3.GEREÇ VE YÖNTEMLER
4.1 ÇalıĢma Gruplarının Klinik Özellikleri:
4.BULGULAR:
4.1 ÇalıĢma Gruplarının Klinik Özellikleri:
Bu çalıĢmamızda yaĢları 5-16 arasındaki (ortalama 9,87±2,64 yıl) 52 PMEN tanısı konulan çocuk ile yaĢları 5-16 arasında değiĢen (ortalama 9,87±3,17 yıl) 58 sağlıklı, toplam 110 çocuk değerlendirildi. 5 yaĢ üzerinde, haftada en az 2 gece alt ıslatması olan ve 2 aydan uzun gece kuru kalmamıĢ olan 52 çocuk PMEN tanısı konarak hasta grubuna dahil edildi. Kontrol grubu 32‟si erkek ve 26‟sı kız çocuktan, PMEN grubu ise 36‟sı erkek 16‟sı kız çocuktan oluĢmaktaydı (ġekil 4-1).
36 (%69,2) 16 (%30,8) 32 (%55,2) 26 (%44,8) 0 5 10 15 20 25 30 35 40 o lg u s ay ıs ı PMEN Kontrol erkek kız
ġekil 4-1: PMEN ve kontrol gruplarının cinsiyet dağılımı
ÇalıĢmaya alınan hastaların ve kontrol grubunun demografik özellikleri benzer bulundu.Grupların temel karakteristik klinik özellikleri Tablo 4-1‟de özetlenmiĢtir.
Tablo 4-1 : Grupların demografik özellikleri
Gruplar PMEN (n=52) Kontrol(n=58) p*
Anne yaĢı (yıl) 35,3±5 35,3±6,1 >0,05 Baba yaĢı (yıl) 38,6±6,1 40,57±7,5 >0,05 Doğum kilosu (kg) 3105,9±514,6 2970,4±455,1 >0,05 Anne sütü alma süresi (ay) 9,4±7,6 8,5±6,6 >0,05 Daha önce ĠYE geçirme sayısı 0,5±1 0,28±0,5 >0,05 Ġdrar tutmaya bağlı acil idrara gidenlerin sayısı 17±0 19±0 >0,05 Ġdrar dansitesi 1018,3±5,7 1016,7±4,9 >0,05
Poliklinikte enürezis nedeniyle muayene edilen hastaların %48,1‟inin alt ıslatma sıklığı hemen hemen haftada her geceydi ( ġekil 4-2).
40 14 (%26,9) 13 (%25,0) 25 (%48,1) 0 5 10 15 20 25 O lg u Sa yı sı No Haftada 2-3gece 4-5 gece 6-7 gece
ġekil 4-2: PMEN hasta grubunda enürezis sıklığı
ÇalıĢmaya alınan PMEN hasta grubunun polikliniğe baĢvuru nedenleri incelendiğinde en sık baĢvuru nedeninin enürezis (%40) olduğu görüldü. Hastaların 5 tanesinde idrar yolu enfeksiyonu tespit edilerek tedavi edildi. Hastaların sonraki kontrollerinde idrar yolu enfeksiyonunun tekrarlamadığı görüldü (ġekil 4-3).
Enürezis 40% Parazit 4% Karın Ağrısı 21% Ürtiker 4% ÜSYE 4% Ateş 4% enürezis karın ağrısı ürtiker ÜSYE Ateş parazit Egzama Allerjik rinit Hematüri Astım öksürük nefes darlığı İYE Eklem ağrısı epilepsi başağrısı boy kısalığı baş dönmesi
ġekil 4-3: PMEN hastalarının polikliniğe baĢvuru nedenleri.
Kontrol grubu ile PMEN grubu enürezis‟e predispozan faktörler açısından karĢılaĢtırıldığında, uyku bozukluğu olanların oranı anlamlı Ģekilde PMEN hastalarında yüksek saptandı (p=0,0001). PMEN grubunda nazal tıkanıklık sorunu yaĢayanların oranı anlamlı fazla izlendi (p=0,05), fakat horlamanın her iki gruptaki sıklığı açısından anlamlı fark
41 saptanmadı (p=0,43). PMEN grubu ile kontrol grubu arasında diğer predispozan faktörler açısından anlamlı bir fark saptanmadı (p>0,05), ( Tablo 4-2).
Tablo 4-2: PMEN ve kontrol gruplarında predispozan faktörlerin durumu
PMEN No % Kontrol N % p*
Uyku bozukluğu 40 76,9 Uyku bozukluğu 7 12,1 0,0001 Fazla sıvı tüketimi (>1500 ml) 21 40,4 Fazla sıvı tüketimi (>1500
ml)
18 31 >0,05 Sık tonsillit (>6/yıl) 13 25 Sık tonsillit(>6/yıl) 13 22,4 >0,05 Hiperaktivite ve dikkat
eksikliği 9 17,3 Hiperaktivite-dikkat eksikliği 6 10,3 >0,05 Kabızlık 7 13,5 Kabızlık 14 24,1 >0,05
Horlama 7 13,5 Horlama 6 10,3 >0,05
Alerjik rinit ve nazal tıkanma 4 7,7 Alerjik rinit ve nazal tıkanma
2 3,4 =0,05 Enkoprezis 4 7,7 Enkoprezis 3 5,2 >0,05 Adenoid vejetasyonu 2 3,8 Adenoid vejetasyonu 1 1,7 >0,05 24 saat süreyle 52 PMEN hastasının içtiği sıvı miktarı ölçüldü. Çok sıvı tükettiği (>1500ml) ailelerince gözlemlenen grup ile fazla sıvı tüketmediği söylenen hastalar arasında anlamlı bir fark görülmedi (p=0,09). Arada net bir fark görülmemesi rastlantısal bir sonuç olabileceği gibi çocuğa ve aileye konservatif tedavi önlemleri anlatıldıktan sonra içtikleri sıvı ölçüldüğünden her iki grup hastanın olağandan daha az sıvı almaları nedeniyle birbirine yakın sonuçların ortaya çıkmıĢ olabileceği düĢünüldü (Tablo 4-3).
Tablo 4-3: PMEN hastalarının sıvı tüketiminin karĢılaĢtırılması PMEN grubu sıvı tüketimi (ml) no Ortalama Std.deviasyon p*
Ort. sıvı tüketimi 52 1139,5 ±434,9 ˉ
Var (>1500ml) 21 1174,6 ±480,4 =0,09
yok 31 1115,8 ±407,7 =0,09
*Günlük tüketilen sıvı miktarı açısından çok sıvı tüketen grup ile fazla sıvı tüketmeyen grubun araĢtırılmasında Student t testi kullanılmıĢtır.
PMEN grubu daha önceden kullanılan tedavi, yöntemler ve önceki doktor baĢvurusu açısından değerlendirildiğinde hastaların 28 tanesi (%53,8) daha önceden, gece altını ıslatma nedeniyle doktora götürülmüĢtü. 14 hastanın ise enürezis nedeniyle poliklinikte ilk değerlendirilmesiydi. 26 hasta (%50), hastaların yarısı daha önce hiçbir tedavi uygulamamıĢtı. 16 hasta farmakolojik tedavi yöntemi denemiĢti, 5 hasta sıvı düzenlemesi ve 4 hasta da konservatif tedavi yöntemi uygulamıĢ fakat yeterli cevap alamamıĢtı. Tedavi için en fazla kullanılan ilacın imipramin olduğu gözlendi (%21,2).
42 Gece bezlenen hastalar PMEN hastalarının yarısı kadardı ve bezlenen hastaların yaĢ ortalaması 9,5±2,3 olduğu görüldü. Yatmadan önce çiĢe götürme ve gece uyandırıp çiĢe götürme yüksek oranda PMEN hastalarının ailelerince uygulanan yöntemlerdi .Hastaların yarısından fazlası 32 (%61,5) bu yöntemlerden yarar görmekteydi. (Tablo 4-4).
Tablo 4–4: BaĢvuru öncesinde PMEN hastalarının enürezis için kullandığı yöntemler
Kullanılan yöntem ve tedaviler No % Yatmadan önce çiĢini yapma 45 86,5
Gece çiĢe uyandırma 41 78,8
BaĢvuru öncesi tedavi uygulamayanlar 26 50
Bezlenme 25 48,1
Ġmipramin 11 21,2
Sıvı düzenlemesi 5 9,6
Konservatif tedavi 4 7,7
Desmopressin nazal sprey 2 3,8
Oksibutinin(Üropan) 2 3,8
Atarax ( 1 1,9
Ödüllendirme 1 1,9
Yatmadan önce çiĢe gitme/gece uyandırmadan yarar görenler 32 61,5
Hastalar alt ıslatma sıklığına etki edebilecek predispozan faktörler, mesane kapasiteleri), anne ve baba eğitim düzeyleri açısından karĢılaĢtırıldı. Horlama (p=0,43), kabızlık (p=0,62), enkoprezis (p=0,5), çok sıvı tüketimi (p=0,4), uyku bozukluğu (p= 0,83), yaĢ, cinsiyet, kardeĢ sayısı ve mesane kapasiteleri (p>0,05) gibi faktörlerden hiçbirinin alt ıslatma sıklığına etkili olmadığı görüldü.
Annede olan enürezis öyküsü açısından PMEN ve kontrol grubu karĢılaĢtırıldı. Kontrol grubunda 13 (%22,4) hastada enürezis öyküsü olan anne saptandı. PMEN hastalarında, kontrol grubuna göre sayısal olarak daha fazla enürezis öyküsü olan anne mevcuttu. Sonuç klinik olarak anlamlı bulundu fakat istatiksel olarak bir fark gözlenmedi (p=0,063). Babada olan enürezis öyküsü açısından kontrol ve PMEN grubu karĢılaĢtırıldığında kontrol grubunda 8 hastanın babasında (%13,8) enürezis öyküsü, PMEN grubunda 16 (%30,8) hastanın babasında enürezis öyküsü vardı. Aralarında klinik ve istatistik olarak anlamlı bir fark mevcuttu (p=0,031).
Kontrol grubu kardeĢ sayısı ortalama 2,3 ±1,3 ve PMEN grubunun kardeĢ sayısı ortalama 2,5±1,1 olup, kardeĢ sayısı ile enürezis sıklığı arasında bir iliĢki saptanmadı (p>0,05). PMEN grubunda enürezis öyküsü olan kardeĢ sayısı 21 (%40,4) ve kontrol
43 grubunda 10 (%17,2) adet enürezis öyküsü olan kardeĢ mevcuttu. PMEN grubunda istatiksel olarak anlamlı Ģekilde enürezis öyküsü olan kardeĢ sayısı yüksekti (p=0,025), (Tablo 4-5).
Tablo 4-5: PMEN ve Kontrol grubunda ebeveynler ve kardeĢlerinde enürezis sıklığı.
PMEN grubu No % Kontrol grubu No % p* Annede EN 19 36,5 Annede EN 13 22,4 =0,063 Babada EN 16 30,8 Babada EN 8 13,8 =0,031 Her iki ebeveynde EN 6 11,5 Her iki ebeveynde EN 3 5,1 =0,03 KardeĢlerde EN 21 40,4 KardeĢlerde EN 10 17,2 =0,025 Ailede EN toplam 35 67,3 Ailede EN toplam 21 36,2 <0,05
PMEN grubunda 24 (%46,1) hastanın anne tarafından akrabalarında enürezis tespit edildi. Kontrol grubunun 20(%34,5) tanesinin anne akrabalarında enürezis nokturna mevcuttu. PMEN grubu anne akrabalarında enürezis daha fazla idi fakat sonuç sadece klinik olarak anlamlı yüksekti (p=0,065). Ġstatiksel olarak PMEN grubu baba tarafı akrabalarında enürezis oranı 27 (%51,9) ve kontrol grubunda 14 (%24,1) idi. Sonuç istatiksel ve klinik olarak anlamlı ve PMEN‟li hastaların baba tarafı akrabalarında enürezis oranı yüksekti (p=0,002). PMEN hastalarının ailede enürezis öyküsü de istatiksel ve klinik olarak anlamlı Ģekilde fazlaydı (p<0,05). Babada ve baba akrabalarında enürezis bizim çalıĢmamızda istatiksel olarak anlamlı Ģekilde yüksek izlendi (p<0,05). (Tablo 4-6)
Tablo 4-6: PMEN ve Kontrol grubunun akrabalarında enürezis sıklığı
PMEN grubu No % Kontrol grubu No % p*
Anne tarafında EN 24 46,1 Anne tarafında EN 20 34,5 =0,065 Baba tarafında EN 27 51,9 Baba tarafında EN 14 44 =0,002 Her iki taraf akrabada EN 12 23 Her iki taraf akrabada EN 8 13,7 <0,05 Akrabalarında EN olanların
toplamı
51 98 Akrabalarında EN olanların toplamı
34 58,6 <0,05
Hastalardan 7 tanesinin annesi dıĢarıda çalıĢmaktaydı(%13,5). Kontrol grubunda 6 adet çalıĢan anne tespit edildi (%10,3). Sonuç olarak annenin çalıĢması ile PMEN arasında bir iliĢki tespit edilmedi (p=0,61). Kontrol grubu anne –baba eğitim düzeyleri ile PMEN anne- baba eğitim düzeyleri arasında anlamlı bir fark görülmedi (p>0,05). PMEN ve kontrol grubu anne eğitim düzeyi (p=0,014) ve baba eğitim düzeyleri (p=0,71) kontrol grubu ile karĢılaĢtırıldı . (Tablo 4-7)
44
Tablo 4-7: PMEN ve kontrol grubunun anne - baba eğitim düzeylerinin karĢılaĢtırılması
PMEN grubu Anne no % Baba no % Kontrol Anne no % Baba no % p* Okuması yok 4 7,7 - - Okuması yok 4 6,9 1 1,7 >0,05 Ġlkokul 40 76,9 25 21,2 Ġlkokul 40 69 36 62 >0,05 Ortaokul 4 7,7 11 11 Ortaokul 1 1,7 2 3,4 >0,05 Lise 2 3,8 9 9 Lise 10 17,2 16 27,5 >0,05 Üniversite 2 3,8 7 13,5 Üniversite 3 5,1 3 5,1 >0,05