Ders 1- Farklılaştırılmış Öğretim ve Özellikleri

Ders 1- Farklılaştırılmış Öğretim ve Özellikleri

Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık

Not: Bu ders notunun hazırlanmasında aşağıda yer alan kaynaklardan yararlanılmıştır.

1. Bender, W.N. (2008). Differentiating instruction for students with learning disabilities. London, UK: Corwin Press.

2. Tomlinson, C.A. (2014). Öğrenci gereksinimlerine göre farklılaştırılmış eğitim.

(Çev.). İstanbul: REDHOUSE Eğitim Kitapları. (Öğrencilere ders materyali olarak

önerilmiştir.)

• Farklılaştırılmış öğretim genel eğitim sınıflarında farklı öğrenme gereksinimleri olan öğrencilerin gereksinimlerini karşılamak için öğretimin farklılaştırılmasıdır.

• Öğrenmede sıkıntı yaşayan tüm grupları, öğrencileri kapsar.

• Öğretmen bu farklılaştırmayı yaparken öğrencilerini

iyi tanımalı, onların öğrenme özelliklerini ve tercihlerini

dikkate almalıdır (Bender, 2008).

Öğretmen bu farklılaşmayı 1. İçerikte (Ne öğrenildiği), 2. Süreçte (Nasıl öğretildiği)

3. Üründe (Öğrenmenin nasıl değerlendirileceği) yapar.

Not: Bu üç alandaki farklılaştırma bilgileri size ilerleyen

bölümlerde verilecektir.

Farklılaştırılmış Sınıfların Özellikleri

Öğretmenin önemli bilgilere dikkat çekmeli, böylece öğrencilerinin gereksiz bilgilerle bellek yüklerini

artırmamalıdır. (Bunun için metinlerde koyulaştırma yapılabilir, anahtar sözcük kullanılabilir, metin sonu sorular kullanılabilir, özetleme becerilerinin öğretimi vb. yapılabilir)

Bireysel farklılıklar gözetilmelidir: Performans, ilgiler,

öğrenme hızı, kültürel ve dilsel farklılıklar vb. (Bender,

2008).

Öğretim değerlendirme üzerine kurulmalıdır.

Değerlendirme kapsamlı yapılmalıdır. Öğretim boyunca değerlendirme devam etmelidir.

Farklılaştırma içerikte, süreçte ve üründe yapılmalıdır.

Farklılaşma hazır bulunuş becerileri açısından yetersizlik gösteren öğrencileri tamamlayıcı, beceri düzeyleri ileri

düzeyde olanlar için zenginleştirici destek şeklinde olmalıdır

(Bender, 2008).

• Öğrenciler hem değerlendirme hem de planlama ve öğretim sürecine aktif olarak dahil edilmelidir.

• Gereksinimlere göre farklı gruplandırmalar yapılabilir, farklı yöntemler kullanılabilir. Materyalde ve sürede öğrenciye göre farklılaştırma yapılabilir.

• Ev ödevlerinde de farklılaşma yapılır (Thomlinson,

2014) .

Neden farklılaştırılmış öğretim?

• Geleneksel ders planı her öğretmen için benzerdir. Bu planların aşamaları derse yönlendirme, başlangıç

öğretimi, rehberli uygulama, bağımsız uygulamalar, değerlendirme ve alıştırmadan ibarettir.

• Geleneksel ders planında öğretim tüm öğrenciler için

aynıdır (Bender, 2008).

• Tüm öğrencilerin aynı öğretimsel düzeyde olduğu varsayılır.

• Tüm öğrenciler etkinliklerde tüm grup şeklinde çalışırlar.

• Tüm öğrencilerin aynı hızda ve aynı şekilde öğrendikleri varsayılır.

• Zorlanan öğrencilerin derse katılmaları mümkün olmaz. Derse katılmak için gerekli hazırlık becerilerine sahip olmayan

öğrenciler dersle meşgul olmazlar. Sıkılırlar. Ders dışı şeylerle

meşgul olurlar, problem davranış gösterirler. Benzer şekilde

daha ileride olan öğrenciler de başlangıç aşamasında konuyu

kavrayarak dersle meşgul olmayabilirler (Bender, 2008). .

Nasıl yapılabilir?

• Farklılaştırılmış öğretim derse yönlendirme, başlangıç öğretimi ya da rehberli uygulama aşamalarından

sonra yapılabilir. Bu aşamalardan herhangi birinden sonra öğretmen farklı gruplandırmalar yaparak

öğretimde farklılaştırma yapabilir.

• Öğretmen gruplandırma yaparken üç farklı grubun

üzerine çıkmamalıdır. Daha fazlasını yönetemeyebilir.

• Öğretmen derse yönlendirme aşamasında bazı öğrencilerin konuya ilişkin kavramlara sahip

olduklarını ve daha zorlayıcı bir derse gereksinimleri olduğunu fark edebilir. Bu durumda dersin başlangıç öğretimi öncesinde farklılaşma yapılabilir. Bu

düşüncesini doğrulamak için bir iki soru sorarak değerlendirme yaptıktan sonra bu öğrenciler için alternatif bir öğretimsel etkinlik oluşturabilir. Bu etkinlikler zenginleştirme etkinlikleri olarak

isimlendirilir. Bu şekilde onlara verilen görev daha

zorlayıcı olur.

• Dersin başlangıç öğretimi aşaması tamamlandıktan sonra da ikinci bir grup oluşturulabilir. Bu grup rehberli öğretim

aşamasına gereksinim duymayan gruptur. Bu gruba da farklılaştırılmış bir görev verilebilir.

• Öğretmen rehberli öğretim aşamasına geriye kalan öğrencilerle devam eder.

• Öğrencilerin dikkatlerinin etkinliğe yoğunlaşması için

gruplandırmada sınıfın fiziksel düzenlemesi de önemlidir

(Bender, 2008).

Farklılaştırma miktarı ne olmalı?

• Her ders için farklılaştırma miktarının çok olmasına gerek yoktur. Tüm sınıfla yapılan bir çok etkinliğe tüm öğrenciler

katılabilirler. Oyunlar, video yada bilgisayarla yapılan sunumlar, etkileşimli simülasyonlar, rol oynama vb. gibi sınıf etkinlikleri için ya farklılaştırma gerekmez ya da çok az gerekebilir.

• Farklılaştırılmış ders planı belirli günlerde bazı konular için planlanıp uygulanabilir. Haftanın iki ya da üç gününde bazı konular için belirli konularda farklılaştırma yapılabilir. Diğer zamanlarda ilgi çekici etkinlikler tüm sınıfla yürütülebilir

(Bender, 2008).

Planlamada Öneriler

• Grup sayısı gereksinime göre ayarlanır.

• Gruplandırma esnek olmalıdır.

• Gruplandırma mümkün olduğunca erken yapılmalıdır.

Homojen ya da heterojen şekilde yapılabilir.

• Mümkün olduğunca çeşitli etkinlikler hazırlanmalı ve uygulanmalı.

• Öğrenciler gruplar arasında geçiş yapmalıdır. Bu alıştırma da sağlar.

• Anlamlı öğrenme yaşantıları sağlanmalıdır (Bender, 2008).