EKTOPiK BiR

(1)

Erclyss Tip Derglsl 12: 155-160,1990

NUKLEUSU EKTOPiK RENAL OSiFiKASYON CLAN BiR PELViS RENALiS TA$1 VAKASI

Atila Tath§en, ibrahim GOimez, Mustafa Karacagil, Cem ipekcan*, Turhan Okten****

Ozet:

Oriner sistemde nOkleus olarak ta~ olu~umuna yol acan nedenlerden ektopik renal osifikasyon gosteren nadir bir pelvis renalis ta~1 vakast takdim edilmi~tir. Bu tip ta~lann pelvis renalis veya kalikslerdeki serbest ta~m buyOyOp mukozayt erozyona ugratarak buraya, ucu sonradan metaplaziyle kemikle~en bir fibroz pedikulle baglanarak olu~tugu

oo§Orcesine katthyoruz.

Anahlar Kellmeler: Ektopik renal oslfikasyon, Ortner~ hastahgt, kemlt metaplazisi.

A case of renal pelvic stone havl~ a nucleus with ectopic renal osslficaticn

Summary: A rare case of renal pelvic stone with a mx:leus having ectopic renal ossification, which is cne of the causes of urinary stone formation, is presented. We agree with the though that this type of stone formed free in the renal pelvis and by its large size and roughened surface eroded the pelvic lining and became attached secondarily by an invading fibrous pedicle, the tip of which is later ossified by metaplasia.

Key words: Ectopic renal ossification, urinary stone disease, bone metaplasia

Deneysel olarak olu~turulmu~ Orotelyal kemikle~menin stk olarak bildirilmesine ragmen kendiliginden kemik olu~umu

nadirdir(3,4).Bunun insan orotelyumunun kemirgenler veya kopekleririkinden daha az kemikle~me potansiyeli ta~tmasma veya Griner sistem hastahklannda kemikle§menin dikkatle ara~ttnlmamasma baglt olabilecegi one sorolmO~tur(4).

Literaturde Griner sistemde kemik dokusu etraflnda olu~mu~ ta~lt vaka saytstntn otuz kadar oldugu bildirilmi§tir(4).

Nukleusu ektopik renal osifikasyon olan nadir bir pelvis renalis ta§t vakast sunulmu~tur.

'Erciyes Oniversitesi Ttp Fakultesi Oroloji Anabilim Dalt Yard1mct Do9enti .. Erciyes Oniversitesi Ttp Fakultesi Oroloji Anabilim Dalt Profesoru ... Erciyes Oniversitesi Ttp Fakultesi Oro/oji Anabilim Dalt Ar~. Gorevlisi

""Erciyes Oniversitesi T1p Fakultesi Pato/oji Anabilim Dalt Do9enti

(2)

Niikleusu Ektopik Renal Osifikasyon 0/an Bir Pelvis Rena/is Ta~t Vakast: TA TLI$EN, Atila ve ark.

Vaka Takdlni

45 ya§mda erkek hasta, yakla§lk 15 y1ld1r sag oogrOnde arahkh, kas1gma yay1lan kolik §eklinde agn yakmmas1 ile klinigimize ba§ vurdu. ldrar pH's1 5.5 olup mikroskobisinde iki-09 lokosit bulundu, idrar kOiturOnde Oreme olmad1. Rutin hematolojik ve biokimyasal tetkikleri normal sm1rlardayd1. Direk kann radyogrammda sagda 3. lomber vertebra korpusunun 1.5 em. inferofateralinde 2.5x1.5 em. boyutlannda ortas1 ortas1 daha az opak gorOnen bir adet opasite ve bunun da 2 em.lateralinde 1 em. 9aph, duzgOn Slnlrh ba§ka bir opasite gtirOidO{Resim 1). lntravenoz pyelogramlarda sol pelvis renalis, kaliksler ve ureter normaldi. Sag tarafta belirgin hidronefroz hali mevcut olup opasitelerden bOyOgo Oreteropelvik birle§im yerinde, k090gO ise aft kalikste bulunmaktaydi(Resim 2).

Resim 1.Direkt Oriner sistem radyogram1. BOyOk opasitenin ortasmdaki dO§Ok dansiteli bolge dikkati ~ekiyor.

Erciyes Trp Dergisi/1211990 156

(3)

NU/dBUSU Ektopik Renal Osifikasyon Olan Bir Pelvis Renalis Ta§l Vakas1: TA TLI$EN, Atila ve ark.

...

·r

Resim 2. IVP sag bObrekteki ileri derecede hidronetrozu ve opasitelerin yer1erini belir1iyor.

AmeM yapllan pyetotomi ile kasa bir pedikiille pelvis arka duvanna yapa§lk oldugu garulen

ta~.

pedikOiunon bagtt okfugu mukoza eksize edilerek ~akanld1. Aft kaliksteki 1 em. ~pit serbest ta~ da ayn1 yoldan ahnda. Ameliyat sonras1 dOnemi kompikasyonsuz seyretti.

Ta§lar koyu kahverengi ve dOzgun yOzeyliydi. Fakat buyOk ta§m pedikuiOne bagh oldugu yer oobrek hilusuna benzer bir g()runumdeydi(Resim 3). Ta§lann analizinde kalsiyum okzalat, karbona! ve fosfat i~rdikleri saptandt. BOyuk ta§m i9ndef<i kir1i beyaz dokunun histopatolojik inceleme sonucu, normal lameller kemik dokusu ve yagll kemik iligi olarak bildirildi(Resim 4).

Erciyes T1p Dergisi/1211990 157

(4)

Niikleusu Ektopik Renal Osifikasyon 0/an Bir Pelvis Rena/is Ta$1 Vakas1: TA TLI$EN, Atila ve ark.

- - -

-

...-

.,

- -

· -

Resim 3. Oreteropelvik birle§im yerinden ~1kanlan ta§1n arka yOzden gOrOnOmO. Beyaz ok la§ln pedikOIOne bagland1g1 kemik metaplazisi gosteren bOigeyi i§aret ediyor.

Resim 4. Normallameller kemik dokusu ve yagh kemik iligi (HEx75).

Erciyes Ttp Dergisi/1211990 ¹⁵⁸

(5)

Nukleusu Ektopik Renal Osifikasyon Olan Bir Pelvis Rena/is Ta§t Vakast: TA TLI$E~. Atila ve ark.

TartlfiTI&

lnsanda ektopik renal osifikasyon ile ili~kili bobrek ta~lanm ilk kez 1923 te tammlayan Phemister(5} iki hastadaki 09 oobrek ta~mm pelvis renalise ve bir kalikse pedikOIIe bagll oldugunu ve bu ta~lann orta ktstmlannda pedikOIIe baglantlll kemik dokusu gosterdigini bildirmi~tir. Ba~lang19la ta~m pelvis renalis mukozasmdaki bir zedelenme noktasma yapt~tp,

kalsifiye olup, zamanla kemik metaplazisine ugrayan fibroz bir pedikOI ucunda mt bOyOdOgunO, yoksa pelvis renalisteki serbest la§tn bOyOyOp mukozayt erozyana ugratarak buraya ucu sonradan metaplazi ile kemikle~en fibroz bir pedikOIIe sekonder ofarak mt baglandtgtm bilmenin g09 oldugunu belirtmi~tir. Ancak literatOrdeki vakalar(1 ,2,5} incelendiginde bu ta§lann tOm bObrekte veya pollerden birinde ileri derecede hidronefroza, hatta tam fonksiyon kaybma yol a93cak

~kildeuzun sOreli yerle~tikleri gorulmektedir. Nitekim bu vakalann pek9ogu total veya parsiyel nefr.ektomi ile tedavi edilmi§lerdir. Vakamtzdaki ta~m yerle~imi ve oobrekte olu~turdugu hidronefroz da goz onOne ahmrsa ta~tn pelvis renalis mukozastndaki bir zedelenme noktastna yapt~tp olaym ilerlemesinden ziyade pelvis renalisteki serbest ta~m bOyOyOp mukozayt erozyona ugratarak olayt ba~latttgtnt kabul etmenin daha uygun olacagt kantstndaytz.

Garcia-Cuerpo ve arkada~lan( 1) karsinojenler, iskemi, mikrotravmalar gibi 9e~itli faktorlerin elkisiyle degi~mi~

Orotelyal mukozada yaptlan bir madde ile uyanlan bazt bag dokusu elemanlannm kemik olu~turucu yetenege sahip olduklanm one surmO~Ierdir. Oriner sistemde bu tip bir olu~umun ger9ek bir Oriner ta~ olarak dagil Orotelyumun metaplastik bir degi~kligi olarak dO~iinulmesi gerektigini vurgulamt~lardtr. Garcio-Cuerpo ve arkada~lan(2) diger bir makalelerirde metaplazt oolgesini cerrahi olarak 91karmantn uygun olacagrnr ve bOyle olu~umlann ger9ek Oriner ta~lar gibi ekstrakorporeyal ~k dalgalan ile veya endoOrolojik yontemlerle tedavi edilmemesini onermi~lerdir. Aynr ara~tmcrlar

Oriner sistemde kemik metaplazisinin radyolojik gorOntOsOne dikkati 9ektikleri yukardaki makalede bu olu§umlann orta krsrmdaki dO~Ok dansiteli bir oolgeyi krsmen 9eviren (eksantrik) radyopak hale ~klinde gorOidOgOnO, buna kar§tltk periferde radyopak kalsryum tuzlan i9eren Orik asit ta~lan gibi zaytf radyopasiteli nukleusu olan kan~rk yaprdaki ta~lann

ise kemik metaplazili olgulardaki eksantrik haleyi gostermedigini belirtmi~lerdir. Bu bulguya dayanarak bildirdikleri yedi vakanm sonuncusunda literatOrde ilk kez tanryr ameliyattan once koyduklanm bildirmi~lerdir.

Olgumuzda gerek ta~ analizi gerek histopatolojik 9ah~ma i9in Ia~ par9alandrgmdan in vitro olarak yan veya oblik radyogram temini mOmkOn olamadt. Resim 1 deki bOyOk opasitenin gorOntOsO yukarda tanrmlanan tipik radyolojik gorOntOye tam olarak uymamakla birlikte ta~rn ~kli ve pelvis duvanna arkadan yapr~rk oldugu hallrlamrsa ameliyattan once oblik olarak da bir radyogram 9ekilmi~ olsaydt tipik gorOntonon bOyOk ihtimalle aynen elde edilebilecegini one sOrebiliriz.

Kaynaklar

1. Garcia-Cuerpo E, Romero-Aguirre C, Rey A, eta/: Bone lithiasis or bone metaplasia? Eur Uro/10:

286-288,1984.

2. Garcia-Cuerpo E, Lovaco F, Berenguer A, eta/: Bone metaplasia in the urinary tract: a new radiological sign.

J uro/139:104-108, 1988.

Erciyes Ttp Oergisi/1211990 159

(6)

Niikleusu Ektopik Renal Osilikasyon Olan Bir Pelvis Rena/is Ta~1 Vakas1: TA TLI$EN, Atila ve ark.

3. Klinger _ME: Bone fonnation in the ureter: a case report. J Urol 75:793-795,1956.

4. Miracco C, salvestrini F, Cetta F, eta/: Bone metaplasia (bone lithiasis) in a papillary transitional carcinoma of rena/pelvic. EurUro/15:156-158, 1988.

5. Phemister DB: ossification in l<idney stones attached to the renal pelvis. Ann Surg 78:239-249,1923.

Erciyes Tip Dergisi/1211990 ¹⁶⁰