YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE AĞAÇLARI, FINDIK VE AĞAÇLARI, FINDIK VE ZEYTİNDE GÖRÜLEN ZEYTİNDE GÖRÜLEN BAKTERİYEL VE VİRAL BAKTERİYEL VE VİRAL HASTALIKLAR HASTALIKLAR

(1)

YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE

AĞAÇLARI, FINDIK VE AĞAÇLARI, FINDIK VE

ZEYTİNDE GÖRÜLEN ZEYTİNDE GÖRÜLEN BAKTERİYEL VE VİRAL BAKTERİYEL VE VİRAL

HASTALIKLAR

(2)

• ^KAYNAKLAR^KAYNAKLAR

• 1. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, 2008. T.C. Tarım ve Köyişleri 1. Zirai Mücadele Teknik Talimatları, 2008. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.

Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.

• 2. Timmer, L.W, Garnsey, S.M. and Graham, J.H. 2000. Compendium 2. Timmer, L.W, Garnsey, S.M. and Graham, J.H. 2000. Compendium of Citrus Diseases, Second Edition. APS Press, 128 sayfa.

of Citrus Diseases, Second Edition. APS Press, 128 sayfa.

• 3. Desvignes, J.C., 1999. Virus diseases of fruit trees. Editions Centre 3. Desvignes, J.C., 1999. Virus diseases of fruit trees. Editions Centre Technique Interprofessionel des Fruits et Legumes, 202 sayfa.

Technique Interprofessionel des Fruits et Legumes, 202 sayfa.

• 4. Sutic, D.D., Ford, R.E. and Tosic, M.T. 1999. Handbook of Plant 4. Sutic, D.D., Ford, R.E. and Tosic, M.T. 1999. Handbook of Plant Virus Diseases. CRC Press, 584 sayfa.

Virus Diseases. CRC Press, 584 sayfa.

• 5. Brunt, A.A., Crabtree, K., Dalwitzitz, M.J., Gibbs, A.J. And Watson, 5. Brunt, A.A., Crabtree, K., Dalwitzitz, M.J., Gibbs, A.J. And Watson, L., 1996. Viruses of Plants. CAB International, 1484 sayfa, UK.

L., 1996. Viruses of Plants. CAB International, 1484 sayfa, UK.

• 6. Pearson, R.C. and Goheen, A.C. 1998. Compendium of Grape 6. Pearson, R.C. and Goheen, A.C. 1998. Compendium of Grape Diseases. APS Press, 121 sayfa.

Diseases. APS Press, 121 sayfa.

(3)

• 7. Ogawa, J. M., Zehr, E.I., Bird, G.W., Ritchie, D.F., 7. Ogawa, J. M., Zehr, E.I., Bird, G.W., Ritchie, D.F., Uriu, K. and Uyemoto, J.K. 1995. Compendium of Uriu, K. and Uyemoto, J.K. 1995. Compendium of

Stone Fruit Diseases. APS Press, 128 sayfa.

• 8. Jones, A.L. and Aldwinckle, H.S., 1990. 8. Jones, A.L. and Aldwinckle, H.S., 1990.

Compendium of Apple and Pear Diseases, APS Pres, Compendium of Apple and Pear Diseases, APS Pres,

125 sayfa.

• 9. Smith, I.M., Dunez, J., Phillips, D.H., Lelliott, R.A. 9. Smith, I.M., Dunez, J., Phillips, D.H., Lelliott, R.A.

and Archer, S.A., 1988. European Handbook of Plant and Archer, S.A., 1988. European Handbook of Plant Diseases. Blackwell Scientific Publications, 583 sayfa.

Diseases. Blackwell Scientific Publications, 583 sayfa.

• 10. Nemeth, M., 1986. Virus, Mycoplasma and 10. Nemeth, M., 1986. Virus, Mycoplasma and Rickettsia Diseases of Fruit Trees. Martinus Rickettsia Diseases of Fruit Trees. Martinus

Nijhoff/Dr. W. Junk Publishers, 841 sayfa.

(4)

KÖK URU (TAÇ GALİ, KÖK KANSERİ) KÖK URU (TAÇ GALİ, KÖK KANSERİ)

HASTALIĞI HASTALIĞI

Kök uru (taç gali, kök kanseri) 200’den Kök uru (taç gali, kök kanseri) 200’den

fazla dikotiledon (geniş yapraklı) otsu ve fazla dikotiledon (geniş yapraklı) otsu ve

odunsu bitki türünü etkileyen yaygın ve odunsu bitki türünü etkileyen yaygın ve

önemli bir bakteriyel hastalıktır. Ancak, önemli bir bakteriyel hastalıktır. Ancak,

doğada çoğunlukla şeftali ve kiraz gibi doğada çoğunlukla şeftali ve kiraz gibi

sert (taş) çekirdekli, elma, armut gibi sert (taş) çekirdekli, elma, armut gibi

yumuşak çekirdekli meyve ağaçları ile yumuşak çekirdekli meyve ağaçları ile

böğürtlen ve güllerde görülmektedir.

(5)

Fidanlıklarda hastalıklı Fidanlıklarda hastalıklı fidanların sökülmesi ile önemli fidanların sökülmesi ile önemli

ekonomik kayıplar ortaya çıkar.

Hastalık sakallı kök olarak da Hastalık sakallı kök olarak da adlandırılmaktadır. Sakallı kök adlandırılmaktadır. Sakallı kök

esas olarak elmalarda esas olarak elmalarda

görülmesine rağmen sık görülmesine rağmen sık

olmamakla birlikte sert olmamakla birlikte sert

çekirdekliler de görülebilmektedir.

(6)

• ^Etmen ^Etmen

Taç galinin etmeni

Agrobacterium

Agrobacterium tumefaciens tumefaciens , _, sakallı kök hastalığının etmeni de sakallı kök hastalığının etmeni de

Agrobacterium

Agrobacterium rhizogenes rhizogenes adlı bakterilerdir. Bu bakteriler gram bakterilerdir. Bu bakteriler gram

negatif, aerobik, peritrik kamçılarıyla negatif, aerobik, peritrik kamçılarıyla

hareketli, 0.6-1-1.5-3 µm hareketli, 0.6-1-1.5-3 µm

boyutlarında çubuk şekillidirler.

(7)

A. A. tumefaciens tumefaciens ’in gal oluşturma ’in gal oluşturma yeteneği tümör teşvik eden (Ti) yeteneği tümör teşvik eden (Ti)

plazmidi üzerindeki genlerle plazmidi üzerindeki genlerle

ilişkilidir. Bakteri hücreyi enfekte ilişkilidir. Bakteri hücreyi enfekte

ettiğinde Ti plazmidinin bir parçası ettiğinde Ti plazmidinin bir parçası

(T-DNA) hücre kromozomu ile (T-DNA) hücre kromozomu ile

birleşir. Konukçu hücre bol miktarda birleşir. Konukçu hücre bol miktarda

hormon salgılar, hücre hızlı ve hormon salgılar, hücre hızlı ve

kontrolsüz olarak gelişir ve sonuçta kontrolsüz olarak gelişir ve sonuçta

gal oluşur.

(8)

• ^Belirtiler ^Belirtiler

Galler köklerde, kök Galler köklerde, kök boğazında ve bazen da toprak boğazında ve bazen da toprak

üstü aksamda görülmektedir.

Kökler kalınlaştıkça ve kök Kökler kalınlaştıkça ve kök

boğazına yaklaştıkça hastalığın boğazına yaklaştıkça hastalığın

bulunma oranı artar. Gallerin bulunma oranı artar. Gallerin

büyüklüğü mikroskobik büyüklüğü mikroskobik

boyutlardan 10 cm çapa kadar boyutlardan 10 cm çapa kadar

değişmektedir.

(9)

Galler organize olmayan iletim Galler organize olmayan iletim

demeti ve parankima demeti ve parankima

dokularından ibarettir.

Başlangıçta galler beyaz renkli, Başlangıçta galler beyaz renkli,

yumuşak, büyücek şişkinlikler yumuşak, büyücek şişkinlikler

şeklindedir, sonradan bunlar şeklindedir, sonradan bunlar

sarımsı kahverengiden sarımsı kahverengiden

kahverengiye kadar değişen kahverengiye kadar değişen

renkler alırlar.

(10)

Yeni galler genellikle önceki yıl Yeni galler genellikle önceki yıl

oluşan gallerin yakınında oluşur.

Galler yara dokusunda oluşur. Galler Galler yara dokusunda oluşur. Galler

küçükken normal kallus dokusu ile küçükken normal kallus dokusu ile

karıştırılabilir. Depolama ve karıştırılabilir. Depolama ve

fidanlıkların seçim zamanında latent fidanlıkların seçim zamanında latent

enfeksiyonlar dikkati çekmez, fakat enfeksiyonlar dikkati çekmez, fakat

dikimden sonra bu enfeksiyonlar dikimden sonra bu enfeksiyonlar

aktif hale geçerler ve sonuçta gal aktif hale geçerler ve sonuçta gal

oluşur.

(11)

Fidanlıklarda ağır enfekteli (çok gal Fidanlıklarda ağır enfekteli (çok gal bulunan) bitkiler cüceleşebilir, kuruyabilir bulunan) bitkiler cüceleşebilir, kuruyabilir

veya klorotik yaprak gelişmesi veya klorotik yaprak gelişmesi gösterebilirler. Yaşlı ağaçlar ise az ve gösterebilirler. Yaşlı ağaçlar ise az ve

kalitesiz meyve verirler. Bununla birlikte kalitesiz meyve verirler. Bununla birlikte

taç gali olgun bahçelerde yıllarca fark taç gali olgun bahçelerde yıllarca fark

edilmeden bulunabilir ve bunlar ancak edilmeden bulunabilir ve bunlar ancak

köklerine bakıldığında görülebilirler.

Dünyada ve ülkemizde yaygın olarak Dünyada ve ülkemizde yaygın olarak bulunmaktadır.

bulunmaktadır.

(12)

• ^Hastalık ^Hastalık ^Döngüsü ^Döngüsü ^ve ^ve

Epidemiyolojisi Epidemiyolojisi

Agrobacterium

Agrobacterium spp. genellikle spp. genellikle topraktan izole edilir. Bakteriler kök topraktan izole edilir. Bakteriler kök

yüzeyinde veya toprakta latent yüzeyinde veya toprakta latent

olarak da bulunabilirler. Bakteri olarak da bulunabilirler. Bakteri

bitkiyi yaralardan enfekte bitkiyi yaralardan enfekte

edebilmektedir. Bakteri yaralı edebilmektedir. Bakteri yaralı

konukçu hücresine tutunur ve T- konukçu hücresine tutunur ve T-

DNA’sını hücreye nakleder.

(13)

Nemli, alkali ve kötü drene Nemli, alkali ve kötü drene

edilmiş topraklar, nematod zararı edilmiş topraklar, nematod zararı

enfeksiyonu teşvik eder.

Sıcaklıklar 20

⁰⁰

C’nin üzerine C’nin üzerine çıktığında enfeksiyondan 2-4 çıktığında enfeksiyondan 2-4

hafta sonra ilk galler görülmeye hafta sonra ilk galler görülmeye

başlar. Düşük sıcaklıklarda başlar. Düşük sıcaklıklarda

enfeksiyon ve hastalık gelişimi enfeksiyon ve hastalık gelişimi

gecikir.

(14)

• ^Mücadele^Mücadele

• Kültürel ÖnlemlerKültürel Önlemler

– – Ağır ve su tutma kapasitesi yüksek olan Ağır ve su tutma kapasitesi yüksek olan topraklarda fidanlık ve meyve bahçesi topraklarda fidanlık ve meyve bahçesi tesisinden kaçınılmalı, eğer tesis kurulmuşsa tesisinden kaçınılmalı, eğer tesis kurulmuşsa

drenaj kanalları açılmalıdır.

– – Fidanlık kurarken önce fidanlık toprağının bu Fidanlık kurarken önce fidanlık toprağının bu bakteriyle bulaşık olup olmadığı kontrol bakteriyle bulaşık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bunun için ilkbaharda iyi işlenmiş edilmelidir. Bunun için ilkbaharda iyi işlenmiş toprağa 1-2 yaşında, kökleri traş edilmiş ve toprağa 1-2 yaşında, kökleri traş edilmiş ve temiz şeftali çöğürleri 1-3 m aralıklarla dikilir.

temiz şeftali çöğürleri 1-3 m aralıklarla dikilir.

Sonbaharda çöğürler sökülerek köklerde ur Sonbaharda çöğürler sökülerek köklerde ur olup olmadığı kontrol edilir. Çöğürler bulaşık olup olmadığı kontrol edilir. Çöğürler bulaşık

çıkarsa, bu toprakta fidancılık yapılmamalıdır.

(15)

-

^Üretimde^Üretimde ^patojene^patojene ^dayanıklı^dayanıklı ^anaçlar^anaçlar

seçilmelidir. S-37 şeftali anacı, bazı Malling seçilmelidir. S-37 şeftali anacı, bazı Malling

elma anaçları ve Japon kaysısı (

elma anaçları ve Japon kaysısı (Prunus Prunus mumemume) patojene dayanıklıdır. ) patojene dayanıklıdır. Ancak Ancak üretimde yaygın kullanılan M-7, M-9 ve üretimde yaygın kullanılan M-7, M-9 ve

M-26 isimli bodur elma anaçları ise M-26 isimli bodur elma anaçları ise

hastalığa çok duyarlıdır.

- Hastalık belirtilerini taşımayan, kök ve gövde - Hastalık belirtilerini taşımayan, kök ve gövde üzerinde aşırı büyüme ve genişleme gibi üzerinde aşırı büyüme ve genişleme gibi

şüpheli belirtiler bulunmayan, sertifikalı şüpheli belirtiler bulunmayan, sertifikalı

çoğaltım materyalleri kullanılmalıdır.

– – Tesis edilen bahçelerde hastalıklı bitkiler Tesis edilen bahçelerde hastalıklı bitkiler sökülerek imha edilmelidir.

sökülerek imha edilmelidir.

(16)

Sökülen ağaçların çukur çevresine 40 cm derinlik Sökülen ağaçların çukur çevresine 40 cm derinlik

ve 20 cm genişliğinde tecrit çukuru açılarak ve 20 cm genişliğinde tecrit çukuru açılarak

içerisi sönmemiş kireçle doldurulmalıdır.

– – Urların henüz az ve küçük olduğu bitkilerin kök Urların henüz az ve küçük olduğu bitkilerin kök boğazları açılarak ur dokuları çıkarılmalı ve boğazları açılarak ur dokuları çıkarılmalı ve yara yerlerine %5’lik bakır sülfat eriyiği yara yerlerine %5’lik bakır sülfat eriyiği

sürülmelidir.

– – Hastalığın görüldüğü yerlerde en az 5 yıl Hastalığın görüldüğü yerlerde en az 5 yıl süreyle yeni bahçe tesis edilmemelidir. Mısır, süreyle yeni bahçe tesis edilmemelidir. Mısır, buğdaygiller, soğanlı bitkiler, yonca ve buğdaygiller, soğanlı bitkiler, yonca ve kuşkonmaz gibi bitkilerle 5 yıllık ekim nöbeti kuşkonmaz gibi bitkilerle 5 yıllık ekim nöbeti

uygulanmalıdır.

– – Bakım işlemleri sırasında bitkileri yaralamaktan Bakım işlemleri sırasında bitkileri yaralamaktan kaçınılmalıdır.

kaçınılmalıdır.

– – Toprak altı zararlıları ile mücadele edilmelidir.Toprak altı zararlıları ile mücadele edilmelidir.

(17)

• Biyolojik Mücadele Biyolojik Mücadele

Kök kanserine karşı kiraz ve Kök kanserine karşı kiraz ve şeftalide,

şeftalide, Agrobacterium radiobacter Agrobacterium radiobacter strain K1026 adlı bakteri biyolojik strain K1026 adlı bakteri biyolojik

mücadele ajanı olarak

kullanılmaktadır. Bu biyolojik kullanılmaktadır. Bu biyolojik

preparat ekim veya dikimden önce preparat ekim veya dikimden önce

tohum, çöğür ve fidanlara tohum, çöğür ve fidanlara

uygulanabilmektedir. Koruyucu uygulanabilmektedir. Koruyucu

özelliğe sahiptir.

(18)

• Kimyasal Mücadele Kimyasal Mücadele

Meyve ağaçlarında kök kanserine Meyve ağaçlarında kök kanserine

karşı ilaçlı mücadele temmuz ve karşı ilaçlı mücadele temmuz ve

ağustos aylarında yapılır. Meyve ağustos aylarında yapılır. Meyve

ağaçlarındaki kök kanserine karşı, ağaçlarındaki kök kanserine karşı,

yazın birer hafta ara ile iki yazın birer hafta ara ile iki

operasyonla tümörler dezenfekte operasyonla tümörler dezenfekte

edilmiş bıçakla iyice temizlenerek yara edilmiş bıçakla iyice temizlenerek yara

yerine %5 oranında göztaşı eriyiği ve yerine %5 oranında göztaşı eriyiği ve

kuruduktan sonra da bitkisel katran kuruduktan sonra da bitkisel katran

fırça ile sürülür. Ağaçların kök ve kök fırça ile sürülür. Ağaçların kök ve kök

boğazı tekrar toprakla kapatılır.

(19)

YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİLERDE ATEŞ YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİLERDE ATEŞ

YANIKLIĞI HASTALIĞI YANIKLIĞI HASTALIĞI

•

^Etmen^Etmen

Hastalığın etmeni

Hastalığın etmeni Erwinia amylovoraErwinia amylovora adında

adında 1.1-1.6 x 0.6-0.9 μm boyutlarında, 1.1-1.6 x 0.6-0.9 μm boyutlarında, gram negatif, uçları yuvarlak çubuk şeklinde, gram negatif, uçları yuvarlak çubuk şeklinde,

peritrik kamçılarıyla hareketli bir bakteridir.

(20)

•

^Belirtiler^Belirtiler

Ateş yanıklığının belirtileri tüm Ateş yanıklığının belirtileri tüm yumuşak çekirdeklilerde (elma, armut, yumuşak çekirdeklilerde (elma, armut,

ayva, yenidünya, alıç, üvez vb.) ayva, yenidünya, alıç, üvez vb.)

birbirine benzer ve çok tipiktir. Dal ve birbirine benzer ve çok tipiktir. Dal ve

yaprakların kahverengi görüntüsü ile yaprakların kahverengi görüntüsü ile

yaprakların adeta ateşte yanmış gibi yaprakların adeta ateşte yanmış gibi

görünüm alması hastalığa ateş yanıklığı görünüm alması hastalığa ateş yanıklığı

isminin verilmesine sebep olan en tipik isminin verilmesine sebep olan en tipik

belirtilerdir.

(21)

Hastalıklı dallar üzerinde kahverengi Hastalıklı dallar üzerinde kahverengi

veya siyah yapraklar, bakteriyel veya siyah yapraklar, bakteriyel

sızıntı ve sürgünlerin çobandeğneği sızıntı ve sürgünlerin çobandeğneği

formunu alması hastalığın tipik formunu alması hastalığın tipik

belirtileridir. Ağacın etkilendiği belirtileridir. Ağacın etkilendiği

kısmına göre

kısmına göre çiçek yanıklığı, çiçek yanıklığı, sürgün-dal yanıklığı, yaprak sürgün-dal yanıklığı, yaprak

yanıklığı, meyve yanıklığı, ana yanıklığı, meyve yanıklığı, ana dal dal ve ve gövde yanıklığı, kök gövde yanıklığı, kök

boğazı

boğazı veya veya anaç anaç yanıklığı yanıklığı görülür.

görülür.

(22)

• Elma ve armutlarda ilk belirtiler ilkbahar başlarında genellikle ılık ve nemli havalarda görülür. Çiçekler suda haşlanmış gibi görülür, sonra solar, büzüşür ve kahverengi, siyah bir renk alır. Çiçekler genellikle düşmeden dala bağlı olarak kalırlar. Çiçek sapları da suda haşlanmış gibi görülür, koyu yeşil renge döner ve sonunda kahverengi, siyah bir renk alır. Yapraklar solar, büzüşür ve tüm meyve dalı ve genç- sulu sürgünler elmalarda kahverengileşir, armutlarda ise siyahlaşır, tipik çoban değneği formunu alırlar.

(23)

Sürgünler Hastalık ilerledikçe tüm

sürgün, ana dallar ve gövdeye kadar

yayılabilir ve sonuçta tüm ağacı

kurutabilir. Olgunlaşmamış

meyvelerin (daha az sıklıkta da

olgun meyveler) enfekteli kısımları

yağlımsı veya suda haşlanmış gibi

görünür, kahverengileşir, siyahlaşır,

mumyamsı bir görünüm alır. Meyveler

de düşmeden ağaca asılı olarak

kalırlar.

(24)

Hastalıklı

Hastalıklı dalların kabuklarıdalların kabukları soyulduğunda soyulduğunda odun dokusunda kırmızımsı kahverengi odun dokusunda kırmızımsı kahverengi çizgiler göze çarpar. Sürgün, dal ve hatta çizgiler göze çarpar. Sürgün, dal ve hatta gövde kabuk dokularında hafif çökük, gövde kabuk dokularında hafif çökük, kahverengiden siyaha kadar değişen kahverengiden siyaha kadar değişen renklerde kanserler gelişir. Bu kanserler renklerde kanserler gelişir. Bu kanserler yüzünden dallar ve hatta ağaç ölebilir.

yüzünden dallar ve hatta ağaç ölebilir.

Kanserler hafif çökük ve çevresi kabuk Kanserler hafif çökük ve çevresi kabuk dokusundaki düzensiz çatlaklarla çevrilidir.

dokusundaki düzensiz çatlaklarla çevrilidir.

Kanserli dokuların iç kısımları çoğunlukla Kanserli dokuların iç kısımları çoğunlukla suda haşlanmış gibi görünümlü ve kırmızımsı suda haşlanmış gibi görünümlü ve kırmızımsı

kahverengi veya kahverengindedir.

(25)

Ilık ve nemli koşullarda Ilık ve nemli koşullarda enfekteli sürgün, çiçek sapı, enfekteli sürgün, çiçek sapı,

kanserli kabuk dokusu, enfekteli kanserli kabuk dokusu, enfekteli

meyve ve çiçeklerden beyazımsı, meyve ve çiçeklerden beyazımsı,

yapışkan bir bakteriyel akıntı yapışkan bir bakteriyel akıntı

görülebilir.

(26)

•

^Hastalık^Hastalık ^Döngüsü^Döngüsü ^ve^ve

Epidemiyolojisi Epidemiyolojisi

Etmen bakteri, enfekteli bitkilerde kışı Etmen bakteri, enfekteli bitkilerde kışı geçirir. Kanserler ilkbaharda çiçek geçirir. Kanserler ilkbaharda çiçek

enfeksiyonu için en önemli primer enfeksiyonu için en önemli primer

inokulum kaynağıdır. Bakteri bitkiye inokulum kaynağıdır. Bakteri bitkiye

böcek veya yağmur sıçratması yoluyla böcek veya yağmur sıçratması yoluyla

çiçeklerden, doğal açıklıklardan (stoma, çiçeklerden, doğal açıklıklardan (stoma,

lentisel, hidatod) veya yaralardan girer.

Etmenin daha uzak mesafelere de kuşlar Etmenin daha uzak mesafelere de kuşlar

vasıtasıyla dağıldığı düşünülmektedir.

(27)

Yine latent olarak enfekteli veya Yine latent olarak enfekteli veya

gözden kaçmış kanserli bitkiler gözden kaçmış kanserli bitkiler

vasıtasıyla da uzak mesafelere vasıtasıyla da uzak mesafelere

dağılma söz konusu olabilmektedir.

Dünyada ilk kez ABD’de görülen Dünyada ilk kez ABD’de görülen

hastalık günümüzde hemen hemen hastalık günümüzde hemen hemen

bütün dünyada ve ülkemizde bütün dünyada ve ülkemizde

bulunmaktadır. Etmen EPPO A2 bulunmaktadır. Etmen EPPO A2

listesine dahil bir karantina listesine dahil bir karantina

patojenidir.

(28)

• ^Mücadele ^Mücadele

Mücadelede sanitasyon, budama, Mücadelede sanitasyon, budama, eradikasyon, gübreleme ile dayanıklı eradikasyon, gübreleme ile dayanıklı

veya tolerant çeşitlerin kullanımı ile veya tolerant çeşitlerin kullanımı ile

kombine edilmiş kimyasal mücadeleyi kombine edilmiş kimyasal mücadeleyi

içeren entegre mücadele programı içeren entegre mücadele programı

önerilir. Hastalığın etkin ve ekonomik önerilir. Hastalığın etkin ve ekonomik

mücadelesi için iklim verilerine bağlı mücadelesi için iklim verilerine bağlı

uyarı sistemleri de geliştirilmiştir.

(29)

• Kültürel Önlemler Kültürel Önlemler

- Hastalıkla bulaşık alanlardaki - Hastalıkla bulaşık alanlardaki

konukçu bitkilerden kesinlikle konukçu bitkilerden kesinlikle

üretim materyali (fidan, çelik, aşı üretim materyali (fidan, çelik, aşı

gözü, aşı kalemi, anaç vs.) gözü, aşı kalemi, anaç vs.)

alınmamalıdır.

- Özellikle hastalıkla bulaşık illerde - Özellikle hastalıkla bulaşık illerde

bulunan resmi ve özel fidanlıklar bulunan resmi ve özel fidanlıklar

ve anaçlıklar sürekli denetlenerek ve anaçlıklar sürekli denetlenerek

hastalık saptandığı takdirde hastalık saptandığı takdirde

yakılarak imha edilmelidir.

(30)

- -

Büyük dallar kesildiğinde Büyük dallar kesildiğinde budama yerlerine %10' luk budama yerlerine %10' luk

NaOCl (Sodyum hipoklorit, NaOCl (Sodyum hipoklorit,

çamaşır suyu) sürülmeli ve aşı çamaşır suyu) sürülmeli ve aşı

macunu ile kapatılmalıdır.

Budamada kullanılan bıçak, Budamada kullanılan bıçak,

testere, makas vs. %3’lük lizol testere, makas vs. %3’lük lizol

eriyiği veya %10’luk sodyum eriyiği veya %10’luk sodyum

hipoklorid çözeltisine daldırılarak hipoklorid çözeltisine daldırılarak

dezenfekte edilmelidir.

(31)

- - Vegetasyon devresinde ağaçlar devamlı Vegetasyon devresinde ağaçlar devamlı kontrol altında tutulmalı, hastalıklı çiçek kontrol altında tutulmalı, hastalıklı çiçek demeti, sürgün ve dallar enfeksiyon demeti, sürgün ve dallar enfeksiyon noktasının en az 30-40 cm altından noktasının en az 30-40 cm altından kesilip çıkarılmalıdır. Bu işlemlerde kesilip çıkarılmalıdır. Bu işlemlerde kullanılan aletler her seferinde daha önce kullanılan aletler her seferinde daha önce belirtilen dezenfektanlardan birine belirtilen dezenfektanlardan birine batırılarak budama işlemleri batırılarak budama işlemleri

sürdürülmelidir.

- Bahçede dengeli gübreleme yapılmalı, - Bahçede dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı vejetatif gelişmeyi sağlayan aşırı vejetatif gelişmeyi sağlayan

gübrelemelerden kaçınılmalı, ayrıca gübrelemelerden kaçınılmalı, ayrıca

bahçe toprağının pH’sı 5.5-6.5 bahçe toprağının pH’sı 5.5-6.5

seviyelerinde tutulmalıdır.

(32)

Yağmurlama sulama uygulanmamalı, Yağmurlama sulama uygulanmamalı,

mümkün olduğu taktirde damlama mümkün olduğu taktirde damlama

sulama tercih edilmelidir.

- Hastalığın yayılmasında önemli olan - Hastalığın yayılmasında önemli olan

ateş dikeni, dağ muşmulası, akdiken, ateş dikeni, dağ muşmulası, akdiken,

üvez gibi orman ve süs ağaçlarında üvez gibi orman ve süs ağaçlarında

enfeksiyon varsa, mutlaka sökülerek enfeksiyon varsa, mutlaka sökülerek

yakılmalıdır.

- Hastalıklı bahçelerde arı kovanları - Hastalıklı bahçelerde arı kovanları

mevcutsa kaldırılmalıdır.

(33)

--

(34)

- - Birçok böcek türünün etmenin vektörü Birçok böcek türünün etmenin vektörü olması nedeniyle, zararlılarla (özellikle

olması nedeniyle, zararlılarla (özellikle Psylla Psylla pyricola, Lygus lineolaris)

pyricola, Lygus lineolaris) mutlaka mücadele mutlaka mücadele edilmelidir. Ayrıca hastalıkla bulaşık edilmelidir. Ayrıca hastalıkla bulaşık alanlarda hastalığın yayılmasında rol alanlarda hastalığın yayılmasında rol

oynayan arı otlatmalarından kaçınılmalıdır.

- Hastalığa karşı dayanıklı çeşit ve anaçlar - Hastalığa karşı dayanıklı çeşit ve anaçlar

seçilmelidir. Ülkemizde genelde yaygın olan seçilmelidir. Ülkemizde genelde yaygın olan armut çeşitleri hastalığa karşı duyarlıdır.

armut çeşitleri hastalığa karşı duyarlıdır.

Elmalardan en çok duyarlı olanlar Jonathan, Elmalardan en çok duyarlı olanlar Jonathan, Rhode Island Greening, Yellow Transparent, Rhode Island Greening, Yellow Transparent, Idared, Rome Beauty, klon anaçlarından ise Idared, Rome Beauty, klon anaçlarından ise

M.9, M.26 ve M.27’dir.

(35)

Kimyasal Mücadele

Ağaçların durgun olduğu dönemde budamadan sonra %2'lik bordo bulamacı uygulanmalıdır. Daha sonra çiçeklenme başlangıcından itibaren (beyaz rozet) 7-8 gün aralıklarla en az 3 ilaçlama yapılmalıdır.

Çiçeklenme ve hızlı sürgün gelişiminin olduğu devrede ağaçlarda yaralanmalara neden olabilecek fırtına ve dolu sonrası mümkünse 24 saat içinde ilaçlama yapılmalıdır. Bahçe devamlı kontrol altında tutulmalı, şiddetli sürgün ve dal enfeksiyonları görüldüğünde hastalıklı kısımlar kesilip çıkarılmalı ve ilaçlamalara devam edilmelidir.

(36)

•

Kullanılacak ilaçlar ve dozlarıKullanılacak ilaçlar ve dozları

Etkili Madde Formülasyonu Dozu Etkili Madde Formülasyonu Dozu

(Preparat) (Preparat)

Bakır sülfat %98 + Sönmemiş kireç 2 kg Bakır sülfat %98 + Sönmemiş kireç 2 kg

+ 1 kg/100 l su + 1 kg/100 l su

Bakır oksiklorür %37.5 + Maneb %20 WP Bakır oksiklorür %37.5 + Maneb %20 WP

400 g/100 l su 400 g/100 l su

Fosetyl Al WP 400 g/100 l su Fosetyl Al WP 400 g/100 l su

•

NOT: Bordo bulamacı ağaçların durgun NOT: Bordo bulamacı ağaçların durgun olduğu dönemde uygulanır.

olduğu dönemde uygulanır.

(37)

Vegetasyon döneminde yapılacak Vegetasyon döneminde yapılacak bakır uygulamalarında fitotoksisite göz bakır uygulamalarında fitotoksisite göz

önünde bulundurulmalı ve aşırı nemli önünde bulundurulmalı ve aşırı nemli

havalarda veya bitki üzerinde ıslaklık söz havalarda veya bitki üzerinde ıslaklık söz

konusu ise ilaçlama yapılmamalıdır. Her konusu ise ilaçlama yapılmamalıdır. Her

ilaçlama öncesi ağaçlar üzerindeki ilaçlama öncesi ağaçlar üzerindeki

enfekteli kısımlar kesilerek enfekteli kısımlar kesilerek uzaklaştırılmalıdır. Enfeksiyonların uzaklaştırılmalıdır. Enfeksiyonların

oluşumunda rol oynayan böcek ve oluşumunda rol oynayan böcek ve

kırmızı örümceklere karşı da mücadele kırmızı örümceklere karşı da mücadele

YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE YUMUŞAK ÇEKİRDEKLİ MEYVE AĞAÇLARI, FINDIK VE AĞAÇLARI, FINDIK VE ZEYTİNDE GÖRÜLEN ZEYTİNDE GÖRÜLEN BAKTERİYEL VE VİRAL BAKTERİYEL VE VİRAL HASTALIKLAR HASTALIKLAR