YABANCI DİL EĞİTİMİ

(1)

EKİM - ARALIK 2017 SAYI 78

YABANCI DİL EĞİTİMİ

Prof. Dr. Burçkin Dal Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu Prof. Dr. Yasemin Bayyurt

Doç. Dr. Sinem Vatanartıran / Rukiye Özlem Öztürk Yrd. Doç. Dr. Derya Kulavuz Önal

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Polat Dr. Nilüfer Ülker Ayşen Güven Birol Çetinkaya F. Şehkar F. Kınık Hacer Şivil Hande Yalınateş Özge Seçkin Polat Şule Gökçe Enginarlar

Türkiye’nin öncü ve yenilikçi markası

MNG Kargo, kargo taşımacılığı sektöründe ilk ve tek AR-GE merkezini

hayata geçirmenin gururunu yaşıyor.

C M Y CM MY CY CMY K

(2)

(3)

(4)

(5)

İTÜ’de Yabancı Dil Prof. Dr. Burçkin Dal

İTÜ ve İTÜ YDY: Neden Akreditasyon?

Hacer Şivil

İTÜ’de Akademik İngilizce Eğitimi Şule Gökçe Enginarlar

British Council: Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce – Bir Durum Analizi

Ayşen Güven

Küreselleşen Dünyada Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce Öğretimi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Dr. Nilüfer Ülker

“Bazı Dersler İngilizce Olabiliyormuş”

Doç. Dr. Sinem Vatanartıran, Rukiye Özlem Öztürk

Türkiye ve Amerika’da Yabancı Dil Eğitimi ve Öğrenimine Bakış Açıları Yrd. Doç. Dr. Derya Kulavuz Önal

Teknojinin Dil Öğretiminde Kullanımına İlişkin Yanılgılar ve Çözümleri Yrd. Doç. Dr. Mustafa Polat

Yükseköğretimde Uluslararasılaşma ve Yabancı Dil Eğitimi F. Şehkar F. Kınık

Dil Öğreniminde Duygusal Faktörler Hande Yalınateş

Dil ve Kültür Özge Seçkin Polat

Yükseköğretimde Dil Çıkmazı Prof. Dr. Sinan Bayraktaroğlu

Türkiye’deki Üniversitelerde Eğitim Dili Olarak İngilizcenin Kullanımı Üzerine Düşünceler

Prof. Dr. Yasemin Bayyurt

Yabancı Dil Öğretiminde Aşılması Gereken Sorunlar Birol Çetinkaya

İTÜ'den Haberler Genç Başarı Teknokent Dosyası İTÜ Vakfı'ndan Haberler Yayınlar

Standartlar İçin Temel Patentler Av. Hasan Özdemir

Spor Briç

EKİM-ARALIK 2017 | SAYI 78

......

8 10 13 15 19

28 24

33 36 38 40 42 48 51 54 77 82 94 96 102 108 110

İmtiyaz Sahibi:

İTÜ Vakfı adına Prof. Dr. Mehmet Karaca Yayın Kurulu:

Prof. Dr. Sinan Mert Şener (Başkan) Prof. Dr. Şebnem Burnaz

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Karaca Yrd. Doç. Dr. Gülsen Uçarkuş Birol Çetinkaya

Şule Gökçe Enginarlar Kenan Mete

Hatice Yazıcı Şahinli Yazı İşleri Müdürü /Editör:

Hatice Yazıcı Şahinli Yayın Koordinatörü:

Kenan Mete Grafik Uygulama:

Murat Beşiktaş Gizem Çinik Katkıda Bulunanlar:

Doç. Dr. Gülname Turan

Osman Keskin, Erkan Mert Özoğul, Bartu Akın, Münevver Çakırtaş Fotoğraf: Altan Bal, Engin Yıldırım Yönetim Yeri:

İTÜ Vakfı Merkezi

İTÜ Maçka Yerleşkesi 80394 Teşvikiye / İSTANBUL

Tel: 0212 291 34 75 – 230 73 71 Faks: 0212 231 46 33

Baskı:

Azra Matbaacılık

Maltepe Mahallesi Litrosyolu Sokak 2. Matbaacılar Sitesi No:2/4 1BE11 Zeytinburnu-İstanbul

Tel: 0212 674 10 51 - 52 - 53 Yayın Türü:

Yaygın, Süreli

E-posta: basin@ituvakif.org.tr www.ituvakif.org.tr

Bu dergide yayımlanan imzalı yazılar yazarlarının görüşünü yansıtmaktadır.

Dergiyi ve Yayın Kurulu'nu bağlayıcı nitelik taşımaz.

İTÜ Vakıf Dergisi’nde yayımlanan yazı ve fotoğraflardan kaynak belirtilmek koşulu ile alıntı yapılabilir.

Görsel kullanımı: shutterstock

VAKFI DERGİSİ

(6)

(7)

6 itü vakfı dergisi Değerli Okurlar,

Bilgi ve iletişim çağında sınırları aşan yeni iş birliği ve etkileşim bi- çimleri, ekonomik, siyasal ve kültürel bütünleşme, sınırsız rekabet, yeni teknolojilerin kullanılması, dünyadaki gelişmeleri izleyebilmek, internetin uçsuz bucaksız olanaklarından yararlanabilmek, kısacası gelişen ve değişen dünya ile entegre olabilmek, evrensel iletişim dili işlevini yüklenen İngilizceyi öğrenmeyi zorunlu kılıyor.

En az bir yabancı dil bilmek artık 21. yüzyılın çok dilli, çok kültürlü dünyasında yaşamanın, bilgiye ulaşmanın ön koşulu.

Yabancı dil, üniversitelerin hedeflediği uluslararası kalite stan- dartlarına ulaşmada yani yüksek öğretimin rekabet ortamında da anahtar rol oynuyor. YÖK’ün, üniversite öğrencilerinin yabancı dil bilgisiyle donatılması konusunda stratejik önerisi de “Genel olarak küreselleşen dünyada yarışabilirliğini artırmak ve AB’de yer almak isteyen Türkiye’de, üniversite öğrencilerinin en az bir yabancı dili bi- lerek üniversiteden mezun olmasını sağlamak gerekir. Bu bir asgari koşuldur” şeklinde dile getiriliyor.

Yabancı dil öğrenmeye duyulan gereksinim, yabancı dil eğitiminin önemi her zaman Türkiye’nin gündeminde yer alıyor; uluslararası bir dil olarak İngilizce öğretiminin ilkokuldan başlayarak yükseköğretime kadar nasıl geliştirilebileceğine dair tartışmalar bitmek bilmiyor…

Ancak, bütün bu yaklaşımlara ve çabalara rağmen sonuçlar, İngiliz- ce öğretimi konusunda Türkiye’de bir yetersizliğin olduğunu, hedeflenen seviyeye ulaşılamadığını gösteriyor. Yazarlarımızın da referans alıp dikkat çektikleri son istatistiklerden biri olan ve tüm dünyada yetişkinlerin İngilizce becerilerinin test edildiği EF İngilizce Yeterli- lik Endeksi (2016) raporuna göre, İngilizce dil yeterliliği açısından Türkiye’nin 72 ülke arasında 51. sırada yer alması da bu durumu özetleyen bir sonuç olarak karşımıza çıkıyor.

“Yabancı dil eğitiminde neden başarılı olamıyoruz?” sorusu, dergi- mizin bu sayısının konusunu belirledi ve bir “Yabancı Dil Eğitimi”

dosyası hazırlamaya karar verdik. Konu ile ilgili olarak; eğitim veren, fikir üreten, çözüm öneren, araştırma yapan uzmanların, ilgiyle oku- yacağınızı düşündüğümüz yazılarına yer verdik.

Mühendislik eğitiminde 250 yıla yaklaşan köklü bir geçmişe sahip İTÜ, bugün kalite standartları çerçevesinde bir zorunluluk olarak, eğitim programlarını %30 ve bazı bölümlerde %100 İngilizce şek- linde sürdürüyor. 25 mühendislik programı ABET tarafından akredite edilen dünyadaki ilk ve tek üniversite olarak, uluslararası kalitesi tes- cillenen İTÜ için İngilizce, bu sonuçlar bakımından da önem taşıyor.

İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulunun (İTÜ/YDY) nitelikli ve birikimli İngilizce öğretim elemanı kadrosu, üniversitede hedeflenen başarılı bir yabancı dil öğretiminin ve buna bağlı olarak üniversitenin ulusla- rarası düzeyde sağlayacağı eğitim kalitesinin bir anlamda güvence- si konumunda. Bu nedenle, “Yabancı Dil Eğitimi” başlıklı dosyamıza, ağırlıklı olarak İTÜ/YDY öğretim elemanları yazıları ile katkıda bulundular. İngilizce öğretme işini fiilen yürüten geniş bir kadronun üyeleri olarak; İTÜ/YDY’de kurgulanan İngilizce öğretim programının içeriği,

niteliği, kalite standartları, öğretim yöntemleri, aşılması gereken sorunlar, uluslararasılaşma ve bir kültür aktarımı olarak yabancı dilin önemi, başta İTÜ/YDY Müdürü Prof. Dr. Burçkin Dal olmak üzere; Dr. Nilüfer Ülker, Hacer Şivil, Şule Gökçe Enginarlar, Birol Çetinkaya, F. Şehkar F. Kınık, Hande Yalınateş ve Özge Seçkin Polat tarafından aktarılıyor.

“Yabancı Dil Eğitimi” dosyamıza diğer üniversitelerden akademisyenler de değerli fikirleri ile katkıda bulundular. Bahçeşehir Üniversitesinden Doç. Dr. Sinem Vatanartıran ve Rukiye Özlem Öztürk, doğru kaynak ve uygun yöntemlerle uygulandığında en etkili İngilizce öğretim yöntemi olarak CLIL yaklaşımını ve alınan sonuçları somut örneklerle anlatıyorlar. Yine aynı üniversiteden Yrd. Doç. Dr. Mustafa Polat, teknolojinin dil öğretiminde kullanı- mına ilişkin yanılgılar ve çözümler konusuna değiniyor. Boğaziçi Üniversitesinden Prof. Dr. Yasemin Bayyurt ise Türkiye’deki üni- versitelerde eğitim dili olarak İngilizcenin kullanımı üzerine dü- şüncelerini dile getiriyor. ABD Salisbury Üniversitesinde İngilizce öğretmeni yetiştirmekte olan Yrd. Doç. Dr. Derya Kulavuz Önal, Türkiye ve Amerika’da yabancı dil eğitimi ve öğrenimine bakış açılarını irdelediği yazısında gerçekçi saptamalarda bulunuyor.

Akademik yaşamının neredeyse tamamını Cambridge Üniversi- tesinde dil eğitimi alanında sürdürmüş Prof. Dr. Sinan Bayrakta- roğlu, yükseköğretimde dil çıkmazına değinip, ‘yabancı dille eği- tim’ yerine nitelikli ‘yabancı dil öğretimi’nin zorunluluğuna dikkat çekiyor.

British Council tarafından, geniş bir araştırma çalışması yapılarak hazırlanan “Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce-Bir Durum Analizi” başlıklı kapsamlı rapor bu alanda önemli bir etki yarattı. Dosya konumuza dahil olan yazarların çoğunluğunun referans olarak vurgu yaptığı bu raporun bir özetini British Council İngilizce ve Yükseköğretim Direktörü Ayşen Güven hazırladı.

İTÜ ARI Teknokent dosyasında heyecan verici girişimler ve projeler; İTÜ’den uluslararası işbirliği, ar-ge, akademik başarı ve bilimsel etkinlik haberleri, öğrencilerin imza attığı ödüllü projeler; İTÜ Vakfından haberler ve yayın haberleri yine bu sayımızın konuları arasında.

Dosya konusunun dışında, farklı disiplinlerden bilgilendirici yazı- lara da dergimizde yer veriyoruz. Bu sayıda sunduğumuz Av. Ha- san Özdemir’in “Standartlar İçin Temel Patentler” konulu yazısı, patent kullanımı ve patent haklarına Uluslararası Ticaret Hukuku açısından ışık tutuyor.

Önümüzdeki sayının dosya konusu “Yükseköğretimde Kalite”.

Yükseköğretimin kalite düzeyinin yükseltilmesi ve ortak kabul görmüş belirli standartlar çerçevesinde kalite güvence sistemle- rinin oluşturulması yönünde, ivme kazanan çalışmalara yer vere- ceğimiz bu dosyamız için İTÜ’lülerin katkılarını bekliyoruz.

BU SAYIDA

Saygılarımızla, Yayın Kurulu

(8)

D O S YA

YABANCI DİL

EĞİTİMİ

(9)

8 itü vakfı dergisi

ihtiyaçlarından etkilenmekte, içerik ve yön- tem sürekli olarak değişip gelişmektedir.

Ülkemizde yabancı dil öğretimi, eğitim sistemimizde güncelliğini Cumhuriyet ön- cesi ve sonrası dönemlerden beri korumak- tadır. 1950'li yıllarda, yabancı dilde öğretim yapan resmi ve özel statüde okullar açılarak dil eğitimine başlangıç yapılmış, o günden bu yana yabancı dil eğitimine yönelik bek- lentiler giderek artmıştır.

Yabancı dil eğitimi, kuramsal ve uygula- malı boyutlarda eğitim biliminde önemli bir yer tutmaktadır. Öğrenme alanında gerçek- leştirilen bilimsel çalışmalar, 3-4 ve 10-13 yaş gruplarını dil öğrenme kapasitesinin en yük- sek olduğu gruplar olarak belirlerken, kapa- sitenin söz konusu dönemlerde yükselen, 13

Y

abancı dil eğitimi, öğrenilen dilin yal- nızca dilbilgisi kurallarının öğretimi ya da kariyer basamaklarında istene- bilecek yabancı dil belgelerine sahip olmak için gereken bir araç değil, aynı zamanda öğrenilen dile ait kültürün tanınması diğer bir deyişle, dünya insanı olmak için alınacak uzun, eğlenceli bir yol olarak tanımlanabilir.

Yabancı dil öğretimi, coğrafi keşiflerden bu yana farklı kültürlerin birbirleriyle etkile- şimi, kültürlerin baskın gelmesine yönelik politikalar ile bağdaştırılmaya çalışılmış, çeşitli sosyo-ekonomik faktörler ile ilişki ku- rularak sürdürülmüştür. Öğretim, dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler ve değişim- lerden, eğitim biliminin ortaya koyduğu yeni gerçeklerden ve bireylerin yabancı dile olan

yaşından itibaren ise, yatay seyir sergilediğini belirtmektedir (Hagege, 1994).

Bu çerçevede, yükseköğretim kurumları yabancı dil yetisine sahip olmayan öğrenciler açısından, yabancı dil öğrenimi ve öğretimin- deki en zorlu evreyle karşı karşıyadır.

Bu zorlu evrenin tüm faktörlerinin farkın- dalığını taşıyarak, yapısını dil öğretimindeki son trendler göz önüne alınarak güncelleyen İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulu, öğrencileri- ni; beceri ya da bilgi kazandırmanın yanında, bir yaşam, düşünce tarzı ve uygarlık biçimi tavrı geliştirmeleri amacıyla; iletişim araçlarını etkin kullanabilen, fikir ve düşüncelerini ana dilinde ya da öğrendiği yabancı dilde rahat- ça ifade edebilen bireyler olarak yetiştirmeyi hedeflerken, dil eğitimini 1983 yılından beri Maçka Yerleşkesi’nde bulunan tarihi kışlada, sürekli yenilenen zengin materyalleri ve de- neyimli eğitim kadrosuyla gerçekleştirmek- tedir.

Okulumuzda, Avrupa Dil Portfolyosu’na uygun olarak hazırlanan dil eğitimlerimizin çıktıları periyodik olarak hazırlanan sınavlarla ölçümlenmekte, örgün eğitimin yanı sıra, öğ- renilmekte olan yabancı dilin etkin kullanımı için, farklı dilleri temsil eden kültür atölyeleri düzenlenmektedir.

Merkezi Amerika’da bulunan CEA (The Commission on English Language Program Accreditation) tarafından akredite edilen okulumuz, zorunlu İngilizce hazırlık ve lisans seviyelerinde İngilizce derslerinin yanı sıra, öğrencilerine Almanca, Fransızca, İspan- yolca, İtalyanca, Rusça, Japonca ve Türkçe dillerinin öğrenimi imkanını da sunmaktadır.

Yabancı Diller Yüksekokulu, yükseköğre- timine başlayan öğrencilerin, yıllar boyunca kurdukları İTÜ hayallerinin somut gerçeklere dönüştüğü ilk etaptır. Bu etap, sunulan fiziki imkanların yanında, öğrencilerin geleceğine dair fikirlerinin şekillendirilmesinde yardımcı olacak eğitmen kadrosu ve eğitimin içeriği ile öğrencinin zihninde fark yaratacak bo- yutta tasarlanmıştır. Okulumuz her akademik yılda, başlangıç, orta ve ileri dil seviyelerinde ortalama 4000 İTÜ öğrencisine farklı dillerin kazandırılması çerçevesinde, öğrencilerin her birinin öğrenme ihtiyaçlarının titizlikle belirlenerek yapılandırıldığı eğitim ile, İTÜ’nün ülkemiz ve dünya için belirlemiş olduğu misyona katkı sağlamaktadır. Bu çerçevede İngilizce dersleri üniversitemiz öğrencilerinin ortak paydasını oluşturmaktadır.

Eğitim – öğretim faaliyetlerinin yanında, okulumuz, yabancı dil eğitimi alanında bilim dünyasına katkılar çerçevesinde, akademik

İTÜ’de Yabancı Dil

Prof. Dr. Burçkin Dal

İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulu Müdürü

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin eğitim sistemlerinde önemli bir yer tutan yabancı dil öğretimi, yoğun olarak

teknoloji ile desteklenen uzun süreli programlar olarak

uygulanmaktadır. Yabancı dil eğitiminden beklentilerin farkında olan ve bu beklentilere ulaşabilmek için, İTÜ’nün sahip olduğu teknolojik alt yapıdan yararlanarak ‘neler yapabiliriz’ sorularını sürekli bünyesinde değerlendirerek çalışmalarını sürdüren

yüksekokulumuz, İTÜ öğrencilerinin dünya insanı olmaları amacıyla fakülteler işbirliğinde faaliyet göstermektedir…

İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulu

YAB ANCI DİL EĞİTİMİ

(10)

İTÜ Vakfı bünyesinde okulumuz akademik personelinin katkılarıyla üniversitemiz per- soneline yönelik, çeviri ve akademik metin düzenleme ofisleri de hayata geçirilmektedir.

İTÜ’nün her alanda lider olma vizyonu çerçevesinde, üniversitemizin endüstri iş birlikleri kapsamında, okulumuz önemli şirketle- rin yabancı dil projeleri çözüm ortağı olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Özetle, gelişmiş ve gelişmekte olan ül- kelerin eğitim sistemlerinde önemli bir yer tutan yabancı dil öğretimi, yoğun olarak teknoloji ile desteklenen uzun süreli prog- personelimiz tarafından üretilip İTÜ Vakfı ta-

rafından satış ve dağıtımı yapılan yayınları ile yabancı dil eğitimi literatürüne önemli katkılar sunmaktadır.

Yükseköğretimde dil eğitimine ilişkin Türkiye’nin ihtiyaçları ve planlanan çalış- maların yanı sıra, yabancı dil eğitimi ekse- ninde yükseköğretim kurumlarının gelece- ğine yönelik stratejilerin tartışıldığı, British Council ile Yüksekokulumuz iş birliğinde geçtiğimiz yıl düzenlenen “Yükseköğre- timde İngilizce ve Ötesi” sempozyumu konusu itibarıyla İTÜ’de bir ilki temsil etmektedir.

Yine, 2017 Haziran'da, uluslararası ko- nuşmacıların katılımıyla yabancı dil eğitiminin çok yönlü olarak ele alındığı “Dil Öğretimin- de Etkin Faktörler” uluslararası sempozyumu düzenlenmiştir.

Okulumuz, yabancı dil eğitiminde sahip olduğu önemli tecrübenin paylaşılması çer- çevesinde, üniversitemizin uluslararası işbir- likleri kapsamında bir çok yabancı üniversite ile gerçekleştirdiği akademik anlaşmalarının projelendirilmesi ve yürütülmesi ve özellikle yabancı dil eğitimlerinin verilmesi aşamala- rında da katkılar sunmaktadır. Diğer taraftan,

ramlar olarak uygulanmaktadır. Yabancı dil eğitiminden beklentilerin farkında olan ve bu beklentilere ulaşabilmek için, İTÜ’nün sahip olduğu teknolojik alt yapıdan yararlanarak

‘neler yapabiliriz’ sorularını sürekli bünyesin- de değerlendirerek çalışmalarını sürdüren yüksekokulumuz, İTÜ öğrencilerinin dünya insanı olmaları amacıyla fakülteler iş birliğin- de faaliyet göstermektedir.

Kaynak

HAGEGE, C, L’ (1994), Enfant aux deuxlangues, Edition Odile Jacob.

Avrupa Dil Portfolyosu’na uygun olarak hazırlanan dil eğitimlerimizin çıktıları periyodik olarak hazırlanan sınavlarla ölçümlenmekte, örgün

eğitimin yanı sıra, öğrenilmekte olan yabancı dilin etkin kullanımı için, farklı dilleri temsil eden kültür

atölyeleri düzenlenmektedir.

İTÜ YDY ders ve atölye ortamları

İTÜ YDY kütüphanesi

(11)

10 itü vakfı dergisi YABANCI DİL EĞİTİMİ

Program olanakları, çift anadal ve yandal se- çenekleri gibi ilk etapta göze çarpan hizmetler olsa da, Üniversite’nin alanında uzman kadrosu, öğrencileri, her kademeden personeli ve mezunları İTÜ’nün diğer üniversiteler için pek çok alanda öncü olmasını sağlayarak Üniver- site’nin prestijini her geçen gün daha da ar- tırmaktadır.

Türkiye’de sayıları 193’ü bulan üniversi- teler içinde İTÜ’nün en çok tercih edilen üni- versiteler arasında olmasının, kontenjanlarının her zaman dolmasının ve İTÜ mezuniyetinin iş

İ

stanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) dün- yanın en eski teknik üniversitelerinden biri olma gururunu elbette ki paydaşları ve paydaşlarına sağladığı imkânlarla müm- kün kılmaktadır. Bu imkânlar her ne kadar İstanbul’un 5 ayrı yerleşkesinde yer alan 13 fakültesindeki 39 lisans programı ve 6 ensti- tüsünde sunduğu yüksek lisans ve doktora programları, 360 adet laboratuvarı, 13 araş- tırma merkezi, yürüttüğü sayısız projeleri, Erasmus imkânları, Uluslararası Ortak Lisans

alımında öncelikle aranılan kriterler arasında olmaya devam etmesinin arkasında, elbette ki sayılarla ifade edilebilen bunca hizmet ve devam eden başarının önemi yadsınamaz. Fa- kat İTÜ’nün bu denli talep gören bir üniversite olmasının asıl formülü Üniversite’nin sağlam bir vizyona ve güçlü bir duruşa sahip olma- sıdır. Bu vizyon ve duruşla Üniversite, geçmiş- ten bugüne kendisine miras kalan ve sadece sayılarla değil aynı zamanda nitel olarak da değerini artırarak, bir bayrak gibi taşıdığı prestijini korumada ve büyütmede rekabet üstün- lüğüne de önem vermekte, yani risk almakta- dır. 1700’lü yıllardaki Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (İmparatorluk Deniz Mühendisha- nesi)’dan İTÜ’ye kadar olan yaklaşık 250 yıllık yolculuğunda, İTÜ, ‘Bilim, teknoloji ve sanatta, uzmanlığı ve yaratıcılığı ile uluslararası lider bir üniversite olmak’ vizyonuna uygun olarak;

ilk küp uydu, ilk elektrikli minibüs, ilk hidrojen ile çalışan tekne, ilk insansız otomobil, ilk yerli bilgisayar, Türkiye’nin ilk televizyon yayını, ilk üniversite radyosu gibi pek çok ‘ilk’e imza at- mıştır. Tüm bu İLK’ler Üniversite’nin duruşuy- la da paraleldir. Şöyle ki, Üniversite, verdiği eğitimin kalitesine inanarak akreditasyonda

‘dünya öncüsü’ de olduğunu kanıtlamaktadır;

çünkü İTÜ 25 akredite mühendislik programı ile dünyanın en fazla ABET akreditasyonuna sahip tek üniversitesidir.

Tüm üniversitenin tabanına yayılmış olan bu kalite kültürü, dil alanında da kendini göstermektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu (İTÜ YDY) hem Lisans İngilizce Hazırlık Programı hem de Çift Diploma Hazırlık Programı için Misyon, Öğrenci Hizmetleri, Müfredat, Kayıt İşlemleri, Akademik Personel, Programın Uzunluğu ve Yapısı, Hizmet, Donanım ve Kaynaklar, Öğ- renci Başarısı, Yönetsel ve Mali Kapasite ve Talep ve Şikâyetler başlıkları altında toplam 52 standarttan oluşan bir öz değerlendirme raporu hazırlayarak, 2012-2017 yılları arasın- da İngilizce dil eğitimi alanında ABD Eğitim Bakanlığı ve Association of Specialized and Professional Accreditors (ASPA) tarafından yetkilendirilen tek kurum olan ve uluslararası prestije sahip Commission on English Langu- age Program Accreditation (CEA)’ınca akredite edilmiştir. Tüm bu süre zarfında İTÜ YDY;

misyonunu, eğitim girdi ve çıktılarını, akademik personel alımını, binanın donanım ve teçhiza- tını, öğrenci ve okutman memnuniyetini, ders materyal ve kaynaklarını, öğrenci başarısını ve iç ve dış paydaşlarına sağladığı tüm bilgilendirici kaynaklarını gözden geçirmiş, eksikleri giderip gerekli düzenlemeleri yapmıştır. Ayrı-

İTÜ ve İTÜ YDY:

Neden Akreditasyon?

Hacer Şivil

İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulu

İstanbul Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu

(İTÜ YDY) hem Lisans İngilizce Hazırlık Programı hem de Çift

Diploma Hazırlık Programı için toplam 52 standarttan oluşan bir

öz değerlendirme raporu hazırlayarak, 2012-2017 yılları arasında

İngilizce dil eğitimi alanında ABD Eğitim Bakanlığı ve Association

of Specialized and Professional Accreditors (ASPA) tarafından

yetkilendirilen tek kurum olan ve uluslararası prestije sahip

Commission on English Language Program Accreditation

(CEA)’ca akredite edilmiştir…

(12)

etmiştir. Bu hummalı çalışma sonucu İTÜ YDY, Nisan 2018’e kadar tekrar akredite edilmiştir.

İTÜ YDY, üzerinde çalıştığı ara raporla 10 yıllık akreditasyonu elde etme arzusundadır.

Peki, genel olarak akreditasyon nedir ve bir kuruma ne kazandırır?

l Akreditasyon, gönüllülük esasına bağlı olarak bir eğitim kurumunun/programının eğitim kalitesini ortaya koymak amacıyla yapmış olduğu geniş kapsamlı ve sürek- liliği olan bir öz-değerlendirme sürecidir.

ca İTÜ YDY hazırladığı yıllık raporlarla CEA’yi bilgilendirip yapılan veya yapılması muhtemel değişiklikleri gerekçeleri ile detaylandırmıştır.

İTÜ YDY akredite edildiği andan itibaren çalışmalarına aynı titizlikte devam etmektedir.

Kurum, yeniden akreditasyon (reaccreditation) için yine her iki hazırlık programına yönelik bir öz değerlendirme raporunu hazırlamış ve 6-7 Aralık 2016 tarihlerinde bir denetleme sü- recinden daha geçmiştir. Sürekli iyileştirme ve kalite bilincinde olan CEA de bu süreç içinde standartlarını revize etmiş ve akredite ettiği diğer kurumlardan gelen geribildirimler sonu- cunda standartlarını; Misyon, Müfredat, Aka- demik Personel, Hizmet, Donanım ve Kaynak- lar, İdari ve Mali Kapasite, Öğrenci Hizmetleri, Öğrenci Başarısı, Öğrenci Şikâyetleri ve Prog- ram Geliştirme, Planlama ve Değerlendirme ana başlıkları altında 44 standart olarak revize

l Öz-değerlendirmenin nesnel olabilmesi için yapılan çalışmalar, değerlendirilen kurum veya programdan bağımsız, konusunda uzman, bu süreçten geçmiş ve eğitilmiş kişilerce değerlendirilir.

l Değerlendirme belli kriterlere göre yapılır.

Gerekli görüldüğü durumlarda kurumdan/

programdan yeni düzenlemeler istenebilir.

l Akreditasyon, tüm paydaşlarda misyon ve vizyona odaklanmada yardımcı olur, kurumun şeffaflığını ve kuruma bağlılığı pekiş- tirir, kişisel ve örgütsel hedefleri dengeler.

l Akreditasyon, sürekli iyileştirme ve toplam kalite bilincini geliştirir.

Özetle akreditasyon, tüm paydaşlara misyon ve vizyona odaklanmada yardımcı olur, kurumun şeffaflığını ve kuruma bağlılığı pekiş- tirir. Akreditasyon ayrıca kuruma SWOT analizi yapması yani kurumun mevcut olanaklarını,

İTÜ YDY akredite edildiği andan

itibaren çalışmalarına aynı titizlikte devam etmekte ve yeniden akreditasyon (reaccreditation) için

yine her iki hazırlık programına yönelik bir öz değerlendirme

raporunu hazırlamaktadır.

(13)

larının Yetkilendirilmesine İlişkin Yönerge gibi pek çok oluşumun farkında olup dil eğitim ve öğretiminin önemine dikkat çekmektedir. İTÜ YDY, bu alandaki görüş ve tecrübelerini her fırsatta dile getirerek çözüm önerileri için de aktif olarak görev almaktadır.

Dil eğitimi alanındaki ulusal ve uluslara- rası kalite standartlarını sağlamak ve sürdür- mek doğrultusunda İTÜ YDY adına ABET ve CEA akreditasyon süreçlerini koordine eden ve aynı zamanda uluslarararası denetçi sta- tüsündeki bir okutmanımız, 18-19 Ekim 2012 tarihlerinde Sabancı Üniversitesi’nde 134 yükseköğretim kurumunun temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen 6. Yabancı Diller Yüksekokulları Yöneticileri Toplantısı’nda Yabancı Diller Yüksekokullarında sunulan yabancı dil eğitimi hizmetlerinin kalite düzey- lerinin değerlendirilmesi ve akreditasyonuna ilişkin ilke ve esaslarını belirlemek amacıyla engellerini, sahip olduğu güçlü ve zayıf yön-

lerini görebilmesi ve ihtiyaç duyduğu düzen- lemeyi gerçekleştirebilmesi doğrultusunda yol gösterici bir özelliğe sahiptir. Bu da kurumun kendisini değerlendirme süreciyle pekişir, böylece kurumun eğitim kalitesi, şeffaflığı, gü- venilirliği ve prestiji artar.

İTÜ’nün önemli bir parçası olan ve sundu- ğu eğitim kalitesi ispatlanmış İTÜ YDY, sadece akredite olmakla kalmayıp, Türkiye’de dil akreditasyonu ile ilgili pek çok konuda öncülük de etmektedir. İTÜ YDY, Türk Yükseköğretim alanındaki büyüme hızı, dil eğitim alanındaki ulusal kalite standartları, Yükseköğretim Ka- nunu Taslağı, Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği, Yükseköğretim Alanında Faaliyet Gösteren Dış Değerlendirme ve Akreditasyon Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine İlişkin Yö- nerge, Yükseköğretim Kalite Kurulunun Ça- lışma Usul ve Esasları, Yükseköğretim Kalite Kurulu Kurumsal Dış Değerlendirme Yönerge- si, Yükseköğretim Alanında Faaliyet Gösteren Dış Değerlendirme ve Akreditasyon Kuruluş-

oluşturulacak bir kurula seçilen 4 üniversite temsilcisinden biridir. Türkiye’de Dil Eğitimi Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu (DE- DAK)’nun dernekleşmesine katkı sağlayan ve kurucu kurul üyesi olan İTÜ YDY temsilci- miz, DEDAK üyeleriyle beraber dernekleşme sürecinde YÖDEK Başkanı Prof. Dr. Mehmet Durman’dan görüşler almıştır. Süreç boyunca kurucu kurul üyeleri hem ABD Eğitim Ba- kanlığı ve ASPA tarafından tanınan tek akreditasyon kurumu olan CEA, hem de Avrupa merkezli Evaluation and Accreditation of Quality in Language Standards (EQUALS) kuruluşları ile işbirliği konusunda adımlar atmıştır. DEDAK ayrıca YÖK’le de görüşüp sürecin ilerleyişi ve çalışmalarla ilgili bilgi- lendirmede bulunmuştur. 34 üniversitede temsilcisi bulunan DEDAK, 26-27 Ekim 2017 tarihlerinde Ankara Sosyal Bilimler Üniversi- tesi (ASBÜ)’nde gerçekleştirilen 11. Yabancı Diller Yüksekokulları Yöneticileri Toplantısı’n- da şimdiye kadar yaptığı ve yapmayı plan- ladığı faaliyetleri paydaşlarıyla paylaşmış ve yoğun ilgi görmüştür.

Özetle, İTÜ’nün üretken ve başarıları is- patlanmış bir birimi olan İTÜ YDY, DEDAK gibi bir derneğin kurulmasına destek vermiş, Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında sunulmakta olan yabancı dil eğitiminin stan- dartlarını belirlemede, belirlenen standartlar çerçevesinde hizmet veren kurumları, okulları değerlendirme ve akreditasyonunu sağlama, eğitim programları hazırlama, alanında dene- yimli öğretim elemanlarının katılımı ile eğitimler ve çalıştaylar organize ederek ülke genelinde değerlendirici sayısını ve niteliğini artırma ve bu konudaki eğitim ve danışmanlık hizmetleri- ni kurumsal bir yapı içerisinde etkin ve verimli bir şekilde yürütme çalışmalarında aktif olarak rol oynamaktadır ve bu alandaki desteğini sürdürme arzusundadır.

Eğitime ve kaliteye bu denli önem ve destek veren İTÜ, ülke gelişimine sağladığı bu katkıyla bir kez daha takdire şayan bir tavır sergilemektedir.

İTÜ YDY, Türkiye’nin Yükseköğretim alanındaki büyüme hızı, öğrenci ve öğretim hareketliliği, dil eğitim alanındaki ulusal kalite standartları,

Yükseköğretim Kanunu Taslağı ve Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler

Çerçevesi (TYYÇ) gibi pek çok gerçeğin farkında olup dil eğitim

ve öğretiminin önemine dikkat

çekmektedir.

(14)

başarıları bulunan üniversitemizin 26 Eylül 2017 tarihinde Araştırma Üniversitesi olarak belirlenmesi, İTÜ’nün ülkemizin ulusal ve uluslararası alandaki ‘asırlardır öncü ve aktif’ rolünün önemine bir kez daha vurgu yapmaktadır. Bu çerçevede, üniversitemiz- de uluslararası düzeyde kalitenin artırılmasına yönelik hâlihazırda süregelen çalışmaların artarak devam edeceği muhakkaktır.

Sürekli vurgulanarak hedeflenen çalışmaların sonuçlarının dünyaya açılımı, yaygın ortak bilim dili’nin (lingua franca) en iyi şekilde kullanılabilmesi ile daha etkili olarak gerçekleşebileceği öngörülmektedir. İTÜ Yabancı Diller Yüksekokulu tarafından, bö- lümlerden gelen talep ve ihtiyaç- lara göre yeniden düzenlenen İleri İngilizce Bölümündeki Akademik İngilizce dersleri, bu öngörüden yola çıkılarak öğrenci-

lerine hem kısa, hem de uzun vadede aktif olarak uygulayacakları dil becerilerini öğretmeyi hedeflemektedir. İleri İngilizce Bölümünün sunduğu dersler,

İ

TÜ Yabancı Diller Yüksekokulunun, lisans bölümlerinin ihtiyaçlarından hareketle, İn- gilizce hazırlık sınıfını tamamlayarak lisans öğrenimlerine başlayacak öğrencilere yöne- lik hazırlamış olduğu akademik olarak nite- lendirilebilecek özel amaçlı İngilizce dersleri, üniversitemizin eğitim ve öğretiminde önemli bir yere sahiptir.

Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ve British Council’in 2015’te ortak olarak hazırladığı ve Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarındaki İngilizce eğitimini incelediği raporda belirtil- diği üzere, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)

“eğitim dili Türkçe-İngilizce karışık” olarak belirlenen dokuz devlet üniversitesinden bi- risidir (2015, s. 57). Bu uygulamada “Eğitim Dili Türkçe-İngilizce Karışık” kavramındaki İngilizce oranı, üniversitenin ve bölümün/

programın misyon ve vizyon tanımlarına göre değişiklik göstermektedir. İTÜ’de bazı prog- ramların eğitimleri %100 İngilizce verilirken, diğer programlarda eğitimin en az %30’u İngilizce olarak verilmekte ve öğrenciler ter- cihleri doğrultusunda Türkçe alabilecekleri dersin İngilizcesini de alarak %30’luk oranı artırabilmektedirler.

Eğitim, bilimsel araştırma ve endüstriye yönelik çalışmalarda ulusal ve uluslararası

tıpkı İTÜ’deki diğer programlar gibi ABET akreditasyonuna sahiptir.

Dil bilimi uzmanları tarafından, ileri yaşlar- da dil becerileri edinmenin zorluğuna dikkat çekilmektedir. Üniversite öğrenimlerine yeter-

siz İngilizce altyapısıyla başlayan öğ- renciler, hazırlık sınıflarında günlük

iletişime yönelik dilbilgisi temelli genel İngilizce dersleri aldıklarında, yeni öğrenmeye çalıştıkları dilin işlevinden emin olama- makta ve İngilizce yeterlilik sınavına yönelik çalıştıkları için zamanla “yabancı dil”e olan ilgilerini kaybedebil- mektedirler. Zorunlu lisans dersleri arasında yer alan Akademik İngilizce

dersleri ise, öğ- rencilerin

a k a -

İTÜ’de Akademik İngilizce Eğitimi

Şule Gökçe Enginarlar

Yabancı Diller

Yüksekokulu İleri İngilizce

Koordinatörlüğünün hazırladığı

Akademik İngilizce derslerinde,

fakültelerinde eğitim görmeye

başlamış öğrencilere araştırma

yapma, araştırdıkları konulara

yönelik güncel ve güvenilir

kaynakları seçebilme, seçilen

kaynaklara uluslararası

etik, doğruluk ve yeterlilik

kriterlerini göz önünde

bulundurarak atıflar yapma,

farklı amaç ve okuyuculara

göre uygun metinleri yazma

becerilerinin kazandırılması

hedeflenmektedir…

(15)

lenmektedir. Lisans eğitimlerinin ilk dönemlerinden itibaren alına- bilen bu derslerde amaç, akademik rapor, ödev, sunum, proje ve bitirme tezi çalışmalarında kaynak gösterme biçiminin kullanımının aşamalı olarak öğretilmesidir. Bu dersler aracılığıyla öğrencilerin ilk ödevlerinden itibaren uluslarara- sı standartlarda akademik ve etik değerlere uygun özgün çalışmalar üretebilmeleri hedeflenmektedir.

Hazırlık sınıfının ardından, bö- lümlerinde aldıkları ilk ING kodlu ders, öğrencilere, ta-

nımlama, mekanizma, süreç betimlemeleri yapabilme, akademik kaynak kullanımı ve teknik bilgilerini sınıflandırarak akıcı makaleler yazmayı öğreten ING101 dersidir.

Dersin materyalleri dönem içinde bölümlerde verilen havuz derslerinin içerikleri dikkate alınarak üretilmekte- dir. Öğrenciler özellikle laboratuvar ça- lışmaları sırasında gördükleri metinleri, bu derslerde malzeme, amaç ve süreç tarifi için kullanarak, faklı bir bakış açısıyla inceleme fırsatı bulmaktadır. Dersleri başarıyla tamamlayan öğrenciler için İngilizce, günlük hayatta yabancı dilde iletişim kurma aracı olma he- definden, temel mesleki ve teknik terimleri kullanarak ürettikleri ürünlerini sunabilecekleri dile dönüşmektedir. Öğrenciler, yabancı dilde gerçekleştirilen uluslararası yarışmalar ve kon- feransları gereği gibi takip etmeye, öğrenme- ye çalıştıkları dilin yapay ortamından ve ders kitaplarından çıkarak, bilimsel uygulamalarda akademik metinler olarak kullanıldığına tanık olmaya başlamaktadırlar.

Öğrenciler, ING102 kodlu derslerde, teknik kelime ve akademik dilbilgisi yapılarını ge- liştirirken, beyin fırtınası yoluyla düşüncelerini tasnif ederek, başvurdukları kaynaktan alıntı yapma tekniklerini, yazdıkları kısa makaleler- de kullanmaktadırlar. 14 haftalık ING102 dersi süresince en az iki kısa makale yazan öğren- ciler, henüz ilk senelerinde amatör düzeyde de olsa akademik üretime başlamaktadırlar.

Öğrencilerin fakültelerinde zorunlu olarak almaları gereken son ING kodlu ders ING201’dir. Bu derste öğrenciler, kendi bö- lümlerine ait teknik ve güncel bir araştırma konusu seçmekte, savlarını güvenilir kaynaklar ve uzman görüşleriyle destekleyerek, intihal yapmadan doğru alıntılama yöntemle- rini kullanarak ve kaynakçalarını hazırlayarak demik ve iş hayatlarında kullanabilecekleri

becerileri de kapsamaktadır. British Council tarafından hazırlanmış, yükseköğretim ku- rumlarındaki İngilizce eğitimini inceleyen raporda da önerildiği gibi, ING kodlu bu dersler dil ve içeriğin bütünleştirildiği yaklaşımları benimseyerek, öğrencilerin bölümlerinde ça- lıştıkları konular üzerinden dil becerilerini ge- liştirmeyi hedeflemektedir (2015, s. 108). ING derslerini aldıkları ilk öğrencilik yıllarına oranla bilinçlenmiş, öğrencilik rolünü tamamen be- nimsemiş, çalışan ve üreten bireyler olma yolunda ilerleyen öğrencilerimiz, söz konusu derslerin içeriklerini analiz etmek amacıyla gerçekleştirilen anketlerde, derslerin “yararlı”,

“gerekli”, “ihtiyaca yönelik” ancak “gecikmiş”

dersler olduğunu belirtmektedirler.

Yabancı Diller Yüksekokulu İleri İngilizce Koordinatörlüğünün hazırladığı Akademik İn- gilizce derslerinde, fakültelerinde eğitim gör- meye başlamış öğrencilere araştırma yapma, araştırdıkları konulara yönelik güncel ve güve- nilir kaynakları seçebilme, seçilen kaynaklara uluslararası etik, doğruluk ve yeterlilik kriterlerini göz önünde bulundurarak atıflar yapma, farklı amaç ve okuyuculara göre uygun metinleri yazma becerilerinin kazandırılması hedef-

APA standartlarına uygun bir araştırma raporu yazmaktadırlar. Dersi veren İngilizce okutmanları, tez danışmanları gibi öğ- rencilere tüm araştırma ve üretim süreçlerinde yardım ederken, profesyonel edi- törler gibi, hazırlanan araş- tırma raporunun dilbilgisi

ve anlam bütünlüğü açılarından ek-

siksiz olma- s ı n a

yardım- cı olmaktadır.

Bu aşamadaki öğrenciler bitirme tezleri proje ve konferans sunumlarında kullanılan akademik dile aşina olmakta, uluslararası yayın ve sunumları takip edebilmektedirler. İngilizce, bu seviyedeki Teknik Üniversite öğrencileri için amaç değil, bilim üretiminde kullandıkları bir araç haline dönüşmektedir. ING201 dersini tamamlayan öğrencilere uygulanan anket çalışmaları, öğ- rencilerin fakültelerindeki bitirme tezlerini bu derste yazdıkları araştırma raporlarının daha kapsamlısı olarak seçtiklerini ortaya koymak- tadır. Diğer taraftan, bu derste yazdıkları ra- porların kapsamlarını daha da geliştirerek uluslararası hakemli dergilerde yayınlayan öğrencilerin sayılarının gün geçtikçe arttığı da gözlemlenmektedir. Ayrıca öğrencilere uygulanan anket çalışmalarının altını çizdiği bir diğer önemli nokta, akademik dil derslerin ikinci sınıfta verilmesinin “geç” olduğunu belirtmeleridir.

Kaynaklar

British Council, TEPAV. (2015). Türkiye’de yük- seköğretim kurumlarındaki İngilizce eğitimi.

Erişim: https://www.britishcouncil.org.tr/sites/default/files/20160211_english_he_baseline_study_fi- nal_tr.pdf

ssb.sis.itu.edu.tr:9000/pls/PROD/itu.icerik.p.down- load?file=ING101

Hazırlık sınıfının ardından, bölümlerinde aldıkları ilk ING kodlu

ders, öğrencilere, tanımlama, mekanizma, süreç betimlemeleri

yapabilme, akademik kaynak kullanımı ve teknik bilgilerini sınıflandırarak akıcı makaleler yazmayı öğreten ING101 dersidir.

Dersin materyalleri dönem içinde bölümlerde verilen havuz

derslerinin içerikleri dikkate

alınarak üretilmektedir.

(16)

sıl iyileştirilebileceği konusunda uygulanabilir tavsiyeler üretmek. Temel araş- tırma sorularını geniş bir yorumla ele alan araştırmacılar, İngilizce öğretimini birbiriyle ilişkili uluslararası bağlam (kü- reselleşme), ulusal bağlam (eğitim dili) ve kurumsal bağlam (İngilizce eğitimi ve eğitim dilinin İngilizce olması) başlıkları altında inceledi.

Rapor, ülkenin ulusal ve uluslararası gelişim hedeflerine ulaşmada İngilizce- nin hangi içerikle, nasıl ve neden yük-

B

ritish Council’ın TEPAV ile saha çalışmasını birlikte yürüttüğü; 400 öğretim elemanı ve 4.300 öğren- ciyle yapılan anketler, 65 ders gözlemi, 350’den fazla öğretim elemanının yer al- dığı odak grup çalışmaları ve üst düzey yöneticilerle gerçekleştirilen 72’den fazla mülakattan beslenen rapor, pek çok soruyu gündeme getirmekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında İngilizce öğretim eleman- larının ve öğrencilerinin sahip olduğu güçlü yönleri ortaya koyuyor ve karşılaş- tıkları zorlukları ele alıyor. Dahası, Türk üniversitelerinde gerçekleştirilen ve yükseköğretimde İngilizce dili öğretimi- ni iyileştirme taahhüdünü açıkça ortaya koyan çok sayıdaki başarılı girişimi de gözler önüne seriyor.

Araştırmanın amacı, Türkiye’nin devlet ve vakıf üniversitelerinde yükseköğ- retim programları öncesinde ve esna- sında hangi koşullarda İngilizce eğitimi verildiğini tahlil ederek bu koşulların na-

seköğretimde öğretilmesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulunuyor.

Raporda öne çıkan öneriler:

1) Uluslararası bağlam

Rapor, son yıllarda Türkiye’nin nice- liğe odaklanarak üniversite eğitimi alan öğrenci sayısını çok büyük ölçüde artır- dığına dikkat çekiyor ve Türk hükümeti- nin Rusya, Çin, Hindistan ve Güney Kore gibi diğer G20 ülkelerinde olduğu şekil- de üniversitelerin kalitesini artırmaya

British Council: Türkiye’de

Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce – Bir Durum Analizi

Ayşen Güven

British Council İngilizce ve Yükseköğretim Direktörü

British Council’ın, on beş ilde 38 üniversite ile gerçekleştirdiği araştırma çalışmasının sonuçlarını içeren “Türkiye’de

Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce-Bir Durum Analizi” başlıklı kapsamlı rapor, Türkiye’nin devlet ve vakıf üniversitelerinde yükseköğretim programları öncesinde ve esnasında hangi koşullarda İngilizce eğitimi verildiğini tahlil ederek bu koşulların nasıl iyileştirilebileceği konusunda uygulanabilir tavsiyeler üretmeyi amaçlıyor…

British Council, "Türkiye'de Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce - Bir Durum Analizi" başlıklı çalışmasının tanıtım toplantısını Ankara'da Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç, Birleşik Krallık Ankara Büyükelçisi Richard Moore, British Council Bölge Direktörü Andy Williams, British Council İngilizce ve Eğitim Direktörü Julian Parry, British Council İngilizce Direktörü Ayşen Güven ve Türkiye ile Birleşik Krallık yükseköğretim sektörlerinden 200 liderin katılımıyla gerçekleştirdi.

(17)

Uluslararası bağlamda iki öneri ön plana çıkıyor:

Araştırma üniversitelerinin destek- lenmesi: Rapor, Türkiye’deki üniversite- lerin küresel sıralamalarda ilk 200’de yer alan yüksek kalitede araştırma üniver- siteleri belirleme ve destekleme amaç- lı bir projenin geliştirilmesi ve finanse edilmesi yönünde tavsiyede bulunuyor.

Bu sayede, Türkiye’nin en iyi üniversi- telerinin sıralamadaki yerlerini koruma- ları ve yükseltmelerini sağlayabileceği- ne değiniyor. Aynı zamanda akademik kadronun İngilizce yeterlilik düzeyinin de iyileştirilmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.

İngilizce seviyesinin iyileştirilmesinin şu imkanları doğuracağına değiniliyor:

• Uluslararası araştırma işbirliklerinin kurulması,

• Araştırma yayınları ve bu yayınların yaygınlaşması,

yönelik projeler başlatması gerektiği yö- nünde tavsiyede bulunuyor. Türkiye’deki üniversitelerin yabancı öğrenciler tara- fından tercih edilmiyor olması ve global endekslerde alt sıralarda yer alması bul- gularından yola çıkarak, üniversitelerin kalitesini ve sıralamadaki yerini yükselt- meye yönelik projelerin geliştirilmesi ge- rektiğine vurgu yapıyor.

• Yeni lisansüstü programların gelişti- rilmesi,

• Türk dilleri/Türkçe konuşulan bölge dışından daha fazla yabancı öğrenci çekilmesi,

• Yabancı eğitimci çekilmesi.

Araştıma konusunda faal olmayan üniversitelerin desteklenmesi: Bir di- ğer öneri, URAP sıralamasında şu anda ilk 1.000’in dışında kalan çok sayıda üniversitede öğretim, araştırma ve kaynak kalitesini iyileştirme amaçlı bir projenin geliştirilmesi ve finanse edilmesi.

Bu tarz bir projenin, bu üniversite- lerin akademik kalitesini ve araştırma kapasitesini iyileştirmeyi amaçlayaca- ğına değiniliyor. Bu durumun akademik kadronun İngilizce yeterlilik seviyesinin daha da iyileştirilmesini gerektireceğine, İngilizce akademik kaynaklara erişimi

Rapor, son yıllarda Türkiye’nin

niceliğe odaklanarak üniversite eğitimi alan öğrenci sayısını çok

büyük ölçüde artırdığına dikkat çekiyor ve Türk hükümetinin Rusya, Çin, Hindistan ve Güney

Kore gibi diğer G20 ülkelerinde olduğu şekilde üniversitelerin kalitesini artırmaya yönelik projeler

başlatması gerektiği yönünde tavsiyede bulunuyor.

Ayşen Güven - British Council Andy Williams - British Council

(18)

kolaylaştırarak Türkçe eğitim ve araştır- ma kalitesini de artıracağına vurgu ya- pılıyor.

2) Ulusal bağlam: Eğitim Dili

Ulusal bağlamda eğitim dili Türkçe (EDT) olan programlara daha çok yo- ğunlaşılması, itibar edilmesi ve kaynak sağlanması öneriliyor. Eğitim dili İngiliz- ce (EDİ) programların kademeli olarak müfredattan çıkarılması yerine, paralel EDT programlar açılması (Türkiye’nin kimi üniversitelerinde yapılmaya başlan- dığı şekilde) ve öğrencilere programlara erişim imkanı verilerek, değerlendirme- nin bir ya da her iki dilde yapılması öne- riliyor. Paralel EDT-EDİ modelinin mevcut çift dilde uygulanan programlardan daha uygun maliyetli olacağına da vurgu yapılıyor.

3) Kurumsal bağlam: Dil eğitimi Raporda kurumsal dil eğitimi bağlamın- da üç alanda sistemsel değişiklik öne- rilmektedir:

• Uygunluk ve standartlar: Hazır- lık sınıfları isteğe bağlı olmalı ve normalde yalnız EDİ programların öğrencilerine açık olmalı. Hazırlık okullarına hem girişte, hem de mezu- niyette uygulanan alt sınırlar yüksel- tilmeli ve dinleme, konuşma, okuma ve yazma gibi dört becerinin birden değerlendirmeye alındığı geçerli sınavlar yoluyla değerlendirilmesi, böylelikle standartların karşılanması ve korunması sağlanmalı. Bu stan- dartları karşılamayan öğrenciler, EDT programlarına ya da üniversitelere geri yönlendirilmeli.

• Müfredat: Müfredatın odağı, Genel Amaçlı İngilizceden (GAİ) öğrenci- lerin akademik uzmanlık alanlarına özel ihtiyaçları karşılayacak şekilde özelleştirilmesi gerektiği. Lisans eğiti- minin son yılında, iş arayanlar için seç-

Yükseköğretimde İngilizce ve Ötesi – British Council, İTÜ toplantısı

British Council, raporun yayımlanmasından sonra farklı paydaşlarla rapordaki önerilerin tartışılmasına önayak oldu.

Genel olarak rapor, üniversitelerin çoğunda, öğrencilerin ihtiyaçları

ve müfredatın birbiriyle örtüşmemesi sorununu yaşadığına

dikkat çekiyor. Bu konunun da öğrencilerin ve öğretim elemanlarının motivasyonunun

düşmesine neden olduğunu vurguluyor.

Yükseköğretimde İngilizce Dil Öğretimi Kalitesinin Geliştirilmesi – British Council Ege Üniversitesi toplantısı

İşveren, Mezun ve Akademisyen Gözüyle İngilizce, Mesleki Beceri Ve İstihdam – British Council Özyeğin Üniversitesi toplantısı

(19)

meler paralelinde, EDİ’den Dil ve İçerik Bütünleştirilmiş Eğitim’e (DİBE) kaydırıl- malıdır.

EDİ akademisyenleri çeşitli eğitimle- re tabi tutularak, öğrenimi kolaylaştıra- cak bir dizi dil ve teknoloji odaklı strateji benimsemeleri ve bu sayede öğrencile- rinin öğreniminde daha fazla sorumluluk almaları sağlanmalıdır.

Genel olarak rapor, üniversitelerin çoğunda, öğrencilerin ihtiyaçları ve müfredatın birbiriyle örtüşmemesi sorununu yaşadığına dikkat çekiyor. Bu konunun da öğrencilerin ve öğretim ele- manlarının motivasyonunun düşmesine neden olduğunu vurguluyor.

Raporun yayımlanmasından sonra British Council üç farklı ilde farklı paydaşlarla rapordaki önerilerin tartı- şılmasına önayak olmuştur. Bunlardan meli Mesleki İngilizce (Mİ) dersi veril-

mesi. Tüm bu programların müfredatı, eksiksiz bir ihtiyaç analizi temelinde hazırlanması.

• Dağılım: Kredili İngilizce dil dersleri- nin, lisans ve lisansüstü programların her aşamasında devam ettirilmesi ve bu derslerin tüm EDİ öğrenciler için zorunlu, EDT öğrenciler için ise seç- meli olması önerilmektedir.

4) Departmansal bağlam: İngilizce öğretimi

İngilizce öğretim elemanları, bir kalite gü- vencesi ve akreditasyon planı kapsamına alınarak, mesleki gelişim fırsatlarına daha fazla erişim sağlayabilmelidir. Özellikle de şu iki temel alanda eğitim verilmesi öne- rilmektedir:

Akademik Alanda İngilizce (AAİ):

Tüm İngilizce öğretim elemanları AAİ alanlarında kısa süreli, yoğun bir eğitim programına katılmalı ve her üniversiteden seçilecek öğretmenlere, kimi üniversitele- rin uzaktan sağladığı gibi daha uzun dö- nemli eğitimler verilmelidir.

Konuşma becerilerinin öğretilmesi:

Tüm öğretim elemanlarına, öğrenciler ara- sı etkileşimi, konuşmayı ve dili kullanmayı dersin her aşamasına dahil etmenin öne- mi vurgulanmaktadır.

5) Departmansal bağlam: Eğitim Dili İngilizce

Araç dilin İngilizce olduğu eğitimde yak- laşım, çoğu Avrupa ülkesindeki geliş-

ilki Ankara’da Yükseköğretim Kurulu Başkanı Sayın Prof. Dr. Yekta Saraç’ın da katıldığı ilk toplantı olmuştur. İkincisi İTÜ’de, üçüncüsü Ege Üniversitesi’nde ve sonuncusu Özyeğin Üniversitesi’nde gerçekleştirilen toplantıların her birinde kalite konusu farklı paydaşlarla tartışıl- mıştır.

Hem ulusal, hem kurumsal bağlam- da raporun etkileri devam etmektedir.

Bulgular ve öneriler doğrultusunda, Bri- tish Council bu çalışmaların sonunda halen YÖK ve Yükseköğretimde Kalite Kurulu ile birlikte Türkiye’de ve 5 pilot üniversite ile beraber yükseköğretimde İngilizce dil politkasının kalitesinin ar- tırılmasına yönelik çalışmalarını Kalite Geliştirme Programı (KGP) ile yürütmek- tedir.

Kalite Geliştirme Programı (KGP) İngilizceyi, eğitime uluslararası nitelik kazandırma politikalarının önemli bir unsuru olarak gören British Council’ın yükseköğretim kurumları için geliştir- miş olduğu bir programdır ve ulusal raporda kullanılan araçların ve yöntemin kurumsal boyuta taşınmasını amaçla- maktadır.

Fotoğraflar: www.britishcouncil.org.tr

Hem ulusal, hem kurumsal

bağlamda raporun etkileri devam etmektedir. Bulgular ve öneriler

doğrultusunda, British Council bu çalışmaların sonunda halen YÖK ve Yükseköğretimde Kalite

Kurulu ile birlikte Türkiye’de ve 5 pilot üniversite ile beraber

yükseköğretimde İngilizce dil politikasının kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmalarını

Kalite Geliştirme Programı (KGP) ile yürütmektedir.

British Council’ın TEPAV ile birlikte saha çalışmasını yürüttüğü rapor, Türkiye'de bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışmalardan biri olma özelliğini taşıyor.

(20)

K

üreselleşen dünyada artık ülkeler arasındaki sınırlar kalkmış ve eğitim her yaştan insan için daha ulaşılabi- lir hale gelmiştir. Küreselleşmeye cevaben üniversiteler daha fazla öğrenci çekmek için çeşitli uluslararasılaşma stratejileri benim- semişler ve kalite güvence yöntemleri geliş-

tirmişlerdir: Öğrenci ve öğretim üyesi hare- ketliliği, İngilizce eğitimi, yabancı öğrenciler için tasarlanan programlar, ortak müfredat girişimleri ve akreditasyon bu stratejilerden bazılarıdır.

Özellikle kalite güvence mekanizmaları yeni ya da yetersiz olan ülkelerde üniversi- te sıralamaları bir kalite güvence işlevi gör- mektedir. Sıralama kriterlerinde bulunan öğ- retim üyesi başına düşen atıf sayısı, yüksek atıf alan öğretim üyeleri, uluslararası indeksli dergilerde yayınlanan makale sayısı ve ulus- lararası iş birlikleri gibi kriterler İngilizcenin kurum kalitesini ispatlamadaki önemini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, Times Hi- gher Education BRICS ve Gelişmekte Olan Ekonomiler (2017) sıralamalarında Türkiye ilk 100 üniversite içerisinde toplamda yedi üniversite ile yer almıştır. Times Higher Edu- cation (2018) dünya üniversite sıralamala- rında ise ilk 300 üniversite içerisinde Türkiye yer almamakta, 301-500 üniversite içerisin- de de Türkiye’den toplam dört üniversite bulunmaktadır. ODTÜ menşeili University Ranking by Academic Performance (URAP) 2016-2017 dünya ve alan sıralamalarında ise ilk 500 içerisinde Türkiye’den üniversite bulunmamaktadır.

Türkiye’de İngilizce öğretimi uzun yıllar- dır tartışılan bir konu olmuştur. İngilizce öğ- retimi konusunda dünyada meydana gelen yeniliklere ayak uydurmak için Türkiye’de

Küreselleşen Dünyada Türkiye’deki

Yükseköğretim Kurumlarında İngilizce Öğretimi:

Sorunlar ve

Çözüm Önerileri

Dr. Nilüfer Ülker

İngilizce yeterliğinin üniversiteye giriş sınavında bir kriter olması mevcut durumu iyileştirmeye katkı sağlayacaktır. Bunların yanısıra, derslerde daha fazla teknoloji kullanımı ve öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine katkı sağlayacak unsurların entegre edilmesi hiç şüphesiz öğrenme kalitesine olumlu etki edecektir.

Yine tüm aşamalarda öğrencilerden program unsurlarına ilişkin alınacak geribildirim ve bu geribildirimin program değerlendirmede kullanılması büyük önem taşımaktadır…

İTÜ'de düzenlenen sempozyuma Türkiye’nin çeşitli illerinden üniversite rektörleri, dekanlar, yabancı diller yüksekokulu müdürleri ve öğretim elemanları ile Birleşik Krallık yükseköğretim sektöründen temsilciler katıldı.

(21)

üzerine, British Council-TEPAV ortaklığıyla

‘Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumların- da İngilizce Öğretimi’ başlıklı bir araştırma gerçekleştirilmiştir (2015).

Araştırma Yöntemi

Araştırma verileri toplamda 15 farklı şehir- de bulunan 38 üniversiteden toplanmıştır.

Araştırmada anketler, ders gözlemleri ve odak grup çalışmalarından faydalanılmıştır.

Uygulama öncesi pilot çalışma yapılmış ve araştırmanın verileri Mart-Nisan 2015 tarih- leri arasında toplanmıştır.

Anketler, eğitim dili İngilizce olan, eğitim dili Türkçe olan ve çift dilde eğitim yapan yıllar içerisinde ilköğretim düzeyinden itiba-

ren çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Ancak, yine de istatistikler İngilizce öğretimi konusunda Türkiye’de yetersizlikler olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin, tüm dünyadan yetişkinlerin İngilizce becerilerinin test edil- diği EF İngilizce Yeterlilik Endeksi (2016) raporuna göre, İngilizce dil yeterliliği açısın- dan Türkiye toplam 72 ülke arasında 51. sı- rada olup Çok Düşük Yeterlik kategorisinde yer almaktadır.

Türkiye’de devlet okullarında İngi- lizce öğretimine ilişkin TEPAV ve British Council (2013) tarafından geniş ölçekli bir araştırma gerçekleştirilmiştir (2013).

Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye İngi- lizce öğretimi alanında beklenenden daha düşük performans sergilemektedir ve bunun sebebi ilk ve ortaöğretimde sunulan İngilizce eğitiminin yetersizliğidir. Bunun

toplam 22 üniversitede eğitim dili İngiliz- ce olan üniversitelerdeki akademisyenlere (N=64), İngilizce okutmanlarına (N=350) ve öğrencilere (N=4320) uygulanmıştır.

Toplamda 65 sınıf gözlemi yapılmıştır. 45 kişiyle yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve ortalama 15 katılımcıyla toplamda 351 okutmanın katıldığı odak grup çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Bulgular

Araştırma sonuçlarına göre, üniversite sı- ralamalarında ilk 1000 dışında Türkiye’den çok sayıda düşük performanslı üniversite bulunduğu dikkat çekmektedir. Her ne ka-

İstatistikler İngilizce öğretimi konusunda Türkiye’de yetersizlikler olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin,

tüm dünyadan yetişkinlerin İngilizce becerilerinin test edildiği EF İngilizce Yeterlilik

Endeksi (2016) raporuna göre, İngilizce dil yeterliği açısından Türkiye toplam 72 ülke arasında 51. sırada

olup Çok Düşük Yeterlik

kategorisinde yer almaktadır.

Soldan sağa: Prof. Dr. Burçkin Dal, Prof. Dr. Mehmet Karaca, Ayşen Güven, Julian Parry.

Soldan Sağa: Prof. Dr. Mahmut Ak, Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu, Prof. Dr. Mehmet Karaca.

(22)

derslerde teknoloji kullanımı bir ölçüde yetersiz bulunmuştur. Benzer şekilde, eğitim dili İn- gilizce olan üniversitelerde akademisyenlerin İngilizce dil becerileri genel anlamda yeterli olmakla birlikte, programları üstlenebilecek İngilizce yeterliğine sahip akademisyen sayısı yeterli değildir.

Araştırma bulgularının yayınlanmasının ardından Şubat 2016’da, İstanbul Teknik Üniversitesi ve British Council ortaklığıyla İstanbul Teknik Üniversitesi’nde ‘Türkiye’de Yükseköğretimde İngilizce ve Ötesi’ başlıklı bir sempozyum düzenlenmiştir. Sempozyuma Türkiye’nin çeşitli illerinden üniversite rektör- leri, dekanlar, yabancı diller yüksekokulu mü- dürleri ve öğretim elemanları ile Birleşik Krallık yükseköğretim sektöründen temsilciler katıl- mıştır. Sempozyumda araştırma bulgularının sunulmasının ardından üniversite rektörleri ve İngilizce hazırlık programlarındaki öğretim ele- manlarının katıldığı paneller gerçekleştirilmiş, alan uzmanları tarafından sunumlar yapılmış, rapor bulguları doğrultusunda uygulamada yaşanan sorunlar irdelenerek bu sorunlara ilişkin çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

dar son dönemde uluslararası yayınlarda önemli ölçüde artış olmuş olsa da, Türk akademisyenler akademik yayın okuma ve yazma becerilerini yetersiz bulmaktadır.

Ancak, araştırmaya katılan üniversitelerin yarısının akreditasyon almış ya da alma sü- recinde oluşu olumlu bir gelişmeye işaret etmektedir.

Araştırma sonuçları, üniversiteye giriş sı- navında İngilizcenin etkisinin olmayışı ya da yetersiz oluşunun, eğitim dili İngilizce olan programlara dil yeterliği düşük öğrencilerin kabul edilmesine neden olduğunu göster- miştir. Bunun yanısıra, hazırlık sınıflarındaki öğrencilerin motivasyonları da düşüktür. Bu durumda uygulanan müfredatın önemli etkisi bulunmaktadır. Genellikle müfredat genel İngi- lizceye yöneliktir ve bu da öğrenci motivasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir.

Türkiye’deki İngilizce okutmanları İngilizce yeterliği açısından oldukça donanımlı olup derslerde müfredatı uygulamak için en gün- cel uluslararası materyaller kullanılmaktadır.

Bu kapsamda, sınıfların çoğu fiziksel koşullar ve teknik donanım açısından yeterli olsa da

Bu kapsamda, Türkiye’de yükseköğre- timde İngilizce öğretimi konusunda çeşitli başlıklar öne çıkmaktadır. Buna göre, öğren- ciler üniversitelere zayıf İngilizce altyapısıyla gelmekte ve bu da Milli Eğitim sisteminde İngilizce eğitimi konusunda önemli bir açığı ortaya koymaktadır. İngilizce bilgisinin üni- versiteye giriş sınavında belirli bölümler dı- şında test edilmiyor olması, öğrencilerin bu konuyu tamamen gözardı etmelerine neden olmaktadır. Bu durum öğrencilerin motivasyonunu da önemli derecede etkilemektedir.

Öğrencilerin motivasyonunu etkileyen diğer bir unsur ise uygulanan müfredatın uzun dönem hedefleriyle bağdaşmıyor olduğunu düşünmeleridir. Bunun en önemli sebebi, İngilizce hazırlık müfredatında öğrencilerin bölümleriyle ilgili içeriğe yer verilmeyişidir.

Bu dönemde bölüm derslerine başlamamış olan öğrenciler İngilizcenin bölüm derslerinde olan gerekliliğini görememektedir. Baş- ka bir deyişle, öğrenciler İngilizceyi uzun dönem hedefleriyle bağdaştıramamaktadır.

Elbette ki öğrencilerin motivasyon eksikliği öğretim elemanlarının motivasyonunu da olumsuz şekilde etkilemektedir.

İngilizce yetersizliği Türkiye’nin ulus- lararası arenada tanınırlığını da olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu durum, akademisyenler için uluslararası sıralamalarda önemli kriterlerden olan uluslararası indeksli dergilerde yayın yapma, öğretim üyesi ve öğrenci hareketliliği konusunda zorlayıcı bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu da Türkiye’nin sıralamalarda yetersiz performans sergilemesine neden olmaktadır.

Benzer şekilde, öğrenciler lisans ve özellik- le yüksek lisans dönemlerinde uluslararası yayınlara ulaşma ve bu yayınları anlama konusunda zorluk yaşamaktadır. Bu durum aynı zamanda yoğun İngilizce hazırlık programı sonrasında bölümlerde sunulan

Özellikle kalite güvence mekanizmaları yeni ya da yetersiz olan ülkelerde üniversite

sıralamaları bir kalite güvence işlevi görmektedir. Sıralama kriterlerinde bulunan öğretim üyesi başına düşen atıf sayısı, yüksek atıf alan öğretim üyeleri, uluslararası

indeksli dergilerde yayınlanan makale sayısı ve uluslararası iş birlikleri gibi kriterler İngilizcenin

kurum kalitesini ispatlamadaki

önemini ortaya koymaktadır.

(23)

daha fazla teknoloji kullanımı ve öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine katkı sağla- yacak unsurların entegre edilmesi hiç şüp- hesiz öğrenme kalitesine olumlu etki edecektir. Yine tüm aşamalarda öğrencilerden program unsurlarına ilişkin alınacak geribildirim ve bu geribildirimin program değer- lendirmede kullanılması büyük önem taşı- maktadır. Öğrencilerin Hazırlık programında iken bir bölüm dersi almaları da öğrencilerin İngilizcenin uzun dönem hedefleriyle ilişki- sini görebilmeleri açısından İngilizce yeter- liğine katkı sağlayacak unsurlar arasındadır.

Kaynaklar

1. British Council, TEPAV (2015). Türkiye’de Yük- seköğretim Kurumlarındaki İngilizce Eğitimi: Bir Durum Analizi (Erişim: https://www.britishcouncil.

org.tr/sites/default/files/20160211_english_he_

baseline_study_final_tr.pdf)

2. British Council, TEPAV (2013). Türkiye’deki Devlet Okullarında İngilizce Dilinin Öğretimine ilişkin Ulusal İhtiyaç Analizi (Erişim: http://files.ct- ctcdn.com/a56cdcda001/16a7608e-d9bb-4f85- b50b-1cfcc11193c2.pdf)

3. Education First (2016). EF EPI: EF English Pro- ficiency Index (Erişim: https://www.theewf.org/

uploads/pdf/ef-epi-2016-english.pdf)

4. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2018/world-ranking#!/

page/0/length/25/sort_by/rank/sort_order/asc/

cols/stats

5. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2017/brics-and-emer- ging-economies-university rankings#!/page/0/

length/25/locations/TR/sort_by/rank/sort_order/

asc/cols/stats

6. http://tr.urapcenter.org/2016/2017_rankings.

php öğretimi konusunda Türkiye’nin durumunu ortaya koymaktadır. Milli Eğitim sisteminde müfredatın öğrenci ihtiyaçları doğrultusun- da tasarlanması ve ilk ve orta kademede İngilizce ders saatinin artırılması öğrencile- rin İngilizce hazırlık programına daha ileri düzey İngilizce yeterliği ile başlamalarını sağlayacaktır. Benzer şekilde, İngilizce ye- terliğinin üniversiteye giriş sınavında bir kriter olması mevcut durumu iyileştirmeye kat- kı sağlayacaktır. Bunların yanısıra, derslerde İngilizce ders sayısının yetersizliğinden de

kaynaklanmaktadır.

Sonuç ve Öneriler

Milli Eğitim sisteminden kaynaklı eksiklikler üniversite öğrencilerinin İngilizce yeterliğini önemli derecede etkilemektedir. İlköğretim ve lise hayatları boyunca öğrenciler diğer derslere kıyasla yetersiz sayıda İngilizce dersi almaktadır. Özellikle lise son sınıfta öğrencilerin üniversiteye hazırlık sınavı için sarf ettikleri çaba ve harcadıkları zaman İngilizcenin tamamen ikinci plana atılması- na neden olmakta, bu da İngilizce hazırlık programlarına gelen öğrencinin İngilizce düzeyini önemli derecede etkilemektedir.

Durum, son yıllarda Anadolu liselerinden İngilizce hazırlık eğitiminin kaldırılmasıyla daha da kötüleşmiştir.

Uluslararası akreditasyon kuruluşlarının en önemli kriterlerinden biri müfredatın öğ- renci ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulma- sıdır. Bu kapsamda, ideal uygulamada bir ihtiyaç analizi gerçekleştirilir, öğrenci ihti- yaçları doğrultusunda hedeflenen öğrenme kazanımları belirlenerek program müfredatı tasarlanır. Akademik takvim ve değerlen- dirme sistemi öğrenci ihtiyaçları doğrultu- sunda oluşturulan öğrenme kazanımlarını test etmeye yöneliktir. Öğrencilerin değişen ihtiyaçlarını belirlemek için belirli aralıklarla ihtiyaç analizi yapılması ve müfredatta ve değerlendirme sisteminde bu doğrultuda değişiklikler yapılması beklenmektedir. An- cak, müfredat tasarımı için ihtiyaç analizi gerçekleştirmek Türkiye’deki birçok üni- versitede yaygın bir uygulama değildir. Bu durum da öğrencilerin İngilizce yeterliğine olumsuz etki etmektedir.

British Council tarafından yapılan araş- tırma ve İTÜ’de düzenlenen sempozyumda sunulan görüşler, yükseköğretimde İngilizce

Öğrenciler üniversitelere zayıf İngilizce altyapısıyla gelmekte ve bu da Milli Eğitim sisteminde İngilizce eğitimi konusunda önemli

bir açığı ortaya koymaktadır.

İngilizce bilgisinin üniversiteye giriş sınavında belirli bölümler dışında test edilmiyor olması, öğrencilerin

bu konuyu tamamen gözardı

etmelerine neden olmaktadır.

(24)