232
2013 YILI Faaliyet R a p o r u
232
2013 YILI Faaliyet R a p o r u
Gıda Güvenliği Paneli
2013 YILI
Faaliyet R a p o r u
Gıda Güvenliği Paneli
GIDA GÜVENLIĞI PANELI (19 OCAK 2013)
Gıdalara yabancılaşmayın!
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre dün- yada 800 milyon insan yetersiz besleniyor. Geriye kalan milyar- larca insanın yeterli ve doğru beslendiğini düşünüyorsanız ya- nılıyorsunuz! Süt içiyoruz ama süt değil… Yoğurt yiyoruz ama yoğurt değil… Tavuk yediğinizi düşünüyorsanız aldanıyor- sunuz. Aslında çocuklar birçok gıdanın gerçek tadını bilmiyor.
Çünkü en sevdiğimiz varlıklarımıza kendi ellerimizle sahte gı- dalar yediriyoruz. Sonuç mu?.. Dünyanın aç kalmayan ve doğru beslendiğini düşünen yarısı ise obezite, hipertansiyon, diyabet, kanser gibi sağlık sorunlarıyla boğuşuyor.
İSMMMO’nun Sosyal Etkinlikler Komitesi’nin “Gıda Güvenli- ği” paneline katılanlar da aynı soruyu, panelin konuşmacılarına sordular… 19 Ocak 2013, cumartesi ayında yapılan panelin açış konuşmasını Sosyal İşler Komitesi Başkanı Sezen Karan yaptı. Panelde konuşan İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Başkanı Dr.Yavuz Dizdar, “Koklayacağız, tadacağız, anneannele- rimizin ve dedelerimizin yediklerini yiyeceğiz.Güvenli gıda ille de ambalajın içine hapsedilmez. Bozulabilir şeyler yiyin. Süt ekşimeli, ayran bozulmalı” diyor.
Dr. Dizdar’a göre, marketten alı- nan tavukları yiyerek sağlıklı kalma şansı yok. Bunların adı tavuk ama aslında onlar ‘piliç’ denilen başka bir canlı. Endüstriyel tavuğun insan sağ- lığına sakıncalı olduğunu iddia eden Dr. Dizdar, görüşlerini şöyle özetliyor:
“Normalde tavuk 2 saatten önce pi- şemez. Şimdi 20-25 dakikada pişiyor.
Tavuk ne kadar doğalsa o kadar geç pişer. Köy ortamında yetişen tavuğun kası olur; kası olan tavuk da geç pişer. Tüketici köy tavuğuna nasıl ulaşacak deniliyor. Marketten beş kez talep edin; altıncısında getirmek zorunda kalır. Tüketici bir gı- dayı alırken öncelikli tadına ve kokusuna bakmalı. Öncelikli sorumluluğumuz geleneksel gıdalarımızın tadını, kokusunu çocuklarına öğretmeliyiz. Ancak bu şekilde sağlıklı beslenmek mümkün.”
TOHUM HAREKETINE KATILIN
Ziraatçiler tohumları dört grupta sınıflandırıyor. Bunlar yerel tohumlar-köy çeşitleri, standart tohumlar, hibrit to- humlar ve GDO’lu tohumlar. Ekolojik Üreticiler Derneği Başkanı Levent Gürsel Alev, hibrit ve GDO’lu tohumlardan uzak durulmasını salık veriyor. Genetiği değiştirilmiş gıdalarla ve tohumlarla mücadele ederken, yerel tohumlara sahip çıkıl- ması gerektiğini söylüyor Alev. Bunun için ‘Yerel Tohum Hareketi’ başlattıklarını anlatıyor: “Gıdanın özü tohumdur. Biz yerel ve standart tohumlara sahip çıkıyoruz. Türkiye’nin birçok yerinde 2009 yılından beri yerel tohum takas şenlikleri düzenliyoruz. Şu ana kadar 7 takas şenliğini geride bıraktık. Bu şenlikler toplumda tohumla ilgili farkındalığı artırdı. Her bir bireyin sağlıklı tohumların koruyucusu olması önemli. Bizce yerel tohum istasyonları oluşturulmalı.”
Gıda Güvenliği Paneli
233
2013 YILI Faaliyet R a p o r u
234
2013 YILI Faaliyet R a p o r u
Ekolojik Üreticiler Derneği’nin kontrolünde olan dört organik pazar var. Dernek İstanbul’da cumartesi günleri Zey- tinburnu (Topkapı’da Merkez Efendi Camii’nin önündeki festival alanında), pazar günleri Maltepe Altayçeşme’de, çar- şamba günü de Kadıköy’deki Özgürlük Parkı’nda organik pazar açıyor. Mart ayından itibaren de Kemerburgaz Selanik Bulvarı üzerinde organik pazar açılmaya başlandı. Levent Gürsel Alev’e göre gıda üretmek şirketlerin değil küçük çift- çilerin işi olmalı. Alev, “Köy yaşantısını yok ederseniz, tarımı küçük çiftçinin elinden alıp şirketlere verirseniz, tüketici güvenli gıdaya ulaşamaz. Denetim gerekli ama devlet denetimi yetmez. Önemli olan çiftçi ve tüketici örgütlülüğü” diye görüşlerini özetliyor.
DENETIM YETERSIZ
Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, güvenli gıdaya ulaşım için devlet denetiminin ge- rekli olduğunun altını çiziyor. Ancak devlet denetiminin yetersiz olduğunu düşünüyor. Atalık’ın verdiği bilgiye göre, Türkiye’de gıda üreten 40 bin işletme var. Dağıtım ve satış noktalarını da eklediğimizde bu sayı 500 bin işletmeye yük- seliyor. Gıda ve Tarım Bakanlığı bu işletmeleri 4 bin 300 personelle izlemeye, denetlemeye ve kontrol altında tutmaya çalışıyor. Atalık, “Aslında devlet 4 bin 300 personelle ne izleyebiliyor, ne kontrol edebiliyor ne de denetim altında tu- tabiliyor” saptamasını yapıyor. Atalık değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor: “Tüketicinin sağlıklı gıdaya ulaşabilmesi tarlada başlıyor. Ne yazık ki üretici ile tüketici arasındaki zincir çok uzun. Üretilenler tüketiciye ulaşana kadar pek çok elden geçiyor. Tüketici artık üretimin kaynağını izleyemez hale geldi. Tüketici bunu yapamıyorsa devletin bu görevi yapması gerekiyor.
‘YABANCILAŞMAK TEHLIKELI’
‘GDO’ya Hayır Platformu’nun kurucularından olan Gıdalar Ambalajlar Silahlar ve Açlar kitabının yazarı Mebruke Bayram, sağlıklı ve güvenli gıdaya ulaşmak için gıdalara yabancılaşmanın önlenmesi gerektiğine inanıyor. Yabancılaş- manın gıdanın kaynağını takip etmeyi güçleştirdiğini vurgulayan Bayram, görüşlerini şöyle özetliyor: “Markete gidip yoğurt aldığımızda ambalajın üzerinde yeşil çayırlarda otlayan inekler görüyoruz. Mutlu mutlu domates toplayan çift- çiler görüyoruz. Bunların hepsi sanal. İnekler öyle mutlu mutlu çayırlarda otlamıyor. Gökyüzünü hiç görmeyen ineklerin sütünü içiyoruz. Gıdaya yabancılaşıyoruz. Çocuklar domatesin fabrikada üretildiğini sanıyor. Bu yabancılaşma da gıda- nın kaynağını takip etmememize neden oluyor. Yabancılaşmayı yenmek için gıdanın nasıl yetiştiğini bilmek gerekiyor.”
DEVLET GÖREVINI YERINE GETIRMELI
Yahya Arıkan (İSMMMO Başkanı): “Yaşamsal bir ko- nuya önem verip gündeme getirdikleri için Sosyal Etkin- likler Komitemizin başkanına ve üyelerine teşekkür ediyo- rum. Güvenli gıdaya ilgi her zamankinden daha fazla.
Bu konuda tutarlı politikalar oluşturulmalı. Devlet bu ko- nuda görevini yerine getiriyor mu? Türkiye’de 200 bin ton çay tüketiliyor. Odamızın yayınladığı Suç Ekonomisi raporuna göre ülkemize 25 bin ton kaçak giriyor. Bu kaçak giren çayın ne kadarı temiz ve sağlıklı tahmin etmek zor. Türkiye’de birçok gıda kaleminde benzer sorunlar var. Yüzde 60’ı kayıt dışı olan bu ülkede merdivenaltı üretime engel olabilmek zor. Giderek artan kanser ve hastalıklara sağlıksız gıdaların neden olduğu konusunda herkes hemfikir. Türkiye gıda gü- venliği programını ciddiyetle uygulamalı. Bu kanayan yaraya dikkat çekenlere teşekkür ederim.”
