• Sonuç bulunamadı

Emtia piyasaları, 2013 yılının başından bugüne kadar pek

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Emtia piyasaları, 2013 yılının başından bugüne kadar pek"

Copied!
6
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

1 Eylül 2013

68

E

mtia piyasaları, 2013 yılının başından bugüne kadar pek de parlak bir yıl geçirmedi. Tahminlerin ötesinde fiyat dü- şüşlerinin yaşandığı yılda, global ekonomik belirsizliklerin de büyük etkileri oldu. Özellikle Çin gibi, dünyanın en bü- yük emtia tedarikçisi ve tüketicisi bir ülkenin, iç tüketiminin azal- masıyla artan emtia stoklarını dünya piyasalarına sunması, emtia fiyatlarında daha büyük şokların yaşanmasına neden olabilecek bir durum olarak karşımıza çıkıyor.

İngiliz finans şirketi Barclays Temmuz ayı sonunda, Çin’in büyüme- sinin üç yıl içerisinde % 3 seviyesine gerilemesinin emtia fiyatla- rına etkisini içeren bir senaryo yayın- ladı. Çin ekonomisinin emtia fiyatları üzerindeki olası etkisini göstermesi açısından önemli olan bu senaryoya göre, iç tüketimi yüksek olan bakır, çinko, kömür, petrol gibi ürünlerde fiyatların düşmesinin kaçınılmaz ola- cağı vurgulanıyor. Böyle bir durumla karşı karşıya kalındığında, azalan dün- ya ticareti nedeniyle dünya ekonomisi üzerindeki yavaşlama riski artacak, öncelikle emtia fiyatları düşe- cek, sonra da büyüme endişeleri tekrar gündeme taşınacaktır.

Çin kaynaklı olası bir zayıflamanın ilk etkisi, Ortadoğu’nun geneli, Brezilya ve Rusya gibi emtia üreticisi ülkelerde ortaya çıkabilecek, ekonomik yavaşlamanın bu ülkelere sıçraması durumunda ise iş- sizlik oranlarında artış ve dış ticaret dengesinde bozulma görül- mesi kaçınılmaz olacaktır.

Nordea Markets Makro Petrol Analisti ve Küresel Emtia Stratejisti Thina Margrethe Saltvedt, Asya Pasifik bölgesinde önemli bir et- kisi bulunan Çin ekonomisinin yavaşlaması halinde, bunun petrol fiyatları üzerindeki potansiyel etkilerine yönelik yaptıkları araştır- mada, Barclays’in Çin’e yönelik yaptığı araştırmaya benzer sonuç- lara ulaştıklarını kaydetti.

Saltvedt, yaptıkları düşük fiyatlı senaryo araştırmasında, Asya Pa- sifik Bölgesi’nde % 2 büyümeyi öngörürken, Çin   büyümesinin kendi standartlarına göre durgunluk seviyesi olan % 4’e düşeceği- ni öngördüklerini belirtti. Çin’in küresel petrol talebinin yaklaşık

% 11’ini oluşturduğundan beri, Çin ekonomisindeki yavaşlama- nın diğer emtia ürünleri üzerinde çok daha büyük etkiye sahip olduğunu, bu etkinin, bakır, çinko, alüminyum, nikel, çelik gibi endüstriyel metaller ya da baz metallerde % 30 - 40 arasında de- ğiştiğini ifade etti.

ABD’de yaşanan pozitif ekonomik hareketlilik emtia piyasalarında biraz olsun Çin’den gelen olumsuz verilerin önüne set çekerken, aşağı yönlü hareketlerinde daha güçlü olmasının önüne geçiyor.

Genel olarak göz attığımız emtia piyasalarına, baz metaller açısından daha yakından göz atmak için aşağıdaki başlıkları takip edebilirsiniz:

Bakır

2012 yılında global bakır tüketimi 2011 yılına göre % 5 büyüdü.

2012 yılında talep özellikle BRIC ülkeleri gibi ekonomik gelişim gösteren ülkelerde artış kaydederken (Çin ve Brezilya’da % 8, Rus- ya ve Hindistan’da % 4’lük artış), 2013 yılında talebin ABD ve Euro bölgesinde artacağı tahmin edilmekteydi. 2012 yılında global üre- tim ise Brezilya ve Peru’nun desteği ile tahminlerin % 2 üzerinde gerçekleşti. 2013 yılında da bakır üretiminin % 6 artacağı öngörü- lürken, Ocak 2013’den Şubat 2013’e kadarki 1 aylık süreçte Londra Metal Borsası (LME) stoklarında % 10’luk bir artış gerçekleşti.

Bakır tüketiminde % 40’lık pay ile dünyanın en büyük bakır tüke- ticisi konumunda olan Çin’in, 2012 yılının dördüncü çeyreğinde büyüme rakamlarının yüksek olma beklentisi ile bakır fiyatlarında yukarı doğru bir hareketlenme görülse de (8.100 dolar/ton), 2013 yılbaşından bu yana değer kaybından kurtulamadı ve ibre tekrar aşağıya döndü. Özellikle 2013 Şubat ayı ortalarından itibaren ya- şanan büyük düşüşler (son 18 ayın en düşük rakamı) ile bakır fiyat- ları Nisan ayı içinde 6.800 dolar/ton rakamlarını buldu.

2013 1. Yarı Baz Metal

Fiyat Analizi

Değerlendirme

www.madencilik-turkiye.com

Volkan Okyay Maden Mühendisi Madencilik Türkiye Dergisi volkan@madencilik-turkiye.com

Emtia fiyatlarında daha büyük şoklar

yaşanabilir

(2)
(3)

1 Eylül 2013

70

Çin’de bakır ihracatının ve ithalatının, Nisan ayında tahminlerin üzerinde seyretmesinden sonra bakır fiyatları son üç haftanın en yüksek seviyesine çıkarak 7.400 dolar/ton rakamını gördü. Mayıs ayı sonuna kadar 7.500 dolar/ton seviyelerinde hareket eden bakır fiyatları, ABD ve Çin’den gelen ekonomik yavaşlama işaretlerinin talebin düşeceği endişelerini arttırması sonucu tekrar düşüş eği- limine girdi. Düşüş, Haziran ayı sonlarına doğru 6.700 dolar/ton seviyelerine kadar devam etti.

Temmuz ayı başlarında bakır stoklarında üst üste, altı gün boyunca gerçekleşen düşüşler ile bakır fiyatlarında yukarı yönlü bir hareket- lenme oldu. Eldeki stokların sınırlı olması, bakır fiyatlarını 7.000 do- lar/ton seviyelerinin üstüne tırmandırması için bir ivme kazandırdı.

Haziran ayı sonundan Temmuz ayı sonuna kadar inişli çıkışlı bir gra- fik ortaya koyan bakır fiyatları, Ağustos ayı ile birlikte 7.000 dolar/

ton seviyelerini kırarak 7.200 dolar/ton seviyelerinin üstüne çıktı.

2013 yılı başında bakır fiyatları için yapılan tahminlerde; yukarı yönlü maksimum % 2 seviyelerine, aşağı yönlü % 7 seviyelerine kadar gelebileceği ön görülmüştü. Bakır fiyatları için bu tahminlere şimdi baktığımızda ikinci şıkkın yani düşük bir ortalama satış fiyatı ile 2013 yılını kapatacağını düşünmemek hiç de zor olmasa gerek.

Alüminyum

Ekonomi Bakanlığının, Dünya Bankası verilerinden hazırladığı

“Enerji Dışı Emtia Piyasaları” araştırması alüminyumun, demirden sonra dünyanın en fazla tükettiği ikinci metal konumunda oldu- ğunu göstermektedir.

Araştırmaya göre, 2000 yılında ortalama 1.550 dolar/ton seviyesin- de olan alüminyum fiyatları, küresel krize kadar artış eğilimi göste- rirken, 2008 yılı Temmuz ayında 3.050 dolar/ton ile tüm zamanların en yüksek düzeyine ulaştı. Kriz sürecinde keskin bir şekilde düşen fiyatlar 2012 yılı ikinci yarısında küresel ekonomideki dalgalı topar- lanmaya paralel olarak alüminyum, geçen yılın Aralık ayında 2.100 dolar/ton seviyesine geldi.

Alüminyum Haziran ayı (2013) başında 1.950 dolar/ton seviye- lerinden 13 gün boyunca son 26 yılın en uzun süreli düşüşünü yaşayarak 1.750 dolar/ton seviyelerinin altına düştü. Bu düşüşün hemen ardından toparlanarak % 1,1’lik bir artışla ton başına 1.787 dolara kadar çıktı.

2013 Haziran ayı sonundan Temmuz ayı sonuna kadar geçen süre- de 1.750 - 1.800 dolar/ton aralığında seyreden alüminyum fiyatları bir süre daha bu seviyelerde devam edecek gibi gözüküyor. Bu

durumun sebebi olarak ise, Çin’den gelen ekonomik verilerin be- lirsizliği olarak gösterilebilir.

Ekonomi Bakanlığının, Dünya Bankası verilerinden hazırladığı

“Enerji Dışı Emtia Piyasaları” araştırmasında alüminyum ile ilgili en dikkat çeken konulardan biri de, 2012 - 2025 arası dönemde alü- minyum fiyatlarında yıllık bazda yüzde 43,4 artış beklentisi. Bu da alüminyum fiyatlarında yaşanan düşüşlerin anlık tepkiler ile ortaya çıktığını göstermekte, uzun vadede önemli fiyat artışlarının yaşa- nabileceği beklentisini ortaya çıkarmaktadır.

Çinko

Dünyada miktar olarak en fazla tüketilen beşinci demir dışı metal olan çinkonun üretimi, yeni yataklara yatırımların azalmasıyla düş- meye devam etmektedir. Düşen üretim miktarları ile birlikte stok- larda yaşanan azalma, uzun vade de çinko fiyatlarında arz yönlü yükselen bir trend oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük Çinko üre- ticisi % 40 oran ile Çin iken, dünya rafine çinko talebinin % 60’tan fazlası, yoğun otomotiv üretimleri nedeniyle Japonya ve Güney Kore tarafından yaratılmaktadır.

Fiyatları belirleyen unsurun arz ve talep dengesi olmasının yanı sıra Çinko’nun pres döküm alaşımları, pirinç ve bronz alaşımları ve otomotiv sektörü başta olmak üzere reel sektördeki yoğun kullanı- mı ekonomik aktivitenin ve küresel büyümenin yönü açısından da dikkatle izlenmektedir.

Londra Metal Borsası’nda (LME), 2012 yılı sonunda 1.825 dolar/ton seviyesinden başladığı hareket ile 2.200 dolar/ton seviyesini test eden Çinko, İtalya’daki seçimler sonrasında (Nisan 2013) yaşanan politik huzursuzluk ve Güney Kıbrıs’ta yaşanan sorunların ardın- dan küresel ekonomide toparlanmanın zaman alacağı endişeleri ve LME’de 1994 yılından bu yana ilk kez çinko stoklarının 1 milyon ton seviyesinin üzerine çıkması fiyatın 1.850 dolar/ton seviyelerine dönmesine neden oldu.

2013’ün Şubat ayında ton başına 2.150 dolar seviyelerini gören çinko fiyatları, Nisan ayına kadar yaptığı düşüşle 1.800 dolar/ton rakamlarını gördü. Nisan 2013’ten Temmuz ayı sonuna kadar 1.800 - 1.900 dolar/ton aralığında dalgalanmalar yaşayan çinko fiyatları bu bölümde istikrarlı bir satış rakamı izledi.

Kur savaşlarının ticaret savaşlarına dönüşmesi ve küresel ticaret hacminde görülebilecek bir düşüş Çinko fiyatları üzerindeki en bü- yük tehdit olarak görülse de Euro bölgesine yönelik endişelerin ya- tışması ve ABD’de mali uçurum korkularının giderilmesi ekonomik aktiviteyi canlandırarak çinko talebinin artmasını sağlayabilir.

(4)
(5)

1 Eylül 2013

72

Ancak çinko fiyatları ve diğer tüm emtialar üzerindeki Çin baskı- sı da göz ardı edilemez boyuttadır. Çin’in iç tüketiminde yaşanan azalmanın da tüm emtia piyasaları üzerinde yarattığı baskı yadsı- namaz. Çin’de yaşanacak ekonomik bir sallantının tüm emtia piya- salarında depreme neden olabileceği unutulmamalıdır.

Kurşun

Kurşun fiyatları 2013 yılına, dünyanın en büyük kurşun tüketicisi olan Çin’in özellikle akü endüstrisindeki artış beklentisi ve üretimin de tüketime paralel olarak Peru ve İtalya’nın etkisi ile % 4 artacağı beklentisi ile girdi. Kurşun fiyatları 2013 yılına 2012 yılına göre or- talama % 10’luk bir artış beklentisiyle girmişti. Stok değerlerinde yaşanan % 10’luk azalmada bu senaryoyu destekler nitelikteydi.

Kurşun fiyatları 2013 yılına 2.400 dolar/ton seviyelerinde girdi. Şu- bat ayında düşmeye başlayan fiyatlar Mart ayına doğru sene başı- na göre 400 dolarlık bir kayıpla 2.000 dolar/ton seviyelerine kadar geriledi. Mart ayından Temmuz ayı sonuna kadar 2.000 - 2.200 do- lar/ton aralığında seyreden fiyatlar istikrarlı bir grafik çizdi. Ancak yılın üçüncü çeyreğinde olduğumuz bu zaman zarfında, 2013 yılını ortalama % 10 artışla kapatacağı tahmin edilen kurşun fiyatların- da beklentiler tutmuş değil. Beklentilerin gerçeklememesinin en büyük sebebi ise kurşunun dünyadaki en büyük tüketicisi, Çin’in ekonomik verilerinde yaşanan belirsizlikler ve Çin’in iç tüketiminin azalıyor olması gösterilebilir.

Nikel

Nikel fiyatları, 2013 Şubat ayında Fed’in (Amerikan Merkez Banka- sı) ABD’de ekonomik teşvikleri yavaşlatacağı endişeleri ve  Çin’in emlak piyasasında artan fiyatları durdurmaya yönelik çabalarının ardından, Londra’da, bu yılın en düşük seviyelerine indi. Nikel fiyat- ları 27 Kasım 2012’den bu yana en düşük seviyesine geriledikten sonra, yüzde 2,7 düşerek ton başına 16,700 dolara kadar geriledi.

Nikel fiyatları 2013 yılına 17.500 dolar/ton seviyelerinde giriş yapar- ken, Şubat ayı başında 18.000 dolar/ton rakamının üstüne çıktı. Şu- bat ayı ortalarında yıl içinde gördüğü en yüksek rakam olan 18.000 dolar/ton seviyelerinden düşüşe geçmeye başlayan nikel, Temmuz ayı sonlarında 14.000 dolar/ton seviyelerinin de altını gördü.

Şubat ayında RBC Capital Markets Ltd tarafından hazırlanan bir ra- porda; küresel talepler için bekleyişlerin yumuşadığı ve bir bütün olarak beklentilerin zayıfladığı belirtildi. Bu durumunda da, piya- sayı, uzun dönemli hareketli ortalama seviyelere doğru düşüşlere duyarlı hale getirdiği değerlendirmesinde bulundu. Raporda, ni- kelin metallerdeki düşüşe öncülük ettiği ve tüm emtia grubunun kırmızıda olduğu da belirtildi.

Kalay

2012 yılında kalay fiyatlarında yaşanan % 20’lik düşüş, kalay üre- ticilerinin kapasitelerini azaltmasına sebep oldu. 2013 yılında bu dengenin tekrar sağlanması için sene başında kalay fiyatlarında 2013 yılı için ortalama % 6’lık bir artış ön görülmekteydi. Bu artışa Çin’in elektronik endüstrisindeki pozitif etkisi ile tüketimdeki % 4 artış ve üretim de ise fiyat artış beklentisinin etkisi ile % 7’lik bir yükselmenin sebep olacağı tahmin edilmekteydi.

Kalay fiyatları 2013 yılına 24.000 dolar/ton seviyelerinin biraz üs- tünde giriş yaparken, Şubat ayı ortalarına doğru az da olsa yükse- lişini sürdürdü. Şubat ayından itibaren azalmaya başlayan fiyatlar, Temmuz sonlarına kadar devam etti. Bu dönemde 20.000 dolar/

ton seviyelerinin de altına inen kalay fiyatları, Ağustos ayının başla- rına doğru tekrar yukarı yönlü bir ivme kazanarak 22.000 dolar/ton seviyelerinin üstüne çıkmayı başardı.

Temmuz ayı sonlarına kadar 2013 yılı beklentilerinin altında kala- cağı izlenimi veren kalay fiyatları, Ağustos ayı başındaki yukarı yön- lü ivmelenme ile 2013 yılı beklentilerini yakalamak için bir umut ışığı yakaladı.

Kaynaklar

1. www.paraanaliz.com/portal/articles/1117/aluminyum-fiyatlari 2. www.emtiagundem.com/tepki-yukselisleri-2.html

3. www.paraanaliz.com/portal/articles/242/cinko-da-ayi-trendine-dikkat 4. www.satinalmadergisi.com/2013/03/20/degerli-satinalma-profesyonelleri/

5. www.bloomberght.com/haberler/haber/1307911-bakir-ve-nikel-fed-sonrasi-sert-dustu 6. www.paraborsa.net/i/bakir-fiyatlari-08-05-2013/

7. www.paraanaliz.com/portal/articles/648/bakir-fiyatlari-dusuyor 8. www.paraborsa.net/i/bakir-fiyatlari-06-06-2013/

9. www.bloomberght.com/haberler/haber/1387111-bakir-fiyatlari-dusen-stoklardan-destek-buluyor 10. www.dunya.com/emtia-fiyatlarini-cin-carpacak-199618h.htm

11. www.bloomberght.com/haberler/haber/1406989-bakir-dalgali-seyrediyor 12. www.infomine.com/investment/metal-prices/

(6)

GELECEK İÇİN VARIZ

Teknoloji gücümüzle tüm ihtiyaçlarınız için buradayız.

Maden tesislerinizde sizi başarıya götürecek arıtma makineleri ve ekipmanları üretiminde uzman Ketmak, projelendirmeden başlayan kesintisiz hizmetiyle

her zaman yanınızda.

Referanslar

Benzer Belgeler

Bu miktarın emekli maaşı 250 leva olanlar için çok fazla para olduğunu, 1 200 leva olanlar için ise önemli bir miktar olmadı- ğını söyledi.. Manolov, “Ancak 50 leva

8.4- Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan süre ve günlerde konaklama tesislerinde rezervasyonunun bulunması (bedelinin tamamı ödenmiş olmak kaydıyla)

Ocak- Aralık 2020 döneminde kamu harcamaları bir önceki yıla göre %11,31 oranında artarak 4 Trilyon 227 milyar Filipinler Pezosu (yaklaşık: 86,9 milyar ABD Doları) olarak

HSBC ve ilişkili kuruluşlar ve/veya bu kuruluşlarda çalışan personel araştırma raporlarında sözü edilen (veya ilişkili) menkul kıymetlere yatırım yapabilir ve

Buna göre 2013 yılı Mayıs ayında cari işlemler hesabı 7 milyar 524 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.. Cari açık geçen yılın aynı ayına göre % 41.7 oranında, 2 milyar

Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,55 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,46 puan yükselerek yüzde 15,85 olmuştur (Grafik 1).. Bu dönemde B ve C endekslerinin

Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 2,61 oranında artmış ve yıllık enflasyon 3,24 puan yükselerek yüzde 15,39 olmuştur (Grafik 1).. Bu dönemde B ve C endekslerinin

Meclis’in sözkonusu düzenlemeyi 2003 yılı sonuna kadar kabul etmesi beklenmektedir (buna uygun olarak, 2003 yılı Haziran ayı sonuna ilişkin yapısal kriter, 2003 yılı Aralık