Köprünün alacağı şekli gösteren foto montaj
Eski bir insanlık rüyası gerçekleşiyor.
boğaz
köprüsü
Allgemeine Bauzeitung'un 23.10.970 sayısından Bremen şehrindeki «Erdbaugerâte Schmidt + Koch» Firması Alman gazeteci-lerini tetkiklerde bulunmak üzere istanbul ve Kuzey Yunanistan gezisine davet etmiş-ti. Bu yerlerde görülecek olanlar Hochtief firmasının Boğaz köprüsü inşaatındaki şan-tiyesi ve Kuzey Yunanistan'daki bir baraj idi.
Avrupa ve Asyanın birbirleriyle bağlan-ması binlerce yıllık insanlığın rüyası idi.
Eski devirlerde az çok savaş düşünce-leriyle Boğaz üzerinde bir köprünün yapımı düşünülmüş ise de, bugün istanbul'daki tra-fik gelişmesi, Türk Hükümetini bu yönde bir projenin yapımını dikkate almaya zorlamış-tır.
1955'deki istatistiklere göre İstanbul'un nüfusunun 1970 de 1,9 milyon, 1980 de 2,15 milyona varacağı tahmin edilmişti. 2.15 milyon rakkamına 1965'de varıldığı görüldü ve 1980 de nüfusun 4 veya 5 milyona va-rılması bekleniyor.
Boğazın iki kıyısı arasındaki motorlu -vasıtalı trafikteki araç sayısı 1967'de, 1963'e göre % 72, 1960'a göre % 153 artmış, bu arada karşıya geçmek için araçların bekle-me süreleri ise, akıl almaz ölçüde büyü-müştür.
Trafiğin normal olduğu saatlerde, bir binek otosu 2 - 3 saat, bir kamyon 24 saat veya daha fazla olarak beklemek mecburi-yetinde idi ki karşıya geçebilsin!
Almanya, İngiltere, Fransa, Japonya ve Avrupa Bankasının işi finanse için garan-ti vermesinden sonra 26 Ocak, 1970'de Bo-ğaz üzerinde bir köprünün yapımı işinin mukavelesi imzalanmış ve imzadan bir ay sonra da temel çalışmalarına başlanmıştır.
îş, milletlerarası açılan bir ihaleden sonra, 134 milyon mark ile, bir
Alman-în-giliz konsorsiyumu olarak Hochtief AG, Es-sen ve Cleveland Bridge and Engineering Company Ltd. Darlington, Firmasına veril-miştir.
1560 m.'lik toplam uzunluğu ve 1074 m.lik açıklığı ile bu asma köprü, yapıldık-tan sonra Avrupa'da en uzun açıklık, dün-yada ise 4. büyük açıklıklı bir yapı olacak-tır.
Deniz rakımı ile köprünün alt kenarı arasındaki yükseklik 64 m.'dir. İleride böy-lece altından bütün gemilerin geçişi de
sağ-lanmıştır. I Hochtief firmasından Y. Mühendis
Ot-to Kotthaus şantiyede inşaat projesi ve iş hakkında izahat verdi.
Hochtief Firması, her iki uçta girişler-deki, başlangıçtan ana kolonlara kadar bü-tün kolonların betonlanması ve teçhizatlan-dırılması işini yüklenmiştir. Bu toplam iş hacminin % 20 sine tekabül ediyor.
«Biz halen kolon temelleri hafriyatm-dayız, bu arada büyük demir blokların (teç-hizat) yapımı içindeyiz. Yapı gayet tabiî depreme karşı dayanıklı olmak zorundadır. Deprem sahalarındaki 8° ye göre inşaat düşünülmüştür.
Temelde bazı zorluklarla karşılaştık. Kuzey tarafta deniz seviyesine göre —14 m. ve Güney tarafta —16.5 m. kazı öngö-rülmüştür. Ama halen gerçek olarak Ku-zey tarafta 17 m. kazı yaptık. Halen bu-rasının temizliği ile meşgulüz ki ilk be-tonlama işine başlıyabilelim. Güney taraf-ta ise 2 1 - 2 3 m. derinlikte kazı yaptık, ki daha önce bu durumu tesbit edememiştik. Sondaj ile ana toprak değil, siyah ince kum buluyoruz. Bu durumda her halde 24 metreye de ineceğiz. Böylece inşaat önce-ye göre biraz daha pahalıya çıkacaktır. Çünkü su içindeki kaplama duvar inşaatı çoğalmıştır. Tabiî bu arada zaman da an-cak yetişir.
Ayrıca, ayaklardaki demir bloklar yapımı işinde de zorlukla karşılaştık. Çün-kü hesapta (çizimde) kaya vardı. Fakat ka-yaların depremler dolayısiyle çeşitli yönler-de çatladıkları ve ayrık oldukları
görülü-yor. Şimdi biz, kayanın hangi derinlikte (u-zaklıkta) mukavim olacağını hesaplıyoruz. Acaba daha önceki hesabımız tutacak mı? Fakat öbür kıyıda böyle bir problemimiz ol-mayacak. Çünkü orada sağlam kaya mevcut. Öbür kıyıda 5 - 3 m. inerek sağlam kayayı bulacağımızı hesapladık.
Tabiî bu elde olmıyan şeyler süreyi de uzatıyor. Meselâ bu ayak probleminde 2 aydır fazladan uğraştık. Iş şimdi de kış do-layısiyle de zorlaşacak.
Her iki kolonda takriben 10.000 m3
beton her iki (ayak ucunda) da 20.000 m3
beton yapımı var. Beton hacmi projeye gö-re 10.000 ile 12.000 m3 daha fazlalaştı ki
biz kısa zaman içinde bunu başarmak zo-rundayız.
Ne kadar işçi çalışıyor sorumuza Kott-haus şu cevabı verdi :
Halen 240 kişiyiz. Bunlardan onbiri Alman mühendisi ve 2 de Türk mühendisi ki, hepsi daha önce Hochtief Firmasında çalışmışlardır.
Kotthaus devam ederek: Bayındırlık Bakanlığı Asya tarafındaki yolları tamamla-mak için çok mükemmel ve çabuk çalışı-yor. Avrupa tarafı yollan için ise halen iha-le safhasında. 1973 bizim köprüyü bitirme tarihimiz, çeşitli güçlüklere rağmen köprüyü zamanında bitireceğimizi umuyoruz.
K ö p r ü H a k k ı n d a B i l g i l e r :
Köprü alanı 52.000 m2
Toplam uzunluğu 1.560 m. Serbest orta açıklık 1.074 m. Gecis yüksekliği (gemiler için) 64 m. . K ö p r ü kuleleri (Pylon) 165 m.
(Pylon) ların (ana ayaklarının)
kazı derinliği — 16.5 m. Demirli beton takriben 5500 m3 Kablo 6.000 ton Çelik 16.500 ton Üst yapının eni 33.40 m. Her istikamette (3,5 m.lik) 3 gidiş yolu ve (2,5 m.lik) yaya ve bisiklet yolu
Taşıyıcı çelik halat kesiti (2190)-2050 cm2 Çelik halat çapı (60) - 58 cm. Köprü üstünde çelik gidiş yolu üzerine as-falt kaplama yapılacaktır.
