BÖLÜM 11
BAŞARI ÇALIŞMA ve KARİYERLER
BAŞARI ÇALIŞMA VE KARİYERLER
Başarı
Ergenlikte Başarının Önemi
Sosyal ve akademik baskılar ergenleri başarı ile yeni yollarla baş etmek için zorlar. Ergenler
kendi başarılarını geleceğin ve yetişkin dünyasındaki gerçek dünya kazanımlarının
yordayıcıları olarak görebilirler.
Başarı
Ergenlikte Başarının Önemi
Başarı beklentileri lisede artmaktadır.
Ergenlerin bu yeni baskılara etkili bir şekilde uyum sağlayıp sağlamadığı kısmen psikolojik,
motivasyonel ve bağlamsal faktörlerle belirlenmektedir.
Başarı
Başarı Süreçleri
İçsel motivasyon öz-belirleme, merak, meydan okuma ve çaba gibi içsel faktörlere
dayanmaktadır.
Dışsal motivasyon ödüller ve ceza gibi dışsal teşvikleri içermektedir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Bir görüş, kişisel sorumluluk için öğrencilere bazı seçenekler sunmanın ve fırsatlar sağlamanın içsel
motivasyonu arttırdığıdır.
Öğretmenler için öğrencilerin bilişsel olarak meşgul olmalarını ve kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almalarını sağlayan bir öğrenme
ortamı oluşturmak önemlidir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Genel olarak, ağır basan sonuç şudur ki içsel bir şekilde motivasyonlu olmaları için
öğrencileri cesaretlendiren öğrenme çevreleri oluşturmak mantıklı bir stratejidir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Fakat birçok gerçek dünya durumları içsel ve dışsal motivasyonun her ikisini de
içermektedir ve çok sık içsel ve dışsal motivasyon zıt kutuplar gibi birbirini
çekmektedir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Yükleme kuramı, bireylerin davranışı
anlamlandırma çabası içinde davranışlarının altında yatan nedenleri keşfetmek için motive
olduklarını söylemektedir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Dweck, ergenlerin gelişiminin anahtar bir yönünün gelişime açık bir zihniyet
geliştirmelerinde onlara rehberlik etmek olduğunu savunmaktadır.
Başarı
Başarı Süreçleri
Öz yeterlik, birinin bir durumun üstesinden
gelebileceği ve olumlu sonuçlar elde edebileceği inancıdır.
Öz yeterlik başarıda önemli bir süreç olarak görülmektedir.
Başarı
Başarı Süreçleri
Beklenti ve değerin birleşimi öğrencilerin başarı motivasyonunu anlamada birçok
çabanın odağı olmaktadır.
Ebeveynlerin, öğretmenlerin ve diğer
yetişkinlerin, ergenlerin başarılarına ilişkin yüksek beklentileri olduğu zaman ergenler
bundan fayda sağlar.
Başarı
Başarı Süreçleri
Son olarak Damon, çoğu ergenin yaşamında eksik olan amacın, başarının özellikle önemli
bir yönü olduğunu iddia etmektedir.
Başarı
Sosyal İlişkiler ve Bağlamlar
Sosyal ilişkiler ve bağlamlar, ergenlerin başarısında önemli roller oynarlar.
Sosyal ilişkiler bakımından ebeveynler, öğretmenler ve mentorlar ergenlerin
başarısında önemli olabilmektedir.
Başarı
Sosyal İlişkiler ve Bağlamlar
Sosyal bağlamlar bakımından etnisite, sosyoekonomik statü ve kültür ergenlerin
başarısını etkilemektedir.
Başarı
Başarının Önündeki Bazı Motivasyonel Engeller
Başarının önündeki karşı bazı motivasyonel engeller, erteleme, kaygıdan bunalma ve başarısızlıktan kaçınarak kendilik değerini
korumayı içermektedir.
Başarı
Başarının Önündeki Bazı Motivasyonel Engeller
Özel bir konuda, bazı başarı durumlarında ebeveynlerin gerçekçi olmayan beklentileri ile
ergenleri çok fazla kaygılandırmasıdır.
Çalışma/İş
Ergenlikte Çalışma
Günümüzde ergenler, on dokuzuncu
yüzyıldaki akranlarının yaptığı tam zamanlı işlerde çoğunlukla çalışmamaktadır.
Buna rağmen, yarı zamanlı çalışan ergenlerin sayısı dramatik bir şekilde hızla artmaktadır.
Çalışma/İş
Ergenlikte Çalışma
Ergenlikte yarı zamanlı çalışmanın avantajları iş dünyasının nasıl çalıştığını, bir işin nasıl elde
edildiğini ve sürdürüldüğünü, paranın nasıl yönetildiğini, zamanın nasıl ayarlandığını,
başarılardan nasıl gurur duyulduğunu ve
hedeflerin nasıl değerlendirildiğini öğrenmeyi içermektedir.
Çalışma/İş
Ergenlikte Çalışma
Dezavantajları ise okuldaki ders dışı aktivitelerden, akranlarla yapılan sosyal
işlerden ve bazen uyumadan vazgeçmeyi ve de okulun, ailenin, akranların ve işin isteklerini
dengelemeyi içermektedir.
Çalışma/İş
Ergenlikte Çalışma
Çoğu ergen için haftalık 15 ile 25 saat
arasında çalışmak az da olsa gelişimsel avantaj sağlamaktadır.
Çalışma/İş
Üniversite Boyunca Çalışma
Üniversiteye giderken bir işte çalışmak, okul masraflarına yardım edebilir fakat öğrencilerin
notları üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir ve mezun olma olasılığını azaltır.
Çalışma/İş
İş/ Kariyer Temelli Öğrenme
İş/ kariyer temelli öğrenmeye ilgi lisede artmaktadır. Birçok başarılı üniversite
öğrencisi, işbirlikçi öğrenme ya da stajyerlik programlarına katılmaktadır.
Çalışma/İş
Beliren Yetişkinlikte Çalışma
Okuldan işe geçişin yapısı kuvvetli bir şekilde bireylerin eğitim düzeylerinden etkilenmektedir.
İş arayışı olan ya da işinde bocalayan birçok beliren yetişkin işini değiştirmektedir.
Kariyer Gelişimi
Gelişimsel Değişiklikler
Ergenliğin sonunda ve yirmili yaşların
başında kariyer kararı verme daha ciddiye dönmektedir.
Kariyer Gelişimi
Bilişsel Faktörler
Keşfetme, karar verme ve planlama ergenlikte kariyer gelişiminin önemli boyutlarıdır.
Çoğu ergen yüksek beklentilere sahiptir ancak bunlara nasıl ulaşacağını bilmemektedir.
Kariyer Gelişimi
Bilişsel Faktörler
Damon, ergenlerin ve beliren yetişkinlerin kariyer kararı verirken amaçları hakkında düşünmeyi de işin içine katmaları gerektiğini
savunmaktadır.
Kariyer Gelişimi
Kimlik Gelişimi
Kariyer gelişimi, ergenlikte kimlik gelişimi ile ilişkilidir. Kimlik sürecinde ileride olan ergenler
kariyer planlarını daha iyi bir şekilde ifade edebilirler.
Kariyer Gelişimi
Kimlik Gelişimi
Erikson’un kuramı ile uyumlu olarak mesleki kimlik genel kimlik gelişiminde anahtar bir rol
oynamaktadır.
Kariyer Gelişimi
Sosyal Bağlamlar
Ergenlerin kariyer gelişimini etkileyen en önemli sosyal bağlamlar, sosyoekonomik
statü, ebeveynler ve akranlar, okullar, cinsiyet ve etnisitedir.