YAŞLI BİREYLERDE HİJYEN VE ENFEKSİYON KONTROLÜ
Temizlik, kişisel ve sosyal sağlığın dayandığı bir temel olmanın yanında, toplum içinde yaşamanın vazgeçilmez bir parçasıdır.
Günümüzde insanların uygarlık düzeyini gösteren ana ölçü temizliktir. Uygar insan vücut, giyecek ve çevre temizliğine önem veren insandır.
Yaşlanmayla Birlikte
Bağışıklık sistemi zayıflar
Doğal bariyerlerin savunma gücü azalır
Hareket kısıtlılığı nedeniyle hijyen uygulamaları aksar Hastalıklara yatkınlık artar
KİŞİSEL HİJYEN
Bireyin sağlığını sürdürmek için yaptığı “ÖZBAKIM’’ uygulamalarını içerir.
Vücut bakımı ve temizliği, Yüz-boyun temizliği, El temizliği,
Ayak temizliği, Kulak temizliği, Saçların temizliği, Ağız- diş bakımı, Sağlıklı beslenme,
Tuvalet alışkanlığı ve temizliği Mevsimine uygun giyinme
Mikroorganizmalar Suda Havada
Toprakta Hayvanlarda
İyi yıkanmamış sebze ve meyvelerde İyi pişirilmemiş et ve balıklarda İyi yıkanmamış kaplarda
İnsan ve hayvanların dışkılarında bulunur.
Mikroorganizmalar Nasıl Bulaşır?
Mikroorganizmalar en çok kirli eller ve kirli sular ile bulaşır.
Elleri su ve sabunla yıkamak mikroorganizmaları uzaklaştırmanın en etkili yoludur ve hastalıkları önlemeye yardımcıdır.
Eller;
Diş, ağız, yüz temizliği yapmadan önce ve sonra Yemek hazırlamadan önce
Yemekten önce ve sonra
Tuvalete girmeden önce ve sonra Hayvanları sevdikten sonra
Gıdalara el sürmeden önce ve sonra
Çiğ et, balık veya tavukla temas ettikten sonra Öksürüp-hapşırdıktan sonra
Dışarıdan geldikten sonra
Kirli bir şeye dokunduktan sonra yıkanmalıdır.
El Hijyeni
En iyi el yıkama işlemi bol suda ve sabunla bilekleri de içine alacak şekilde avuç içi, parmak araları, parmak uçları ve özellikle tırnak dipleri iyice temizlenecek şekilde olmalıdır. Yıkama ve durulama sırasında nemli kalmaması için temiz bir havlu ile durulanmalıdır. Etkili el yıkama
El yıkama süresi, saatin tik- taklarına uyarak en az 20 ye kadar sayarak belirlenir. El temizliğinde cilde zarar vermeyecek türden sıvı sabun kullanılmalıdır.
TIRNAK BAKIMI ve HİJYENİ
Haftada bir kez el ve ayak tırnakları kısa kesilmesi, el tırnaklarının yuvarlak, ayak tırnaklarının düz kesilmesi gerekir.
Tırnak uçlarının altında bir çok mikroplar kolayca yerleşip üreyebilir. Bu nedenle, tırnak diplerinin temizliği çok önemlidir.
Ayrıca, tırnak kesim ve bakımında kullanılan aletlerin kişiye özel olması bazı bulaşıcı hastalıkların (Örneğin AIDS) önlenmesinde önemli rol oynar.
Tırnak cilaları, ojeler ve oje çıkarıcılar mümkün olduğunca kullanılmamalıdır. Bu maddeler tırnaklarda kuruluğa ve tırnağın kat kat ayrılmasına, kırılmasına neden olurlar.
Eller ve tırnaklar, iyi bir el losyonu ile yağlanarak, kuruması önlenmelidir.
AĞIZ HİJYENİ
Ağız temizliği ve özellikle dişlerin temizliği çok önemlidir. Herkesin kendine ait bir diş fırçası olmalıdır.
Diş temizliğinde kullanılacak fırçaların;
Sapı elde rahat tutulabilecek biçimde olmalı,
Fırça ağız içinde bütün alanlara rahatça ulaşabilmeli,
Fırça kıllarının naylondan yapılmış ve yumuşak olması önemlidir.
Kılların sert olması diş etinde travmalara ve diş eti enfeksiyonlarına neden olabilir. Ağız - Dişin korunma ve bakımı yapılmazsa
Diş çürümeleri
Kötü görüntü Sistemik hastalıklar
Şekerli ve karbonhidratlı besinlerin yenmesinden sonra ağzın su ile çalkalanması ya da biraz su içilmesi de diş çürüklerinin oluşumunu azaltabilir.
AYAK HİJYENİ
o Ayak sağlığı için hem temizlik kurallarının uygulanması, hem de uygun bir ayakkabı seçimi önem taşır.
o Ayakların her gün yıkanması ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak aralarının iyice kurulanması gerekir. Aksi halde nemli ortam mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olur.
o Ayak tırnakları da düzenli aralıklarla kesilmelidir, ancak tırnak batmasını önlemek için düz kesilmesi önerilmelidir.
o Uygun ve rahat bir ayakkabı ayak sağlığı için önemlidir.
o Ayağa tam uyan bir ayakkabı; parmakları sıkmamalı, topuğu sıkıca tutmalı ve ayak kemerini iyice desteklemelidir.
o Ayakkabının ökçesi geniş olmalı ve çok yüksek olmamalıdır.
o Eğer ayakkabı uygun değilse ayakta nasır, ayak tabanında kalınlaşmalar, baş parmakta eğrilik ve tırnak hipertrofisi (büyüme-kabalaşma) oluşabilir.
KULAK HİJYENİ
o Kulak temizliğinde özellikle kulak kepçesinin arka bölümlerindeki temizliğe dikkat etmek gerekir.
o Kulağa zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmalıdır.
DERİNİN KORUNMASI
Kesici ve delici maddelere karşı korunma Mevsime göre giysi seçme
Kimyasal maddelere karşı korunma Güneşe karşı korunma
Deri Koruma ve Bakımı Yapılmazsa Çeşitli hastalıklar meydana gelir Kötü kokular oluşur
SAÇ HİJYENİ
o Saçların temizliği sağlığı etkiler. Bazı enfeksiyon etkenleri ve parazitler, kirli saçlara ve o bölgedeki deriye daha kolay yerleşir.
o Saçların her gün, olası değilse günaşırı, en az haftada 2 kez yıkanması gerekir. o Saçlı deri yağlı ise, daha sık yıkanmalıdır.
o
o Saçların sağlıklı görünümü beslenme ile ilgilidir. o Saçlar kökleri ile beslenir.
o Taramak, fırçalamak, parmak uçları ile masaj yapmak kan basıncını hızlandırır ve saçları beslemiş olur.
o Kepeklenme; Kirli ve yağlı ölü saç hücreleridir. İyi saç bakımı ile önlenmezse hekime danışmak gerekir.
o Saç dökülmesi; Yaş, hormon ve genetik ile ilgilidir. Baştaki damarların uyarılması ve temiz tutulması gerekir.
o Bitlenme, bitin insan vücudunun saçlı ve saçsız derisine yerleşmesine denir.
o Saç temizliğine ve bakımına dikkat etmeyen kişilerde bit oluşabilir. Çevredeki kişilere de bit bulaşabilir.
o Tedavi edici şampuan ve losyonlar kullanılmalıdır.
o Saçların boyanması ya da saça kimyasal maddelerin uygulanması saçın ve saçlı derinin sağlığını bozabileceği için bu tip uygulamalardan kaçınmalıdır.
SAĞLIKLI GİYİNME
Sağlığın korunabilmesi için, dış ortam koşullarına göre giyinilmesi gerekir.
Vücudumuza uygun, yaz aylarında fazla kalın olmayan, kış aylarında ise, üşütmeyecek giysiler giyilmelidir.
Giysiler seçilirken önce rahatlık amaçlanmalıdır. Bu konu ayakkabı seçimi içinde önemlidir. Kullanılan çoraplar da, kötü kokuları önlemek ve ayak sağlığını sürdürmek için her gün
değiştirilmelidir.
Ayakların hava almasını engellemeyecek ayakkabılar giyilmesine dikkat edilmelidir. İç çamaşırları, çorap, terlik gibi kişisel giyim malzemeleri başkalarıyla paylaşılmamalıdır.
PERİNE HİJYENİ
Perine, dış ortamla teması olmayan kapalı bir alan olduğundan vücudun en sıcak, en nemli ve en kirli bölgelerindendir.
Vücut atıklarının(ter, idrar) deri katları ve kıvrımları arasında birikmesi mikropların yerleşmesine ve çoğalmasına elverişli bir ortamlar sağlar.
Perine kadınlarda önden arkaya doğru temizlenmeli (bu son derece önemli bir kuraldır.) İç çamaşırların her gün değiştirilmeli
Çamaşırların beyaz, pamuklu ve kişiye özel olmalı
TÜYLERİN TEMİZLİĞİ
o Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve kısa aralıklarla alınmalıdır.
o Tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu için terleme sonucu kötü kokular oluşmaktadır. o Bunu önlemenin en iyi yolu perine ve koltuk altı tüylerinin alınmasıdır.
KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI
o En az haftada bir defa banyo yapma, çamaşır ve giyecekleri sık değiştirme. o Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarını kesme.
o Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun ile yıkayıp kurulama. o Tuvaletten sonra elleri bol su ve sabun ile yıkayıp kurulama.
o Kadınlarda perine temizliği önden arkaya doğru yapılmalı ve kuru tutulmalıdır.
o Akşamları yatmadan önce ayakların yıkanması, elbiselerin çıkarılıp pijama veya gecelik giyilmesi.
o Günde en az iki defa diş fırçalamak.
o Her gün saçları taramak. Sık sık uygun şampuanla yıkamak. o Yere düşen bir yiyeceği yememek.
o Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan yememek. o Açıkta satılan yiyecekleri tüketmeme.
