10. Hidrolik Alıkonma Zamanı (T
R) :
a. Göldeki bütün suyun göl çıkışından geçmesi için gerekli olan zaman.
b. Gölün dolması için gereken zaman
c. Tüm göl suyunun değişmesi için gereken zaman olarak tanımlanır.
Uzun bir alıkonma zamanı plankton gelişimini ve verimliliğin artmasını sağlar. Bu parametre besin dinamiği hesaplanması veya göl kirliliği çalışmalarında önemlidir.
TR=
Q
T
R= V Örneğin V=155 km3 Q=5 km3/gün ise
T
R=
5
155 = 31 gündür
V = Gölün Hacmi Q = Boşaltım
11. Besin Tuzu Alıkonma Zamanı:
Besin tuzunun bulunma zamanı hidrolik alıkonma
zamanından farklıdır. Besin tuzunun bulunma zamanı çözünürlüğünün ve biyolojik ve kimyasal yollarının aktivitesinin bir sonucudur.
12. Deniz Seviyesinden Nispi Yükseklik :
Kriptodepresyon
A) Göl Yüzeyi : Göllerin çoğunun yüzeyi deniz seviyesinden yüksekte bulunur.
B) Kriptodepresyon : Bazı göllerin en derin kısmı deniz seviyesinin altına düşebilir. Bir göl havzasının deniz
seviyesinin altına düşen kısmına KRİPTODEPRESYON denir.
C) Kapalı Göller : Kapalı göller çıkışı olmayan havzaları işgal ederler. Bu tip göllerde göle yüzey suları girer, fakat gölden su çıkışı yoktur. Genellikle 2 tipte olurlar
A. Deniz Seviyesinin Altında bulunan Kapalı Göller : Deniz seviyesinin altında bulunan göl havzası kapalıdır ve denize
boşaltımı yoktur. Örneğin : Ölü denizin yüzeyi deniz seviyesinin 392m. altındadır.
Ölü Deniz
Ölü Deniz gerçekten tuzlu bir göldür. Deniz seviyesinin 400m.
Altındadır. Toplam tuz
konsantrasyonu okyanus suyundan 10 kat daha fazladır.
Ölü Deniz sadece tuz
konsantrasyonu bakımından değil tuz kompozisyonu bakımından da benzersizdir.
B. Deniz Seviyesinin Üstünde bulunan Kapalı Göller: Deniz seviyesinden yüksekte olan göllerin bir çoğu kapalı göldür.
Kurak havzalardaki pek çok göl kapalıdır. Kapalı göller genellikle tuzludur. Çünkü bu tip göllerde çözüneni olan sular göle girer fakat buharlaşma ile su kaybından sonra çözünen gölde kalır, buda gölün tuzluluğunu arttırır.
GÖLÜN DİP YAPISI
Gölün dibini oluşturan materyal çeşitli kaynaklardan geldiği için her gölün kendine öz bir dip yapısı mevcuttur.
4 esas faktör göl dibinin yapısını etkiler:
1. YAŞ : Genç göllerin dibi taşlı veya kumludur.Organik materyal azdır. Göl yaşlandıkça sediment birikimi
artar.
2. BÜYÜKLÜK : Bir gölün alanı büyüdükçe daha fazla dalga olayına maruz kalır ve kıyıdaki erozyonda daha fazla olur. Erozyon materyali dip sedimanını oluşturur. Bundan başka yüzeyin altındaki akıntılar büyük ve derin göllerde, küçüklere göre daha büyük bir alana etki eder. Bu akıntılar sedimanların
bozulmasına yardımcı olur.
3. ENLEM VE İKLİM : Enlem ve iklim bir gölde diğer faktörlerle birlikte kompleks bir etkiye sahiptir.
Örneğin: Mevsimsel sıcaklığın değişmesi ve gün
uzunluğu enlemle ilgilidir. Aşağı enlemlerdeki göller uzun büyüme mevsimine sahip olup, kimyasal
yönden zengin ve diplerinde organik madde miktarı çoktur. Ancak aynı dip şartları yüksek enlemlerde de bulunabilir. Buralarda genellikle kısa büyüme
mevsiminde çabuk büyümeye adapte olmuş bir çok
tür gelişmiştir.
4. TOPRAK VE SU ALTI TABAKA OLUŞUMU : Bir gölün dibini oluşturan materyalin kaynakları şu şekilde sıralanabilir.
a) Ölen ve dibe çöken planktonik organizmalar
b) Litoral bölgedeki hayvansal ve bitkisel artıklar
c) Rüzgarların karadan getirdiği organik ve inorganik materyal
d) Göle giren akıntıların, sel sularının ve nehirlerin getirdiği mil, kil, toprak gibi materyal
e) Kıyıdan dalgaların aşındırması ile gelen erozyon materyali
f) Hayvan ve bitkilerden oluşan veya suyun
buharlaşması sonucu biriken CaCO
3Taupo Gölünde kıyı erozyonu
f) Hayvan ve bitkilerden oluşan veya suyun
buharlaşması sonucu biriken CaCO3
Göl dibi materyali 2 kısma ayrılabilir:
I- HOMOJEN MADDELER : İki çeşit olur.
A-Anorganik Maddeler
Yerli Kaya
Büyük Kaya Parçaları
İri Çakıl
Küçük Çakıl
Kum (İnce – kalın taneli)
Kil (Gri renkli yumuşak)
Marn (Kil+Kalker)
B-Organik Maddeler
Detritus
Torf (bitkisel artıklar)
Çamur
II - HETEROJEN MADDELER
İki veya daha fazla madde çeşidinden yapılmıştır. Örneğin:
Alüviyon
