İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

1.

Tagar Kültürü’nde yaşayan insanlar tunçtan ve demirden yaptıkları eşyaları hayvan motifleriyle süslemişlerdir.

Bu durum Tagar Kültürü’nde yaşayanların aşa- ğıdakilerden hangisinde faaliyetlerde bulunduk-larının bir kanıtı sayılamaz?

A) Sanat B) Hayvancılık C) Demircilik D) Zanaat E) Ticaret

2.

Çinlilere göre Kök Türk kavmi keçe çadırda otu-rur, savaşta kaç düşman öldürmüşse ölülerinin mezarlarına o kadar taş koyarlar, kağanlarının karargâhı onların dillerince Ötüken Dağı denilen yerdedir.

Çin kaynaklarındaki bu ifadelere göre Kök Türk-lerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Göçebe yaşam tarzının benimsendiği B) Hunlarla benzer özelliklerinin olduğu C) Dinî mimaride kalıcı eserler verildiği D) Başkentin Ötüken şehri olduğu E) Ahiret inancının benimsendiği

3.

Uygur Devleti’yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Karluklar ve Basmillerle birleşerek Kutlukların yönetimini ele geçirmişlerdir.

B) Ötüken ve Karabalgasun şehirlerini yönetim merkezi olarak kullanmışlardır.

C) Askerî yapıda zamanla ordu - millet anlayışını terk etmişlerdir.

D) Maniheizmi kabul ederek birçok alanda deği-şikliğe uğramışlardır.

E) Türk tarihinde ilk defa yerleşik hayata geçen toplum olmuşlardır.

4.

İlk Türk devletlerinde kağanlara Gök Tengri tara-fından verildiğine inanılan yönetme yetkisine kut denirdi.

Bu anlayışın aşağıdakilerden hangisinde etkili olduğu söylenemez?

A) Ülke topraklarının hanedanın ortak malı sayıl-masında

B) Hanedan üyeleri arasında taht kavgası yaşan-masında

C) Ülke yönetiminde teokratik bir anlayışın olma-sında

D) Hükümdarın meşruiyetini sağlamlaştırmasında E) Devletin doğu ve batı olarak yönetilmesinde

5.

Orhun Kitabelerinde geçen “Ölecek milleti diril- tip doyurdum. Çıplak milleti giydirdim. Fakir mille-ti zengin, az milletip doyurdum. Çıplak milleti giydirdim. Fakir mille-ti çok kıldım.” sözleri, devletin aşağıdaki niteliklerden hangisini taşıdığını gös-termektedir?

A) Üniter B) Demokratik C) Sosyal D) Yayılmacı E) İmparatorluk

6.

İlk Türk devletlerindeki sosyal yapı hakkında araş-tırma yapan Berkehan, araştırmasına toplumun en küçük biriminden başlamıştır.

Buna göre Berkehan araştırmasında başlangıç aşağıdakilerden hangisiyle yapılmıştır?

A) Oğuş B) Urug C) Boy D) Budun E) İl

02

ÖRNEKT

İR

Test

İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

1-E 2-C 3-C 4-C 5-C 6-A 7-C 8-D 9-B 10-E 11-A 12-C

7.

Türk töresine göre adam öldürmek, barış zama- nında kılıç çekmek, zinada bulunmak, hayvan ka- çırmak, hırsızlık yapmak ve benzeri hareketler ke-sin olarak yasaklanmıştı. Bu suçları işleyen kişiler idam edilir, onların malları devlet hazinesine alınır ve aile fertlerinin hürriyetleri kısıtlanırdı.

Bu yasaklamalarla aşağıdakilerden hangisinin hedeflendiği söylenemez?

A) Toplumsal bütünlüğü sağlamak B) Özel mülkiyet hakkını korumak C) Aşırı zenginleşmeyi önlemek D) Kişinin yaşam hakkını korumak E) Aile müessesini devam ettirmek

8.

Aşağıdakilerden hangisi Türklerin göçler neti-cesinde farklı milletleri etkilediği konulardan biri değildir?

A) Atın ehilleştirilmesi B) Besinlerin saklanması C) Madenlerin işlenmesi D) Kâğıdın üretilmesi E) Orduların eğitilmesi

9.

Aşağıdakilerden hangisi Türk askerî teşkilatına ait doğru bir bilgi değildir?

A) İlk askerî teşkilat Mete Han tarafından kurul-muştur.

B) Devletlerin orduları genelde piyadelerden oluşmuştur.

C) Askerler ıslık çalan okları kullanmıştır.

D) Toplumda ordu - millet anlayışı benimsenmiş-tir.

E) Savaşlarda Hilâl (Turan) taktiği kullanılmıştır.

10.

Avrupa ordusuna; Atı eyerlemeyi, koşum takım-ları kullanmayı; pantolon, ceket ve iç çamaşırı giymeyi öğreten Türk topluluğu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kırgız B) Hazar C) Uygur D) Kutluk E) Hun

11.

Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Hun Devleti’nin özelliklerinden biri değildir?

A) Attila tarafından kurulmuşlardır.

B) Yönetimde kut anlayışını benimsemişlerdir.

C) Gök Tanrı inancını zamanla terk etmişlerdir.

D) Bizans ile Margus Antlaşması’nı imzalamışlardır.

E) Nibelungen Destanı’na konu olmuşlardır.

12.

Betül: I. Kök Türk Devleti tarafından devletleri yıkılınca, Batı’ya göç ederek Orta Avru-pa’da devlet kurmuşlardır.

Fatih: İstanbul’u iki kez kuşatmışlar; Germen ve Slavları yönetim, askerlik ve sanat alanlarında etkilemişlerdir.

Bu diyalogda sözü edilen Türk topluluğu aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Hun B) Macar C) Avar D) Bulgar E) Kıpçak

02

ÖRNEKT

İR

04 Test

No

1.

İlk Türk devletleri konusunun işlendiği derste Ah-met Öğretmen öğrencilerine şu bilgileri vermiştir:

• VII-XI. yüzyıllar arasında Karadeniz ile Kafkas dağlarının kuzeyinde ve İdil (Volga) Nehri do-laylarında hüküm sürmüşlerdir.

• Tarih sahnesine Sabar Türkleri’nin devamı olarak çıkmışlardır.

• Museviliği benimseyen tek Türk devleti olup ülkede farklı dinleri barındırmışlardır.

Buna göre, Ahmet Öğretmen, öğrencilerine aşa-ğıdaki Türk devletlerinin hangisi hakkında bilgi vermiştir?

A) Uygurlar B) Hazarlar C) Bulgarlar D) Macarlar E) Peçenekler

2.

“Teoman’ın oğlu Türk İmparatoru Mete de meş-hurdur. O, doğuda Kadırgan Dağları’ndan batıda Hazar Denizi’ne kadar, kuzeyde Sibirya’dan gü-neyde Himalaya eteklerine kadar geniş hudutlar içinde Büyük Türk İmparatorluğu’nu teşkil etmiş yüksek bir Türk hakanıdır.”

Mustafa Kemal bu sözüyle Mete Han’ın aşağı-daki niteliklerinden hangisine işaret etmemiştir?

A) Lider B) Teşkilatçı C) Kurucu D) Savaşçı E) İdealist

3.

Bir tarihçi Uygurlar hakkında: “Disiplinleri çok şid- detli idi. Konar-göçer oldukları için de sürekli ola- rak bir yerde oturmuyorlardı. Hayatlarını çoğu za-man, akın yapmakla devam ettirirlerdi. Koyun ve sığırları pek çoktu. Tarımsal faaliyetleri çok azdı.”

demiştir.

Uygurların bu özelliklerinin Maniheizmi kabul etmeleri sonucunda hangisinin değişikliğe uğra-dığı söylenemez?

A) Disiplinlerinin şiddetli olması B) Konar - göçer hayatın olması C) Çok fazla akınlar yapılması D) Tarımsal faaliyetlerin az olması E) Çok fazla koyun ve sığır yetiştirilmesi

4.

İlk Türk devletleri ve bunlara son veren devlet-ler hakkında aşağıdaki eşleştirmelerden hangi-sinde yanlışlık yapılmıştır?

Devlet Son Veren Devlet

A) Asya Hunları Çin

B) Avarlar I. Kök Türkler

C) I. Kök Türkler Çin

D) II. Kök Türkler Türgişler

E) Uygurlar Kırgızlar

5.

Asya Hun Devleti hükümdarlarının sonsuz ge- nişlik, yücelik ve ululuk anlamlarına gelen “tan-hu” veya “şanyü” unvanlarını kullanmaları hü-kümdarlar hakkında aşağıdakilerden hangisinin kanıtı sayılabilir?

A) Yönetimde din ve devlet işlerini birleştirdiğinin B)

Bütün insanlığı yönetme yetkisine sahip oldu-ğunun

C) Dinî konularda yetki sahibi olduğunun D)

Egemenlik haklarını din adamlarıyla paylaştı-ğının

E) Toplumda bilge kişiler olarak kabul edildiğinin

6.

Oğuz Kağan, büyük bir kurultay topladı ve halkını çağırdı. Kırk gün kırk gece yediler, içtiler, sevindi-ler. Sonra Oğuz Kağan yurdunu altı oğlu arasında paylaştırdı ve onlara şöyle seslendi: “Ey oğulla-rım! Ben çok yol aştım, çok vuruşmalar gördüm.

Çok kargı ve çok ok attım. Atla çok yürüdüm. Düş-manları ağlattım, dostlarımı güldürdüm. Ben Gök Tanrı’ya borcumu ödedim. Şimdi yurdumu size veriyorum.

Oğuz Kağan Destanı’ndaki bu ifadelere göre Oğuz Kağan’dan sonra başa geçecek yönetici-lerin sahip olması gereken özellikler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Yetkilerini paylaşması B) Sınırları genişletmesi C) Halkı memnun etmesi D) Savaşlara katılması E) Nüfuzunu artırması

03

ÖRNEKT

İR

Test

İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

1-B 2-C 3-A 4-D 5-B 6-A 7-A 8-B 9-E 10-D 11-C 12-E

7.

Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk devletlerinde güç paylaşımı ve yönetim organizasyonuyla il-gili doğru bir bilgi değildir?

A) Hükümdar sınırsız yetkilere sahip olup icraat-larından dolayı hesap vermezdi.

B) Devletin batı kanadını yabgu unvanıyla hü-kümdarın kardeşlerinden biri yönetirdi.

C) Ülke toprakları hanedan üyelerinin ortak malı sayılırdı.

D) Kurultay toplantılarına katılmamak itaatsizlik ve isyan olarak görülürdü.

E) Yönetimde hükümdara aygucı veya üge unva-nıyla anılan danışmanlar yardım ederdi.

İlk Türk devletleriyle ilgili bu haritada Türkleri il-gilendiren aşağıdaki konulardan hangisiyle ilgili çıkarım yapılamaz?

A) Türklerin ilk ana yurdu B) Türklerin geçim kaynakları C) Türklerin göç yolları D) Orta Asya’nın sınırları E) Türklerin genişleme alanları

9.

İlk Türklere yönelik farklı kaynaklarda; “miğfer”,

“olgunluk çağı”, “türemek”, “töre sahibi” tanımla- maları yapılan kavram, aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Boy B) Kut C) Sahte ricat D) Bey E) Türk

10.

Aşağıdaki sözlerden hangisi İlk Türk devletlerin-de cihan hâkimiyetinin benimsendiğinin doğru-dan göstergesidir?

A) “Türk milletinin adı sanı yok olmasın diye ba-bam kağanı, annem hatunu yükseltmiş olan Tanrı, il veren Tanrı”

B) “Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağan’ı, bu zamanda oturdum.”

C) “Ey Türk budunu (milleti), devletini, töreni kim bozabilir.’’

D) “Atalarımızdan işittik ki Roma İmparatorluğu elçileri geldiği zaman bu bizim için artık yer-yüzünü fethedeceğimize delalet eder.”

E) “Tanrı irade ettiği ve lütfettiği için talih ve kıs- metim olduğu için ölecek milleti diriltip kaldır-dım, çıplak milleti giydirdim, fakir milleti zengin ettim, nüfusu az milleti çok ettim.”

11.

I. Ülkenin batı kısmını yöneten hanedan üyesidir.

II. İlk Türk devletlerinde ülke meselelerinin görü-şülüp karara bağlandığı yerdir.

III. Hanedan üyesi komutanlara verilen isimdir.

IV. İlk Türk devletlerinde kağanın erkek çocukları-na verilen unvandır.

Yukarıdaki tanımların karşılıkları, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Şad, yabgu, tigin, kurultay B) Tigin, kurultay, yabgu, şad C) Yabgu, kurultay, şad, tigin D) Şad, tigin, kurultay, yabgu E) Tigin, şad, yabgu, kurultay

12.

Kök Türk Yazıtları’nda “Altının sarısını, gümüşün beyazını, ipekli kumaşın en iyisini, darı tohumunun ekimli olanını, özlük atın, aygırın, kara samur, gök sincap kürklerinin en iyilerini milletime kazandır-dım.” denilerek hükümdarların;

I. halkın ihtiyaçlarını karşılama,

II. devleti, milleti ve töreyi düzene koyma, III. sosyal devlet anlayışını uygulama, IV. halkın refah düzeyini arttırma