Çocuğun çeşitli yönlerden gelişiminde kitabın yeri ve çocuğun gelişim dönemlerine göre kitaplar üzerinde durulması gereken bir konudur. Yavuzer (1994:201); “Kitap, çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde önemli bir uyarandır.” ifadesi ile bu durumu vurgular. Çocuk kitaplarının çocuğun gelişim düzeyine uygun olması gerektiğine ve çocuğa uygun bir dille yazılması gerektiğine işaret ederken, kitabın çocuğu nasıl ve ne denli etkileyebileceği ile ilgili olarak şunları söylemektedir:
Çocuk, kişiliğinin gelişiminde bir modelle kendini özdeşleştirir. Bu model, başlangıçta anne, baba ve yakın akrabayken, zamanla yerini arkadaşa, film ve kitap kahramanlarına bırakır. Bu bakımdan, kitap kahramanlarının ahlâkî ve sosyal açıdan sağlıksız olması, çocuğun kendisini kötü bir modelle özdeşleştirmesine neden olur. Bu da, çocuk yazarlarının yüklendikleri görevin ne denli önemli olduğunu ortaya koymaktadır ( Yavuzer, 2004: 203).
Sever ise, çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yerini; “Dil Gelişimi”, “Bilişsel Gelişim”, “Kişilik Gelişimi”, “ Toplumsal Gelişim” olarak dört başlık altında değerlendirilmiştir. Sever (2002: 26-62) ‟in okul çağı çocuğunun bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ve toplumsal gelişimi açısından değerlendirmeleri ve önerileri şöyle özetlenebilir:
Bilişsel Gelişim Yönünden: İlköğretimin ilk yılları şeklinde adlandırılan 7 yaş çocuğu okuma yazmayı öğrendiği ve kitap sevgisini kazandığı dönemdedir. Bu dönemde çocuğun okuma- yazma becerilerine katkı sağlayan resimli kısa öyküler okutulmalıdır. Yazarın ilköğretimin ortaları şeklinde adlandırdığı 8-10 yaş ise okumanın hızlandığı, yazınsal ürünlere ilginin arttığı dönemdir. Bu dönemde çocuklara; gözleme, karşılaştırma, sınıflandırma, eleştirme gibi bilişsel yetenekleri geliştiren kitaplar sunulmalı, çocuk farklı edebi türlerle karşılaştırılmalı, çocuğun ilgi ve gereksinimlerine uygun nitelikli kitaplar önerilmelidir. İlköğretimin sonları şeklinde adlandırılan 10-12 yaş çocuğu soyun düşünebilmeye başlamıştır, olayları zaman dizimsel olarak sıralar, akıl yürütebilir ve soyun sorunlara çözümler bulabilir, dikkat süreleri ve bellek gücü artar. Bu dönemde çocuklara farklı türde yapıtlar ile
tarihi olguları anlamaya yardımcı eserler sunulmalıdır. Düşünme, eleştirme gibi bilişsel süreçleri geliştiren kitaplar okutulmalıdır.
Kişilik Gelişimi Yönünden: İlköğretimin ilk yılları (6-8) bağımsızlık eğiliminin arttığı, özgürlük ve ilgi beklentisinin yükseldiği bir dönemdir. Başarılarıyla özdeşim kurabilecek iyi geliştirilmiş kahramanların yer aldığı yapıtları okumaları gereklidir. İlköğretimin ortalarında çocuk gruba ait olmayı, uyum sağlamayı ister. Kendisine değer verilmesi ve beğenilmek önem kazanmıştır. Bu dönemde paylaşma, işbirliği ve sorumluluğun vurgulandığı kitaplar önerilmelidir. Yazar, incelediğimiz yapıtlardan ”Başak‟ın Çevre Günlüğü” isimli kitabı da önermektedir. İlköğretimin sonları iç denetimin arttığı ve farkına varıldığı dönem olup bu dönemde karar verme, eleştirme ve iç denetim gibi eğitimle kazandırılabilecek davranışların önemini sezdiren yapıtlar sunulmalıdır.
Toplumsal Gelişim Yönünden: İlköğretimin ilk yılları, yetişkinlerin kendileriyle ilgili değerlendirmelerini ilgiyle izledikleri, duydukları övgülere yanıt oluşturmak istedikleri bir dönemdir. Dünyayı somut ve doğrudan algılarlar, kesin ve değişmeyen yargılara sahiptirler. Aile bağlarını güçlendirici, sorumluluk ve başarıyı vurgulayan, insanların farklı karakterde olduklarına dikkat çeken, kız- erkek farklılığı ile dostluğu ve arkadaşlığı vurgulayan kitaplar önerilmelidir. İlköğretimin ortaları arkadaşlık ilişkilerinin daha da önemli hale geldiği, çocuğun kendi duygu ve düşünceleri ile etrafındaki insanların duygu ve düşüncelerini daha iyi anlamaya başladığı dönemdir. Çocuğun insana ve hayata yönelik deneyimlerini zenginleştirecek yapıtlar sunulmalıdır. Bu dönem çocuğu yaşıtlarının başından geçen serüvenlere ortak olmak isteyeceğinden bu duruma uygun eserler önermelidir. İlköğretimin sonları aileye olan bağımlılığın azaldığı ve arkadaşların önem kazandığı bir dönemdir. Adalet duygusu yoğundur, cinsiyet rolleri belirginleşir ve karşı cinsle ilişkiler kurmaya başlarlar. Bu dönemde çocuklara edebiyatın alanına giren her konuyu sanatçı bakış açısıyla yansıtan kitaplar sunulabilir. Bireysel ilgiler göz önünde bulundurulmalı ve farkı türler sunulmalıdır.
Kıbrıs (2006: 23-24) ise okul dönemindeki çocuğun yaşayacağı süreci masal çağı, düşle gerçek arası dönem (Robinson çağı) ve soyut konulara yönelim çağı olarak gruplandırmaktadır.
Okul çağının ilk dönemleri masal çağıdır. Bu dönem 8-9 yaşına dek sürebilir. Bu dönemde iyi kurgulanmış, sözcükleri özenle seçilmiş, çocuklara oluşması istenen kazanımları işleyen masal ve öyküler sunulmalıdır. Kişileri çocuk ve hayvan olan masal ve öykülere yönelim vardır. Çocuk okula başladıktan sonra kitabın bilgilendirici yönünü de sezecektir, bu yüzden bilişsel buluş ve doğa olayları ilgili kitaplar sunulabilir.
8-9 ile 10-11 yaşlarını düşle gerçek arası dönem olarak adlandırır. Bu dönemde düşsel konulardan gerçekçi konulara yönelim başlar. Kitabın bilişsel yönü de önem kazanmıştır. Düşsel kitapların yanında buluş ve doğa olayları ile ilgili kitaplar ile doğruluk, cesaret, hoşgörü gibi soyut değerlerin işlendiği kitaplar da okutulmalıdır. Bu dönemde erkek çocukları macera kitaplarına ilgi duyarken kız çocukları da ev, okul ve aile hayatıyla ilgili kitapları okumaktan hoşlanır.
Yavuzer de (1994: 203-204) yaşlara göre ilgilerin değişebileceğine vurgu yaparak 6-7 yaşındaki çocukların daha gerçekçi eserlere yönelmeye başladığını vurgular. Bu yaş grubu, çocukları, doğayı ve hayvanları içine alan kısa ve bol resimli öykülerden zevk duyar. 8 yaş grubunda cinsiyete göre ilgiler de değişir. Kızlar, erkeklere göre daha fazla okuyabilirler. Seyahat, serüven, coğrafya, ilk çağa ait öyküler ile çocuk ve hayvan öyküleri de okunur. Mizaha ilgi başlar. 9-10 yaşlarında ise serüven ve dehşet veren öyküler ilgi çekmeye başlar. Güldüren, icatlarla ilgili olan ya da ünlü kişilerin yaşamlarına ilişkin kitaplar ilgi çekicidir. 11 yaşındaki çocuk serüven ve heyecan verici kitapları beğeniyle okur. Kızlar ise aile ve okul hayatını konu alan eserlere ilgi duyar. 12 yaşında ise tarih ve efsane ilgi alanı olmaya başlar. Kız çocukları için aşk öyküleri önem kazanır.