2. ÜNİTE
ROLLER ve
SORUMLULUKLAR
Anahtar Kavramlar
Özel eğitim öğretmeni Sınıf Öğretmeni Rehber Öğretmeni
Aileler
Rol ve Sorumluluk Yöneticiler
Özel Gereksinimli Öğrenci Okul Personeli
AMAÇLAR
• Özel eğitim öğretmenlerinin rol ve sorumluluklarını,
• Okul yöneticilerinin rol ve sorumluluklarını,
• Sınıf öğretmenlerinin özel eğitime gereksinimi olan öğrencilerle ilgili rol ve sorumluluklarını,
• Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrencilerin fark edilmesi ve eğitilmesi ile ilgili rol ve sorumluluklarını,
• Okul öncesi eğitimde sınıf öğretmenlerin özel eğitime gereksinimi olan öğrencilerle ilgili rol ve sorumluluklarını,
• Rehber öğretmenlerin özel eğitim uygulanmasındaki rol ve sorumluluklarını,
• Özel eğitimde ailelerle ilgili rol ve sorumlulukları,
• Özel eğitimde okul personelinin rol ve sorumluluklarını betimleyebileceksiniz.
GİRİŞ
• Farkındalıkların artması
– Tutum çalışmaları
• Katılımın gönüllü olması (sınırlılık)
– En az kısıtlayıcı ortam
• Özel gereksinimli birey
• Normal gelişim gösteren birey
• Özel Eğitim Öğretmenlerinin (ÖEÖ) Rol ve Sorumlulukları
– Sabır ve umut
– Gerçekçi beklentiler ve beklentilerin düşürülmemesi – ÖEÖ’den beklenenler;
• Nasıl eğitim verileceğinin bilinmesi
• Davranış yönetimi konusunda yeterli olunması
• Teknolojik yenilikleri takip etme
• Yasalar konusunda bilgili olma
• RAM’da ÖEÖ;
– Öğrenci inceleme – Performans alma – BEP hazırlama – Veli Görüşmeleri
• Özel eğitim okulu ve sınıfında ÖEÖ:
– BEP hazırlama, uygulama, takip etme
• İlköğretim okullarında ÖEÖ:
– Destek oda
– Sınıf öğretmenlerine BEP hazırlamada destek olma – Davranış sorunlarının giderilmesinde yönlendirici olma
• Gezerek özel eğitim hizmeti veren ÖEÖ:
– Hem kaynaştırma hem de evde eğitim alan öğrencilerin eğitimlerinin yürütülmesi
– BEP hazırlama, uygun ölçme değerlendirme araçları geliştirme ve uygulamada BEP birimi ile ortak çalışma
– Sosyal kabul çalışmalarının yürütülmesi
– Eğitim ortamının ihtiyaca göre düzenlenmesi
– Araç-gereç, öğretim yöntem-teknikleri konusunda rehberlik
– Kullanılan cihazların işlevleri ve bakımları konusunda bilgilendirme – Süreç içerisinde görev alan personel ile işbirliği
• Yöneticilerin Rol ve Sorumlulukları:
– Olumlu tutum – Yasal bilgi
– Verilen eğitimin kalitesini denetlemek
– Aile ve eğitimcilerle sağlıklı ilişkiler kurmak – Öğretim yılı başında tedbir alma
– Okul personelinin bilgi ve deneyimini artırmak – Destek eğitim odası için şartları sağlamak
– BEP geliştirme biriminin başkanlığını yapmak
• Sınıf Öğretmenlerinin Rol ve Sorumlulukları:
– Özel eğitim konusunda bilgili olup kendilerinin geliştirmelidirler – Olumlu tutumlar sergilemelidirler
– Kaynaştırma öğrencisi hakkında bilgi toplamak – Sınıf öğretmenleri;
• BEP geliştirme ve uygulama sürecinin en etkili elemanıdır
• Gerekirse kaynaştırma öğrencisine birebir eğitim verir
• Materyal hazırlama ve temininde önemli rol oynar
• Öğrencilerin kullandığı cihazların sorumluluğunu üstlenir
• Öğrencinin gelişimi için aile ile iletişim ve işbirliği yapar
• Sınıf içerisindeki olumlu iletişimi sağlar
• Özel gereksinimli bireyin ailesi ile diğer ailelerin iletişimini destekler ve artırıcı etkinlikler düzenler
– Fark edilen yetersizliğin etkilerinin daha iyi anlaşılması için sorular sorulması gerekir;
• Öğrencinin ihtiyaçlarını ortaya çıkaran davranış örnekleri neler?
• Öğrenmeyi etkileyen durum/davranış sürekli olarak mı ortaya çıkıyor?
• Öğrenciyle akranları arasındaki fark gittikçe artmakta mıdır?
– Aile ile aynı problemlerin evde de görülüp görülmediğini belirlemek için görüşmeler yapılmalı
Üstün yetenekli öğrencilere ilişkin sorumlulukları:
– Problem davranışlardan çok akademik becerilerine odaklanılması
– Destek oda eğitimi, sınıf içi benzer yetenek grupları, sınıf içi karışık yetenek grupları, sınıf içi çok düzeyli gruplar
– BEP hazırlanmalı
– Etkili öğretim tekniklerini bilme, araştırmacı olma ve farklı düşünebilme becerilerini geliştirmeleri
beklenmektedir.
• Okulöncesi öğretmenlerinin rol ve sorumlulukları
– 573 sayılık KHK 37-72 ay zorunlu
– 1 öğrencinin sınıf mevcudu 20’yi, iki
öğrencinin sınıf mevcudu 10’u geçmemelidir.
– Erken dönemde özel eğitim desteği vermek, ileri dönemde başlanacak olan özel eğitim desteğinden daha az masraflı
– Yaşa uygun motor gelişimi, sosyal gelişimi, öz bakım becerilerini, bilişsel ve dil gelişimini
destekleyen oyun etk. hazırlayabilmeli ve kullanabilmedir.
– Uyarıcı sorular sorma, araştırmacı yaklaşımı destekleme, istendik davranışların oluşması için model olma, pekiştireç kullanma gibi
yöntemleri kullanma
– Ailenin eğitime tam olarak katılımını sağlama
• Aileler sorumlulukları tamamen öğretmene bırakma eğiliminde
• Rehber öğretmenin rol ve sorumlulukları
– Ailelerin eğitiminde rol almalıdır
– Program uyarlamalarında sınıf öğretmenine danışmanlık yapmalıdır
– Öğrenciyle ilgili bilgileri detaylı olarak öğretmenlerle paylaşmalıdır
– BEP geliştirme ekibinde mutlaka aktif olmalıdır.
– Rehberlik danışma hizmetleri yürütme kurulu, BEP geliştirme birimi, izleme ve yöneltme
kurumu işlerinde öğretmenlerle iş birliği – Özel eğitim alanında kendini geliştirme – Öğretmen ve personel eğitimi sağlama – BEP takibi yapma
– BEP toplantılarda aileye yardımcı olma ve ev uygulamaları konusunda destek verme
• Ailelerle ilgili rol ve sorumluluklar
– Hem ev hem de okul ortamlarında eğitime tam katılım sağlama
– Çocuğun eğitimini etkileyecek değişiklikleri bildirme
• Okul personelinin rol ve sorumlulukları
– İhtiyaçlar ve iletişim özellikleri konusunda bilgiye sahip olma
