Müslüm COŞKUN Zir.Yük. Müh. ŞANLIURFA KOŞULLARINDA PATAES VE YETİŞTİRİCLİĞİ. 1.Genel Durum

(1)

1 Müslüm COŞKUN

Zir.Yük. Müh.

( TKB TAGEM Şanlıurfa Toprak ve Su Kaynakları Araş. Ens. Müd. Toprak Yönetimi Bölümü )

ŞANLIURFA KOŞULLARINDA PATAES VE YETİŞTİRİCLİĞİ

1.Genel Durum

Ülkemizde yıllar itibariyle patates ekiliş alanları ve veriminde önemli artışlar olmuştur. Bu artışlar özellikle verimde ve bunun sonucu olarak da üretim miktarında sağlanmıştır. 1980 yılında 183 000 hektar olan ekiliş alanı bugün 200 000 hektara ulaşmış, toplam üretim miktarı 3 000 000'dan, 5 300 000 tona vasıl olmuş ve verim ise dekar başına 1,6 tondan, 2,6 tona yükselmiştir.Dünyada patates verimi dekar başına 1 600 kilogramdır

Niğde ve Nevşehir İllerimizde patates hasadı ağustos, eylül aylarında yapılmakta ve bu iki ilimizin ülkemizin toplam patates üretiminden aldıkları pay, yıllara göre değişmekle birlikte, yaklaşık yüzde 40'tır.

Yurdumuzda, patatesin kişi başına yıllık tüketimi 75 kilogramdır. Avrupa ülkelerinde, bu miktar 82 kilogramdır. Asya ve Afrika ülkelerinde ise, kişi başına düşen tüketim çok daha düşüktür.

2.Patates Hakkında Genel Bilgiler

Patates, anavatanı Güney Amerika olan bir bitkidir. Ülkemize yaklaşık yüzelli yıl kadar önce Kafkaslardan ve batı bölgelerimize ise Avrupa'dan gelmiştir. Bugün yurdumuzun hemen her yerinde, özellikle Doğu ve Orta Anadoluda yaygın olarak üretilmektedir. Tahıllardan sonra insan beslenmesinde önemli bir paya sahiptir. Ucuzluğu, birim alandan fazla verim sağlanması, besin değerinin yüksek oluşu, sindirim kolaylığı, çeşitli şekillerde kullanılması ve her çeşit iklimde yetişmesi sebebiyle bugün hemen hemen bütün dünya ülkeleri tarafından da yetiştirilmekte ve tüketilmektedir.

Kabuğuyla haşlanmış 100 gr. patatesin içerdiği besin değerleri şunlardır: 93 kalori; 2,6 gr. protein;

21,2 gr. karbonhidrat: 0 kolesterol; 0,1 gr. yağ; 0,6 gr. lif; 65 mgr. fosfor; 9 mgr. kalsiyum; 0,7 mgr.

demir; 4 mgr. sodyum; 503 mgr. potasyum; 23 mgr. magnezyum; eser miktarda A vitamini; 0,1 mgr.

B1 vitamini; 0,04 mgr. B2 vitamini; 1.7 mgr. B3 vitamini ve 20 mgr. C vitamini. Yukarıda görülen bazı önemli besin değerlerinin yanı sıra; Patates, içerdiği maddelerle bazı virüsleri yok eder ve ayrıca bedenin kansere yakalanma rizikosunu azaltır. Patates hazımsızlığı giderir ve sindirime yardımcı olur:

Bu etkisi nedeniyle gastrit, ülser ve kolit rahatsızlığı çekenlere patates yemeleri öğütlenmektedir.

Patates, içerdiği nişastalı maddelerle bedende insülin ve şeker düzeyini hızla yükseltir. Bu nedenle yenmesi, bazı şeker hastalarına kısıtlanabilir.

www.muslumcoskun.com

(2)

2

Patatesten elde edilebilecek ürünler; patates unu, patates nişastası, dondurulmuş patates, konserve patates, kurutulmuş patates, kurutulmuş patates lapası veya granülleri, patates cipsidir. Pul ya da granül halde kurutulmuş patates birçok fırın ve pastacılık ürününde, dondurmada, hayvan yiyeceklerinde, ekmekte ve hazır çorbalarda kullanılır. Fermantasyonla, patates nişastasından elde edilen alkol ise votka yapımında kullanılır.Gıda endüstrisinde işlenecek patatesin, şeker miktarının düşük, katı madde miktarının yüksek (düşük nemli) olması istenir.

3.Bitkisel Yapısı , Ekolojik İstekleri ve Fenolojik Dönemleri

Patates bitkisi, Patlıcangiller'dendir. Anayurdu Güney Amerika'daki And dağları bölgesi olan patates, 16. yüzyılda Avrupa'ya ve iki yüz yıl önce ülkemize getirilmiştir. Önce Doğu Anadolu bölgemizde yetiştirilen bitki, yüz yıl kadar önce Batı illerimizde de yaygınlaşmaya başlamıştır.

Bir yıllık otsu bitki olan ve 50-100 cm. kadar boylanabilen patatesin zayıf bir kök yapısı vardır.

Bitkinin gövdesi üç bölümden oluşur: Toprak üzerine çıkan sapları üç köşe kesitlidir. Toprak altındaki yumrularında bulunan gözlerden yan dallar (ya da daha yaygın deyişle stolonlar) sürer. Stolonların uç

noktaları genişleyip şişerek gene yumrular oluşturur.

Toprak üzerine çıkan stolonlar, bitkinin yeşil kısımlarını meydana getirir. Patates bitkisinin sapı üzerinde yer alan yapraklarında, 3-13 adet yaprakçık bulunur. Yaprakçıklar yaprak ekseninin üzerinde karşılıklı çifter çifter sıralanır. Uçta öteki yaprakçıklardan büyük olan tek ve ucu sivri bir yaprakçık yer alır. Yeşil renkli yaprağın yüzü düz, kabartılı ya da buruşuk olur.

Her dalın ucunda açan mor-pembe renkli çiçeklerindeki erkek organ altın sarısı renklidir.

Döllenen dişi organ yeşil, mor ya da koyu renkli domatesi andıran meyveler verir. Fındık ya da ceviz büyüklüğündeki bu meyvelerde tohumlar meydana gelir. Patatesin yeşil kısımlarında, renksiz filizlerinde ve hatta yeşil yumrularında solanin adlı hafif zehirli bir alkoloid bulunduğundan, bu kısımlarıyenmez.

Patatesin, yalnızca sarı ya da özel renkli toprakaltı yumruları yenilir. Birçok çeşidi bulunan;

kabuk rengine göre sarı, kırmızı ya da pembe patates diye adlandırılan yumruların, bir de tatlı patates diye adlandırılan türü vardır. Patates, etli ve kızartma yemekleri, salataları yapılarak; birçok yemeğe garnitür olarak ya da püresi katılarak her mevsimde bolca tüketilir.

Patatesin gelişme dönemi içinde 15 ⁰ C’ nin altındaki sıcaklar ve donlar patatesin gelişmesini engeller. 16-28⁰ oC sıcaklar arasında iyi bir gelişme gösterir, sıcaklık 28 ⁰ C’ nin üzerine çıktığında gelişme de azalma ve verimde düşme görülür.30 ⁰C ‘ nin üzerinde ise yumru oluşumu sekteye uğrar.

Bu sıcaklık dereceleri bitkinin gelişme dönemine göre değişebilmektedir. Patates bitkisi gece gündüz

www.muslumcoskun.com

(3)

3

sıcaklığı arasında fazla fark (özellikle ılıman iklime sahip yörelerde), gündüz yapraklarda oluşan karbonhidratların büyük bir kısmı geceleri yumrudan taşınarak solunumda kullanılmasına ve bu nedenle istenilen düzeyde ürün meydana gelmez. Patates yetiştiriciliğinde düşük sıcaklıklardan zarar görmesi ve özellikle don zararının az olması bitkinin yeterli düzeyde potasyumla beslenmesine bağlıdır. Potasyumla iyi beslenen patates bitkisinin yapraklarında ve toprak üstü kısmında kuru madde miktarı yüksek olur ve bu nedenle bitkinin toprak üstü kısmında don zararı çok düşük düzeyde görülür.Patates bitkisi derin, hafif, havadar, süzek (suyu iyi akıntılı) topraklarda çok iyi gelişir. Taban suyu yüksek (yani yüzeye yakın) olan ve ağır yapılı topraklarda patatesin kök yapısı zayıflar ve yumruları çürür. Toprağın asilliği nötr ya da hafif asit; pH'ı 5,5-6 olduğu koşullar patates için en iyisidir.Patates, toprağı sömüren bir bitkidir. Kökleri çok derine gitmediğinden, aynı tarlada üst üste tarımı yapıldığında, üst toprak fakirleşir. Bunun yanında tarlada kalan yumrularda çıkan kendigelen adı verilen bitkiler, hem hastalıkları bir yıldan diğerine taşır, hem de karışıklığına sebep olarak verimi düşer. Bu nedenle aynı tarlaya en az 2 hatta 3-4 yılda bir kez patates dikilecek şekilde münavebe yapılmalıdır. Münavebe için hububat, baklagil bitkileri, yem bitkileri gibi kökleri derine giden ve fazla su istemeyen bitkiler seçilmelidir.Aşağıdaki şekilde patatesin feonolojik dönemleri gösterilmektedir.

I

www.muslumcoskun.com

(4)

4

Patatesin Bitkisinin Fenolojik Dönemleri

4.Tarımı

4.1. Tarla Hazırlığı :Toprağın yapısına ve patatesten önce yetiştirilen bitkiye göre değişir.

Süratli bir çıkış, kuvvetli kök gelişimi, yumruların gelişmesi için iyi bir toprak hazırlığı gerekir.

Ağır (killi) topraklarda, sonbaharda 20-25 cm. derinlikte sürüm yapılır. İlkbaharda diskaro ve tırmık geçirilir.Hafif (kumlu) topraklarda ilkbaharda toprağı fazla gevşetmeyecek şekilde daha yüzlek sürüm yapılır.Sadece tırmık çekmekle tohum yatağı hazırlanır. Patates yumrularının iyi gelişebilmesi için ekimden önce veya hasattan hemen sonra bu tabakanın kırılması gerekmektedir. Bu tabakanın kırılmasından sonra yapılacak iyi bir toprak işlemesi gübrelemenin etkisini önemli derecede arttırır.

4.2.Ekim Nöbeti :Arka arkaya dikildiği zaman hastalıklar çoğalır, verimi düşer. Toprağa azot ve humus sağlayan baklagiller ve hububat, özellikle kışlık hububat ekim nöbeti için uygundur.

4.3.Dikim:Patates, i toprak ısısı 8-10 ^oC yi bulduğu ve donların sona erdiği zaman dikilir.2001 ve 2002 Yıllarının Yetiştirme sezonunda Şanlıurfa koşullarında. HR.Ü. Zir.Fak. Tarla Bitkileri ABD ’ca Farklı olgunlaşma Grubuna giren Patates çeşitlerinin ( Latona ve Van Gogh ) uygun dikim

zamanının ( 15 Kasım, 12 Aralık, 18 Ocak, 16 Şubat ve 15 Mart ) belirlenmesi amacıyla yapılan çalışmanın sonucunda ; en yüksek verimi (3.120.00 kg/da ) Van Gogh çeşidi 12 Aralık, 2. en yüksek verim ( 2879.46 kg/da) Van Gogh çeşidi ile 15 Kasım ve 3.en iyi verimi( 2720.73 kg/da ) yine Van Gogh çeşidi ile 18 Ocak Dikim tarihinde elde edilmiştir.Bu denemenin sonucuna göre Şanlıurfa koşulları için Patatesin en iyi dikim tarihleri 15 Kasım -12 Aralık tarihleri arasında olan dönemdir .

www.muslumcoskun.com

(5)

5

Patateste tohumluk olarak kullandığımız kısım yumrulardır. Tohumluk yumrular, 6 cm çapında ve ortalama 50 gram ağırlığında olmalıdır. Tohumluğun çeşidi, üretim amacına göre seçilmelidir.

Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır. Tohumluk yumruların, dikim esnasında gözleri uyanmış olmalı ve üzerinde yaklaşık 1 cm boyunda yeşil filizleri bulunmalıdır

2001 ve 2002 Yıllarında Yetiştirme sezonunda Harran ovası koşularında. HR.Ü. Zir.Fak. Tarla Bitkileri ABD’ ca Bazı güncel Patates çeşitlerinin Tarımsal ve Bazı Kalite kriterlerinin Belirlenmesi amcaıyla yapılan çalışmanın sonucu ve yorumu aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Çeşitler

Toplam Verim (kg/da)

Denemeye alınan patates çeşitlerine özgü toplam yumru veriminin 1854.2-3062.2 kg/da arasında değişmektedir.

En az verimin Russet Burbank çeşidinden (1854.2 kg/da), en yüksek yumru veriminin ise, Felcina (3062.2 kg/da) çeşidinden alındığı Felcina çeşidini Latona çeşidinin izlediği (2634.5 kg/da) anlaşılmaktadır.

L.Rozetta 2376.0

Marfona 2177.5

Agria 2339.9

Victoria 1976.1

R. Burbank 1854.2

Latona 2634.5

Felcina 3062.2

Van Gogh 2647.3

Jaerla 2221.8

Dikimde sıra arası 70-75 cm, sıra üzeri 20 –40 cm dir. Dikim derinliği; yüzlek dikimde 2cm, derin dikimde 5 cm dir. Yüzlek dikimlerin üzerine en az 15 cm, derin dikilenlerin üzerine ise 10 cm toprak konularak sırt yapılmalıdır. Sırt yapılma zamanı;

- Dikimden hemen sonra düşük sıcaklık veya toprakta kaymak bağlama durumlarında, çıkış tamamlandığında sırt yapılır.

- Dikim sonrasında yüksek sıcaklık ve kuraklık bekleniyorsa, sırt dikimden hemen sonra yapılır.

Dikim el ile ya da makine ile yapılır. Önerilebilecek en uygun dikim yöntemi;

- Tohumluk yumruların karık pulluğu ile açılan karık diplerine yerleştirilmesi, - Aynı karık pulluğunun sırtlarından geçirilerek karıkların kapatılmasıdır.

Çıkış sonrası bitkiler uygun büyüklüğe ulaştığında aynı karık pulluğu ile boğaz doldurma ve yabancı ot kontrolü de yapılabilir.

Sulu şartlarda ortalama dekara 200-250 kg, kuru şartlarda 150 kg tohumluk yeterlidir

Patates, fazla bakım isteyen bir bitkidir. Çıkıştan önce düzeltilmiş (dişleri yatırılmış) tırmık çekmek faydalıdır. Hem toprak kaymak tabakası bağladıysa kırılmış, hem de yeni çıkmaya başlayan yabancı otlar öldürülmüş olur.Patates, 3-4 yapraklı olunca yüzlek ve dikkatli bir şekilde ilk çapa yapılır. Bu çapa ile toprak kabartılır, yabancı otlar öldürülür ve nemin korunması sağlanır. Bundan sonra 20’şer gün arayla (gerekirse 3-4 defa) her çapa ile birlikte boğaz doldurma işlemi yapılır.

4.4. Gübreleme

Patates çiftlik gübresinden çok hoşlanır. Dekara 1.5-2 ton, eğer toprak çok fakir ise 2.5-3 ton çiftlik gübresi verilirse verim çok artar. Bu miktarlardan fazlası nişasta miktarı ve lezzeti olumsuz etkiler.Üreticilerin topraklarını tahlil ettirmeleri, bunun neticesine göre gübre

www.muslumcoskun.com

(6)

6 kullanmaları en iyi yoldur. Eğer toprak tahlili yapılmamışsa saf madde olarak dekara sulu şartlarda 14-16 kg azot, 8-10 kg fosfor, 8-10 kg potasyum verilebilir.

Fosforlu ve potasyumlu gübrenin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı Amonyum Sülfat veya Üre olarak dikim için açılan çizilere el ile yeknesak olarak uygulanmalı ve gübrelerin karışımı sağlandıktan sonra dikim yapılıp, sıralar toprakla kapatılmalıdır. Ekim kombine patates mibzeri ile yapılacaksa fosforlu ve potasyumlu gübrelerin tamamı ile azotlu gübrenin yarısı tohumla beraber banda verilmelidir. Azotlu gübrenin ikinci yarısı boğaz doldurma ve ilk sulamadan önce Toprağın bünyesine bağlı olarak uzun yılar tarım yapılması nedeni ile toprağın 20-25 cm derinliğinde sert bir tabaka (pulluk tabanı) meydana gelebilir.

Hasat sonrası bitkisel artıkların doğrudan toprağa karıştırılması bir sonraki ürünün ekiminde problemler yaratabilir.bunun için hasat artıklarının uygun bir şekilde parçalandıktan sonra toprağa karıştırılması gerekir. Hasat artıklarının karbon/azot (C/N) oranına bağlı olarak ve hasat artıklarının toprakta daha kolay ayrışmasını sağlamak için hasat artıklarını toprağa karıştırmadan önce dekara 3-5 kg N hesabı ile Amonyum nitrat gübresi verilmesinde yarar vardır. Bu gübreleme organik artıkların (veya iyi olgunlaşmamış hayvan gübrelerinin) kısa zamanda olgunlaşmasını sağlamak içindir.

Sanayi için patates üretiminde kalitenin iyi olabilmesi için özellikle kumsal milli topraklarda ara çapada veya sulama öncesi potasyumlu gübre (potasyum sülfat veya potasyum nitrat) kullanılmalıdır verilmelidir.Gelişme dönemi itibarı ile farklı gün sayısına sahip patates bitkisinde kullanılacak gübrelerin çeşidini ve uygulama zamanını patatesin kısa, orta ve uzun gelişme dönemlerine sahip olması etkilemektedir. Özellikle kısa gelişme dönemine sahip patates çeşitlerinde toprakta kolay alınabilir hale gelen gübre çeşitleri tercih edilmeli ve erken gübre uygulamaları yapılmalıdır. Uzun gelişme dönemine sahip olan çeşitlerde ise özellikle üst gübreleme adedi daha fazla olacak şekilde gübreleme programı yapmak gerekir. Patates yetiştirirciliğinde sulama yöntemi olarak genellikle yağmurlama sulama yönteminin kullanılması nedeni ile yağmurlama sistemi ile verilebilecek gübre formları kullanılmalıdır. Uygulanan sulama yöntemine (karık veya yağmurlama), patatesin gelişme dönemindeki bölgenin yağış durumuna bağlı olarak üst gübrelemede farklılıklar olabilmektedir.

Patates ekiminden sonra patatesin toprak yüzeyine çıkış yapmadan hemen önce bazı yörelerde azotlu gübrenin bir kısmı ve gerekirse taban gübreye ilave olarak potasyumlu gübre bu dönemde serpme olarak toprak yüzeyine verilir ve çok yüzeysel olarak toprağa karıştırılır. Bu gübrelemeye düzleme gübrelemesi denilmektedir. İkinci üst gübreleme sulama karıkları hazırlandıktan sonra (ara çapada), üçüncü üst gübreleme yumruların meydana gelme döneminde, son üst gübreleme ise yumruların irileşme döneminde yapılır. Üst gübrelemelerden sonra mutlaka sulama yapılmalıdır. Yağmurlama sulama sistemiyle sulama yapılan tarlalarda gübreler toprak yüzeyine (karıkların yan yüzeylerine) verildikten sonra sulama yapılmalıdır. Patates yetiştiriciliğinden bikri besin elementlerinin etkinliği oldukça fazladır. Bu anlamada hangi besinin bitkinin hangi hayati fonksiyonunda etkin olduğu ve eksikliğinde hangi arazların oluşabileceği incelecek olunursa:

4.4.1.Fosfor Noksanlığı :Bitkinin gelişmesi zayıflar ve bodur bitkiler meydana gelir. Noksanlık belirtileri bitkinin alt yapraklarında başlar ve daha sonra üst yapraklara ilerler. Yapraklar kırışık ve koyu renklidir.

4.4.2.Potasyum Noksanlığı :Azot ve fosforda olduğu gibi noksanlık belirtileri bitkinin dip kısmındaki yapraklarda görülür yaprakların uç ve kıyı kısımlarında renk açılması ve daha sonra kahverengi yanıklıklar görülür.

4.4.3.Magnezyum Noksanlığı :Noksanlık belirtileri ilk çıkan yaşlı yapraklarda görülür. Yaprakların damar aralarında yeşil renk azalır. Önce sarımsı yeşil ve daha sonra potasyumda olduğu gibi kahverengi lekeler halinde görülür.

4.4.4.Kalsiyum Noksanlığı :Bitkinin tepe (uç) yapraklarında noksanlık belirtileri görülür. Yapraklarda küçülme ve içi doğru kıvrılma görülür. Yaprak rengi açık yeşil ve daha sonra çok açık sarı-beyaz renk

www.muslumcoskun.com

(7)

7

haline döner. Tepe tomurcuğu körelerek ölür ve bitki boyu uzamaz. Patates yumrularında çok fazla şekil bozukluğu görülür.

4.4.5.Çinko Noksanlığı :Bitkinin tepe kısmındaki sürgünlerde boğum araları kısalır yapraklarda rozetleşme meydana gelir. Sürgün ucundaki yapraklar küçülür ve yaprakların damar aralarında mercimek iriliğinde açık sarı renk açılmaları görülür. Yapraklar kalın ve sert yapılı olur.

4.4.6.Bor Noksanlığı :Düşük pH’lı kumsal bünyeli veya kireçli alkalin(yüksek pH) topraklarda borun fiksasyona uğraması nedeniyle bor noksanlığı önce genç yapraklarda görülür. Bor noksanlığında yumru içinde gayri muntazam kahve renginde renk oluşumları ve öz çürüklüğü görülür.

4.4.7. Mangenez Noksanlığı :Noksanlık belirtileri özellikle çok kireçli topraklarda ortaya çıkar, mangan toksitesi ise asit topraklarda görülür. Bitkinin tepe kısmındaki yaprakların damar aralarında önce açık sarı-kahverengi ve daha sonra koyu kahverengi lekeler görülür.

Potasyum Noksanlığı Potasyum Noksanlığı

Potasyum Eksikliği Yeterli Potasyum

Manganez Noksanlığı

www.muslumcoskun.com

(8)

8

Yumruda Bor Noksanlığı

4.5.Sulama :

Patates bitkilerinde su ihtiyacı alt yapraklardaki solma ve sararmayla kendini belli eder.

Topraktaki nem dikkate alınarak ilk sulama, yumrular fındık büyüklüğüne geldiğinde yapılmalıdır. Hafif topraklarda 15-18, ağır topraklarda 22-25 gün arayla yetiştirme süresince 2-4 sulama yapılır. Hasat ile son sulama arasında 1 haftalık bir zaman bırakılır.En yaygın sulama yöntemi, karık ile sulamadır. İki karık arası mesafe kumlu topraklarda 60-65cm, ağır topraklarda 70-80 cm dir.

Patatesin en fazla suya ihtiyaç duyduğu devre, çiçeklenmeden 20 gün önce başlayan ve yumru yapmaya başladığı zamana kadar geçen devredir.Sulama yeterli ve düzenli yapılmadığı taktirde, başta verim kaybı olmak üzere, memeli ve çatlak yumrular, yumru içinde kararmalar ve boşluklar ortaya çıkar.

4.6. Bitki Koruma : Şanlıurfa’da yapılacak olan Patates yetiştiriciliğinin en zor tarafı da, patatesin yetiştirildiği bölgelerde sıklıkla görülen ve aşağıda sadece isimleri isimleri yazılı olan Bitki Koruma problemlerine karşı ; patates tarımına yeni başlayan çiftçinin duyarlı olması ve Tarım İl Müdürlüğü Bitki koruma Şubesi ve elemanlarının beklentide olması gerekir.

Ana Zararlı, Hastalık Ve Yabancı Ot : Patates Böceği , Patates Mildiyösü ve Diğer Zararlı, Hastalık Ve Yabancı Otlardır

Zararlılar:Patates Güvesi , Bozkurt ,.Telkurdu , Manas(=Kadı Lokması) ,Yaprakbitleri,

Yaprak Pireleri , Patates Çürüklük Nematodu ,.Soğan - Sak Nematodu , Kök Ur Nematodları ve Patates Kist Nematodları dır

Hastalıklar

a) Fungal Hastalıklar, Erken Yaprak Yanıklığı , Tozlu Uyuz, Kuru Çürüklük , Solgunluk, Gümüşi Leke ve Kökboğazı Nekrozu Ve Siyah Siğil dir

www.muslumcoskun.com

(9)

9

b) Bakteriyel Hastalıklar: Patates Bakteriyel Yumuşak Çürüklük(=Karabacak) Hastalığı , Patates Uyuzu, Patates Bakteriyel Kahverengi Çürüklük Hastalığı ve Patates Stolbur

Hastalığı’dır

c)Virüs Hastalıkları: Patates Yaprak Kıvrılma Virüsü , Patates Çizgi Virüsü (Patates Y Virüsü) , Patates X Virüsü, Patates İğ Yumru , Patates A Virüsü ‘dür

Fizyolojik Bozukluklar :İç Siyahlaşma, Soğuk Zararı ve Bitki Besin Elementi Eksiklikleri dir.

Yabancı Otlar : Sirken, Yabani Hardal, Boynuzlu Yoğurt Otu , Tarla Sarmaşığı, Semizotu, Tarla At Kuyruğu, Kaba Tüylü Horoz İbiği ,Tilki Kuyruğu ve Darıcan ‘dır

4.7.Hasat

Patateste hasat zamanının geldiği yaprak ve sapların sararıp kuruduğu, yumruların normal

büyüklüğünü alarak bitkiden kolayca ayrıldığı ve kabuğun kalınlaşıp sertleştiğinden anlaşılır. Kabuk tırnakla kolayca soyulmaz. Yumrunun kesiti ıslak değil, koyu bir görünümdedir.

Patatesin hasadında çok dikkatli olmak gerekir. Yumrular kesilip zedelenmemeli, toprakta yumru bırakılmamalıdır. Söküm sırasında toprak yaş olmamalı, tavında bulunmalıdır.

Patates hasadı değişik şekilde yapılır:

- Bel, çatal bel ya da çapa ile patatesler sökülüp el ile toplanır.

- Pullukla sökülüp el ile bitkiden ayrılarak toplanır.

- Tek veya çift sırayı söküp bitkiden ayıran makineler ile de hasat yapılır.

Hasattan sonra yumrular ıslak ise gölgede kurutulur. Hasta, çürük, berelenmiş ve kabuğu soyulmuş olanları ayıklanır. Sonra iri, orta ve küçük boy olmak üzere sınıflandırılarak file çuvallara doldurulur.

5.KAYNAKLAR

Anonim,2000, Patates Entegre Mücadele Teknik Talimatı ,TKB TAGEM , Ankara

Demirel ,U. Ve Gür,A.,2003. Farklı Olgunlaşma Olgunluğuna Giren Patates (Solanum tuberrosum L.) Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Uygun Dikim Zamanlarının Belirlenmesi , GAP III.Tarım Kongresi 02-03 Ekim 2003 Bilisiri No: S 33, Sayfa 201-206 ,Şanlıurfa.

İncekara , F.1973, Endüstri Bitkileri ve Islahı ( 3. Cilt Nişasta – Şeker Bitkileri ve Islahı ) ,E.Ü. Z.F. Agronomi Kürsüsü, Yayın No 101, Bornova , İzmir.

Güllüoğlu,L. Ve Yılmaz,H.A.,2003. Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Kimi Patates (Solanum Tuberosum L.) Çeşitlerinin Tarımsal Ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma, Türkiye II. Ulusal Patates Kongresi, İzmir.

Kuşman ,N. Ve Ark. ,1988.Patates Tarımı ,TKB,ETAEM, Yayın No: 82,Menemen ,İzmir.

Radtke, W. ve Rieckmann, W. 1990. Krankheiten und Schaedlinge der Kartoffel, Verlag Th. Mann. Gelsenkirchen-Buer., 168 s

Rowe, C.R.,1993 Potato Health Management.The American Phytopathological Society, 178s

www.tarim.gov.tr/uretim/bitkisel/yetistiricilik_bilgi/patates www.bahce.biz/bitki/sebze/patates1

www.mutfakrehberi.com.tr/contentdetay.asp

www.muslumcoskun.com

(10)

10

www.tarim.gov.tr/uretim/bitkisel/yetis./patates / Ahmet ERAKMAN Zir. Müh. Samsun.

www.tarim.gov.tr/uretim/bitkisel/yetistiricilik_bilgi/patates

www.tbmm.gov.tr/komisyon/patates_arastirma/htm/genel_kurul_tutanak.htm www.toros.com.tr/turkce/ud_patates.asp