KAVRAM ÖĞRENİMİNİN
Devamı
Kavram Haritaları
David Ausubel
Ausubel sözel öğrenmenin psikolojik esaslarını dört madde halinde özetlemiştir:
I. Yeni öğretilecek olan kavram, bilgi ve ilkeler önceden öğrenilmiş olanlarla ilişkilendirildiğinde anlam kazanırlar. Öğrenci bu ilişkiyi kuramazsa konuyu kavrayamaz.
II. Her bilgi ünitesi kendi içinde bir bütün oluşturur. Bu bütünde kavramlar ve kavramlar arası ilişkiler vardır. Öğrenci bu düzeni anlayamazsa ve yeni konunun ilişkilerini göremezse konuyu kavramakta güçlük çeker.
III. Yeni öğrenilecek konu kendi içinde tutarlı değilse veya öğrencinin önceki bilgileri ile çelişiyorsa, öğrenci tarafından kavranması ve benimsenmesinde güçlük çekilir.
IV. Bilişsel içerikli bir konuyu öğrenmede etkili olan zihin süreci tümdengelimdir. Öğrenci kendine verilen bir kuralı özel durumlarda başarı ile uygulayamıyorsa onu kavramamıştır.
Kavram haritası yöntemi, anlamlı öğrenmeyi sağlamada önemli yöntemlerden birisidir.
Burada anlamlı öğrenme ve tersi olan ezbere öğrenme kavramlarını açıklamak uygun görülmektedir.
Anlamlı öğrenme, bireylerin öğretimin bir sonucu olarak önceden edindikleri bilgilerle yenileri arasında bağlantı kurarak anlamlı bir bütün oluşturmalarıdır.
Ezbere öğrenme ise anlamadan ya da önceki bilgilerle bağlantı kurmadan bilgilerin alınmasıdır.
Kavram haritaları, tek bir kavramın aynı kategorideki diğer kavramlarla ilişkisini belirten somut grafiklerdir.
Kavram haritaları öğrencilerin öğrenmeleri gereken kavramların neler olduğu ve bu kavramlar arasında nasıl bir bağ kurulacağını gösteren planlama düzenekleri olarak düşünülebilir.
• Kavram haritaları hiyerarşik olarak düzenlenen daireler veya kutulardan oluşur.
• En genel ya da kapsayıcı kavram, söz konusu haritanın en üstünde yer alır.
• Yaklaşık olarak aynı genel seviyeye ait kavramlar, aynı hiyerarşik seviyede bulunur.
• Haritanın vurgusunu değiştirdiğimizde, ya da yeni bir harita çizdiğimizde önceden alt seviyede bulunan bir kavram üstte yer alabilir.
Daha spesifik kavramlar daha genel ve kapsayıcı kavramların altında gruplanırlar ya da bağlantı kurarlar.
Kavram haritaları öğretmenler için çok yararlı öğretme ve değerlendirme stratejisi haline gelmiştir. Bu stratejiyi diğerlerinden üstün kılan yararları aşağıda sıralanmıştır:
Kavram haritası yönetimini diğerlerinden üstün kılan öncelikli avantajı, esas fikirlerin görsel sunumunu elde edilebilir kılmasıdır.
Ancak kavram haritaları gerek öğretmenlerin gerekse öğrencilerin yarattığı bütünlerdir.
Bu sebeple aynı konu ya da kavrama yönelik kavram haritaları yaratıcıların özel görüşlerini yansıttıkları için farklı farklı çizilebilir.
Öğrenmeyi gözle görülebilir biçimde artırır.
Farklı öğrenme şekillerine ve öğrenciler arasındaki diğer bireysel farklılıklara hitap eder.
Pek çok değişik konu, öğretim aşaması ve not seviyesi için uygundur.
Öğrenilmesi, öğretilmesi ve kullanılması kolaydır.
Kapsam temellidir.
Kapsam oluşturulması ve bütünleştirilmesinin değerlendirilmesinde kolaylıkla kullanılabilir.
Kavram haritaları, öğrenci merkezli, öğrenci aktif yöntemlerdir ve öğrenciyle öğretmen tartışarak bir haritayı oluşturduklarında öğretmen öğrenci etkileşimini teşvik eder.
Kavramlar arasındaki doğrusal ilişkilerin tanımlanmalarına yararlı bir alternatif oluşturur.
Bir sistem içindeki ilişkilerin gösterilmesinde yararlı alternatiflerdir.
Plazma nedir?
Maddenin dördüncü halidir.
Plazma bir gazın enerji verilerek
iyonlaştırılmasıdır.
• Normalde atomlarda elektronlar atom çekirdeğine bağlıdırlar, atom bir bütün halinde hareket eder. İyonlaştırmak elektronlarla atom
çekirdeği arasındaki bağın koparılmasıdır. Plazmada iyonlar (elektronu koparılmış atomlar) ve serbest elektronlar birbirlerinden bağımsız
hareket eder. Artı yüklü iyonlarla eksi yüklü elektronların sayıları
hemen hemen aynıdır.
plazma halinde atom çekirdeğinden koparılmış elektronların ve iyonların (eksilmiş elektronlu atomların) rastgele
doğrultularda serbestçe hareket ettikleri görülüyor.
atom çekirdeğinin etrafında elektronların hareket ettikleri görülüyor
MADDE
KATI SIVI GAZ PLAZMA
Madde’nin Halleri
Örneğin;
Acaba şekerli su, saf su ve tuzlu sudan hangisine elektrik verildiğinde lambayı yakar?
Öğrencilerin sınıf ortamına gelmeden önce sahip oldukları bilgilerin onların öğrenmelerini etkilediği düşüncesi kabul görmektedir.
Bunlar içerisindeki hatalı bilgiler sonraki öğrenmelerini olumsuz etkilemektedir.
Kavramsal Değişim Metinleri;
Öğrencilerin kavram yanılgılarını ortaya çıkaran, yanılgıların neler olduğunu belirleyen ve bu yanlış kavramaların yetersiz olduğunu örneklerle açıklayan metinlerdir.
KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİ
Amaç öğrencilerin doğru diye kabul ettikleri yanlışları ortaya çıkarıp gerçek doğruları öğretmektir.
“Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan zordur…” (Albert Einstein)
• Öğrencilerin kavramla ilgili ne bildikleri tespit edilir.
• Kavram yanılgılarının yanlış olduğunu ispatlayacak deliller sunulur.
• Öğrenci yetersizlikleri ve eksikleri görülür.
• Kavramla ilgili yeni bilgiler açıklanır, örnekler verilir.
• Kavramsal değişim sağlanır.
Naim Süleymanoğlu güçlü müdür kuvvetli
midir?
Kuvvet: Bir cismin ivmelenmesini sağlayan etkidir.
F=m.a
Güç: İşin yapılma hızıdır ya da
bir işi belli bir zaman aralığında yapmadır P=W/t
İş: Bir cisme uygulanan kuvvet ile kuvvet doğrultusundaki yerdeğiştirmesinin çarpımıdır. W=F.x
güç kuvvet ilişkisi
P=F.x/t
Sonuç: Ne kadar çok ağırlık kaldırdığınız
kuvvetinizin göstergesidir. Güç ise, olabildiğince kısa bir süre içinde olabildiğince çok kuvvet
üretmektir.
İLETKENLER ve YALITKANLAR
Bir iletken, içinden yük akmasına her an izin veren malzeme, yalıtkan ise içinden yük
akmasına pek izin vermeyen malzemedir.
Bakır alüminyum gibi metaller iyi iletkendir (kötü yalıtkandır).
Cam lastik ipek kumaş iyi yalıtkandır
(kötü iletkendir).
Gerilim altındaki iletkenler için azami yaklaşma
mesafelerine dikkat edilmelidir. Azami yaklaşma mesafeleri 50 ‐ 3.500 volt arası 30 cm
3.500 ‐ 10.000 volt arası 60 cm 10.000 ‐ 50.000 volt arası 90 cm
50.000 ‐ 100.000 volt arası 150 cm 100.000 ‐ 250.000 volt
arası 300 cm 250.000 ‐ 450.000 volt arası 450 cm
Sonuç:Yalıtımın bozulmasına neden olan ana neden, aşırı gerilimdir, yani, malzemeye
yeteneklerini aşan ve başarısızlığa neden olan
bir elektrik alanı uygulamaktır.
ÖĞRENCİLERİN KAVRAMLARLA İLGİLİ ÖN BİLGİ VE YANILGILARININ BELİRLENMESİ
• Kavram öğrenmede en önemli faktörlerden birisi de öğrencilerin geçmiş yaşamlarında oluşturdukları ön bilgileridir. Bu ön bilgilerin ortaya çıkarılması öğretimi organize edecek olan öğretmene önemli kolaylıklar sağlayabilir.
• Öğrencilerin öğretim öncesinde sahip oldukları ve sınıf ortamına getirdikleri ön bilgileri belirlemede kullanılabilecek değişik yöntemler mevcuttur..
• A)TAHMİN‐GÖZLEM‐AÇIKLAMA
• B)OLAYLAR VEYA DURUMLAR HAKKINDA GÖRÜŞME
• C)KAVRAMLAR HAKKINDA GÖRÜŞME
• D)ÇİZİMLER
• E)KELİMELERLE İLİŞKİLENDİRME
TAHMİN‐GÖZLEM‐AÇIKLAMA
• White ve Gunstone 1992 bilişsel uyarıcı olaylar üzerinde çalışarak öğrencilerde kavramsal gelişimi sağlamak amacıyla tahmin‐gözlem‐açıklama tekniğini geliştirmişlerdir.
• TGA yöntemi öğrencilerin araştırmacı tarafından hazırlanan etkinlikte geçen olayın sonucunu nedenleriyle birlikte tahmin etmeleri, olayı gözlemlemeleri ve tahminleri gözlemleri arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırmaya yönelik açıklama yapmalarını gerektirmektedir.
Etkinlik: tahmin‐gözlem‐açıklama
• Araç‐Gereçler: Mum, cam bardak, kibrit.
• Deneyin Yapılışı: Mum yakılır. Bardak mumun üzerine kapatılıp ve gerçekleşen olaylar gözlemlenir.
• Deney Sonuç ve Yorum: Bardak yanan mumun
üzerine kapatıldıktan bir süre sonra mumun söndüğü görüldü. Çünkü oksijen giderek tükendi. Buradan da anlaşıldığı gibi kapalı ortamda yanma olmaz.
B)Olaylar veya durumlar hakkında görüşme
• GÖRÜŞME; Herhangi bir konuda kişilerin düşüncelerinin alınması amacıyla yapılan konuşma olarak tanımlanabilir.
• Görüşmenin öğrencilerin bilgilerini ortaya çıkartmak amacıyla kullanılmasında mümkündür ve bu teknik eğitim araştırmalarında sıklıkla kullanılmaktadır.
• Tekniğin uygulanması için öğrencilerin seçilmesi gerekir ve özellikle görüşme esnasında sağlıklı bilgiler alınabilmesi için kendini iyi ifade edebilen öğrenciler seçilmelidir.
C)KAVRAMLAR HAKKINDA GÖRÜŞME
• Kavramlarla ilgili yapılan görüşmeler, kişinin kavramla ilgili sahip olduğu bilgileri ortaya çıkartmak için düzenlenmiş karşılıklı konuşmalardan oluşmaktadır.
• Bazı araştırmacılar bilgileri gerçeklerle sınırlanırken, bazı bilim adamaları ise kavramlarla ilgili inançların, kanıların, bağlantıların, bilişsel ve psikomotor alandaki bilgilerin de ortaya çıkarılması gerektiğini önermektedirler.
• Bu tekniğin olaylar ve durumlar hakkında görüşmeden farkı ; şekiller veya çizimler olmadan doğrudan doğruya öğrenciye sorunun yöneltilmesi ve cevabın alınmasıdır.
D)ÇİZİMLER
• Çizimlerin amacı; öğrencide gizli kalmış bilgi ve inanışların öğrenciyi kelimelerle sınırlamadan ortaya çıkartılmasıdır.
• Öğrencilerin bilgilerini ortaya çıkarmada en çok başvurulan tekniklerden olan anket, yazılı cevap isteme veya görüşme, öğrencileri kendi düşüncelerini kısmen de olsa sınırlandırmaktadır
• Örneğin; anketi cevaplayan kişi anketi hazırlayanın sunduğu seçeneklerden birisini seçmek durumunda iken görüşmede kişi kendini ifade edemeyebilir. Oysa ki çizimler öğrencinin cevabına çok az da sınırlama getirerek , öğrencinin aklından geçenlerin ve anlama düzeyinin ortaya çıkarılmasında son derece faydalı olabilmektedir.
E)KELİMELERİ İLİŞKİLENDİRME
• Bir kişinin kavram gruplarını anlamasıyla doğrudan bağlantılı bir yöntemdir.
• Genellikle kavramlar; bir konudaki veya bir bilim dalındaki terimlerin anahtarlarıdır.
• Bu teknik sadece kavramların anlaşılıp anlaşılmadığını ölçmek amacıyla değil aynı zamanda bilimleri, durumları ve hatta insanları anlamak amacıyla da kullanılabilir.
• Kelime ilişkilendirme testlerinin en önemli avantajı bunların hazırlama ve öğrencilere sunmadaki kolaylıktır.
• Dezavantajı ise; değerlendirmenin uzun sürmesi üst düzey becerilerin ölçülmesinde zayıf kalması, puan vermeye uygun olmamasıdır.
Etkinlik: KELİMELERİ İLİŞKİLENDİRME
ENZİM ENZİM ENZİM ENZİM ENZİM ENZİM ENZİM
Etkinlik: KELİMELERİ İLİŞKİLENDİRME
ENZİM METABOLİZMA
ENZİM KATALİZÖR
ENZİM SİNDİRİM
ENZİM PROTEİN
ENZİM PH
ENZİM ENERJİ
ENZİM MOLEKÜL
