SPORTİF SPORTİF REHABİLİTASYO REHABİLİTASYO NN

(1)

SPORTİF SPORTİF

REHABİLİTASYO REHABİLİTASYO

N N

(2)



Spor yaralanması, vücudun tamamının veya bir Spor yaralanması, vücudun tamamının veya bir bölgesinin normalden fazla bir kuvvetle

bölgesinin normalden fazla bir kuvvetle

karşılaşması sonucu dokuların dayanıklılık karşılaşması sonucu dokuların dayanıklılık

sınırlarının aşılmasıyla ortaya çıkan durumları sınırlarının aşılmasıyla ortaya çıkan durumları kapsar.

kapsar.

(3)



Spor yaralanmalarının çoğu ciddi tedavi Spor yaralanmalarının çoğu ciddi tedavi gerektirmeyen, kısa sürede iyileşebilen gerektirmeyen, kısa sürede iyileşebilen

türdendir.



Ancak bazı olgularda kısa ya da uzun vadeli Ancak bazı olgularda kısa ya da uzun vadeli

sakatlıklar ortaya çıkar ve kişinin spordan uzak sakatlıklar ortaya çıkar ve kişinin spordan uzak

kalmasına neden olur.



Gerek operasyon geçiren, gerekse konservatif Gerek operasyon geçiren, gerekse konservatif yöntemlerle tedavi edilen sporcularda

yöntemlerle tedavi edilen sporcularda

prognozu ve aktif spora dönüşü belirleyen prognozu ve aktif spora dönüşü belirleyen

etkenlerin başında uygun bir rehabilitasyon etkenlerin başında uygun bir rehabilitasyon

programı gelir.

(4)

 Yaralanmadan sonra mümkün olaqn Yaralanmadan sonra mümkün olaqn en kısa sürede rehabilitasyon

en kısa sürede rehabilitasyon programı başlamalıdır.

programı başlamalıdır.

 Rehabilitasyon ekibi içinde takım Rehabilitasyon ekibi içinde takım

doktoru, antrenör, sporcunun kendisi, doktoru, antrenör, sporcunun kendisi,

yaralanmanın tipine göre farklı yaralanmanın tipine göre farklı

branştan hekimler, fizyoterapist, tıbbi branştan hekimler, fizyoterapist, tıbbi

teknisyen, laborant, hemşire, masör, teknisyen, laborant, hemşire, masör,

ortez-protez teknikeri yer alır.

(5)

SPOR YARALANMALARI SPOR YARALANMALARI

 Akut yaralanmalar: Akut yaralanmalar: Bedenin bir Bedenin bir bölgesinin ya da tümünün, aniden bölgesinin ya da tümünün, aniden

aşırı kuvvetle karşılaşması aşırı kuvvetle karşılaşması

sonucunda ortaya çıkan durumları sonucunda ortaya çıkan durumları

kapsar. Düşme, darbe, distorsiyon, kapsar. Düşme, darbe, distorsiyon,

kesik, zedelenme, burkulma, kesik, zedelenme, burkulma,

dislokasyon ve kırıklar bu tip dislokasyon ve kırıklar bu tip

yaralanmaya örnektir.

(6)

 Aşırı kullanım yaralanmaları: Aşırı kullanım yaralanmaları:

Sürekli tekrarlayan hareketlere bağlı Sürekli tekrarlayan hareketlere bağlı

mikrotravma ve stres sonucu ortaya mikrotravma ve stres sonucu ortaya

çıkar. Dış etkenlerin yanı sıra çıkar. Dış etkenlerin yanı sıra

sporcuya ait bir takım faktörler de sporcuya ait bir takım faktörler de

rol oynar.

(7)

Sporcuya ait faktörler Sporcuya ait faktörler

 Alt ekstremiteyi oluşturan yapıların Alt ekstremiteyi oluşturan yapıların düzgün olmayışı

düzgün olmayışı

 Alt ekstremite boylarında eşitsizliker Alt ekstremite boylarında eşitsizliker

 Kas zayıflıkları Kas zayıflıkları

 Fleksibilite Fleksibilite

(8)

Spor yaralanmalarından Spor yaralanmalarından

korunma korunma

 Spor yapılan yerle ilgili önlemler: Toprak Spor yapılan yerle ilgili önlemler: Toprak zeminler, bozuk salon zeminleri, ısak ve zeminler, bozuk salon zeminleri, ısak ve

kaygan sahalar, kalitesiz halı sahalar kaygan sahalar, kalitesiz halı sahalar

sakatlanma olasılığını arttırır. Spor sakatlanma olasılığını arttırır. Spor

sahasının yeterince çimlendirilmesi, sahasının yeterince çimlendirilmesi,

salon zeminlerinin düzgün ve kuru salon zeminlerinin düzgün ve kuru

olması, sert çıkıntıların süngerle olması, sert çıkıntıların süngerle

desteklenmesi, yüzme havuzlarında su içi desteklenmesi, yüzme havuzlarında su içi

işaretlerin net görülebilmesi işaretlerin net görülebilmesi

sağlanmalıdır.

(9)

 Spor malzemelerinin cinsi ve kalitesi: Yazın Spor malzemelerinin cinsi ve kalitesi: Yazın terleme ve havalanmayı sağlayan, kışın ise terleme ve havalanmayı sağlayan, kışın ise

vücut ısısını korumaya yönelik kumaşlar vücut ısısını korumaya yönelik kumaşlar

kullanılmalı.

 Koruyucu malzemeler: Kafa travmasının sık Koruyucu malzemeler: Kafa travmasının sık rastlandığı boks, bisiklet, motosi,klet ve

rastlandığı boks, bisiklet, motosi,klet ve beyzbol gibi sporları yapanlar için kask beyzbol gibi sporları yapanlar için kask

kullanılmalı. Gözlük yerine lens kullanılmalı.

Çorapların içine plastik koruyucular, su Çorapların içine plastik koruyucular, su

sporlarında can yelekleri kullanılmalı.

(10)

 Sporcuyla ilgili önlemler: Zararlı Sporcuyla ilgili önlemler: Zararlı alışkınlar, düzensiz yaşantı

alışkınlar, düzensiz yaşantı

engellenmeli. Periyodik sağlık engellenmeli. Periyodik sağlık

kontrolleri yapılmalı. Spor öncesi kontrolleri yapılmalı. Spor öncesi

yeterli, germe ve ısınma aktiviteleri yeterli, germe ve ısınma aktiviteleri

için 15-30 dakika ayrılmalı.

(11)

SPOR YARALANMALARINDA SPOR YARALANMALARINDA TEDAVİ VE REHABİLİTASYON TEDAVİ VE REHABİLİTASYON

1. 1. Enflamasyon ve ağrının önlenmesi Enflamasyon ve ağrının önlenmesi

2. 2. Eklem hareket açıklığının normal Eklem hareket açıklığının normal sınırlar içinde tutulması

sınırlar içinde tutulması

3. 3. Kas reedükasyonu Kas reedükasyonu

4. 4. Özgün becerilerin geliştirilmesi Özgün becerilerin geliştirilmesi

5. 5. Nöromüsküler rehabilitasyon Nöromüsküler rehabilitasyon

(12)

Enflamasyon ve ağrının Enflamasyon ve ağrının

giderilmesi giderilmesi

 İstirahat İstirahat

 Buz uygulaması Buz uygulaması

 Kompresyon Kompresyon

 Elevasyon Elevasyon

 Yaralanan bölgenin çok ağrılı ya da Yaralanan bölgenin çok ağrılı ya da hareketin sakıncalı olduğu

hareketin sakıncalı olduğu durumlarda alçı veya atelle durumlarda alçı veya atelle

immobilizasyon

(13)

EHA’nın normal EHA’nın normal

sınırlarda tutulması sınırlarda tutulması

 Tespit süresi sona erince hemen Tespit süresi sona erince hemen yardımlı veya aktif EHA

yardımlı veya aktif EHA egzersizlerine başlanmalı.

egzersizlerine başlanmalı.

 Aktif hareket mümkün değilse pasif Aktif hareket mümkün değilse pasif EHA egzersizleri yaptırılmalı

EHA egzersizleri yaptırılmalı

(14)

Kas reedükasyonu Kas reedükasyonu

 Kasların kuvvetlendirilmesi yanında Kasların kuvvetlendirilmesi yanında yaralanma öncesi fonksiyonel güç ve yaralanma öncesi fonksiyonel güç ve

kapasitelerine kavuşturulmasıdır.

 Önceki sportif becerilerin rehabilitasyon Önceki sportif becerilerin rehabilitasyon programı içinde yer verilmesi gerekir.

programı içinde yer verilmesi gerekir.

 Bu amaçla izometrik, konsantrik, Bu amaçla izometrik, konsantrik, eksantrik ve izokinetik kasılmalar eksantrik ve izokinetik kasılmalar

şeklinde kuvvetlendirme egzersizleri şeklinde kuvvetlendirme egzersizleri

verilmelidir.

(15)

Özgün becerilerin Özgün becerilerin

geliştirilmesi geliştirilmesi

 Sağlam kısımların çalıştırılmasına Sağlam kısımların çalıştırılmasına ara vermeden devam edilmeli

ara vermeden devam edilmeli

 Yaralı ekstremitenin Yaralı ekstremitenin

rehabilitasyonunda fonksiyonel rehabilitasyonunda fonksiyonel

egzersizlere ve özgün sportif egzersizlere ve özgün sportif

becerilere benzeyen hareketlere becerilere benzeyen hareketlere

geniş ölçüde yer verilmelidir.

(16)

Nöromüsküler Nöromüsküler

rehabilitasyon rehabilitasyon

 Propriyoseptif duyu olan eklem Propriyoseptif duyu olan eklem

pozisyonunun, hareketinin ve hareket pozisyonunun, hareketinin ve hareket

hızının ayırtetme yeteneği üzerinde hızının ayırtetme yeteneği üzerinde

durulmalı.

 Bu amaçla tek ayak üzerinde durma, tek Bu amaçla tek ayak üzerinde durma, tek ayak üzerinde gözler kapalı iken durma, ayak üzerinde gözler kapalı iken durma, tek ayak üzwerinde yana çizilen daireler tek ayak üzwerinde yana çizilen daireler

üzerine koşma, tek bacakla sıçrama, üzerine koşma, tek bacakla sıçrama,

denge tahtasında ve denge topu ile denge tahtasında ve denge topu ile

yapılan egzersizler önerilebilir.

(17)

 Fleksibilite egzersizlerine de yer Fleksibilite egzersizlerine de yer verilmeli.

verilmeli.

 Top atma, fırlatma gibi pliometrik Top atma, fırlatma gibi pliometrik egzersizler de önerilmelidir.

egzersizler de önerilmelidir.