) Sexologies 15(2):126-133.
Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi. Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 83.
Grant, Jaime M., Lisa A. Mottet, Justin Tanis, Jack Harrison, Jody L. Herman, and Mara Keisling(2011) Injustice at Every Turn: A Report of the National Transgender Discrimination Survey. Washington: National Center for Transgender Equality and National Gay and Lesbian Task Force.
Hatzenbuehler, Mark L. (2009) How does sexual minority stigma “get under the skin”? A psychological mediation framework. Psychological Bulletin, Vol 135(5), Sep 2009, 707-730.
Heylens G, Verroken C, De Cock S, T’Sjoen G, and De Cuypere G (2014)Reassignment therapy on psychopathology: A prospective study of persons with a gender identity disorder. J Sex Med; 11:119–126.
Johanna Olson, M.D., Sheree M. Schrager, M.S., Marvin Belzer, M.D., Lisa K. Simons, M.D., and Leslie F, Clark, MPH (2015) Baseline Physiologic and Psychosocial Characteristics of Transgender Youth Seeking Care for Gender Dysphoria. J Adolesc Health;57(4): 374–380. Johanna Olson, MD; Catherine Forbes, PhD; Marvin Belzer, MD (2011) Management of the Transgender Adolescent Arch Pediatr Adolesc Med. 2011;165(2):171-176.
Kaptan S (2010) Transseksüalite, Psikiyatrik Hastalıklar, Aile ve Sosyal Destek. Yayınlanmamış uzmanlık tezi. İstanbul, Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı. Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s. 77-168.
Kuhn A, Bodmer C, Stadlmayr W, Kuhn P, Mueller MD, Birkhäuser M. Quality of life 15 years after sex reassignment surgery for transsexualism. Fertility and Sterility 2009;92(5): 1685–89. Lamb ME, Thompson RA, Gardner W, Charnov EL. Infant-Mother Attachment: The Origins and Developmental Significance of Individual Differences in Strange Situation Behavior. Hillsdale,NJ, Routledge, 1985.
72 Konular, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2015
Nuttbrock L1, Hwahng S, Bockting W, Rosenblum A, Mason M, Macri M, Becker J. (2010) Psychiatric impact of gender-related abuse across the life course of male-to-female transgender persons.
Öztürk OM, Uluşahin A., Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, 14. Baskı Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri, (2016).
Polat A, Yuksel S, Discigil AG ve ark. (2005) Family attitudes toward transgendered people in Turkey: experience from a secular Islamic country. Int J Psychiatry Med 35:383-393
Reisner SL, Conron KJ, LA Tardiff, Jarvi S, A R Gordon and S B Austin (2014) Monitoring the health of transgender and other gender minority populations: Validity of natal sex and gender identity survey items in a U.S. national cohort of young adults. BMC Public Health; 14:1224. Selçuk, E., Günaydın, G., Sümer, N., & Uysal, A. (2005). Yakın ilişkilerde yaşantılar envanteri II’nin Türk örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 8(16). Singh AA, Hays DG, Watson LS (2011) Strength in the face of adversity: Resilience Strategies of Transgender Individuals. J Counseling and Development 89:20-27.
Steensma TD, Biemond R, de Boer F, and Cohen-Kettenis PT (2010) Desisting and persisting gender dysphoria after childhood:A qualitative follow-up study Clinical Child Psychologyand Psychiatry: 16(4) 499–516.
Steven Weyers MD Els Elaut MrSc Petra De Sutter MD, PhD Jan Gerris MD, PhD Guy T'Sjoen MD, PhD Gunter Heylens MD Griet De Cuypere MD Hans Verstraelen MD (2009) Long‐term Assessment of the Physical, Mental, and Sexual Health among Transsexual Women.
Sudo T, Yamamoto K, Yoshikawa R (2018) Qualitative Study on the Psychological Experiences of Trans-man and Trans-woman. Tokai J Exp Clin Med.;43(2):45-49.
Tashakkori, A., Teddlie, C. (2003). Handbook of Mixed Methods In Social & Behavioral Research, SAGE Publications, London, p. 167–188.
Turan Ş, Poyraz CA, İnce E ve ark. (2015) Cinsiyet değiştirme ameliyatı için psikiyatri kliniğine başvuran transseksüel bireylerin sosyodemografik ve klinik özellikleri. Turk Psikiyatri Derg 26:153-160.
Wallien MS, Cohen-Kettenis PT (2008) Psychosexual outcome of gender-dysphoric children. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry ;47(12):1413–1423.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 72-265.
Yılmaz V, Göçmen I (2015) Summary Results of the Social and Economic Problems of Lesbian, Gay, Bisexual and Transsexual (LGBT) Individuals in Turkey Research. London, Centre for Policy and Research on Turkey (ResearchTurkey) s.97-105.
Yüksel Ş, Aslantaş Ertekin B ve ark. (2016) A neglected topic in clinical practice: Suicide risk among transgender individuals. Nöropsikiyatri Arşivi
Yüksel Ş, Aslantaş Ertekin B ve ark. (2017) A neglected topic in clinical practice: Suicide risk among transgender individuals.
Zimet GD, Powel SS, Farley GK ve ark. (1990) Psychometric characteristics of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support. J Pers Assess, 55: 610-617.
74 10-EKLER
Ek 1: Yarı Yapılandırılmış Derinlemesine Görüşme Formu
1-Cinsiyetinizden hoşnut olmadığınızı ilk olarak ne zaman ve nasıl hissettiniz?
2-İlk hissettiğinizde yaşadığınız duyguları bize tarif eder misiniz? (Bu duyguyu neye benzetirsiniz? Benzer bir duyguyu başka bir zamanda yaşadınız mı?)
3-Cinsiyetinizden hoşnutsuzluk ve cinsel kimliğinizle ilgili duygu ve düşüncelerinizin netleşmesinde neler etkili oldu ? Bu ne zamana denk geliyordu?
4-Cinsel kimliğinizle ilgili duygu ve düşüncelerinizin netleşme sürecinde görünümünüz (kılık, kıyafet) ile ilgili neler söylemek istersiniz?
5-Cinsel kimliğinizle ilgili duygu ve düşüncelerinizin netleşme sürecinde çevrenizle (aile, iş yaşamı, arkadaş) olan ilişkilerinizin seyri hakkında neler söylemek istersiniz? (Romantik ilişkileriniz ve cinsel deneyiminiz ile ilgili de biraz bilgi verir misiniz?)
6- Vücudunuzla, görüntünüzle (yüzünüz, göğüsleriniz, cinsel organlarınız, bacaklarınız, elleriniz) ilgili düşünceleriniz ve duygularınızı bizimle paylaşır mısınız?
7- Şu anda kimlerle yaşamaktasınız, geçiminizi nasıl sağlıyorsunuz ve geleceğe dair beklentileriniz nelerdir?
8- Şu anda romantik ilişki içinde olduğunuz biri var mı? (Varsa romantik ilişkinizin seyri ile ilgili neler söylemek istersiniz?)
9- Cinsiyet değişikliği için merkezimize başvurma kararınızı neler etkiledi?
10- Transseksüel bir birey olarak cinsiyet değişimi amacıyla merkezimize başvurmadan önceki günlük yaşantınızda sizi zorlayan durum ve alanlar hakkında neler söylemek istersiniz?
11- Cinsiyet geçiş sürecinde (merkezimize başvurunuz ve izlem sürecinizde) sizi en çok zorlayan durum ve alanlar hakkında neler söylemek istersiniz?
12- Cinsiyet geçiş sürecinde karşılaştığınız hekimler ve yardımcı sağlık personelinin size karşı tutum ve davranışları hakkında neler düşünüyorsunuz? Sizin hekimlerden ve yardımcı sağlık personelinden beklentileriniz nelerdir?
Ek 2: Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri
Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II (Experiences in Close Relationships-Revised)
Ölçek toplam 36 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin 18 maddesi kaçınmacı bağlanma, geri kalan 18 maddesi ise kaygılı bağlanma boyutlarını ölçmektedir.
Kaçınmacı Bağlanma Boyutu: Çift sayı olan maddelerin ortalaması alınarak hesaplanır Kaygılı Bağlanma Boyutu: Tek sayı olan maddelerin ortalaması alınarak hesaplanır.
Ters kodlanan maddeler: 4, 8, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 24, 26, 30, 32, 34, 36.
7’li derecelendirme yöntemine göre: 1 = Hiç katılmıyorum
4 = Ne katılıyorum ne katılmıyorum 7 = Tamamen katılıyorum
Önemli Not: Ölçek maddelerinin bazılarında “yakın olmak” veya “yakınlaşmak” ifadeleri geçmektedir. Bu ifadelerle kastedilen partnerinizle duygusal yakınlık kurmak, düşüncelerinizi veya başınızdan geçenleri partnerinize açmak, partnerinize sarılmak ve benzeri davranışlardır. İlgili maddeler bu tanıma göre cavaplandırılır.
76 (YIYE-II)
Aşağıdaki maddeler romantik ilişkilerinizde hissettiğiniz duygularla ilgilidir. Bu araştırmada sizin ilişkinizde yalnızca şu anda değil, genel olarak neler olduğuyla ya da neler yaşadığınızla ilgilenmekteyiz. Maddelerde sözü geçen "birlikte olduğum kişi" ifadesi ile romantik ilişkide bulunduğunuz kişi kastedilmektedir. Eğer halihazırda bir romantik ilişki içerisinde değilseniz, aşağıdaki maddeleri bir ilişki içinde olduğunuzu varsayarak cevaplandırınız. Her bir maddenin ilişkilerinizdeki duygu ve düşüncelerinizi ne oranda yansıttığını karşılarındaki 7 aralıklı ölçek üzerinde, ilgili rakam üzerine çarpı (X) koyarak gösteriniz.
1 2 3 4 5 6 7
Hiç Kararsızım/ Tamamen
katılmıyorum fikrim yok katılıyorum
1. Birlikte olduğum kişinin sevgisini kaybetmekten korkarım.
1 2 3 4 5 6 7
2. Gerçekte ne hissettiğimi birlikte olduğum kişiye göstermemeyi tercih ederim.
1 2 3 4 5 6 7
3. Sıklıkla, birlikte olduğum kişinin artık benimle olmak istemeyeceği korkusuna kapılırım.
1 2 3 4 5 6 7
4. Özel duygu ve düşüncelerimi birlikte olduğum kişiyle paylaşmak konusunda kendimi rahat hissederim.
1 2 3 4 5 6 7
5. Sıklıkla, birlikte olduğum kişinin beni gerçekten sevmediği kaygısına kapılırım.
1 2 3 4 5 6 7
6. Romantik ilişkide olduğum kişilere güvenip inanmak konusunda kendimi rahat
bırakmakta zorlanırım.
1 2 3 4 5 6 7
7. Romantik ilişkide olduğum kişilerin beni, benim onları önemsediğim kadar
önemsemeyeceklerinden endişe duyarım.
1 2 3 4 5 6 7
8. Romantik ilişkide olduğum kişilere yakın olma konusunda çok rahatımdır.
1 2 3 4 5 6 7
9. Sıklıkla, birlikte olduğum kişinin bana duyduğu hislerin benim ona duyduğum hisler kadar güçlü olmasını isterim.
1 2 3 4 5 6 7
10. Romantik ilişkide olduğum kişilere açılma konusunda kendimi rahat hissetmem.
1 2 3 4 5 6 7
11. İlişkilerimi kafama çok takarım. 1 2 3 4 5 6 7
12. Romantik ilişkide olduğum kişilere fazla yakın olmamayı tercih ederim.
1 2 3 4 5 6 7
13. Benden uzakta olduğunda, birlikte olduğum kişinin başka birine ilgi duyabileceği korkusuna kapılırım.
14. Romantik ilişkide olduğum kişi benimle çok yakın olmak istediğinde rahatsızlık duyarım.
1 2 3 4 5 6 7
15. Romantik ilişkide olduğum kişilere duygularımı gösterdiğimde, onların benim için aynı şeyleri hissetmeyeceğinden korkarım.
1 2 3 4 5 6 7
16. Birlikte olduğum kişiyle kolayca yakınlaşabilirim.
1 2 3 4 5 6 7
17. Birlikte olduğum kişinin beni terk edeceğinden pek endişe duymam.
1 2 3 4 5 6 7
18. Birlikte olduğum kişiyle yakınlaşmak bana zor gelmez.
1 2 3 4 5 6 7
19. Romantik ilişkide olduğum kişi kendimden şüphe etmeme neden olur.
1 2 3 4 5 6 7
20. Genellikle, birlikte olduğum kişiyle sorunlarımı ve kaygılarımı tartışırım.
1 2 3 4 5 6 7
21. Terk edilmekten pek korkmam. 1 2 3 4 5 6 7
22. Zor zamanlarımda, romantik ilişkide olduğum kişiden yardım istemek bana iyi gelir.
1 2 3 4 5 6 7
23. Birlikte olduğum kişinin, bana benim istediğim kadar yakınlaşmak istemediğini düşünürüm.
1 2 3 4 5 6 7
24.Birlikte olduğum kişiye hemen hemen her şeyi anlatırım.
1 2 3 4 5 6 7
25. Romantik ilişkide olduğum kişiler bazen bana olan duygularını sebepsiz yere değiştirirler.
1 2 3 4 5 6 7
26. Başımdan geçenleri birlikte olduğum kişiyle konuşurum.
1 2 3 4 5 6 7
27. Çok yakın olma arzum bazen insanları korkutup uzaklaştırır.
1 2 3 4 5 6 7
28. Birlikte olduğum kişiler benimle çok yakınlaştığında gergin hissederim.
1 2 3 4 5 6 7
29. Romantik ilişkide olduğum bir kişi beni yakından tanıdıkça, “gerçek ben”den hoşlanmayacağından korkarım.
1 2 3 4 5 6 7
30. Romantik ilişkide olduğum kişilere güvenip inanma konusunda rahatımdır.
1 2 3 4 5 6 7
31. Birlikte olduğum kişiden ihtiyaç duyduğum şefkat ve desteği görememek beni
öfkelendirir.
1 2 3 4 5 6 7
32. Romantik ilişkide olduğum kişiye güvenip inanmak benim için kolaydır.
78 33. Başka insanlara denk olamamaktan endişe
duyarım
1 2 3 4 5 6 7
34.Birlikte olduğum kişiye şefkat göstermek benim için kolaydır.
1 2 3 4 5 6 7
35.Birlikte olduğum kişi beni sadece kızgın olduğumda önemser.
1 2 3 4 5 6 7
36.Birlikte olduğum kişi beni ve ihtiyaçlarımı gerçekten anlar.
80 Ek 3: Yetişkinler için Dayanıklılık Ölçeği Devamı
82 Ek 5: Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ)
Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum 1. Kendimi en az diğer insanlar kadar değerli buluyorum
2. Birçok iyi özelliğim olduğuna inanıyorum 3. Kendimi başarısız biri olarak görüyorum
4. Kendimi en az diğer insanlar kadar başarılı buluyorum 5. Pek fazla övünecek bir şeyim yok
6. Kendime iyi davranırım 7. Kendimden memnunum
8. Keşke kendime daha fazla saygı duysam
9. Bazen kesinlikle kendimin bir işe yaramadığını düşünüy orum
Ek 6: Kısa Semptom Envanteri
KSE
AÇIKLAMA: Aşağıda, insanların bazen yaşadıkları belirtilerin ve yakınmaların bir listesi verilmiştir. Listedeki her maddeyi lütfen dikkatle okuyun. Daha sonra o belirtinin SİZDE BUGUN DAHİL, SON BİR HAFTADIR NE KADAR VAROLDUĞUNU aşağıdaki derecelendirmeye göre uygun olan yeri işaretleyiniz. Hiçbir maddeyi atlamamayı ve de tek bir yeri işaretlemeye özen gösterin.TEŞEKKÜRLER
0 Hiç yok 1 Biraz var 2 Orta derecede var 3 Epey var 4 Çok fazla var
1 İçinizdeki sinirlilik ve titreme hali 0 1 2 3 4
2 Baygınlık, baş dönmesi 0 1 2 3 4
3 Bir başka kişinin sizin düşüncelerinizi kontrol edeceği fikri 0 1 2 3 4 4 Başınıza gelen sıkıntılardan dolayı başkalarının suçlu olduğu duygusu 0 1 2 3 4
5 Olayları hatırlamada güçlük 0 1 2 3 4
6 Çok kolayca kızıp öfkelenme 0 1 2 3 4
7 Göğüs (kalp) bölgesinde ağrılar 0 1 2 3 4
8 Meydanlık (açık) yerlerden korkma duygusu 0 1 2 3 4
9 Yaşamınıza son verme düşünceleri 0 1 2 3 4
10 İnsanların çoğuna güvenilemeyeceği hissi 0 1 2 3 4
11 İştahta bozukluklar 0 1 2 3 4
12 Hiçbir nedeni olmayan ani korkular 0 1 2 3 4
13 Kontrol edemediğiniz duygu patlamaları 0 1 2 3 4
14 Başka insanlarla beraberken bile yalnızlık hissetmek 0 1 2 3 4 15 İşleri bitirme konusunda kendini engellenmiş hissetmek 0 1 2 3 4
16 Yalnızlık hissetmek 0 1 2 3 4
17 Hüzünlü, kederli hissetmek 0 1 2 3 4
18 Hiçbir şeye ilgi duymamak 0 1 2 3 4
19 Ağlamaklı hissetmek 0 1 2 3 4
20 Kolayca incinebilmek, kırılmak 0 1 2 3 4
21 İnsanların sizi sevmediğine, kötü davrandığına inanmak 0 1 2 3 4
22 Kendini diğerlerinden daha aşağı görmek 0 1 2 3 4
23 Mide bozukluğu, bulantı 0 1 2 3 4
24 Diğerlerinin sizi gözlediği ya da hakkınızda konuştuğu hissi 0 1 2 3 4
25 Uykuya dalmada güçlük 0 1 2 3 4
26 Yaptığınız şeyleri tekrar tekrar doğrumu diye kontrol etmek 0 1 2 3 4
84 28 Otobüs, tren, metro gibi umumi vasıtalarla seyahatlerden korkmak 0 1 2 3 4
29 Nefes darlığı, nefessiz kalmak 0 1 2 3 4
30 Sıcak soğuk basmaları 0 1 2 3 4
31 Sizi korkuttuğu için bazı eşya, yer ya da etkinliklerden uzak kalmaya çalışmak 0 1 2 3 4
32 Kafanızın “bomboş” kalması 0 1 2 3 4
33 Bedeninizin bazı bölgelerinde uyuşmalar, karıncalanmalar 0 1 2 3 4
34 Günahlarınız için cezalandırılmanız gerektiği 0 1 2 3 4
35 Gelecekle ilgili umutsuzluk duyguları 0 1 2 3 4
36 Konsantrasyon(dikkati bir şey üzerinde toplama) güçlük/zorlanmak 0 1 2 3 4 37 Bedenin bazı bölgelerinde zayıflık, güçsüzlük hissi 0 1 2 3 4
38 Kendini gergin ve tedirgin hissetmek 0 1 2 3 4
39 Ölme ve ölüm üzerine düşünceler 0 1 2 3 4
40 Birini dövme, ona zarar verme, yaralama isteği 0 1 2 3 4
41 Bir şeyleri kırma, dökme isteği 0 1 2 3 4
42 Diğerlerinin yanındayken yanlış bir şeyler yapmamaya çalışmak 0 1 2 3 4
43 Kalabalıklarda rahatsızlık duymak 0 1 2 3 4
44 Bir başka insana hiç yakınlık duymamak 0 1 2 3 4
45 Dehşet ve panik nöbetleri 0 1 2 3 4
46 Sık sık tartışmaya girmek 0 1 2 3 4
47 Yalnız bırakıldığında/kalındığında sinirlilik hissetmek 0 1 2 3 4 48 Başarılarınız için diğerlerinden yeterince takdir görmemek 0 1 2 3 4
49 Yerinde duramayacak kadar tedirgin hissetmek 0 1 2 3 4
50 Kendini değersiz görmek/değersizlik duyguları 0 1 2 3 4
51 Eğer izin verirseniz insanların sizi sömüreceği duygusu 0 1 2 3 4
52 Suçluluk duyguları 0 1 2 3 4
Ek 7: Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği
Bu sorular çocukluğunuzda ve ilk gençliğinizde (20 yaşından önce) başınıza gelmiş olabilecek bazı olaylar hakkındadır. Her bir soru için sizin durumunuza uyan rakamı daire içersine alarak işaretleyiniz. Sorulardan bazıları özel yaşamınızla ilgilidir; lütfen elinizden geldiğince gerçeğe uygun yanıt veriniz. Yanıtlarınız gizli tutulacaktır.
Çocukluğumda ya da ilk gençliğimde…
1. Evde yeterli yemek olmadığından aç kalırdım.
1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık 2. Benim bakımımı ve güvenliğimi üstlenen birinin olduğunu biliyordum. 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
3.Ailemdekiler bana “salak”, “beceriksiz” ya da “tipsiz” gibi sıfatlarla seslenirlerdi. 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
4. Anne ve babam ailelerine bakamayacak kadar sıklıkla sarhoş olur ya da uyuşturucu alırlardı.
1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
5.Ailemde önemli ve özel biri olduğum duygusunu hissetmeme yardımcı olan biri vardı. 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
6.Yırtık, sökük ya da kirli giysiler içersinde dolaşmak zorunda kalırdım. 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık 7.Sevildiğimi hissediyordum.
1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık 8.Anne ve babamın benim doğmuş olmamı istemediklerini düşünüyordum. 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık 9.Ailemden birisi bana öyle kötü vurmuştu ki doktora ya da hastaneye gitmem gerekmişti.
1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık 10. Ailemde başka türlü olmasını istediğim bir şey yoktu.
86 1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
11.Ailemdekiler bana o kadar şiddetle vuruyorlardı ki vücudumda morartı ya da sıyrıklar oluyordu.
1.Hiç Bir Zaman 2.Nadiren 3.Kimi Zaman 4.Sık Olarak 5.Çok Sık
12.Kayış, sopa, kordon ya da başka sert bir cisimle vurularak cezalandırılıyordum.