SAĞLIK BAKANLIĞI PERSONEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PERSONELİNİN UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SINAVI
33. GRUP: KİMYA MÜHENDİSİ
5 ARALIK 2009 Saat:10.00 EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı
Adayın Adı ve Soyadı : Aday Numarası (T.C. Kimlik No) :
B
DİKKAT: 1. Soru kitapçıklarını kontrol ederek, baskı hatası olan kitapçığın değiştirilmesi için salon sorumluları- na başvurunuz.
2. Soru kitapçığındaki açıklamaları okuyunuz.
3. Sınavda hesap makinesi, cep telefonu ve çağrı cihazı kullanılması yasaktır.
CEVAP KÂĞIDI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1. Cevap kâğıdı üzerine yazacağınız yazı ve yapacağınız işaretlemelerde kurşun kalemden başka kalem kul- lanmayınız.
2. Size verilen cevap kâğıdında yazılı olan bilgilerin size ait olup olmadığını kontrol ediniz ve kitapçık türünü mutlaka işaretleyiniz.
3. Cevaplarınızı cevap kâğıdına aşağıdaki örnekte olduğu gibi yuvarlağı, dışına taşırmadan işaretleyiniz. Yan- lış karalamalarınızı düzeltirken yuvarlağın içini temizce siliniz.
ÖRNEK KODLAMA:
SORU KİTAPÇIĞI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA
1. Soru kitapçığında 50 soru bulunmaktadır. Kitapçık için verilen cevaplama süresi 75 dakikadır.
2. Her sorunun dört seçeneği vardır. Dört seçenekten sadece bir tanesi doğru cevaptır.
3. Cevaplarınız puanlanırken her doğru cevaba puan verilecek, yanlış cevaplarınız dikkate alınmayacaktır.
4. Size ayrı bir karalama kâğıdı verilmeyecektir. Soru kitapçığınızın içindeki boş alanları karalama yapmak için kullanabilirsiniz.
A B C D
Bu kitapçığın her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, kitapçığın tamamının veya bir kısmının Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraf- larının çekilmesi, bilgisayar ortamına alınması, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, doğabilecek cezai sorumluluğu ve kitapçığın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.
Soracağınız bir şey var mı? Varsa, şimdi sorunuz; sınav başladıktan sonra sorularınıza cevap verilmeyecektir.
Hazır mısınız? Sınav, okulun bütün salonlarında aynı anda başlayacağı için başlama zilini beraberce bekleyelim.
Hepinize başarılar dileriz.
(Salon başkanı başlama ve bitiş saatini tahtaya yazacaktır.)
Benzen ve toluen karışımı 100
1.
oC’de dengedebuhar-sıvı sistemi oluşturmaktadır. Bu
sıcaklıkta benzen ve toluenin buhar basınçları, sırasıyla 1344 mmHg ve 557 mmHg’dır.
Benzenin toluene göre bağıl uçuculuğu nedir?
(İdeal buhar ve sıvı fazları varsayımı yapınız.)
A) 2,4 B) 3,2 C) 4,1 D) 5,3
Kesikli distilasyonun tercih edilmesinde aşa-
2.
ğıdaki sebeplerden hangisi doğrudur?
Büyük kapasite A)
Yüksek geri döngü oranı B)
Uçuculuk değerlerindeki büyük farklılık C)
Küçük kapasite ve uçuculuk değerlerindeki D)
büyük farklılık
Maddelerin fiziksel özellikleri ile ilişkilendiri-
3.
len aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?
Sıvı içerisindeki çözünürlük kütle transfer A)
hızını etkilemez.
Yüksek ısı kapasitesi, aynı akış hızlarında, B)
yüksek ısı transferi sağlar.
Maddelerin kaynama noktaları sıcaklık kompo- C)
zisyon eğrilerinin şeklini belirler.
Viskozite arttıkça sıvı difüzyonu azalır.
D)
Oda sıcaklığında ve atmosferik basınçda çalı-
4.
şan bir kurutucuda laboratuvarda üretilen ürün içindeki etil eter buharlaştırılacaktır. Bu çözü- cünün buharlaşma hızının 50 kg/saat olması gerekmektedir. Ayrıca, bu çözücünün konsant- rasyonu % 2’yi geçmemelidir. Bu konsantras- yon limitini geçmemek için kurutucuya gönde- rilmesi gerekli hava miktarı kaç kmol/saat’tir?
(Etil eterin molekül ağırlığı = 75 alınabilir.)
A) 12,6 B) 22,6 C) 32,6 D) 42,6
Molce % 20 amonyak ve % 80 hava içeren
5.
bir gaz karışımı, 1 kmol/s hızında bir dolgulu kolonda, 20oC ve 1 atm basınçta, saf su ile ab- sorpsiyon işlemine tabi tutulmaktadır. Kolona giren suyun hızı 0,1 kmol/s’dır. Çıkan gazda amonyak konsantrasyonu % 1’dir. Kolondan çıkan su içerisindeki amonyak yüzdesi yakla- şık olarak kaçtır?
A) 26 B) 36 C) 46 D) 66
% 50 A ve % 50 B içeren bir besleme
6.
100 kmol/saat hızında sürekli distilasyon kolo- nuna beslenmektedir. Üst ve alt ürünler sırası ile % 90 A ve % 10 A içermektedir. Alt ürün akış hızı kaç kmol/saat’tir?
A) 30 B) 40 C) 50 D) 60
İdeal bir gaz karışımının toplam basıncı
7.
10 atm’dir. İkili bir karışım olan bu sistemde (A+B), A maddesinin mol kesiri 0,3 ise bu A maddesinin kısmi basıncı kaç atm’dir?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
Isı transfer hızının hesaplanacağı A ve B taba-
8.
kaları için ısıl dirençler sırası ile 0,01673 K/W ve 1,491 K/W olarak belirlenmiştir. İki tabakayı içine alan bölge uçlarındaki sıcaklıklar 811 K ve 310,8 K’dir. Isı transfer hızı (W) kaçtır?
A) 10,5 B) 20,4 C) 331,7 D) 491,2
Sıcaklıkları 500 K ve 400 K, yarıçapları 4 cm
9.
ve 8 cm olan iç içe geçmiş iki siyah sonsuz uzunluktaki silindirler arasındaki ısı transferi (1 metrelik uzunluk için) kaç W’tır?
(σ = 5,67x10-8 W/( m2.K4), Stefan-Boltzmann sa- biti. Dıştaki silindirin sıcaklığını 500 K alınız.)
A) 113 B) 163 C) 213 D) 263
Sıcaklığı 20
10.
oC, hızı 40 m/s olan hava, yüzey sıcaklığı 120oC ve çapı 2 cm olan bir silindir üzerinden akmaktadır. Bu şartlarda ortalama Nusselt sayısı, Nu = 150 olarak belirlenmiştir.Isı iletim kat sayısı ise k = 0,02 W/(m.K) dir.
Silindirin birim uzunluğundan havaya olan ısı transferi kaç W’tır?
A) 314 B) 628 C) 942 D) 1256
Çapı 10 cm, uzunluğu 5 cm olan küçük sıcak
11.
silindir aniden soğuk suya daldırılacaktır.
Silindir yüzeyi ile su arasındaki ısı transfer kat sayısı 4000 W/(m2.K) ve ısı iletim kat sayısı 100 W/(m.K) dir. Silindirin karakteristik uzunlu- ğu kaç cm’dir?
A) 0,50 B) 0,75 C) 1,00 D) 1,25
Bir ısı değiştiricisinde, ısı sıcak akışkandan
12.
soğuk akışkana bir metal duvar aracılığı ile transfer edilir. Buna göre aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır?
Isı transferi, ısı transfer alanı ile doğru orantı- A)
lıdır.
Isı transferini artırmak için toplam ısı transfer B)
kat sayısının küçültülmesi gerekir.
Isı transferi, iki akışkan arasındaki sıcaklık C)
farkı ile doğru orantılıdır.
Isı transferi, toplam ısı transfer kat sayısının D)
büyümesi ile artacaktır.
Kalınlığı 2 cm ve ısı iletim kat sayısı 10 W/(m.K)
13.
olan düz bir duvarın bir yüzeyi sıcaklığı 141oC, ısı transferi kat sayısı 100 W/(m2.K) olan bir akışkan ile ısıtılıyor. Diğer yüzeyi sıcaklığı 10oC, ısı transferi kat sayısı 1000 W/(m2.K) olan bir akışkan ile soğutuluyor. Bu duvardan kararlı hâlde geçen ısı transferi kaç kW’tır?
A) 10 B) 8 C) 6 D) 4
Hidrometreler sıvıların hangi özelliğini belirle-
14.
mede kullanılan basit araçlardır?
A) Basınç B) Viskozite C) Yoğunluk D) Sıcaklık
Aşağıdakilerden hangisi gaz olan akışkanlar
15.
üzerinde iş yapan cihazlardır?
A) Pompalar B) Kompresörler C) Santrifüjler D) Rotametreler
Şekilde verilen U borusunda 4d, 2d ve d
16.
özkütleleri olan sıvılar dengede olduğuna göre, 2d özkütleli sıvının yüksekliği hx nedir?
300 K sıcaklığında, yoğunluğu 1 000 kg/m
17.
3 veviskozitesi 2 cp olan bir sıvı çapı 100 mm olan cam bir boru içerisinde 3,14 kg/s akış hızı ile akmaktadır. Reynolds sayısı yaklaşık olarak kaçtır?
A) 5 000 B) 10 000 C) 15 000 D) 20 000
Newton yasasına uyan sıkıştırılamaz bir sı-
18.
vının boru içinde laminar akışı için hız profili v=vmax imum;1-a kRr 2E denkleminden hesap- lanabilir. Burada vmax imum boru merkezindeki, r=0’daki maksimum hız ve R borunun yarıça- pıdır. Boru içindeki ortalama hızı veren ifade hangisidir?
A) vortalama=2vmaksimum B) v v
maksimum2
ortalama= C) vortalama=3vmaksimum D) v v
maksimum3
ortalama=
Viskozitenin sıcaklık ile değişimi ile ilgili aşa-
19.
ğıdakilerden hangisi doğrudur?
Gazların viskozitesi sıcaklık yükseldiğinde A)
artar.
Gazların viskozitesi sıcaklık yükseldiğinde B)
azalır.
Sıvıların viskozitesi sıcaklık yükseldiğinde C)
artar.
Gazların ve sıvıların viskozitesi sıcaklık yük- D)
seldiğinde azalır.
Ankara’ nın deniz seviyesinden yüksekliği
20.
yaklaşık 850 m’dir. Sıcaklığın 25 oC olduğu güneşli bir günde Ankara’da basınç nedir?
(Havanın Mol. ağır: 29, R=8314 Pa m3/kmol.K)
A) 0,5 atm B) 0,7 atm C) 0,9 atm D) 1,1 atm
Bir atm (1 atm) basınç için aşağıdakilerden
21.
hangisi doğrudur?
76 mm Hg basınca eşittir.
A)
760 mm Hg basınca eşittir.
B)
76 cm Hg basınca eşittir.
C)
760 cm Hg basınca eşittir.
D)
Hacim merkezli kübik kristal yapıda olan de-
22.
mirin yoğunluğu (g/cm3) nedir?
(Hacim merkezli kübik kristal paramet-
Bir metalin gerilim-uzama eğrisi altında kalan
23.
alan malzemeye ait hangi parametreyi verir?
A) Tokluk değeri B) Süneklik değeri C) Yorulma dayanımı D) Darbe dayanımı
Demirin yüzey merkezli kristal yapı içindeki
24.
atomik yarı çapı r = 1,269 °A’dir. Buna göre de- mirin yüzey merkezli kübik kristal kafes kenar uzunluğu kaç °A’dür? ^a0=4r 2h
A) 1,20 B) 1,31 C) 2,53 D) 3,59
Evaporatörde sıcaklık dayanımı az olan bir
25.
çözelti derişikleştirilmek istenmektedir. Düşük sıcaklıklarda suyun buharlaştırılabilmesi için aşağıdaki işlemlerden hangisinin yapılması uygundur?
Vakum altında çalışmak A)
Yüksek basınçta çalışmak B)
İzotermal şartlarda çalışmak C)
Adyabatik koşullarda çalışmak D)
Aşağıdakilerden hangisi amortisman hesapla-
26.
ma yöntemi değildir?
Birim kapasite başına maliyet A)
Çifte azalan bakiyeler B)
Yıl sayılarının toplamı C)
Azalan bakiyeler D)
Bir gaz karışımı %50 A ve %50 inert içermek-
27.
tedir. Besleme akımının basıncı ve sıcaklığı sırası ile 10 atm ve 422,2 K’dir. Bu karışım re- aktöre 6 dm3/s hızla beslendiğine göre girişte A bileşeni için molar akış hızı (mol/s) nedir?
(R=0,082 dm3atm/mol K)
A) 0,065 B) 0,867 C) 1,23 D) 1,56
28.
A,B, -r =k C1 - k C2 BA A reaksiyon sistemi için denge dönüşümü ve denge sabiti ara- sındaki ilişki nedir? (Başlangıçta reaktörde sadece A maddesi bulunmaktadır.)
A) K x -1
= e
A B) K xx
1 Ae
= e
-A C) K xx
1 Ae
= e
+A D) K xx
12
Ae
= e
+A
Sürekli karıştırmalı reaktörde toplam seçicilik
29.
ve konsantrasyon arasındaki ilişki şekilde görüldüğü gibi ise çıkış akımında R konsant- rasyonu (mol/lt) nedir?
(CA0=2 mol/lt, CAf =0,5 mol/lt) A$R (istenen ürün)
A$C
A) 0,02 B) 0,12 C) 0,25 D) 0,75
30.
A$B sıvı faz reaksiyonu bir sürekli karış- tırmalı reaktörde yürütülmektedir. Reaktör sıcaklığı 163oC’dir. Besleme 133700 g/saat’lik hızla reaktöre verilmektedir. A’nın % 97’si dönüşmektedir. Çalışılan şartlarda hız sabiti 0.8 saat-1 ve –rA=kCA olduğuna göre bu reaktör için alıkonma süresi (τ) kaç saattir?A) 10,3 B) 23,8 C) 40,4 D) 45,5
Aşağıda görülen sürekli karıştırmalı reaktörde
31.
A bileşeni için reaksiyon hız değeri (mol/lt.dak) kaçtır? (sıvı faz reaksiyonu)
A) 0,006 B) 0,008 C) 0,009 D) 0,08
Sütün pastörize edilmesi reaksiyonunda
32.
74oC’de belirlenen reaksiyon hız sabitinin 63oC sıcaklıkta belirlenen değere oranı 120’dir.
Aktivasyon enerjisinin değeri kaç J/mol dur?
R=8,314 J/mol K
A) 334000 B) 350000
C) 421842 D) 534234
Aşağıdaki elementer reaksiyon için –dCB/dt
33.
nasıl ifade edilir?
k C3 B+k C2 B-k C1 A
A)
k C2 B+k C1 B-k C1 A
B)
k C3 B+k C2 B
C)
k C3 B k C2 B k C1 A
- + -
D)
Van der Waals denklemine uyan bir akışkan
34.
için VU 2 T
c2 m ifadesi aşağıdakilerden hangisine eşittir?
: Van der Waals denklemi
P a V b RT VU T PT P
T V
2 22
2
+ - = = 2 -
V J
L KK
Kc ^ c c
N
P OO
m h m m O
A) b
V2 B) V
a2 C) Va D) V
12
dG=VdP-SdT+GdN olduğuna göre (∂G/∂P)
35.
T,Nhangi termodinamik özelliğe eşittir?
A) T B) V C) G D) N
Benzen (B)-Toluen (T) sistemi 1 atm ve 93,3
36.
oCde denge hâlindedir. Sıvı fazda benzenin mol kesri nedir?
(Bu sıcaklıkta benzenin buhar basıncı 1044 mmHg, toluenin ise 439 mmHg’dır.)
A) 0,31 B) 0,42 C) 0,53 D) 0,62
Maddenin üç hâlinin bir arada bulunduğu nok-
37.
ta nasıl adlandırılır?
A) Kritik nokta B) Süblimleşme noktası C) Üçlü nokta D) Sıvı noktası
Sıvı suyun 1 bar ve 25
38.
oC’de sabit basınçısı kapasitesi 4,18 J/g K’dir. 25oC’de ve 100 bar’daki ısı kapasitesi (J/g K) nedir?
, . /
CPP 2 89 10 J gKbar
T
4
2
2 = - -
c m
Termodinamikte ısı ve işi birbirinden ayıran
39.
kriter aşağıdakilerden hangisidir?
Sistem kütlesi A)
İtici kuvvet farklılığı B)
Basınç değişimi C)
Seviye farklılığı D)
Hava bir nozuldan geçirilerek genleştiriliyor.
40.
Nozulun girişindeki doğrusal hız ihmal edile- bilir. Nozulun çıkışındaki doğrusal hız ise 325 m/s’dir. Hava bir ideal gaz olarak kabul edilirse sıcaklığındaki düşüş nedir?
(C 7 R
p= 2 , R=8,314 J/molK ve Havanın mole- kül ağırlığı=29 g/mol)
A) 25,5 B) 37,5 C) 44,5 D) 52,5
Bir adyabatik türbine 500
41.
oC ve 3,5 MPa ba-sınçta (H1=3450.9 kJ/kg) giren buhar 200oC’de ve 0,3 MPa basınçta (H2=2865.6 kJ/kg) çık- maktadır. Eğer türbin 750 kW’ lık bir güç üretiyorsa türbinden geçen buharın akış hızı (kg/s) nedir?
A) 3,55 B) 3,07 C) 1,28 D) 0,58
Yalıtılmış bir tankın içinde elektrikli ısıtıcı ile
42.
ısıtılmış 60oC sıcaklıkta 190 kg su bulunmak- tadır. Tanka 10oC sıcaklıkta soğuk su 0,2 kg/s kütlesel akış hızında girmektedir ve diğer taraftan değişik sıcaklıkta aynı akış hızı ile dı- şarı alınmaktadır. Sistem yatışkın durumdadır.
Tank çıkışında suyun sıcaklığı ne kadar saniye sonra 35oC sıcaklığa düşer?
(Kabul: CV ve Cp sıcaklık ve basınçtan bağım- sızdır ve CV=Cp=C olarak alınabilir.)
A) 658,5 B) 765,8 C) 812,2 D) 901,6
Bir günde 2000 kcal’lik yemek yiyen bir insan,
43.
kilosunu aynı şekilde koruyabilmek için günde ne kadar güç (W) harcaması gerekmektedir?
A) 17 B) 33 C) 67 D) 97
1 atm’lik basınç 101,325 kN/m
44.
2 ye karşılıkgelmektedir. Bu basınç 4oC’de bulunan kaç su yüksekliğine (m) karşı gelir?
(suyun yoğunluğu (4oC) = 1,0 g/cm3)
Denge hâlinde bulunan bir kimyasal reaksi-
45.
yonun toplam basıncı değiştirilirse dengenin nasıl etkileneceği aşağıdaki hangi faktöre bağlıdır?
Sıcaklığa A)
Reaksiyon süresine B)
Reaktör büyüklüğüne C)
Toplam mol sayısının değişimine D)
Bir sıvılaştırılmış petrol gazı tüpü içinde bulu-
46.
nan sıvı yakıtın molar bileşimi şöyledir:
Propan: %80 Bütan: %20
Tüp sıcaklığı 30oC iken tüp içindeki basınç kaç mm-Hg’dır?
(30oC de propan ve bütan için saf hâldeki buhar basınçları sırası ile 9000 mm-Hg ve 2350 mm-Hg’dır.)
A) 7670 B) 8000
C) 8500 D) 9800
Aşağıda reaksiyon denklemi verilen amonya-
47.
ğın yanma reaksiyonunun standart reaksiyon entalpisi (kcal/mol NH3) nedir?
4NH3+5O2$4NO+6H O2
Oluşum entalpisi, kcal/mol
NH3 -11,0
NO 21,6
H2O -57,8
A) 54,1 B) 65,5 C) 70,2 D) 85,1
Karbon monoksitin yanma entalpisi
48.
-67,6 kcal/mol’dür. Karbon dioksidin standart oluşum entalpisi -94.1 kcal/mol olduğuna göre, karbon monoksitin standart oluşum entalpisi kaç kcal/mol’dür?
CO+21O2$CO2
A) -10,3 B) -26,5 C) 30,2 D) 43,2
745 mm-Hg basıncında ve 20
49.
oC sıcaklıkta subuharı + azot gazı karışımı hacimsel olarak
% 14,8 oranında su buharı içermektedir.
Bu karışımın relatif rutubeti nedir?
(20oC’de suyun buhar basıncı 185 mm-Hg’dır.)
A) % 20 B) % 30 C) % 35 D) % 60
Bir kömür numunesinin yapılan analizinde
50.
% 2,7 kükürt ve %18,6 kül bulunmuştur. Bu kömürün külünde yapılan analizde ise % 3,85 oranında kükürt bulunmuştur. 100 kg kömü- rün yanması hâlinde kaç kg kükürt yanarak havaya karışmıştır?
A) 1,02 B) 1,5 C) 1,75 D) 1,98
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.
