2.6.1. Metil alkol (Metanol, Karbinol) CH3OH
Metanol ilk defa 1661’de odunun kuru kuruya damıtılmasıyla elde edilmiştir.. Saf metanol 64,6 derecede kaynayan akışkan bir sıvı olup, parlak olmayan mavimsi bir alevle yanar. Bütün organik çözücülerde her oranda çözünür. Çok az miktardaki metanol canlı organizma için zehirdir. Kalıcı yaralar, bozukluklar meydana getirir. Endüstride çözücü ve motor yakıtlarının bir bileşeni olarak geniş çapta kullanılır. Formaldehit ve anilin boyalarının elde edilişinde kullanılır. Ayrıca metillendirme vasıtası olarak organik sentezlerde ve alkolün içilmezliğini sağlamada yaygın olarak kullanılır (Anonim/a, 2011). 2.6.2. Kloroform CHCl3
Kloroform, anestezik (uyuşturucu) etkisi olan bir kimyevi madde. Kimyasal işlemlerde çok kullanılır. Renksiz, tatlı kokulu bir sıvıdır ve yanıcı değildir. Kloroform çeşitli yöntemlerle sentez edilebilir, teknikte Liebig tarafından bulunan yöntem tercih edilir. Kloroform teknikte metanın klorlandırılması ile de elde edilmektedir.
Anestetik etkisi dietil eterden 5 defa kuvvetlidir, ancak toksik etkisi de yüksektir. Anestetik
olarak kullanılacak kloroform gümüş nitrat ile çökelek vermemeli ve kongo kırmızısının alkoldeki
çözeltisinin rengini mavileştirmemelidir. Bu nedenle anestetik kloroform özel olarak hazırlanır ve koyu renkli şişelerde saklanır. Kloroform ışık etkisi ile havada yavaş yavaş
oksidasyona uğrar, oksidasyonu önlemek için %0,5-1 alkol ilave edilir (Anonim/b, 2011).
2.6.3. Hekzan C6H14
Hekzan, düz zincirli bir alkandır. Laboratuvarlarda yağ çözücü olarak, ayrıca sanayide organik çözücü olarak kullanılmaktadır. Formülü C6H14 olan hekzan, sağlığa zararlı olduğu
için hekzanın türevi kullanılmaktadır. Hekzanın inhalasyonunda (sıvı ilaçların gaz haline
getirilip solunması durumu) zehirlenmeler olmaktadır. Heptan veya oktan'ın yağı daha iyi
çözücü olarak yapıştırıcıların içinde kullanılır. Kuvvetli oksidanlar ile şiddetli tepkimeye
girerek yangına ve patlamaya neden olabilir. Hekzan buharı havadan ağır olduğu için, zeminde yayılarak uzak mesafelerde tutuşmalara neden olabilmektedir (Anonim/c, 2011). 2.6.4. Asetik asit (CH3COOH)
Sirkeye ekşi tadını ve keskin kokusunu vermesiyle bilinir. Karboksilik asitlerin en küçüklerindendir (en küçük olan formik asittir). Doğada karbonhidratların yükseltgenmesiyle oluşur. Sanayide asetik asit hem biyolojik yolla hem de sentetik yolla imal edilir. Tuz ve esterine asetat denir. Suda tamamen çözünür.(Anonim/d 2011,Wikipedia.org 2011)
Sanayide asetik asitin geniş bir kullanım alanı vardır, çoğu kimyasalın üretiminde hammadde olarak kullanılır. En önemli kullanımı vinil asetat üretimidir ve bundan elde edilen polivinil asetat tahta tutkalı olarak kullanılır. Bunu asetik anhidrit ve asetik ester üretimi izler. Sirke üretiminde kullanımı nispeten önemsizdir. Asetik asitin bir diğer önemli kullanımı çözücü olaraktır. PET plastiklerin üretimininde kullanılan tereftalik asit üretiminde asetik asit çözücü olarak kullanılır, bu kullanım asetik asitin tüm kullanımının %5-10'unu oluşturur. Asetitk asit gıda sanayisinden tampon özelliğinden dolayı E260 adıyla bir katkı maddesi olarak kullanılır. Asetik asidin türevlerinin de çeşitli kullanımları vardır. Örneğin, Sodyum asetat dokuma sanayinde ve gıda katkı maddesi olarak (E262) kullanılır. Selüloz asetat fotoğraf filmi üretiminde kullanılır. Asetik asidin zayıf bir asit olması onun özellikle ev içinde temizleme amacıyla kullanılmasının nedenidir. Seyreltik asetik asit (sirke) çaydanlıkların kireçten arındırılmasında, cam ve diğer parlak yüzeylerdeki madenî birikmeleri temizlemekte kullanılabilir (Anonim/d 2011,Wikipedia.org 2011).
2.6.5. Diklorometan(CH2Cl2)
CH2Cl2 formülü ile gösterilen uçucu bir organik madde olan Metilen klorür Diklorometan olarak da bilinir. Metilen klorür yaklaşık 40°C de kaynayan, yanıcı olmayan, renksiz bir sıvıdır. Diklorometan doğada bulunmayan, sentetik bir kimyasal maddedir. Renksizdir, yumuşak, tatlımsı bir kokuya sahiptir ve oda sıcaklığında sıvıdır. Diklorometan endüstride
boya çıkartıcı, aerosollerde itici gaz ve ilaç üretiminde çözücü olarak yoğun bir biçimde kullanılır. Çok iyi bir çözücü olduğundan baharatların ekstraksiyonunda ve kahveden kafeini uzaklaştırmada kullanılmıştır, ancak sağlık üzerinde olumsuz etki olasılığı nedeniyle artık bu amaçla kullanılmamaktadır. Aynı nedenle aerosollerdeki kullanımı da azaltılmıştır.
Çevrede bulunan diklorometanın büyük çoğunluğu endüstriden ve evlerdeki boya sökücü ya da aerosol kullanımından kaynaklanır. Çok uçucudur ve suda çözünmez. Yine de bazı içme sularında çok düşük miktarlarda diklorometan saptanmıştır. Sudaki diklorometan 1-6 gün içinde parçalanır. Diklorometan toprakta da tutunmaz. Bu nedenle hem su, hem de toprağa salındığında hızla havaya geçer. Havada güneş ışığı ve diğer kimyasallarla parçalanır ve diklorometanın yarısı 17-53 gün arası bir sürede parçalanır. Yapılan çalışmalar, bitki ve suda yaşayan canlıların diklorometanı depolamadığını göstermektedir. Bu nedenlerden dolayı insanlar diklorometana asıl olarak solunum yoluyla maruz kalırlar. En önemli maruziyet kaynakları diklorometan kullanılan işyerleri, aerosol ve boya çıkartıcıların kullanıldığı ortamlar ve endüstriyel atık bölgeleridir. Sıvı olarak temas edilirse deride yoğun kimyasal yanıklara neden olur ( Anonim/ e 2011, TÜBİTAK- BİDEB 2011).
2.6.6. Amonyak (NH3)
Amonyak, formulü NH3 olan; azot atomu ve hidrojen atomundan oluşan renksiz ve keskin ve hoş olmayan kokuya sahip bir gaz bileşiğidir. OH- iyonu içermediği halde zayıf baz özelliği gösterir. Amonyak, kovalent bağlı (ametal + ametal) bir bileşiktir. Molekülleri polar olduğundan su içinde yüksek oranda çözünür. Amonyak molekülleri kendi aralarında olduğu gibi su molekülleri ile de zayıf hidrojen bağı oluşturur. Bu nedenle suda çok çözünür. Amonyak, gübre, ilaç, boya, parfüm gibi maddelerin sentezlenmesinde ilk aşamada kullanılmaktadır. Amonyak canlılar için zehirli bir maddedir, kullanılırken dikkat edilmesi gerekir (Anonim/f 2011).