Duyu Organlarının Sağlıklı Yapısının Korunması
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEKLER
SORU 1
İnsan sinir isteminde bulunan glia hücreleri ile ilgili olarak hangisi söylenemez?
A) Sayıları nöronlardan fazladır.
B) Sinir dokunun beslenmesi, solunumu ve onarımını sağlarlar.
C) Nöronlar gibi bölünme yeteneklerini kaybederler.
D) Bazı çeşitlerinden beyin-omurilik sıvısı (BOS) salgılanabilir.
E) Bazı çeşitleri koruyucu kılıf oluşturabilirler.
1. Glialar, insanın yaşamı boyunca çoğalabilir.
Cevap: C
SORU 2
Bir sinir impulsunun elektriksel niteliğine ek olarak kimyasal niteliğinin de olduğunu aşağıdakilerden hangisi kanıtlar?
A) Sinir boyunca impuls hızının değişmemesi B) Bir uyartının birden fazla impuls oluşturması C) Uyartının frekansının impuls sayısını etkilemesi D) İmpuls sayısının tepki derecesini etkilemesi E) İmpuls iletilirken oksijen ve enerji tüketilmesi
2. İmpuls iletimi sırasındaki kimyasal olaylar;
- Aktif taşıma,
-Oksijenli solunum olayı,
- Isı artışı, Glikozun azalması, O2’nin azalması, CO2’nin artışı, Fosforilasyon ve defosforilasyon olaylarıdır.
Cevap: E
SORU 3
Aşağıdaki tabloda çeşitli hayvan gruplarına ait K, L, M, N ve P olarak adlandırılan nöronların bazı özellikleri veriliştir.
Nöron Miyelin kılıf Akson çapı (µm)
K Yok 1
L Yok 500
M Var 5
N Var 10
P Var 20
Tablodaki bilgilere göre K, L, M, N, ve P nöronlarının hangisinde impuls iletiminin en hızlı olması beklenir.
A) K B) L C) M D) N E) P
3. Miyelin kılıfın bulunması ve akson çapının geniş olması impuls iletim hızını artırır.
Buna göre miyelin kılıflı olup akson çapı en geniş olan P nöronudur.
Cevap: E SORU 4
Sinapslarda bir nörondan diğer nörona uyarının geçiş yönü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Dentritten → Dentrite B) Dentritten → Aksona C) Aksondan → Dentrite D) Aksondan → Aksona
E) Aksondan → Hücre gövdesine
4. Sinapslarda bir nörondan diğer nörona uyarı geçişi, uyarıyı getiren nöronun akson ucundan, uyarıyı alan nöronun dentritine doğrudur.
Cevap: C
SORU 5
Nöronlar ve sinapslarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
A) Uyarının sinapslardan geçiş hızı nöronlardan geçiş hızından daha yavaştır.
B) Sinapslarda seçici direnç vardır.
C) Bir impuls sinapsı geçerse, bunu izleyen diğer impulsların sinapstan geçişi daha kolay olur.
D) Nöron ve sinapslardan geçen impuls sayısı artarsa, verilen tepkinin şiddeti de artar.
E) Nöronlara uygulanan uyarı şiddetinin artması impuls iletim hızının da artmasına neden olur.
5. Bir sinir hücresinde impuls iletim hızı uyarı şiddetinin artırılması ile artmaz veya azalmaz. Nöronlarda impuls iletim hızı sabittir.
Cevap: E
SORU 6
Aşağıda iki nöron ve bir sinapstan oluşan bir sinirsel yapı gösterilmiştir.
Numaralandırılmış bölümlerdeki uyartı hızı sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) I > II > III B) I > II = III C) I > III > II D) I > III = II E) I = II = III 6. I. Miyelinli nöron en hızlı,
III. Miyelinsiz nöron daha yavaş, II. Sinaps en yavaş.
Cevap: C
SORU 7
Babası, Aslı’ya gazeteyi getirmesini söyledikten sonra, Aslı, I. Okumakta olduğu kitabı bırakır.
II. Aya kalkar.
III. Gazeteyi yerinden alır.
IV. Babasına götürür.
Aslı’nın yukarıdaki davranışlarından, merkezi sinir sisteminin yönetiminde gerçekleşen, aşağıdakilerin hangisinde tam olarak verilmiştir?
A) Yalnız I B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
7. Verilen Hareketlerin hepsi istemli hareketlerdir. Merkezi sinir sistemi kontrolünde gerçekleşir.
Cevap: E SORU 8
Hipotalamusla ilgili olarak;
I. Otonom sinir sistemini kontrol emesi II. Vücudun su dengesinin korunması
III. Hipofiz bezinin çalışmasının denetlenmesi IV. Vücut dengesinin sağlanması gibi
görevlerden hangilerinin gerçekleşmesinde etkilidir?
A) I, II ve III B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 8. İç kulaktan ve gözden gelen uyartılar ile birlikte kas hareketlerini düzenleyerek vücut dengesini sağlayan beyinciktir.
Cevap: A
SORU 9
İnsanda, aşağıdakilerden hangisi otonom sinir sisteminin kontrolü altında gerçekleşmez?
A) Vücut yüzeyinin ısınması sonucunda terleme olması
B) Yemek yedikten sonra bağırsakta peristaltik hareketlerin gerçekleşmesi C) Mideye besin geldiğinde sindirim salgılarının artması
D) Göze ışık geldiğinde göz bebeğinin küçülmesi
E) Diz kapağının altına vurulduğunda bacağın ileri doğru hareket etme
9. Diz kapağının altına vurulduğunda bacağın ileri doğru hareket etmesi, doğuştan olan bir omurilik refleksidir.
Cevap: E SORU 10
Sağlıklı bir insanda kandaki kalsiyum miktarının düzenlenmesi sırasında;
I. parathormonun kandaki seviyesinin artması, II. paratiroit bezinin uyarılması,
III. kanda kalsiyum miktarının normal seviyesinin altına düşmesi, IV.kemiklerden kana kalsiyum geçişi
olayları gerçekleşmektedir.
Bu olayların gerçekleşme sırasının doğru olması için hangi iki basamak yer değiştirmelidir?
A) I ile II B) I ile III C) II ile III D) II ile IV E) III ile IV
10. Verilen olayların doğru sıralaması;
III. kanda kalsiyum miktarının normal seviyesinin altına düşmesi, II. paratiroit bezinin uyarılması,
I. parathormonun kandaki seviyesinin artması, IV.kemiklerden kana kalsiyum geçişi
şeklinde olmalıdır. Bu durumda I ve III ile verilen olaylar yer değiştirmelidir.
Cevap: B
SORU 11
Aşağıdaki şekilde, insandaki bazı endokrin bezler numaralandırılmıştır.
Buna göre, vücuttaki bazı olaylar ve bunların gerçekleşmesinde görev alan endokrin bezler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kan şekerinin düzenlenmesi
İç salgı bezlerinin uyarılması
Stres altında metabolizmanın
hızlandırılması
A) I III II
B) II I III
C) II III I
D) III II I
E) III I II
11. Kan şekeri pankreas tarafından düzenlenir. III numara ile gösteilmiştir. İç salgı bezlerinin uyarılmasını hipofiz yapar. I numara ile gösterilmiştir. Stres altında metabolizmanın hızlandırılmasını adrenalin sağlar. Böbrek üstü bezi tarafından üretilir. II numara ile gösterilmiştir.
Cevap: E
SORU 12
Bazı hormonların sadece hedef hücrelerde tepki oluşturabilmeleri, hormonların aşağıda verilen özelliklerinden hangisiyle açıklanabilir?
A) Hücrede ilgili hormona özgü reseptörler olmasıyla B) Hücrelere kan yoluyla taşınmalarıyla
C) Geri bildirim mekanizmasıyla miktarlarının dengede tutulmasıyla D) Steroit bileşikler olmalarıyla
E) Her birinin farklı bir yapıya sahip olmasıyla
12. Hormonlar ancak onu tanıyan reseptörlere sahip olan dokulara veya organlara etki edebilir.
Cevap: A
SORU 13
Aşağıdaki hormon çiftlerinden hangisi, karşısında verilen işlevi gerçekleştirmez?
Hormon çifti İşlev
A) İnsülin-Glukagon Kandaki glukoz miktarının düzenlenmesi
B) Kalsitonin-Parathormon
Kandaki Ca miktarının düzenlenmesi
C) Prolaktin-Oksitosin
Meme bezlerinde süt üretilmesi ve salgılanması
D) Kortizol-Lüteinleştirici hormon
Kan basıncının düzenlenmesi
E) Östrojen-Progesteron Menstrüal döngünün düzenlenmesi
13. Kortizol, glukozun protein ve yağlar gibi karbonhidrat olmayan moleküllerden sentezlenmesini sağlayarak kan şekerini arttırır. Luteileştirici hormon (LH) ise ovulasyonu sağlar.
Cevap: D
SORU 14 İnsanda,
I. kanda sodyum iyonlarının azalması II. kanda protein yoğunluğunun azalması III. plazma ozmotik basıncının artması
durumlarının hangileri vazopressin (ADH) hormonu salgılanmasını uyarır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
5. ADH, kan ozmotik basıncı arttığında börek kanalından suyun geri emilmesini sağlar. I.ve II de verilenler kan ozmotik basıncını azaltır. Dolayısı ile ADH salgısını uyarmaz. Ancak III de verilen, plazma ozmotik basıncının artması ADH salgısını da uyaracaktır.
Cevap: C
SORU 15
İnsanda böbrek üstü bezinin öz (medulla) ve kabuk (korteks) bölgesinden salgılanan kortizol ve adrenalin hormonlarının gerçekleştirdiği aşağıdaki işlevlerden hangisi ortaktır?
A) Metabolik hızı artırma B) Kan basıncını artırma
C) Bağışıklık sistemini baskılama D) Sindirim etkinliklerini azaltma E) Kanda glikoz düzeyini artırma
15. Adrenalin glikojeni glikoza çevirerek, kortizol protein ve yağları glikoza çevirerek kanda glukoz düzeyini artırırlar.
Cevap: E
SORU 16
Aşağıdakilerden hangisi insanlarda, paratiroit bezi tarafından salgılanan parathormonun işlevlerinden biridir?
A) Kemik dokudan kana kalsiyum geçişini uyarma B) Boşaltım sistemi yoluyla kalsiyum atılmasını uyarma C) Sodyum potasyum metabolizmasını düzenleme D) Kanın ozmotik basıncını azaltma
E) Böbreklerden sodyum emilimini uyarma
16. Parathormon, kalsiyumun kemiklerden kana geçişini, böbreklerden fosforun atılmasını sağlar.
Cevap: A
SORU 17 İnsanlarda,
I. ovulasyonun gerçekleşmesi, II. testosteron salgılanması, III. menstruasyonun başlaması, IV. süt bezlerinin uyarılması
olaylarından hangileri lüteinleştirici hormonun (LH) salgılanması sonucunda gerçekleşir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV
17. LH, Kadınlarda yumurtalıklarda olgunlaşmış olan yumurtanın yumurta kanalına atılmasını (ovulasyonu) ve içinde yumurtanın gelişmiş olduğu folikül kesesinin korpus luteuma (sarı cisim) dönüşmesini sağlar. Erkeklerde ise testislerde bulunan leydig hücrelerini uyararak testosteron hormon salgılanmasını sağlar.
Cevap: A
SORU 18
Aşağıdakilerden hangisi, bitkisel ve hayvansal hormonların ortak özelliği değildir?
A) Az miktarlarının bile etkili olması B) Hedef hücrelerde etkili olmaları
C) Özgün kimyasal yapıya sahip olmaları D) Özelleşmiş bezler tarafından salgılanmaları
E) Sentezlendiği bölgeden farklı bölgeye taşınabilmeleri
18. Hormonal bezler sadece hayvanlarda bulunur. Bitkisel hormonlar, aktif büyüme gösteren kök ve gövde uçlarında, meyvelerde ve genç yapraklarda yer alan hücreler tarafından sentezlenir.
Cevap D SORU 19
İnsan vücudunda gerçekleşen hormonal olaylardan bazıları şunlardır:
I. Glukagon hormonu miktarının artırılarak kanda glukoz miktarının artırılması II. Aldosteron hormonu miktarının azaltılarak vücuttan sıvı kaybının sağlanması III. Vasopressin hormonu miktarının artırılarak vücutta su tutulmasının sağlanması Bu olaylardan hangilerinin gerçekleşmesi, yüksek kan basıncının normal düzeyine geri dönmesini sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
19. Aldosteron hormonu böbreklerden Na ve Cl’un emilimini artırarak vucutta su tutulmasını sağlar. Aldosteron artarsa su kaybı azalır, kan hacmi artar ve kan basıncı yükselir. Yüksek kan basıncının normale dönmesi için aldosteron miktarı
azaltılmalıdır.
-Glukagon artarsa kanda glukoz miktarı artar, baasınç yükselir.
-Vazopressin (ADH) artarsa suyun geri emilimi artar, basınç yükselir.
Cevap: B
SORU 20
İnsülün salgılanması azalan bir kimsede, hücrelere glukoz alımı ile
karaciğerdeki ve kandaki glukoz miktarı bakımından aşağıdakilerden hangisi gözlenir.
Hücrelere glukoz alımı Karaciğerdeki gukoz miktarı Kandaki glukoz miktarı
A) Azalır Artar Azalır
B) Artar Azalır Artar
C) Artar Artar Artar
D) Azalır Azalır Artar
E) Azalır Azalır Azalır
20. İnsülin miktarının azalması, hücrelerin glukoz alımını yavaşlatır, karaciğerdeki glukoz miktarı azalır ve bütün bunların sonucunda kandaki glukoz miktarı artar.
Cevap: D
SORU 21
Normal bir insanda, yeterli miktarda su alınamamasına bağlı olarak vücutta su yetersizliği ortaya çıktığında;
I. Hipofizden salgılanan antidiüretik hormon (ADH) miktarının artması II. Kanın osmotik basıncının artması
III. Böbrekten suyun geri emiliminin artması
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) I-II-III B) I-III-II C) II-I-III D) II-III-I E) III-II-I 21. Olayların gerçekleşme sırası;
II. Kanın osmotik basıncının artması
I. Hipofizden salgılanan antidiüretik hormon (ADH) miktarının artması III. Böbrekten suyun geri emiliminin artması
Cevap: C
SORU 22
Beyinde ve omurilikte mesajları taşıyan sinir hücrelerinin etrafındaki miyelin kılıfın hasar görmesi durumunda ortaya çıkan sinir sistemi hastalığı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) MS B) Parkinson C) Menenjit D) Siyatik E) Felç 22. Multipl Skleroz (MS)
Cevap: A
SORU 23
Dengeli ve yeterli beslenme sinir sisteminin sağlığı açısından çok önemlidir. B vitaminleri birçok yararının yanı sıra beynimizi strese karşı da korur. E vitamini, hem felç hem de kalp krizi riskini düşürür. Oksijenin beyne iletilmesi ve beyin tarafından kullanılmasını gerçekleştiren kandaki hemoglobin ve alyuvarların yapımında demire gereksinim vardır. Yani diyetimizde muhakkak demir içeren ve demirin yiyeceklerden emilimini kolaylaştıran C vitamini içerikli yiyecekler olmalıdır. merkezî sinir sistemi açısından en zararlı elementler kurşun, civa, kadmiyum gibi ağır metallerdir. Bu maddeleri içeren besinlerin tüketilmesi özellikle çocuklarda zekâ geriliği, refleks bozuklukları ve davranış bozukluğuna sebep olur.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sağlıklı bir sinir sistemi için dengeli ve yeterli beslenmeliyiz.
B) Bazı vitaminlerin yeterli alınması stresle başa çıkmayı kolaylaştırır.
C) Bazı vitaminler felç ve kalp krizi gibi durumlarla karşılaşma ihtimalini azaltır.
D) Demir ihtiyacının karşılanması için bol demir içeren gıdaların tüketilmesi yeterlidir.
E) Bazı ağır metaller özellikle çocuklar için çok tehlikeli sonuçlar oluşturur.
23. Demir ihtiyacının karşılanması için bol demir içeren gıdaların tüketilmesi tek başına yeterli değildir. yeterlidir. Demirin yiyeceklerden emilimini kolaylaştıran C vitamini içerikli yiyeceklerin de alınması gerekir.
Cevap: D SORU 24
İnsanlarda, reseptörleri benzer biçimde uyarılan iki duyu çeşidi, aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir?
A) İşitme – Koklama B) Tatma – Görme C) İşitme – Tatma D) Dokunma – Koklama E) Koklama – Tatma
24. Koku ve tat duyu reseptörleri kimyasal uyarılara karşı duyarlıdır.
Cevap: E
SORU 25
Normal bir insanda, duyu uyarısıyla (koku duyusu hariç) başlayan impulslar, tepki organına (efektöre) ulaşıncaya kadar;
I. Reseptör, II Beyin kabuğu, III. Talamus
şeklindeki yapılardan hangi sıraya göre geçer?
A) I, III, II B) I, I, III C) II, III, I D) III, I, II E) III, II, I
25. Duyu organlarından gelen uyarı reseptörler tarafından alınır. Koku duyusu hariç diğer bütün duyular önce talamusa gelir. Talamustan geçerek beyin kabuğundaki ilgili merkezine gönderilir.
Cevap: A SORU 26
Bir süre kendi etrafında dönen bir insanın sandalyeye oturduktan sonra baş dönmesi hissinin devam etmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yarım daire kanallarındaki sıvının hareketinin devam etmesi B) Östaki borusunun basınç değişikliğini ayarlayamaması C) Silli (kıllı) duyu hücrelerinin beyinciğe sinyal gönderememesi
D) Yarım daire kanallarındaki sıvıda basınç dalgalarının genliğinin artması
E) Yarım daire kanallarının her birinin diğer ikisiyle dik olarak konumlanmış olması 26. Eğer etrafınızda bir süre dönerseniz yarım daire kanalları içindeki sıvı da hareket eder. Aniden durduğunuzda ise hâlâ kendinizi dönüyormuş gibi hissedersiniz. Çünkü siz durduğunuz hâlde, kanallar içindeki sıvı hâlâ hareket hâlindedir ve denge
sinirlerinde impuls oluşturulmaktadır.
Cevap: A SORU 27
Aşağıda insana ait kulak yapısı gösterilmiştir.
Buna göre, kulaktaki yapılar ve işlevleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Kulak kepçesi, sesin toplanmasını sağlar.
B) Ses dalgaları ile ilk kez kulak zarı titreşir.
C) Sesin iletilmesi sürecinde bazı küçük kemikler işlev görür.
D) Östaki borusu, orta kulak ile yutak arasında bulunur.
E) Ses, yarım daire kanallarında duyuma dönüştürülür.
27. Yarım daire kanalları iç dengeyi sağlamada görevlidir. İşitmede fonksiyonları yoktur. İşitme organı salyangozdaki korti organıdır.
Cevap: E
SORU 28
Aşağıdaki şema, insan kulağında, ses dalgalarının beyne uyarı olarak iletimini sağlayan yapıları göstermektedir.
Aşağıdakilerin hangisinde, şemadaki yapılardan biri, gerçekleştirdiği işlevle birlikte verilmiştir?
A) Östaki borusu – Ses dalgalarının şiddetini artırma
B) Salyangoz – Orta kulak ile dış ortam arasında hava basıncını dengede tutma C) Kulak zarı – Havada yayılan ses dalgalarını sıvıda yayılan dalgalara çevirme D) Orta kulak kemikleri – Ses dalgalarının şiddetinin aynı kalmasını sağlama E) Korti organı – Farklı frekanslardaki ses dalgalarını impulsa çevirme 28.
A) Östaki borusu – Orta kulak ile dış ortam arasında hava basıncını dengede tutma
B) Salyangoz – Havada yayılan ses dalgalarını sıvıda yayılan dalgalara çevirme C) Kulak zarı – Ses dalgalarını orta kulağa aktarma
D) Orta kulak kemikleri – Ses dalgalarının şiddetini 15-20 kat artırarak iç kulağa açılan oval pencereye iletme
E) Korti organı – Farklı frekanslardaki ses dalgalarını impulsa çevirme Cevap: E
SORU 29
İnsan gözüyle ilgili;
I. Görüntünün retinanın önüne düşmesi durumunda, oluşan görme kusuru kalın kenarlı mercekle giderilebilir.
II. Görüntünün retinanın arkasına düşmesi durumunda, oluşan görme kusuru ince kenarlı mercekle giderilebilir.
III. Renklerin algılanmasını sağlayan ışınların dalga boyları, yalnızca çomak şeklindeki reseptörleri uyarır.
IV. Görme sinirinin göz yuvarlağından çıktığı bölge, görüntünün en net alındığı bölgedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II D) III ve IV E) I, III ve IV
29. I. Görüntünün retinanın önüne düşmesi durumunda, oluşan görme kusuru miyop gözdür. Kalın kenarlı mercekle giderilebilir.
II. Görüntünün retinanın arkasına düşmesi durumunda, oluşan görme kusuru hipermetroptur. İnce kenarlı mercekle giderilebilir.
III. Renklerin algılanmasını sağlayan ışınların dalga boyları, koni şeklindeki reseptörleri uyarır.
IV. Görme sinirinin göz yuvarlağından çıktığı bölgeye kör nokta denir. Görüntü oluşmaz.
Cevap: C SORU 30
Görme sorunu yaşayan bir bireyde görüntünün göz yuvarlağında oluştuğu yer aşağıdaki şekilde verilmiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Göz küresinin önden arkaya çapının artması sonucu oluşabilir.
B) Göz merceğinin normalden kalın olup kırıcılığının artması sonucu oluşabilir.
C) Yakını iyi görmesine karşılık uzağı net göremez.
D) Görme sorunu ince kenarlı mercekle düzeltilir.
E) Şekilde gösterilen görme sorunu miyopluktur.
30. Verilen göz kusuru hipermetropluktur. A, B, C ve E seçenekleri miyop göz ile ilgilidir.
Cevap: D