KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNDA AR-GE İNDİRİMİ UYGULAMASI ve
TÜBİTAK
Mehmet AYÇİN
Devlet Gelir Uzmanı
Gelir İdaresi Başkanlığı
Ar-Ge Ġndirimi
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda Yer Alan
Düzenlemeler
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunda Yer Alan
Ar-Ge Ġndirimi
Yasal Düzenleme
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1(a) maddesi
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu 89/1(9) maddesi
01.01.2006 tarihinden itibaren 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.2. Ar-Ge İndirimi” Bölümü
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliği
5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Ar-Ge indirimi (5422 ve 5520 sayılı Kanunlar)
-5228 sayılı Kanunun 28 ve 31 inci maddeleri ile yapılan değişikliklerle, 31.07.2004 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, Ar-Ge indirimi; Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi ile mülga 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 14 üncü maddesinin (6) numaralı bendinde, mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %40’ı oranında hesaplanacak
“Ar-Ge indirimi”nin beyan edilen gelirden ve kurum kazancından indirimini öngören bir vergi teşviki olarak düzenlenmiştir.
-Aynı düzenlemeye, 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe giren
Ar-Ge indirimi (5746 sayılı Kanun)
- 1.4.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 5 inci maddesiyle yapılan değişiklikle, araştırma ve geliştirme harcamaları üzerinden hesaplanacak Ar-Ge indirimi oranı
%40’tan %100’e çıkarılmıştır.
- Bu düzenleme ile mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde 2008
hesap döneminden itibaren yaptıkları harcamaların %100’ü
beyan edilen gelirinin (kurum kazancının) tespitinde Ar-Ge
indirimi olarak dikkate alınabilecektir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uygulamasında mükelleflerden istenecek belgeler ve diğer hususlar
Mükellef
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yer alan formata uygun olarak
hazırlanan rapor
Bir yazı ekinde (2 nüsha olarak)
Gelir İdaresi Başkanlığı
Raporun genel değerlendirilmesi
Mükelleflerden istenecek belgeler ve diğer hususlar
Mükellef
15.000 TL’yi aşmamak üzere proje bütçesinin
% 0,3’ü oranında bir tutarı incelemeyi yapan kuruluşa ödemesi için bir yazı
Gelir İdaresi Başkanlığı
Genel Tebliğde yer alan formata göre düzenlenen değerlendirme raporunun
bir örneği Mükelleflerin, TÜBİTAK
tarafından incelenerek desteklenmesi uygun bulunmuş
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyeti Nedir?
Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyeti, bilim ve
teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri
elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme,
ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dahil
olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler
oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek
amacıyla yapılan düzenli çalışmalardır.
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyeti Nedir?
• Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik
bilgilerin elde edilmesi,
• Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde ve malzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesi,
tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve
prototipler üretilmesi,
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyeti Nedir?
• Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri,
• Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi,
• Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite,
standart veya performansını yükseltici yeni
tekniklerin /teknolojilerin araştırılması.
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyeti Sayılmayan Faaliyetler
• Pazar araştırması ya da satış promosyonu,
• Kalite kontrol,
• Sosyal bilimlerdeki araştırmalar,
• Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri,
• İcat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,
• Biçimsel değişiklikler (Tebliğin “10.2.2. Ar-Ge faaliyetleri”
bölümündeki amaçlara yönelik olmayan şekil, renk,
dekorasyon v.b., estetik ve görsel değişiklikler),
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyeti Sayılmayan Faaliyetler
• Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan rutin faaliyetler (rutin veri toplama, rutin analizler için kullanılan program, yazılım gibi üretilen prototiplerin rutin ayarlamaları),
• İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri,
• Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar,
• Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar
çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri.
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Faaliyetinin Sınırı
Ar-Ge faaliyeti, esas itibarıyla denemelerin son
bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada sona erer. Ar-
Ge projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir
aşamaya geldiği andan itibaren Ar-Ge projesi bitmiş
sayılır. Bu tarihten sonra yapılan harcamalar Ar-Ge
harcaması kapsamında değerlendirilmez. Ancak,
tamamlanan bir proje sonucunda elde edilen ürünün
geliştirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar, yeni Ar-Ge
projesi olarak değerlendirilir.
5520 sayılı KVK’ya göre Ar-Ge Harcamaları
•İlk Madde ve Malzeme Giderleri,
•Personel Giderleri,
•Genel Giderler,
•Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler,
•Vergi, Resim ve Harçlar,
•Amortisman ve Tükenme Payları,
•Finansman Giderleri
5746 s.k. / Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine iliĢkin olarak alınan destekler
-Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan alınan destekler özel bir fon hesabında tutulur.
-Bu fonda yer alan tutarlar, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınmaz.
-Bu şekilde sağlanan karşılıksız fonlardan yapılan harcamalar
Teknoloji geliĢtirme bölgelerinde yürütülen Ar-Ge projeleri kapsamında yapılan Ar-Ge harcamaları
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri içerisinde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerine yönelik desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri için 5746 sayılı Kanunla sağlanılan destek ve teşviklerden bütün hâlinde yararlanılabilir.
- Bu durumda, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre sağlanan destek ve teşviklerden ayrıca yararlanılamaz.
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge indiriminden faydalanmayı tercih eden mükellefler de Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre sağlanan destek ve teşviklerden ayrıca yararlanamaz.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 1
5520 ve 5746 sayılı Kanun çerçevesinde ilgili dönemde zarar mahsubu, indirim ve istisnaların düşülmesi sonucu matrah oluşmaması v.b.
nedenlerle Ar-Ge indiriminden faydalanılamadığı takdirde, hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarının izleyen vergilendirme dönemlerine devredilmesi ve indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Ancak, 5746 sayılı Kanun kapsamında, yararlanılamayan Ar-Ge indirimi Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenecek yeniden değerleme oranında endekslenerek izleyen dönemlere devredilecektir. 5520 sayılı
uygulamasında imkanı
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 2
- 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan alınan karşılıksız destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fonda yer alan tutarlar, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınmaz.
- 5520 sayılı Kanun Kapsamında Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak alınan karşılıksız destekler, gelir yazılarak kurum kazancına dahil edilir. Ancak, bu fondan yapılan harcamalar da Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınır ve dolayısıyla, Ar-Ge indirimine konu edilir.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 3
-5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge indiriminden faydalanılabilmesi için, mükelleflerin 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan formata uygun olarak hazırladıkları başvuru dosyaları ile Gelir İdaresi Başkanlığına başvurmaları gerekmektedir. TÜBİTAK tarafından desteklenen bir proje bulunması halinde ise Başkanlığa başvuru yapılmaksızın destek karar yazısının YMM raporuna eklenmesi suretiyle de Ar-Ge indiriminden faydalanılabilmektedir.
-5746 sayılı Kanun kapsamında ise Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat edilmesine gerek olmayıp, projelere ilişkin destek karar yazısının, proje sözleşmesinin v.b. belgelerin beyanname ekinde veya YMM raporu ekinde yer alması suretiyle Ar-Ge indiriminden faydalanılması mümkün bulunmaktadır.
Ar- Ge merkezi, Teknoloji Geliştirme Merkezinde yürütülen Ar-Ge çalışmaları
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 4
-Kurumlar vergisi beyannamesinde 5520 sayılı Kanuna göre Ar-Ge indirimi ve 5746 sayılı kanuna göre Ar-Ge indirimi şeklinde iki satır oluşturulmuştur. Şartlar sağlanmışsa tercih mükelleflere aittir.
-01.01.2008 tarihinden itibaren yapılan harcamalara
uygulanacak olan oran %100 olarak dikkate alınacaktır.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 5
-5520 sayılı kanunun Ar-Ge indirimi uygulamasına ilişkin hükümler çerçevesinde Ar-Ge departmanında devamlı (tam zamanlı) olarak çalışan Ar-Ge personeline ödenen ücretler Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilmekte, Ar-Ge departmanında kısmi zamanlı çalışan personel ile destek personeline ödenen ücretler Ar-Ge harcaması olarak kabul edilmemektedir.
-5746 sayılı Kanun uygulamasında ise kısmi zamanlı olarak çalışan Ar- Ge personelinin Ar-Ge departmanında çalıştığı süreye isabet eden ücreti ile tam zamanlı Ar-Ge personelinin %10’unu aşmayan destek
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 6
Ar-Ge faaliyetlerinin mahiyeti incelendiğinde;
- Belli Ar-Ge projelerinin firmanın kendisi için direk maddi olmayan hak şeklinde uygulandığı, veya bazı Ar-Ge projelerini prototip aşamasından ve/veya lisanslama şeklinde satmak üzere ya da belli bir müşteri ihtiyacı için yapılan Ar-Ge projeleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Bu tip projeler ile ilgili olarak yapılan harcamalarda şartların sağlanması halinde Ar-Ge harcaması olarak aktifleştirilecek, bir gayri maddi hak ortaya çıktıktan sonra da aktifleştirilen bu harcamalar amortisman yoluyla giderleştirilecektir. Projeden vazgeçilmesi veya projenin başarısızlıkla sonuçlanması durumunda aktifleştirilen tutarların tamamı tek seferde gider yazılabilecek, projenin devredilmesi veya elde edilen gayri maddi hakkın satılması durumunda aktifleştirilen harcama tutarı maliyet olarak dikkate alınacaktır.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 7
-
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasına ilişkin yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.2.5. Ar-Ge harcamaları” başlıklı bölümünde, finansman giderleri de Ar-Ge harcaması olarak sayıldığından Ar-Ge indirimine konu edilmektedir.
- 5746 sayılı Kanun Uygulama Yönetmeliğinin “Ar-Ge ve yenilik
harcamalarının kapsamı” başlıklı 7 nci maddesinde ise
finansman giderleri Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak
sayılmamıştır. Dolayısıyla, bu harcamalar Ar-Ge indirimine
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 8
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasına ilişkin yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.2.5. Ar-Ge harcamaları” başlıklı bölümünde, genel giderler genel olarak açıklanmıştır. Büro ve kırtasiye giderlerine ilişkin ayrıca bir belirleme yapılmamıştır.
-5746 sayılı Kanun Uygulama Yönetmeliğinin “Ar-Ge ve yenilik
harcamalarının kapsamı” başlıklı 7 nci maddesinde ise büro ve
kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderlerin Ar-Ge ve
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili bazı sorular - 9
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasına ilişkin yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.2.5. Ar- Ge harcamaları” başlıklı bölümünde, dışarıdan alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalarla ilgili olarak bir sınırlama bulunmamaktadır.
-5746 sayılı Kanun Uygulama Yönetmeliğinin “Ar-Ge ve yenilik harcamalarının kapsamı” başlıklı 7 nci maddesinde ise “alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar Ar- Ge ve yenilik harcaması kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının %20’sini geçemez.” denilmiştir.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması
• Ar-Ge indirimi uygulaması 31.12.2023 tarihine kadar geçerlidir.
• Gelecek yıllara devreden indirim tutarları yeniden değerleme oranı ile
endekslenir.
• 5520 sayılı KVK
• Ar-Ge indirimi
uygulamasında herhangi bir süre kısıtı yoktur.
• Gelecek yıllara devreden indirim tutarları
endekslenmez.
• Ar-Ge departmanı
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması
• Destek personeli giderleri belirli kıstaslara göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında
dikkate alınır.
• Alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar toplam
• 5520 sayılı KVK
• Sadece tam zamanlı Ar-Ge personeli ücret giderleri dikkate alınır.
• Alınan danışmanlık hizmeti ile ilgili bir sınırlama
bulunmamaktadır.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması
• İktisadi kıymet
amortismanları Ar-Ge
faaliyetinde kullanıldıkları gün sayısına göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır.
• Finansman giderleri Ar-Ge
• 5520 sayılı KVK
• İktisadi kıymetin münhasıran Ar-Ge
faaliyetinde kullanılması
esastır. Ar-Ge faaliyeti
dışındaki diğer işlerde de
kullanılan iktisadi kıymet
amortismanları Ar-Ge
indirimi hesaplamasında
dikkate alınmaz.
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması
• Belirli şartları taşıyan Ar-Ge
Merkezlerine özgü olmak üzere o yıl yapılan Ar-Ge harcamalarının bir önceki yıla göre artışın yarısı ayrıca indirim konusu yapılır.
• Ar-Ge harcamaları VUK’a göre aktifleştirilmek suretiyle giderleştirilir.
• 5520 sayılı KVK
• Ar-Ge Merkezlerine önceki yıla göre artışla ilgili istisna uygulaması
bulunmamaktadır.
• Gayri maddi hakka yönelik yapılan harcamaların
aktifleştirilmesi zorunlu
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar
• 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması
• Destek yapılan kurum tarafından yönetmelikte belirtilen rapor ve belgelerin onaylanması yeterli olup; ayrıca projenin TÜBİTAK tarafından onaylanması şartı bulunmamaktadır.
• Hibe desteklerin özel bir fon hesabına alınması ve fonun elde edildiği dönemi izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilave dışında
• 5520 sayılı KVK
• TÜBİTAK’ın projeyi onaylaması şarttır.
• Hibe ve desteklerin kurum
kazancının tespitinde ticari
kazancın unsuru olarak
dikkate alınması
5746 sayılı Kanun ile 5520 sayılı Kanun arasındaki farklılıklar ve uygulamayla ilgili kaynaklar
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge indiriminden faydalanmak isteyen mükellefler 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin
“10.2. Ar-Ge indirimi” başlıklı bölümünde yer alan ayrıntılı açıklamalardan faydalanabilirler. (www.gib.gov.tr-mevzuat bölümü)
- 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge indirimi ve diğer teşviklerden faydalanmak isteyen mükellefler 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama Yönetmeliğinde yapılan ayrıntılı açıklamalardan faydalanabilirler. (www.gep.gov.tr- mevzuat bölümü)
- Gelir vergisi stopajı ile ilgili olarak ayrıntılı açıklamalar ve ekli formlar da 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğinde yer almaktadır. (www.gib.gov.tr-mevzuat bölümü)
