(OMBUDSMAN)
Adres: 143, Bedrettin Demirel Caddesi, Kat 3-4 Lefkoşa Telefon: 22 75 814 - 22 75 954 Fax: 22 88 907
Sayı: OMB.0.00-01/00-08/88 25 Temmuz 2008
KKTC Cumhuriyet Meclisi Meclis Başkanlığı
Lefkoşa.
38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasasının Ombudsman’ın çalışma yöntemine ilişkin 16(1) maddesi uyarınca ondördüncü çalışma dönemine (1 Ocak – 30 Haziran 2008) ait ekteki raporu saygılarımla arz ederim.
Feridun ÖNSAV Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman)
Dağıtım: 1. KKTC Cumhurbaşkanlığı 2. KKTC Başbakanlığı
3. KKTC Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı
YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN)
OCAK-HAZİRAN 2008
XIV. DÖNEM RAPORU
GİRİŞ
1997 yılında kuruluş çalışmaları başlatılan KKTC Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi ondördüncü çalışma dönemini tamamlamıştır. Daha önce periyodik olarak yayınlamış olduğumuz raporlarda bahse konu devreler ele alınarak, Dairemize yapılan kişisel başvurular ve elde edilen duyumlar ile ilgili bilgiler sunularak, rapor konuları özetlenmiş, Dairenin basınla ve diğer kuruluşlarla ilişkilerine değinilmiş, sorunlarımız ortaya konularak belirli sonuçlar çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla istatistiki verilere yer verilmiştir.
Ocak-Haziran 2008 devresini kapsayan ondördüncü dönem raporumuzda da benzer bir yöntem izlenerek önceki rapor bilgileriyle karşılaştırmalara başvurulacaktır.
Ekim 2006’da Cumhurbaşkanı Sayın Mehmet Ali Talat tarafından Ombudsman olarak önerildim ve KKTC Cumhuriyet Meclisince 13 Kasım 2006’da onaylanmamın ardından, Yasamızın 4(2) maddesi gereği Cumhurbaşkanı huzurunda “bağlılık yemini” ederek 17 Kasım 2006 tarihinde göreve başladım.
Böylece dört buçuk yılı aşkın bir zamandır münhal bulunan Ombudsman kadrosu doldurulmuş ve Daire normal işlevlerini yapabilir duruma gelmiştir.
Göreve başlamamın ardından süratle 1 Ocak 2002-30 Haziran 2006 çalışma dönemini kapsayan 10. Dönem Raporu ve 30 Haziran-31 Aralık 2006 çalışma dönemini kapsayan 11. Dönem Raporu yayınlanmıştır. 2007 yılının ilk altı ayının değerlendirildiği 12. Dönem Raporu 10 Temmuz 2007, ikinci altı ayının değerlendirildiği 13. Dönem Raporu ise 15 Ocak 2008 tarihinde KKTC Meclis Başkanlığına sunulmuştur.
Daire kadrolarımuzda 2002 yılını takibeden dönemde önemli ölçüde eksilmeler sözkonusu olmuştu ve bu durum halen devam etmektedir. Denetim kadromuzda bir başdenetçi ve beş denetçi kadrosu münhal durumdadır. Dolayısıyla üç başdenetçi kadrosundan ikisi ve yedi denetçi kadrosundan ise sadece ikisi mevcuttur.
İdari kadromuzda da önemli değişiklikler sözkonusu olmuştu. Bu çerçevede bir idare memuru, bir başkatip, dört birinci sınıf katip, bir odacı/şoför ve iki odacı kadrosu münhaldir. Kitabet hizmetlerimiz kadro fazlası olarak görülen bir üçüncü derece ikinci sınıf katip ve iki katip yardımcısı tarafından yürütülmektedir. Bu dönem içerisinde idari kadrolarımızdaki açık giderek büyümüştür.
Ombudsman’ın yetkilerinin Anayasa’da belirtilen şekliyle uyumlaştırılması, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi daha çağdaş bir yapıya kavuşturulabilmesi için,
temel hak ve özgürlüklerin ve en genelde insan haklarına yönelik herhangi bir ihlalin incelenebilmesine olanak sağlamak için ve Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman)’ın bağımsız, tarafsız ve insan hakları için yapacağı çalışmaların, demokrasimizin bir yaşam biçimine dönüştürülmesine ve geliştirilmesine olanak sağlayacağı ve katkı koyacağı dikkate alınarak, kadroların buna uygun ve Daireye özgü bir şekilde düzenlenmesi için Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Değişiklik Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Değişiklik Yasa Tasarısı’nın gerekli prosedürü tamamlanmak üzeredir ve KKTC Bakanlar Kurulu’nun bilgisine sunulmak üzere Başbakanlığa iletilecektir.
BASIN ve ULUSLARARASI İLİŞKİLER
Dairemiz gerek yasal düzeydeki gerekse uluslararası düzeydeki çalışmalarına Ocak-Haziran 2008 döneminde de devam etmiştir.
Üyesi bulunduğumuz uluslararası kuruluşlarla temaslarımız güçlenerek devam etmektedir. Bu çerçevede Belçika’nın Ghent Şehir Ombudsman Kurumunun Uluslararası Ombudsman Enstitüsü (International Ombudsman Institute-IOI), Avrupa Ombudsman Enstitüsü (European Ombudsman Institute-EOI) ve Ghent Üniversitesi işbirliğiyle, 10. kuruluş yıldönümü etkinlikleri çerçevesinde 14-15 Nisan 2008 tarihlerinde Ghent kentinde düzenlediği “Ombudsman’ın Etkileri”
konulu konferansa davet edilmiş ve Ombudsman Feridun Önsav ile Daire Müdürü Zeki Gürsel bu konferansa katılmışlardır.
Bu tür olağan genel kurul, konferans veya seminer gibi etkinlikler sırasında yapılan temaslar, varolan ilişkilerimizin geliştirilmesi yönünde olumlu mesafeler alınmasına yol açmaktadır. Nitekim gerek Uluslararası Ombudsman Enstitüsü Avrupa Bölümünün 2006 yılında Viyana’da gerçekleştirilen Genel Kurul toplantısı, gerekse Avrupa Ombudsman Enstitüsü’nün 2007 yılında Mainz kentindeki Genel Kurulu sırasında işbirliği imkanlarını araştırdığımız Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Sayın Thomas Hammarberg’den 7-9 Temmuz 2008 tarihleri arasında Kıbrıs’a gerçekleştireceği ziyaret sırasında ekibiyle birlikte Dairemizi ziyaret edip ikili görüşmelerde bulunma talebi gelmiş ve bu ziyaret 9 Temmuz gününe programlanmıştır.
Vatandaşlar ile sağlıklı ve sürekli iletişim sağlamak, Dairemizin yapısı ve özelliklerini, etkinlik ve çalışmalarını yurtiçi ve yurtdışında tanıtmak açısından önemli bir işlevi olacağına inandığımız KKTC Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi websitesi bu dönem içerisinde hazırlanmış ve işlevsel hale getirilmiştir. Türkçe ve İngilizce olarak Dairemizle ilgili bilgiler yanında yurttaşların Ombudsman’a kolay ulaşımını sağlayan elektronik posta servisinin de işlerliğe kavuşturulduğu siteye http://www.kktcombudsman.org veya http://www.trncombudsman.org adresinden ulaşılabilmektedir. Elektronik posta servisi vasıtası ile Dairemize ulaştırılan bilgi istemi ve şikayet sayısı sistemin verimli çalıştığı izlenimi edinmemize neden olmaktadır.
Basının işlevlerimizi kolaylaştıran, vatandaşlarla olan diyaloğumuzu sağlayan önemli bir yere sahip olduğu gerçeğinden hareketle basınla ilişkilerimiz sıcak tutulmuştur. Bahsekonu çalışma dönemi içerisinde KKTC’deki çeşitli yerel radyo ve televizyon programlarında Dairemizin işlevleri, raporlarımız ve güncel gelişmeler konusunda açıklamalar yapılmıştır.
Dairemizin yerel basından gördüğü ilgi ise tatminkar düzeydedir. Raporlarımız ve açıklamalarımızın büyük çoğunluğu yazılı ve görsel basında yer alarak yayınlanmaktadır. Ocak-Haziran 2008 dönemi içinde yazılı basında Dairemizi ilgilendiren 43 adet haber yayınlanmıştır. Bunlardan 3 adedi köşe yazısı şeklindedir.
SORUNLAR VE SONUÇLAR
KKTC Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesinin sorunlarına periyodik olarak yayınlanan tüm raporlarımızda değinilmişti. Bugüne kadar geçen süre içerisinde sorunlarımız konusunda herhangi bir gelişme kaydedilmemiştir. Ayrıca uzun bir süre Ombudsman’ın atanamaması da genel sorunlar yanında birçok idari zorlukla karşılaşılmasına yol açmıştır. Bu sorunlara kısaca tekrar değinmekte yarar olduğu görüşündeyiz.
Dairemiz tarafından istenen görüş, görüş-savunma veya savunmaların zaman açısından Dairemize ulaştırılması bakımından 38/1996 sayılı Yasamızda açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle araştırma ve denetimlerimiz sırasında gereksiz gecikmeler ortaya çıkmakta ve iş akışımızı engellemektedir. İstenen bilgi ve belgelerin geciktirilmeden Dairemize verilmesi için Yasamızda asgari ve azami sürelerin belirlenmesi amacı ile Yasa Tasarımızda düzenleme öngörülmüştür.
Dairemize ulaştırılan bazı şikayet konuları çok eski bir geçmişe dayanmakta, konular güncelliğini yitirmekte, çoğu kez başvuranın herhangi bir meşru menfaatı kalmamakta ve soruşturmanın neticeye varması pratik olarak imkansızlaşmaktadır. Öte yandan birçok başvuruda da kişilerin idari işlem veya eylem devam ettiği hallerde bile başvuruda bulundukları ve sonucu beklemeyerek şikayet ettikleri görülmektedir. Bu tür başvurular Dairemizce girişim yapılıp ilerleme kaydedilmesine rağmen çoğu kez başvuru sahiplerince geri çekilmekte ve boşuna zaman kaybına neden olmaktadırlar. Bu tür başvurulara olanak tanımamak açısından, başvuru konularının geriye dönük olarak belli bir süre ile sınırlandırılması ve idari işlem veya eylemin gerçekleşip bütün itiraz yolları tükendikten sonra Dairemize başvuru yapılması Yasa Tasarımızda düzenlenmektedir.
Bir başka sorun ise Dairemizin yayınladığı raporların akıbetidir. Bilindiği gibi Dairemiz diğer çağdaş benzerlerinde olduğu gibi herhangi bir yaptırım gücü ile donatılmış değildir. Raporlarımız Yasamızın 16(2) maddesi gereği Sayın Cumhurbaşkanı ve Sayın Başbakana da gönderilir. Ayrıca raporlarımız basına açıktır. Ancak Cumhuriyet Meclisinin bilgisine sunulan raporlara ne tür bir işlem yapılacağı belli değildir. Bu konudaki boşluğun doldurulması gerektiğine inanıyoruz. Aksi takdirde raporlarımızda belirtilen hususlarda sonuç alıcı işlem yapma yetkisi idarenin takdirine bırakılacak ve raporlardan özlenen verim alınamayacaktır. Bu konuda Yüce Meclisimizde diğer batılı ülkelerdeki örneklerde olduğu gibi bir “Kamu Yönetimi Komitesi”nin kurulması ve bu çerçevede işlem görüp, denetim organlarının belirlediği görüşler
doğrultusunda idareyi uyarması düşünülebilecek bir yöntem olarak görülmektedir.
Dairemizin kadro sorunlarının çözümlenmesi de önemli bir husustur. Dairemizde gerek denetim kadrosu gerekse mevcut idari kadro çok yetersizdir ve çoğu görevler münhaldir. Geçen dönem zarfında raporun giriş bölümünde de belirtildiği gibi çeşitli sebeplerle Dairemizden ayrılan personelimiz olmuştur.
Ayrıca Anayasal idari denetim organı durumundaki Daire kadromuzun diğer anayasal kurumlarla arasındaki dengesizliğin giderilerek eşit düzeye getirilmesi ve yeknesaklık sağlanması gerektiği inancındayız.
KİŞİSEL BAŞVURU VE DUYUMLAR
2008 yılının birinci altı aylık döneminde (Ocak-Haziran 2008) Dairemize 19 başvuru yapılmış ve toplam başvuru sayısı 524’e ulaşmıştır. Bu çerçevede kuruluşumuzdan bugüne kadar olan kişisel başvuru sayısı şöyle şekillenmiştir.
Yıl Başvuru Sayısı
1997 94
1998 44
1999 75
2000 75
2001 50
2002 44
2003 11
2004 9
2005 4
2006 13
2007 86
2008
(Ocak- Haziran)
19
TOPLAM 524
94
44
75 75 50
30
11 9 4 13 86
19
0 20 40 60 80 100
'97 '99 '01 '03 '05 '07
Ocak-Haziran 2008 döneminde yapılan 19 başvuruda şikayete konu birimler şöyle şekillenmiştir.
MERKEZİ İDARE 12 % 63.15
YEREL YÖNETİMLER 5 % 26.32
KURUM KURULUŞ 2 % 10.53
TOPLAM 19 % 100
Merkezi İdareye ilişkin başvuruların % 63.15 oranıyla birinci sırada olduğu görülmektedir. Bu başvuruların bakanlıklar bazında dağılımı ise şöyledir:
1- Başbakanlık 1
2- Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı -
3- Maliye Bakanlığı 2
4- İçişleri Bakanlığı 7
5- Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı -
6- Tarım Bakanlığı -
7- Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı -
8- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı -
9- Sağlık Bakanlığı 2
10- Ekonomi ve Turizm Bakanlığı -
11- Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı -
Toplam; 12
Başvuruların genel değerlendirilmesi ve ön incelemeler sonucu şikayet konularının özellikle İçişleri Bakanlığı çerçevesinde yoğunlaştığı görülmektedir.
Bu bakanlıkla ilgili şikayetler arasında imar ve iskanla ilgili sorunlar ve kaymakamlıkların yetki alanları ile ilgili başvurular dikkat çekmektedir.
Yerel Yönetimlerle ilgili başvurularda ise dağılım şöyledir:
1- Lefkoşa Türk Belediyesi 2
2- Girne Belediyesi 2
3- Alayköy Belediyesi 1
Toplam; 5
Yerel yönetimlerle ilgili şikayetlerde Lefkoşa Türk Belediyesi ve Girne Belediyesi ile ilgili başvurular işyeri izinleri ve izinsiz yapılaşma konularında Alayköy Belediyesi ile ilgili şikayet ise çalışanların sosyal hakları konusundadır.
Kamu kurum ve kuruluşları kapsamında belirtilen 2 başvurudan biri Polis Genel Müdürlüğü, diğer başvuru ise Kamu Hizmeti Komisyonu ile ilgilidir.
Yapılan başvurulardan 19 adedinin tümünün de gerçek kişiler tarafından yapıldığı görülmektedir. Başvuruların % 100 oranındaki kısmı gerçek kişilerce, yapılmıştır.
Daha önceki raporlarımızda da vurguladığımız gibi başvurular içerik açısından incelendiğinde konuların genellikle idari usulsüzlük, yetki aşımı, idari ihmal ve idari işlemlerde gecikme olarak ortaya çıktığı görülmektedir.
Yukarıda belirtilen hususların idarenin hukuk devleti ilkeleriyle ne derecede uyum içinde çalışıp çalışmadığının bir göstergesi olarak algılanarak üzerinde düşünülmesi gerektiği inancındayız.
RAPORLAR
Yasamızın 16(2) maddesi gereği, Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) kovuşturma yaptığı her konuda bir rapor hazırlar ve bu raporu Cumhuriyet Meclisi Başkanlığına sunar. Anılan çerçevede Ocak-Haziran 2008 devresinde 11 başvuru ile ilgili bir adedi birleştirilmiş olmak üzere 10 rapor yayınlanmıştır.
Yasamızın 13. maddesi bazı makam ve kurumları yetki alanımızın dışında bırakmaktadır. Belirtilen dönem içerisinde yapılan kişisel başvurulardan yetki alanımızın dışında olan 1 başvuru ve başka bir birime havale edilen 1 başvuru mevcuttur.
Yasamızın 15(2) ve (3) maddesi, Dairemize yapılan başvuru ve duyumları dikkate alırken, sözkonusu işlem veya eylemler konusunda dava açılıp açılmadığının incelenmesi ve eğer böyle bir durum varsa şikayet sahibine konunun bildirilmesi gerektiğini belirtmektedir. Bahse konu dönem zarfında bu çerçevede 1 başvuru sahibine bildirim yapılmıştır.
Beş başvuru sahibinin ise Dairemizin yaptığı girişimleri sonucu sorunları çözümlenmiş ve/veya konunun nasıl çözümlenebileceği hakkında kendilerine bilgi verilerek dosyaları kapatılmıştır.
Kişisel başvurulardan 16 adedinin soruşturmaları halen Dairemiz denetçilerince sürdürülürken, incelenmesine henüz başlanmamış olan başvuru yoktur.
Bu çerçevede toplam 524 adet kişisel başvurudan;
1- Raporu tamamamlananlar 186
2- Yetki alanımız dışında kalanlar 34
3- Havale edilenler 11
4- Şikayeti geri çekilenler 32
5- Şikayet konuları hakkında girişim yapılıp başvurana bilgi verilip
dosyası kapatılanlar 106
6- 15 (2) ve (3) madde kapsamında olanlar 90
7- İdare hakkında ciddi bir şikayet içermediğinden işleme konmayanlar 49
8- Halen incelenmesi sürdürülenler 16
9- İncelenmeye başlanmayanlar 0
Toplam; 524
Sonuç olarak kişisel başvurulardan % 100’ü çeşitli düzeyde işlem görmüştür.
Dairemiz ayrıca bu dönem içinde sözlü olarak başvuruda bulunan 24 yurttaşımıza bir tür danışmanlık hizmeti vermiştir. Yazılı olarak başvuruda bulunmayan bu vatandaşlarımıza konuları hakkında pratik önerilerde bulunulmuş, sorunlarının çözümlenmesine yardımcı olunmuş ve/veya yasal bilgi verilmiştir. Bu tür sorunlarla karşılaşan yurttaşlar genellikle bürokratik ve yasal süreçlerle ilgili olarak doğru bilgilendirilmedikleri veya yapılan eylem ve işlemler hakkında yetersiz aydınlatıldıkları, kamu görevlilerince kaba davranış biçimleri ile karşılaştıklarını belirtmişler ve izlenimlerimize göre çoğu kez yapılan işlemlerin doğru olmasına rağmen haksızlığa uğradıkları kanaatine vardıkları gözlemlenmiştir.
Ocak-Haziran 2008 döneminde yayınlanan 10 raporun ilgili olduğu birimler;
1- Merkezi İdare 8
2- Yerel Yönetimler 1
3- Kurum ve Kuruluşlar 1
Toplam: 10
Böylece kuruluşumuzdan bu güne kadar tamamlanmış 186 raporun ilgili olduğu birimler;
1- Merkezi İdare 118 % 63.4
2- Yerel Yönetimler 45 % 21.2
3- Kamu Kurum ve Kuruluşları 19 % 10.2
4- Genel Mevzuat 4 % 2.2
Toplam: 186 % 100 Ocak-Haziran 2008 devresinde yayınlanan 10 raporun konuları özetle şöyledir:
1. 15 Ocak 2008 tarih ve OMB.0.00-03/00-08/06 sayılı raporumuz.
İngiliz vatandaşları Sayın Simon Ardizzone ve Sayın Helen Bevan Davies başvurularında Metehan Sınır Kapısındaki muhaceret işlemleri sırasında kendilerine ceza uygulandığını belirtip Sayın Davies’e bahsekonu miktar iade edilirken Sayın Ardizzone’a iade edilmediğinden yakınmıştır.
İncelememiz sonucu, Sayın Davies’in KKTC’de iş kurduğu ve işlemlerini tamamladığı oysa Sayın Ardizzone’un herhangi bir girişimde bulunmadığı bu sebeple de cezanın iadesinin sözkonusu olmadığı anlaşılmıştır.
Raporumuzda idarenin herhangi kusurlu işlemine rastlanmadığı belirtilmiştir.
2. 21 Ocak 2008 tarih ve OMB.0.00-04/00-08/11 sayılı raporumuz.
Sayın Mehmet Halil Dağlı iş amaçları dışında kullanmak için satın aldığı van tipi aracın muayenelerini yaparak kullandığı, bu yıl evrak yenilemesi için Araç Kayıt Dairesine gittiğinde kendisinden “B izni” almasının talep edildiğini, ancak İçişleri Bakanlığının TC vatandaşlarına bu izni vermediğini belirterek Dairemizden yardım talep etmiştir.
İncelememiz sonucu, Sayın Dağlı’ya ait aracın “B izni” alması zorunlu olan karma ağırlığı 2032 kg’dan fazla (2600 kg) araçlar kategorisinde olduğu, bu nedenle de izin almasının şart olduğu anlaşılmıştır. Değiştirilmiş şekliyle 50/2000 sayılı Motorlu Araçlar Yolcu ve Eşya Taşıması (Denetim) Yasasının 19.
maddesine göre ise “.... verilecek izinlere başvuruda bulunacakların KKTC vatandaşı olmaları koşuldur.”
Bu çerçevede raporumuzda idarenin yasalara uygun işlem yaptığı vurgulanmıştır.
3. 25 Şubat 2008 tarih ve OMB.0.00-03/00-08/23 sayılı raporumuz.
Sayın İrfan Çelik 1974 Barış Harekatı sırasında babasının şehit edildiğini, bu çerçevede tanınan haklardan yararlanabilmek için KKTC vatandaşı olduğunu, ancak İTEM Yasası çerçevesinde tanınan haklardan yararlanamadığı şikayetinde bulunmuştur.
İncelememiz sonucu, değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı İTEM Yasasının 12.
maddesinin bu haklardan yararlanacak kişilerin “Dağıtımın yapılacağı bölgede yerleşmiş” olması koşulunu getirdiği, Sayın Çelik’in ise KKTC’de yerleşmiş olmadığı cihetle bu haktan yararlanamadığı anlaşılmıştır.
Raporumuzda idarenin kusurlu bir işlemine rastlanmamıştır.
4. 4 Mart 2008 tarih ve OMB.0.00-03/00-08/28 sayılı raporumuz.
Sayın Teoman Ersöz başvurusunda, konutunda meydana gelen yangın sonucu maddi hasara uğradığını, Lefkoşa Kaymakamlığına başvuruda bulunarak yardım talep ettiğini, ancak ne bir cevap ne de yardım alabildiğinden yakınmıştır.
Dairemizin tüm ilgili makamlar nezdinde yaptığı istişare ve girişimler sonucu Sayın Ersöz ve benzer durumdaki diğer vatandaşların mağduriyetinin giderilmesi için, İçişleri Bakanlığı vasıtası ile Bakanlar Kuruluna bu doğrultuda önerge
sunulmuş ve Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılarak hasar raporlarına istinaden tazmin edilmeleri sağlanmıştır.
5. 5 Mart 2008 tarih ve OMB.0.00-01/00-08/08 sayılı raporumuz.
Alsancak’ta ikamet eden Sayın Salih Mehmet Ersoy, Dairemize başvuruda bulunarak, puan satın alıp kendi eşdeğer puanlarına ekleyerek tapusunu aldığı arsada yer alan zemin kat bir evde ikamet etmekte olduğunu, bahse konu ev ve arazinin yola çıkışı olmadığı için bitişiğinde bulunan 3 evleklik parselin, başvurusu üzerine, Eşdeğer Puanı karşılığı kendisine verilmesi kararının İskan Encümenliğince onaylandığını ifade ederek, ancak ne kendinin ne de ailesinin Eşdeğer Puanı olmadığı ve hemen para bulup puan satın alamayacağı için konu parselin Mücahit Puanı ile kendilerine verilmesi hususunda Encümen Başkanlığına dilekçe sunduğunu, konu parselin, 14. ve 17. Kaynak Paketine girmiş olmasına rağmen işe yaramayacağı bahanesiyle alan şahıslarca iade edildiğini ve Encümen Kararına rağmen kendilerine verilmemesi nedeniyle de ikamet ettikleri eve giriş yapacak bir yolu olmadığını belirtmiştir.
İncelememiz sonucu, Sayın Ersoy’un toprak dağıtımından bir konut ve bir norm arazi ile faydalandırılarak “T” Cetvellerinin buna göre düzenlendiği anlaşılmıştır.
1995 tarihinden önce yürürlükteki İTEM Yasası, Eşdeğerden haksahibi olanların puanları kadar mal alabileceklerine yer vermekteydi. Sayın Ersoy’un güney puanları ise adına düzenlenen “T” Cetvelindeki ev ve arazilerine yeterli değildi.
Esas Yasanın 52/1995 sayılı Yasa ile değişikliğe uğramasıyla ve norm ölçüleri üzerindeki kaynaklar için puan satın alma hakkı getirilmesiyle, şahıs İTEM Yasasının 70(3)(A) maddesine dayanarak, eksildiği puanları satın alarak tasarrufundaki bir ev ve yaklaşık bir norm büyüklüğündeki arazilerine Kesin Tasarruf Belgesi alabilmiş ve dosyasındaki işlemleri tamamlamıştır. Sayın Ersoy daha sonra Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu Başkanlığına başvuruda bulunarak, kendisine ait parsele hudut olan 548 ve 549 numaralı parsellerin başkasına verilmesinin uygun olmadığını, bu parselleri almak için kendisine puan satın alma izninin verilmesini talep etmiştir. Bu parsellerden birinin başka bir vatandaş adına diğerinin ise KKTC adına kayıtlı olduğu belirlenmiştir. Bu arada Sayın Ersoy’un, ilgili Yasanın öngördüğü şekilde Alsancak Belediyesinden izin almadan binayı dört haneye böldüğü bunun da izin açısından sorunlar yarattığı saptanmıştır. Şahsın ikamet ettiği parselin bitişiğindeki Devlete ait parselin kendisine verilmesiyle yola daha iyi irtibat sağlayarak sorunun çözüleceğini düşünmesine rağmen elinde puanı olmayan kişilere talep ettikleri malların verilemeyeceği gerçeğinin de vurgulandığı raporumuzda, varolan problemin Sayın Ersoy’un izinsiz inşaat yapmasıyla başladığı ve ancak yasal çerçevede satın alma yöntemiyle şikayetine çözüm bulabileceği belirtilmiştir.
6. 10 Mart 2008 tarih ve OMB.0.00-04/00-08/29 sayılı raporumuz.
Sayın Hüseyin C. Çakır başvurusunda Sağlık Kurulu raporu ile sağlık nedeniyle emekliye sevkedildiğini ancak birikmiş izinlerini kullanmasına imkan verilmediğini bu sebeple de kendisine bunun maddi karşılığının ödenmesini talep etmiştir.
Dairemiz tarafından yapılan araştırma ve incelemeler sonucu, gerek Kamu Görevlileri Yasası gerekse Emeklilik Yasası çerçevesinde yapılan işlemlerde mevzuata aykırı bir durum gözlenmediği, ayrıca izinlerin maddi karşılığının ödenebilmesine imkan tanıyan bir düzenlemeye de rastlanmadığı vurgulanmıştır.
İdarenin kusurlu bir işlemine rastlanmamıştır.
7. 28 Mart 2008 tarih ve OMB.0.00-01/00-08/41 sayılı raporumuz.
Sayın Boysan Boyra, Dairemize yaptığı kişisel başvuruda, Girne’de ikamet eden Sayın İlhan Özdemir ve Sayın Neriman Özdemir’e, değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı İTEM Yasası çerçevesinde bir adet daire verilmesi gerekirken iki adet daire verilme ihtimalinin bulunduğunu, ilgili kişilerin aynı kattaki üçüncü daireyi de işgal ettikleri düşüncesinde olduğunu belirterek, konunun Dairemiz tarafından araştırılmasını talep etmiştir.
Yapılan araştırma ve incelemede ilgili kişilerin orijinal dosyaları, İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünde ve/veya Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürlüğünde bulunamamıştır. İlgili kişilerin dosyalarının bulunamaması ve esas belgelerin tarafımızdan incelenememesi belgelerin doğruluğu ve güvenilirliği hususunda kuşkulara neden olabileceği, fotokopi belgelerin tarafımızdan itibar görmediği, herhangi bir yasal dayanağı olmayan bu belgeleri kullanarak detaylı bir araştırmaya girmenin ve konu hakkında ayrıntılı rapor yazmanın doğru olamayacağı görüşüne varılmıştır.
Bahse konu dosyanın ilgili daire tarafından bulunamaması sonucunda yapılan işlemlerin yasalara uygunluğu, doğruluğu ve adalet ilkelerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı tarafımızdan incelenememiştir. Dosyanın kayıp olmasından o dönemin İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğünün birinci derecede kusur ve ihmalinin olduğu kanaatine varılmıştır.
Raporumuzda idarenin birinci derecede kusur ve ihmali olduğu belirtilmiştir.
8. 4 Nisan 2008 tarih ve OMB.0.00-08/00-08/40 sayılı raporumuz.
Sayın Mehmet Şükrü Kaptan, Dairemize yaptığı başvuruda, 2004 yılında Sağlık Kurulu kararı ile koroner arter bulgusu ile Ankara Üniversitesinin İbni Sina Hastahanesine gönderildiğini, tedavi esnasında tıkalı olan kalp damarına ilaçlı stent takıldığını ancak Sağlık Bakanlığı tarafından, stentlerin parasının kendisine ödenmediğinden yakınmıştır. Sayın Kaptan, Bakanlığa başvurduğunu ancak Sağlık Kurulunda yapılan değerlendirme sonrasında alınan karar uyarınca kendisine ödeme yapılamayacağının bildirildiğini belirtmiş ve mağduriyetinin giderilmesi için Dairemizden yardım talebinde bulunmuştur.
Araştırma ve denetimlerimiz sonucu, 15 Aralık 2004 tarihinden önce yürürlükte bulunan değiştirilmiş şekliyle 463/2000 sayılı Sağlık Kurulları Tüzüğü’nün şikayete konu olan ödemelerin yapılmasına cevaz verdiği görülmüştür. Tüzük değişikliğinden önce ve sonra da hastaların tedavisi esnasında kullanılan tıbbi malzemelerin ve/veya koroner arter hastalarında kullanılan stentlerin, ilaçsız veya ilaçlı stent olacağı yönünde bir açıklama bulunmadığı cihetle, koroner arter hastalarına kullanılan stentlerin (ilaçlı veya ilaçsız ayırımı yapılmadan) ödenmesi gerektiği görüşüne varılmıştır. İlgili Bakanlığın “ödemenin uygun olmama gerekçesinin masrafların 2004 yılına ait olduğu”na ilişkin açıklamasının ise yasal dayanaktan yoksun olduğu vurgulanmıştır.
Raporumuzda idarenin kusurlu olduğu belirtilmiştir.
9. 10 Nisan 2008 tarih ve OMB.0.00-11/00-08/51 sayılı raporumuz.
Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Sayın İbrahim Alkan başvurusunda, Çevre Koruma Dairesi II. Derece Çevre Müfettişi kadrosu için açılan münhale Oda üyesi Çevre Mühendislerinin müracaatlarının reddedilmesi nedeni ile başvuramadıklarını, konunun ilgili Yasadaki anomalilerden kaynaklandığını belirterek sözkonusu üyelerinin mağduriyetinin giderilmesi için Dairemizin katkılarını talep etmiştir.
Başvuru Dairemizce incelenmiş ve yaptığımız girişimler sonucu Kamu Hizmeti Komisyonu Başkanlığından alınan bilgiye göre yapılan yasal değişiklikler neticesi sorunun kısa sürede giderilebileceği sonuca ulaşılmıştır.
Sorunun yürürlükte olan mevcut yasal mevzuattan kaynaklanması sebebiyle idarenin kusurlu bir işlemine rastlanmamıştır.
10. 20 Haziran 2008 tarih ve OMB.0.00-01/00-08/59 sayılı raporumuz.
Girne’de ikamet eden Sayın Refika Ulutan ile Sayın Fatma Aydoğdu Dairemize yaptıkları iki kişisel başvuruda, Girne’de inşa edilen bir apartmandan, 2004 yılında birer daire satın aldıklarını, dairelerin 2005 yılında anahtar üzerinde bırakılarak kendilerine teslim edildiğini, ancak antlaşma gereği tüm şartlar yerine getirilmiş olmasına ve apartmana su, elektrik ve telefon bağlanmasına karşın, tapularını bir türlü alamadıklarını belirtmişlerdir. İlgili şahıslar, apartmanın Girne Belediyesine inşaat projesi sunulmadan ve inşaat izni alınmadan inşa edilmiş olmasından dolayı dairelerinin tapularının kendilerine devredilemediğini iddia ederek mağduriyetlerinin giderilmesi için yardım talebinde bulunmuşlardır.
Araştırmalarımız sonucunda apartmanının yapımı sırasında bölgede inkişaf yapmak için yetkili merci olan Girne Belediyesinden inşaat ruhsatı alınmadığı, sadece Şehir Planlama Dairesi’nden planlama onayı olduğu öğrenilmiştir.
Değiştirilmiş şekliyle Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasası 14(2).
maddesi, bahsekonu bölgede inşaat ruhsatı verme yetkisinin yalnızca yetkili merci olan Girne Belediyesine ait olduğunu belirtirken, Yasanın 14. maddesine göre, Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda İnşaat ve Planlama Dairesinin ruhsat verme yetkisinin olabileceği görülmektedir. Şehir Planlama Dairesinin verdiği onay belgesinin inşaat ruhsatı yerine geçemeyeceği, bu belgeye dayanarak inşaat yapılamayacağı vurgulanarak konu apartmanın Yasaya aykırı bir şekilde izinsiz yapıldığı belirlenmiştir.
Girne Belediyesinin 51/1995 sayılı Belediyeler Yasasının 17. maddesinin (1).
fıkrasında belirtilen imara ilişkin görevini yerine getirmediği, ilgili Yasanın öngördüğü şekilde izin alınmadan inşa edilen binayı, Belediyeler Yasasının verdiği yetkiye dayanarak mühürlemeyerek göz yumduğu, binaya altyapı hizmeti götürmekle, hatalı icraatta bulunduğu düşüncesinde olduğumuz vurgulanmıştır.
Raporumuzda Belediye’nin ihmal ve kusuru olduğu belirtilmiştir.
Genel itibarıyla yayınlanan 186 rapordan 114’unda idarenin yasal çerçevede işlem yapmadığı, 72’sinde ise yasal çerçevede işlem yaptığı saptanmıştır.
Bahsekonu dönem içerisinde raporları yayınlanan 11 başvuru sahibinin 10’u gerçek, biri ise tüzel kişilerdir.
Ombudsman olarak göreve başladığım Kasım 2006 tarihinden itibaren yayınladığımız 6 Aylık Faaliyet raporları bir bütün olarak incelendiği zaman, ayrıca Dairemize yapılan yazılı başvuru, sözlü bilgi edinme talepleri, yerel basında yayınlanan haberler ve yayınladığımız raporlar gözönünde
tutulduğunda ortaya çıkan, gerek merkezi idarenin gerekse yönetsel yetki kullanan yerel yönetimler ve kamu kurum ve kuruluşları gibi birimlerin uygulamalarında, eylem, işlem ve davranışlarında özellikle hassasiyet göstermesi gerektiğine inandığım hususlara daha önceki raporlarımda da değinilmişti. Memnuniyetle belirtmem gereken bir husus raporlarımızda belirtilen bazı yasal mevzuat eksikliği ve/veya boşlukların idarenin hassasiyet göstermesi sonucu KKTC Meclisince giderildiğidir.
Örneğin;
--- Bir denetimimiz sonucu bulgu yaptığımız emeklilere 13. maaş ödemeleri ile ilgili düzenlemelerdeki yasal sorunlar değiştirilmiş şekliyle 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasında yapılan yeni düzenleme ile giderilmiştir.
--- Ayni şekilde 46/1996 sayılı Toplu Taşımacılık Yapan Araçlarda ve Kapalı Yerlerde Tütün ve Tütün Mamüllerinin İçiminin Yasaklanması veya Sınırlandırılması Yasasında etkin denetiminin sağlanması gereği ile ilgili belirlemelerimizin karşılanacağını umut ettiğimiz yasa değişikliğinin de Meclis gündeminde olduğu öğrenilmiştir.
Daha önceki raporlarımda da değinilen ancak tekrar vurgulamakta yarar gördüğüm hususlar ise şöyledir.
--- 26/1993 sayılı Plajların Kullanım ve Denetim Yasası, 21/1997 sayılı Çevre Yasası gibi genel kapsamlı yasaların uygulanmasında ilgili birimlerce hassas davranılması, uygulama ve özellikle ilgili birimlerin etkin denetiminin sağlanması alanlarında idare tarafından giderilecek sorunlar varsa önlem alınarak giderilmesi veya yasal boşluk olması halinde bunların Yasama Organınca giderilmesi için önlem alınması,
--- Yurttaşların mali kayıplarına ve mağduriyetine sebebiyet veren ve devlete olan güvenin azalmasına yolaçabilen 15/1962 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasası gibi yasal mevzuat hükümlerine gecikmeden ve hassasiyetle uyulması ve herhangi bir sebeple devletten alacaklı konumda olan yurttaşlara bu maddi hakların zamanında ödenmesi, gecikme olması halinde ise faizi ile birlikte ödenmesini olanaklı kılacak yasal düzenlemenin yapılması,
--- Yerel yönetimlerin, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası ve bu yasa altında yapılan tüzükler ile özellikle Fasıl 96 Yollar ve Binalar Yasası ve tüzüklerinin uygulanmasında gerekli özeni göstermesi ve yurttaşlar arasında eşitsizliğe veya mağduriyete neden olabilecek uygulamalardan kaçınmasıdır.
