Cumhuriyet Halk Partisi
Amasya Milletvekili Topal’dan Köy Enstitülerinin araştırılması ve yeniden kurulması için kanun teklifi…
Tarih : 18.04.2014
Amasya Milletvekili Ramis Topal, Köy Enstitülerinin 74. yıl dönümünde Köy Enstitülerinin araştırılması için bir enstitü kurulması ve yeniden açılması için bir kanun teklifi verdi.
Kanun teklifinin gerekçe kısmında “Hızla artan göç, ekilen tarım alanlarının azalması ve yatılı bölge okullarının eğitimdeki yetersizliği bugün yeniden Köy Enstitülerine ihtiyacı çok derinden hissettirmektedir. Türkiye’nin en büyük problemleri olan eğitim, tarım ve göç problemleri işsizlik, ithalat ve plansız yapılaşmanın önünü açmış ve bu problemleri hızla yapısallaştırmıştır. Gelinen bu noktada daha önce denenmiş, iyi sonuçlar alınmış ve birçok Avrupa ülkesinin de beğenisini toplamış olan Köy Enstitüleri bu yapısal problemlere hızlı ve kökten çözüm üretecek kurumdur.
Eğitimde fırsat eşitliği ancak hizmet ve koşullar eşit şekilde olduğunda gerçekleşecektir.
Temel insan hakkı olan eğitim ve öğretimden birçok çocuk ve genç hala yeterince yararlanamamaktadır. Özel okullarda okuyan çocukların karşılık yetersizlikler ve ulaşım problemleri ile boğuşan kırsaldaki çocukların bu sınav sistemi içerisinde başarılı olmaları imkansıza yakındır.
Bugün sanayinin en büyük ihtiyacı olan kalifiye elemanı ancak Köy Enstitüleri benzeri bir modelle oluşturulacak kurumlar sayesinde karşılanabilir. Göçün yol açtığı ucuz işgücü ve yapısal işsizliğe karşı günün ihtiyaçlarına göre verilen eğirmen taşcılığı, urgancılık, dokumacılık, tuğlacılık, taşcılık, duvarcılık, dülgerlik, balıkçılık, saz örmeciliği, nalbantlık, arıcılık, araba tamirciliği ve saraçlık kursları bugünkü ihtiyaçlara göre yeniden şekillenebilir ve sanayinin en büyük ihtiyacı olan kalifiye eleman ihtiyacı buralardan da sağlanabilir.
Tarım konusunda gelinen bu noktanın kapatılan Köy Enstitülerinin büyük payı vardır.
Bilinçsiz gübre kullanımı, makineleşmenin tam anlamı ile sağlanamaması ve girdi fiyatlarının yüksekliği durumu Türkiye’yi ihracat yapan ülke durumundan ithalat yapan ülke durumuna getirmiştir. Köy Enstitüleri tarıma elverişli arazilerin yanlarına kurularak ve buralarda uygulamalı tarım dersleri vererek 15.000 dönüm arazi tarıma elverişli hala getirilmiş, 750.000 yeni fidan dikilmiş, 1.200 dönüm bağ oluşturulmuş, 12 tarım deposu ve 3 balıkhane inşa edilmiştir.
Eğitimden tarıma, sanayiden ekonomiye kadar her alana yapıcı çözümler getiren Köy Ensitüleri Türkiye’nin bugün en büyük ihtiyaçlardan biridir. Türkiye Büyük Millet Meclisine sunduğumuz bu teklif 1940’lı yıllardan bu yana değişen sistemin öncelikle incelenmesi, değişikliklerinin yapılması ve yeniden Köy Enstitülerinin kurulmasını amaçlamaktadır.” diyen Amasya Milletvekili Ramis TOPAL, kanun teklifini Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığına sundu.
-Kanun Teklifi-
Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi şöyle:
Genel Gerekçe
Hızla artan göç, ekilen tarım alanlarının azalması ve yatılı bölge okullarının eğitimdeki yetersizliği bugün yeniden Köy Enstitülerine ihtiyacı çok derinden hissettirmektedir.
Türkiye’nin en büyük problemleri olan eğitim, tarım ve göç problemleri işsizlik, ithalat ve plansız yapılaşmanın önünü açmış ve bu problemleri hızla yapısallaştırmıştır. Gelinen bu noktada daha önce denenmiş, iyi sonuçlar alınmış ve birçok Avrupa ülkesinin de beğenisini toplamış olan Köy Enstitüleri bu yapısal problemlere hızlı ve kökten çözüm üretecek kurumdur.
Eğitimde fırsat eşitliği ancak hizmet ve koşullar eşit şekilde olduğunda gerçekleşecektir.
Temel insan hakkı olan eğitim ve öğretimden birçok çocuk ve genç hala yeterince yararlanamamaktadır. Özel okullarda okuyan çocukların karşılık yetersizlikler ve ulaşım problemleri ile boğuşan kırsaldaki çocukların bu sınav sistemi içerisinde başarılı olmaları imkansıza yakındır.
Bugün sanayinin en büyük ihtiyacı olan kalifiye elemanı ancak Köy Enstitüleri benzeri bir modelle oluşturulacak kurumlar sayesinde karşılanabilir. Göçün yol açtığı ucuz işgücü ve yapısal işsizliğe karşı günün ihtiyaçlarına göre verilen eğirmen taşcılığı, urgancılık, dokumacılık, tuğlacılık, taşcılık, duvarcılık, dülgerlik, balıkçılık, saz örmeciliği, nalbantlık, arıcılık, araba tamirciliği ve saraçlık kursları bugünkü ihtiyaçlara göre yeniden şekillenebilir ve sanayinin en büyük ihtiyacı olan kalifiye eleman ihtiyacı buralardan da sağlanabilir.
Tarım konusunda gelinen bu noktanın kapatılan Köy Enstitülerinin büyük payı vardır.
Bilinçsiz gübre kullanımı, makineleşmenin tam anlamı ile sağlanamaması ve girdi fiyatlarının yüksekliği durumu Türkiye’yi ihracat yapan ülke durumundan ithalat yapan ülke durumuna getirmiştir. Köy Enstitüleri tarıma elverişli arazilerin yanlarına kurularak ve buralarda uygulamalı tarım dersleri vererek 15.000 dönüm arazi tarıma elverişli hala getirilmiş, 750.000 yeni fidan dikilmiş, 1.200 dönüm bağ oluşturulmuş, 12 tarım deposu ve 3 balıkhane inşa edilmiştir.
Eğitimden tarıma, sanayiden ekonomiye kadar her alana yapıcı çözümler getiren Köy Enstitüleri Türkiye’nin bugün en büyük ihtiyaçlardan biridir. Türkiye Büyük Millet Meclisine sunduğumuz bu teklif 1940’lı yıllardan bu yana değişen sistemin öncelikle incelenmesi, değişikliklerinin yapılması ve yeniden Köy Enstitülerinin kurulmasını amaçlamaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsünün amaç ve kuruluşu düzenl- enmektedir.
Madde 2- Tanımlar maddesidir.
Madde 3- Enstitünün görevleri düzenlenmektedir.
Madde 4- Enstitünün organları düzenlenmektedir.
Madde 5- Yönetim kurulu düzenlenmektedir.
Madde 6- Yönetim Kurulunun görevleri düzenlenmektedir.
Madde 7- Danışma Kurulu ve görevleri düzenlenmektedir.
Madde 8- Başkanlık ve Başkanlığın görev ve yetkileri düzenlenmektedir.
Madde 9- Personelin atanma şartları ve statüsü düzenlenmektedir.
Madde 10- Personelin mali hakları düzenlenmektedir.
Madde 11- Enstitünün gelirleri, bütçesi ve harcamalarının ne şekilde yapılacağı düze- nlenmektedir.
Madde 12- Teklifte öngörülen yönetmeliklerin ne zaman çıkarılacağı hükme bağlanm- aktadır.
Madde 13- Yürürlük maddesidir.
Madde 14- Yürütme maddesidir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kuruluş ve Tanımlar Amaç ve Kuruluş
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsünün kur- uluş, teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Kanun ile kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali açıdan özerk, Millî Eğitim Bakan- lığı ile ilişkili, bu Kanunda Hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabi Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü kurulmuştur. Enstitünün merkezi Ankara’dadır.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunda geçen;
a) Bakan: Millî Eğitim Bakanını, b) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,
c) Başkanlık: Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü Başkanlığını,
ç) Danışma Kurulu: Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü Danışma Kurulunu,
d) Enstitü: Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsünü,
e) Yönetim Kurulu: Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü Yönetim Kurulunu, İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Enstitünün Görevleri ve Organları Enstitünün Görevleri
MADDE 3- (1) Enstitünün görevleri şunlardır:
a) Köy Enstitüleri örgütlenmesini incelemek, günümüzde uygulanabilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
b) Köy Enstitüleri kurumlarında uygulanan eğitim sistemini incelemek, günümüzde uy- gulanabilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
c) Köy Enstitüleri sistemi eğitim programlarını incelemek, günümüzde uygulanabilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
ç) Köy Enstitüleri sisteminde eğitim görme hakkını incelemek, günümüzde uygulanab- ilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
d) Yüksek Köy Enstitüsünü incelemek, günümüzde uygulanabilirliğini araştırmak ve öne- rilerde bulunmak.
e) Başka ülkelerin eğitim-öğretim anlayışlarını ve uygulamalarını incelemek.
f) Köy Enstitüleri döneminde ilköğretim ve lise müfredatında yer alan kitapları incele- yerek, günümüzde uygulanabilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
g) Köy Enstitülerinin mesleki eğitimle ilgili çalışmalarını inceleyerek, günümüzde uygu- lanabilirliğini araştırmak ve önerilerde bulunmak.
ğ) Köy Enstitüleriyle ilgili yerli ve yabancı çalışmaları, kitapları, yazıları, filmleri, her tür- lü bilgi ve belgeleri toplayarak arşivlemek.
h) Köy Enstitüleri sistemiyle ilgili her türlü yazılı ve görsel yayınlar yapmak, konferans, sempozyum, açık oturumlar düzenlemek.
Enstitünün Organları
MADDE 4- (1) Enstitü aşağıdaki organlardan oluşur:
a) Yönetim Kurulu.
b) Danışma Kurulu.
c) Başkanlık.
Yönetim Kurulu
MADDE 5- (1) Yönetim Kurulu, Enstitünün en yüksek düzeyde yönetim ve karar orga- nıdır.
(2) Yönetim Kurulu;
a) Millî Eğitim Bakanlığını temsilen Millî Eğitim Bakanının teklifi üzerine müşterek kara- rname ile atanan bir üye,
b) Kültür Bakanlığını temsilen Kültür Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan bir üye,
c) Eğitim Fakültelerini temsilen Yükseköğretim Kurumunun teklifi üzerine müşterek ka- rarname ile atanan üç üye,
d) Köy Enstitüleri hakkında çalışmalar yapan vakıflardan ve derneklerden Millî Eğitim Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan birer üye,
olmak üzere yedi üyeden oluşur.
(3) Yönetim Kurulu üyelerinin en az iki yıllık eğitim veren yüksekokul mezunu olmaları şartı aranır. Köy Enstitüleri üzerine araştırma ve inceleme yapanlar ile bilimsel yayını bulunanlara öncelik verilir.
(4) Yönetim Kurulu kendi üyeleri arasından bir Enstitü Başkanı, bir Başkan Yardımcısı ve bir Yazman seçer.
(5) Enstitünün Başkanı, Yönetim Kurulunun da başkanıdır. Yönetim Kuruluna, Başkanın bulunmadığı hallerde Başkan Yardımcısı başkanlık eder.
(6) Yönetim Kurulu ayda en az bir kez ve en az dört üye ile toplanır. Karar alabilmek için oy çoğunluğu gereklidir.
(7) Yönetim Kurulu üyelerinin görev süreleri üç yıl olup, görev süresi dolan üyeler yen- iden atanabilir.
(8) Herhangi bir nedenle boşalan Yönetim Kurulu üyeliği için, aynı usulle en geç bir ay içinde atama yapılır, atanan üye önceki üyenin görev süresini tamamlar.
(9) Yönetim Kurulunun çalışma usul ve esasları Enstitü tarafından çıkarılacak bir yöne- tmelikle belirlenir.
Yönetim Kurulunun Görevleri
MADDE 6- (1) Yönetim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Enstitünün idari, mali ve teknik yönden düzenli, verimli ve etkin faaliyette buluna- bilmesi için gerekli bütün tedbirleri almak.
b) Enstitü ile ilgili mevzuatın uygulanmasını sağlamak.
c) Enstitünün bütçesini onaylamak.
ç) Hazırlanan faaliyet raporunu ve mali raporu görüşüp karara bağlamak.
d) Eğitim-öğretim konusunda kısa ve uzun vadeli çalışma programları hazırlamak, araş- tırma konuları tespit etmek ve uygulamaya koymak.
e) Gerektiğinde Danışma Kurulunu toplantıya çağırmak.
f) Danışma Kurulunun tavsiye kararlarını görüşüp karara bağlamak.
g) Enstitünün görev alanına giren konularda kamuoyunu aydınlatmak ve ilgililerin görü- şlerini almak için ulusal ve uluslararası nitelikte seminer, sempozyum, açık oturum, kon- ferans ve benzeri konuların düzenlenmesine karar vermek.
ğ) Enstitünün performans hedef, gösterge ve programı ile hizmet kalite standartlarını karara bağlamak.
h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
(2) Yönetim Kurulunun çalışma usul ve esasları, Yönetim Kurulunca hazırlanan Bakanl- ıkça onaylanan bir yönetmelikle düzenlenir.
Danışma Kurulu ve Görevleri
MADDE 7- (1) Enstitü Danışma Kurulu; Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakülte- sinden, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesinden; Köy Enstitüleri ile ilg- ili bir vakıftan, bir dernekten; yetkili öğretmen sendikasından; Köy Enstitüleri, Hasan Ali Yücel, İsmail Hakkı Tonguç’la ilgili üniversite araştırma merkezlerinden; Ankara İli dah- ilindeki ilköğretim okulu müdürlerinden; Ankara İli Merkez İlçe dışındaki ilçe milli eğitim müdürlerinden ve her dönem farklı eğitim fakültelerinden birer; yönetim kurulunun beş kişiyi aşmamak üzere gerekli gördüğü uzman ve kuruluşlardan çağrılan üyelerden olu- şur.
(2) Danışma Kurulu üyeliklerinin süresi iki yıldır. Danışma Kurulu üyeleri yeniden seçi- lebilir.
(3) Danışma Kurulu, Enstitünün faaliyetleri çerçevesinde ve enstitüye yardımcı olmak amacıyla Enstitünün çalışma ilkeleri, faaliyet raporu, bütçe ve çalışma programları hak- kında düşünce bildirir ve önerilerde bulunur.
(4) Danışma Kurulunun çalışma usul ve esasları Enstitü tarafından çıkarılacak bir yöne- tmelikle düzenlenir.
Başkanlık ve başkanın görev ve yetkileri
MADDE 8- (1) Başkanlık, Enstitü Başkanı, Başkan Yardımcısı ve yazmandan oluşur.
(2) Başkan, Enstitünün üst yöneticisi ve harcama yetkilisidir.
(3) Başkan, Enstitü hizmetlerinin mevzuata, plan ve yıllık programlara, Yönetim Kuru-
lunun kararlarına uygun yürütülmesi ve Enstitünün faaliyet alanına giren konularda ulu- sal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla görev- lidir. Başkan, Enstitünün bütçesi, faaliyet raporu ve mali raporunu hazırlar ve Yönetim Kurulunun onayına sunar. Başkan, Enstitüde çalışanların işlemlerinden sorumlu olup, Enstitünün faaliyetlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Personelin Atanma Şartları, Statüsü ve Mali Hakları Personelin atanma şartları ve statüsü
MADDE 9- (1) Enstitü hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, idari hizmet söz- leşmesi ile istihdam edilen sürekli personel eliyle yürütülür. Enstitü personelinin pozi- syon unvan ve sayıları ekli cetvelde gösterilmiştir. Söz konusu unvanların birimlere dağ- ılımını yapmaya Başkanın önerisi üzerine Yönetim Kurulu yetkilidir. Personelin pozisyon unvan ve sayılarında mevcut pozisyon sayılarının iki katını aşmamak kaydıyla değişiklik yapılmasına, Enstitünün teklifi, Bakanın onayı üzerine Bakanlar Kurulunca karar verilir.
(2) Enstitü personeli ücret ve mali haklar dışında 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.
(3) Enstitüde proje ve araştırmaların gerektirdiği niteliklere sahip proje ve araştırma sü- resi ile sınırlı olarak yeterli sayıda süreli personel istihdam edilebilir. Enstitüde süreli olarak görevlendirilen personelin çalıştıkları süre zarfında ücretleri ile sosyal güvenlik ve benzeri yükümlülükleri Enstitü tarafından ödenir. Enstitüde bu şekilde istihdam edilen kamu kurum ve kuruluşları personeli kurumlarından izinli sayılırlar. Bu kişilerin statüleri ile buna ait her türlü hak ve mükellefiyetleri saklı tutulur. İzinli oldukları müddet, terfi ve emekliliklerinde hesaba katılır. Terfi hakkını kazananlar başkaca hiçbir işleme lüzum kalmaksızın terfi ettirilirler. Akademik unvanların kazanılması için gerekli şartlar saklıdır.
(4) Enstitü personelinin nitelikleri ile sözleşme usul ve esasları, Enstitünün önerisi ve Bakanın onayı üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile tes- pit edilir.
(5) Enstitü personelinin Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartlar ile Enstitünün amaçla- rının gerektirdiği nitelikleri taşımaları zorunludur.
Malî hakları
MADDE 10- (1) Enstitü Başkanı, Başkan Yardımcısı ve Enstitünün sürekli personeli, 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunun 4 üncü Maddesinin 1 inci fıkrasının (C) bendi hükümlerine tabidir. Başkan ve Başkan Yar- dımcısının Enstitüde görevli olacağı sürede eski görevleri ile ilişikleri kesilir. Ancak, Dev- let Memurları Kanunu ve özel mevzuatla düzenlenmiş personel rejimine tabi ise, Ensti- tüdeki görevleri sona erdikten sonra, başvurmaları halinde Başbakan tarafından mükt- esebine uygun bir kadroya atanırlar.
(2) Emeklilik açısından, Enstitü Başkanı genel müdür, Başkan Yardımcısı Başbakanlık
başkanları, yazman ve uzmanlar bakanlık daire başkanına denk statüde kabul edilir. Di- ğer personele, Emekli Sandığı Kanununun ek 48 inci maddesinin (b) bendi hükümlerine göre işlem yapılır.
(3) Enstitü Başkanı ile sürekli ve süreli personelin aylık ücret ve diğer mali hakları, 4/7/2001 tarihli 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde Baka- nlar Kurulu tarafından belirlenir.
(4) Yönetim Kurulu Başkan ve üyelerine, ayda ikiden fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi bulunanlara (2000) gösterge rakamının, uhdesinde herhangi bir kamu gör- evi bulunmayanlara ise (3000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı so- nucunda bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
(5) Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleri, Enstitü Başkanı, sürekli ve süreli personel ile ve- kalet ve istisna akdi ile hizmet verenlerin görevlerinin ifası sırasında yaptıkları masraf- ların hangilerinin Enstitü bütçesinden karşılanabileceğine dair usul ve esaslar yönet- melikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli Hükümler
Gelirler, bütçe ve harcama
MADDE 11- (1) Enstitünün gelirleri şunlardır:
a) Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinden bu amaçla yapılan yardım.
b) Enstitüye yapılacak her türlü yardımlar, bağışlar ve vasiyetler.
c) Yayın gelirleri ve sair gelirler.
(2) Enstitünün gelirlerinin, giderlerini karşılaması esastır. Enstitü gelirleri, Yönetim Kur- ulunun uygun gördüğü bankalarda açılacak hesaplarda tutulur. Bu gelirlerden hesap yılı sonuna kadar harcanmayan paralar Maliye Bakanlığına bildirildikten sonra Enstitünün ertesi yıl gelir hesabına aktarılır.
(3) Enstitünün giderleri Yönetim Kurulunca onaylanan bütçeden karşılanır.
(4) Enstitünün bütçe ve harcama esas ve usulleri 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Ka- mu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine tabidir.
(5) 5018 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelin “B) Özel Bütçeli Diğer İdareler” bölümüne
“32) Köy Enstitüleri Sistemini Araştırma Enstitüsü” ibaresi eklenmiştir.
Yönetmelikler
MADDE 12- (1) Bu Kanun ile hazırlanması öngörülen yönetmelikler Yönetim Kurulunun ilk toplantısını müteakip üç ay içerisinde hazırlanır.
Yürürlük
MADDE 13- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
POZİSYON CETVELİ
UNVANLAR SAYISI
Başkan 1
Başkan Yardımcısı 2
Yazman 1
Uzman 12
Tekniker/Teknisyen 3
Sekreter 2
Büro Görevlisi 4
Şoför 3
TOPLAM 28
