Çalışma süreleri

Sağlık çalışanlarının çalışma sürelerini incelerken, kamuda çalışanlar, özel sağlık kurum ve kuruluşlarındakiler ile aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları olmak üzere üç ayrı alanda incelenecektir.

154 _{Tambağ, s. 99.}

155_{Özkan/Aöner Kyıldız, s. 60; Tambağ, s. 99.}

156 _{Arda, Berna: Etik Açısından Hekim Hakları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, C. 51, S. 3,}

40 Öncelikle belirtmek gerekir ki, özellikle hekimlerin günlük normal olarak bakması gerekenden fazla sayıda hastaya bakması, kaçınılmaz olarak, çalışma süresinin uzamasına neden olmakta ve bu durum da çalışma süreleri bakımından yasal düzenlemenin durumu ile bu düzenlemelerin pratikte uygulanabilirliğinin önemine işaret etmektedir157_{. İşte bu}

noktada, çalışma sürelerine ilişkin yasal düzenlemeye bakıldığında, kamu kurumlarında hizmet ifa eden sağlık çalışanları için, Devlet Memurları Kanunu “Çalışma Saatleri” başlıklı md. 99’da, haftalık çalışma süresinin kırk saat olduğu, maddenin devamında, özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle, farklı çalışma sürelerinin belirlenebileceği ifade edilmiştir. Bununla birlikte, kamu görevlisi sağlık çalışanlarının günlük çalışma sürelerine yönelik bir üst sınır belirtilmediği gibi, haftalık ya da günlük normal çalışma sürelerinin dışında, fazla çalışma sürelerinin üst sınırını belirleyen bir düzenleme de mevcut değildir. Oysa ki, yasal düzenlemedeki bu boşluk, sağlık çalışanları aleyhine suistimal edilmekte ve dinlenme hakkını fiilen ortadan kaldırmaktadır158_{. İşte bu yüzden, bu hakların yasal düzenlemelerinin şekli önem taşıdığı}

kadar, bu düzenlemelerin somut hayata ne derece yansıtıldığı da önem taşımaktadır. Buna ek olarak, Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun159 _{md. 9 ile Radyoloji, Radyom ve}

Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun’a160 _{eklenen “Ek}

Madde 1” uyarınca, sağlık hizmeti alanında iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan personelin haftalık çalışma süresi otuz beş saat olarak düzenlenmiş bulunmaktadır161_.

Aile hekimleri ve aile sağlığı personelinin çalışma sürelerine ilişkin düzenlemeler ise, Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği162 _{md. 9’da yer almaktadır. Buna göre,}

aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, görevlerini haftalık çalışma süresi kırk saatten az olmamak kaydıyla, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nde163 _{belirlenen usul ve}

157 _{Erdoğmuş, s. 29.}

158 _{Ekici, Tülay/Özçelik, Ziynet: Hekimlerin Çalışma Süresi, Nöbet, Fazla Çalışma Ücreti, Dinlenme ve}

İzin Hakları, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Birinci Baskı, Ankara 2011, s. 8, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/nobet_2011.pdf, Erişim Tarihi: 08.10.2017.

159 _{RG. 27478, 30.01.2010.} 160 _{RG. 3591, 28.04.1937.} 161 _{Ekici/Özçelik, s. 8-9.} 162 _{RG. 27801, 30.12.2010.} 163 _{RG. 28539, 25.01.2013.}

41 esaslar çerçevesinde yerine getirir164_{. Aile Hekimleri Uygulama Yönetmeliği, “Çalışma}

Saatleri” başlıklı md. 10’da ise, aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının, tam gün esasına göre çalışacakları, mesai saatleri ve günlerinin, çalışma yerinin şartları da dikkate alınmak suretiyle, çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak, aile hekimi tarafından teklif edilmesi ve müdürlükçe uygun görülmesi halinde onaylanacağı, ayrıca, yapılacak ev ziyaretleri ve gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin de çalışma süresine dahil edileceği belirtilmektedir.

Özel kurum ve kuruluşlardaki sağlık çalışanlarının, çalışma süresiyle ilgili düzenleme ise, İş Kanunu165 _{md. 63’te yer almakta olup bu maddeye göre, genel bakımdan çalışma süresi}

haftada en çok kırk beş saattir ve aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır166_{. Maddenin devamında, tarafların}

anlaşması ile, haftalık normal çalışma süresinin, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde on bir saati aşmamak koşulu ile, farklı şekilde dağıtılabileceği, bu halde, iki aylık süre içinde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin, normal haftalık çalışma süresini aşamayacağı belirtilmektedir. Buradan çıkan sonuca göre, taraflar yani sağlık çalışanları ile bağlı çalıştıkları özel sağlık kurum ve kuruluşları, aralarındaki sözleşmede, haftalık kırk beş saatlik çalışma süresinin altında bir çalışma süresi belirleyebilirler ancak günlük çalışma süresi hiçbir şekilde on bir saatten fazla olamayacaktır167_.

Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında, iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan sağlık çalışanlarının çalışma süreleri bakımından düzenleme ise, Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik168 _{md. 4’te yer almakta olup, günlük azami çalışma süresi yedi buçuk saat}

olarak belirtilmiştir. Ancak yukarıda değinilen Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun’da, kamu ve özel kurum ayrımına gidilmediğinden, ayrıca aksi yöndeki yönetmelik hükmünün, kanun hükmü karşısında hukuken uygulanması mümkün olmadığından, haftalık azami otuz beş saatlik çalışma

164 _{Şişli, Zeynep: Birinci Basamakta Çalışan Hekimlerin Dinlenme Hakkı Bağlamında Aile Hekimliğinde}

Nöbet Uygulaması, Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, C. 18, S. 3, Temmuz-Eylül 2014, s. 162-168, http://www.turkailehekderg.org/makaleler/derleme/birinci-basamakta-calisan-hekimlerin-dinlenme- hakki-baglaminda-aile-hekimliginde-nobet-uygulamasi/, Erişim Tarihi: 08.10.2017.

165 _{RG. 25134, 10.06.2003.} 166 _{Kara/Hızal, s. 12.}

167 _{Ekici/Özçelik, s. 10; Kara/Hızal, s. 13.} 168 _{RG 28709, 16.07.2013.}

42 süresinin, özel sağlık kurum ve kuruluşlarındaki sağlık çalışanları için de uygulanması gerektiği kabul edilmektedir169_.