ZiRAAT ODALARI ile ZiRAAT ODALARI BiRLiGiNE ili!;ikin MAHKEME KARARLARI OZERiNDE BiR inceleme

(1)

ZiRAAT ODALARI ilE ZiRAAT ODALARI BiRLiGiNE iLi!;iKiN MAHKEME KARARLARI OZERiNDE BiR iNCELEME

Prof. Dr. Akar C)(:;Al Ziraat odalDri ile Ziraat Odalarl Birligi (1) 15 MaylS 1957 gun ve 6964 saylll kanuna (2) (ZOBK) tabi olan

kurulu~lardlr.

Sozli gecen kanunun 1. maddesi ziraat odalannl «bu kanunda yazlll esaslar dahilinde 1110slek hizmetleri gormek (3); ziraatin (tmla ve bag, bahc;e ziraati, hayvanclllk, ormanclllk, ziraat sanatlan ve sair zirai istihsai,

yeti~tirme

ve klYl11etlendirme gibi) her sahasmda umumi l11enfaatlere uygun bir surette

gcli~mesine,

mahsul kalitesinin

iyile~mesine,

mustahsllm kalkmmasma ve Devletin ziraat program ve politikasmm

gerc;ekle~mesine c;all~mak;

ziraatte

i~

ve meslek ahlak ve tesanudunu, her turlu ziraat

i~c;ileriyle i~tigal

edenlerin

(1) Bu konu ile ilgili olarak bkz .. M. Z. OSKOL: «Ziraat Odalan ve Turkiye Ziraat Odalan Birligi», ESADER, 50. Yil Ozel SaYISI, 1973, s. 301 vd. L.OLKOMEN: Tatbiki Bir Gorul1le Ziraat Politikamlz, Ankara 1966, s. 141 vd.

(2) RG. 23 MaYls 1957/9614. Bu kaunnda sonradan biri 25 Temmuz 1960 gun ve 32 sayill «6964 sayill Ziraat Odalan va Ziraat Odalan Birligi Kanununun muvakkat 2nci maddesinin degi~tirilmesi hakklnda Geviei Kanun»la (RG. 29 Temmuz 1960/10564) oteki de 7 Oeak 1971 gun ve 1330 sayill «6964 sayill Ziraat Odalan ve Turkiye Ziraat Odalan Birligi Kanununun, bazi maddelerinin degi~tirilmesi hakkillda Kanull)la (RG. 20 Oeak 1971/13729) olmak uzere iki defa degi~iklik yapllml\>tlr.

(3) Bkz. ZOBK. 3.

(2)

hak ve menfaatlerini korumaya

yall~mak;

diger kanun ve nizamnamelerl tahmil edilecek i$leri yapmak uzere kuru Ian hukmi $ahsiyeti haiz meslekl mahiyette amme » te$ekkulleri, 23. maddesi de Ziraat Odalan Birligini

«bu kanun ile kendisine verilen vazifeleri (4) if a etmek ve amme hukmi

$ahsiyetini haiz olmak uzere» Ankara'da kurulan bir te$kilat olarak tanlm- lamaktadlr. 6964 saylll kanun, kapsamakta oldugu hukumler sebebiyle, hem- idari yargmm hem de adliye mahkemelerinin kararlanna konu te$kil etmektedir (5). Biz bu incelememizde i$te bu kararlan ele alarak, ziraat odalan ile Ziraat Odalan Birligini mahkeme kararlan yardlml ile tahlile tabi tutacak, bu suretle de konu ile ilgili kararlan topluca istifadeye sunmaya gayret sarfedecegiz.

I. OVElil<

1. Kimlerin ziraat odalarma uye olacagl 6964 saYl1i kanunun 4.

maddesinde; kaYlt usulu de 5. maddesinde saptanml$tlr. Kanun koyucu odalara kaydolmasl gerektigi halde bu mecburiyete uymayan hukmi

!jahlslar ite i!jletme ve muesseselerin (ZOBK. 4/1,b,c; 5/1) odalar tarafmdan re'sen kaydedilmeleri imkanml da 35/1. madde ile saglaml$tlr.

Kanun koyucu nedense geryek $ahlslar hakkmda re'sen kaYlt yoluna ba$vurmaYI ongormerni$ (6); buna ragmen bu yola ba$vuran odalann

(4) ZOBK. 24.

(5) 6964 saYll1 kanun Anayasa Mahkemesi kararlanna da konu olmu~tur. Gergekten Ana- vasa Mahkemesi 13 Eylul1963 gun ve E. 63-110/K. 63-205 saYll1 karariyle 34. maddenin I. flkrasmdaki «25 liraya kadar para eezaslna itiraz edilemez. Bu karar nihaidin> hukmunu (Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, S. 2, s. 36 vd.) ve 21 Eylul 1970 gun ve E. 69-65/K. 70-16 saYll1 karariyle de 20. madden in eski metninin I. flkrasml (Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergis;, S. 8, s. 220 vd.) iptal etmi~tir. Buna muka- bil 36. maddede yer alan «giri~ ueretleriyle Yllilk aidatln tahsiline ait odalarea verilen kararlann iera dairelerinee ililmlar gibi infaz» olunaeaglna ili~kin bulunan hukum ile (20 Eylul 1966 g('ln ve E. 66-15/K. 66-33 saylll karar, AnayasF Mahkemesi I<arar- lar Dergisi, S. 4, s. 187 vd.) 31. maddenin (e) bendinin (17 Haziran 1969 gun ve E.

68-60/K. 69-36 saYl1i karar Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, S. 7, s. 354 vd.) Anayasa'ya aykln olmadlgml karar altma allnml~tlr.

(6) Hukumet tasanslnln 30. ve Ziraat Eneumeninee kabul erilen metnin 35. maddesinde boyle bir aYlnm yoktu. Gergekten tasanda «tuzuge gore odalara kaydedilmeleri mecburi olanlardan ( ... ) bu meeburiyeti verine getirmeyenler(in»); Ziraat Eneumeninin kabul ettigi metinde ise «odalara kaYltlanni yaptlrmayanlar(m) odalar tarafmdan» re'sen kaydmdan bahsedilmekteydi. 35 maddeye kanunla~an metindeki ibare Adliye Eneu- meninee verilmi~tir (T.B.M.M. Zablt Ceridesi, Devre: x, C. 18, T9tima: 3, 52. inikat, 29 Mart 1957, S. SaYlsl: 141, s. 48-49). Bu degi~iklikle ilgili olarak Adliye Eneumeni

274

(3)

i~lemlerini

de

Danl~tay,

gen;ek

ki~ilerin

re'sen uye kaydedilmelerinde kanuna uyarllk bulunmadlgl gerek<;esiyle iptal

etmi~tir

(7).

2. Ger<;ek

~ahlslartn

uye kaydtntn nasll ve ne

~ekilde

yapllacagl 5/11. maddede

gosterilmi~tir.

Buna gore asli Liye vasftnl haiz ger<;ek

~ahlslar

hakktnda bir cetvel duzenlenir; bu cetvel odalar taraftndan onaylandlktan sonra ilan edilir (8); itirazl olanlar idare heyetine bu itirazlannl intikal ettirirler; burada altnan karar olumsuz olursa bu sefer de oda meclisi nezdinde itiraz tekrarlantr. Yargltay kararlanna gore odaya Liye kaydl bu formalite- lerin tamamlanmastndan once mumkLin olmadlgl gibi (9) ({odaca yapllan kaydtn gereksiz ve dayanakslz}) olduguna

ili~kin

iddiaYI incelemek adli kaza mercilerinin gorevine de girmez. (10).

3. Yargltay, bir

ba~ka

karartnda da, odalara kaydolunabilecek ger<;ek ve hukmi

~ahlslann

kimler olabilecegi tesbit

edilmi~

oldugu bu sebeple

«bir bolgeye ait ziraat odastntn, diger bolgedeki odaYI Liye kaYlt etmesine kanun hLikLimlerinin

elveri~li})

bulunmadlgl gerek<;esiyle bir ziraat odastntn, kendi yonetim kurulu karartna dayanarak yaptlgl icra takibattnl kanuna ayklrl

bulmu~tur

(11).

II. GiRiS OCRETLERi VE YILLIK AiDAT

1. 6964 saylll kanunun 1330 saYl1I kanunla muaddel 20. madde- sinde odalara kaydedilen Liyelerin y,llIk gayrisafi <;ift<;ilik gelirlerine

mazbatasmda ise \>u ibare ver alml\>tJr: «5 nci madde hukmune muvazi olarak i$bu madde tadil edilmi\> ( ... )), T.B.M.M. Zablt Ceridesi, Oevre: x, C. 18, ic;:tima: 3, 52. inikat,

29 Mart 1957, S. SaVlsl: 141, s. 14.

(7) 080. 21 Kaslm 1966 gun ve E. 65-2185/K. 66-3203 saVliJ karan, Danl$tav Kararlar Dergisi, S. 107-110, s. 336-337.

(8) Buna i1i\>kin cumle 1330 saVill kanunla eklenmi\>tir. Bu kanuna ili\>kin gerekc;:ede sozu edilen ibarevle ilgili olarak \>U aC;:lklama ver almaktadlr: «( ... ) bu hukmun getirimlesin- deki gave; uvelerin kavda esas olan kendi durumlannl ogrenebilmesi ve varsa itiraz··

Ianni zamanmda vapabilmesini temin maksadivledir», Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Oonem: 3, C. 8, Toplantl: 1, 135. Birle\>im, 27 EVlul 1970, S. SaVlsl: 223, s. 2.

(9) Bu konuda bkz. Yiio. 3 Haziran 1971 gun ve E. 6001/K. 6260 saVill karan, Resmi Ka- rarlar Dergisi, 1971, 11/2, s. 257: Yiio. 26 $ubat 1973 gun ve E. 1598/K. 1889 sa- Vill karan, Resmi Kararlar Dergisi, 1973, 11/2, s. 462. Eski 5. madden in vururlugu zamanmda verilen bu kararlar vapllan degi$iklikler sakll kalmak $artivle, vine de onem-

lerini korumaktadlrlar.

(10) Yii O. 24 $ubat 1967 gun ve E. 1844/K. 1897 savill karan, Ankara Barcsu Dergisi.

1967. s. 562.

(11) Yiio. 14 EVlul 1970 gun ve E. 8055/K. 8285 saVill karan, Resmi Kararlar Dergisi 1970, 11/2, s. 174-175.

(4)

gore derecelere aynlacagl ve uye aidatmm bu gayrisafi <;:ift<;:ilik geliri uzerin- den nisbi alarak hesaplanacagl hukme

baglanml~tlr

(12). Sir uyenin zarar etmekte aldugutlu ileri surerek aidata itirazl uzerine

'Danl~tay,

«zarar eden uyelerden aidat alli1mayacagma veya daha az aidat almacagma ya da safi gelir gelir uzerinden aidatll1 hesaplanacagma daim bir hukmun kanunda yer almadlgl gerek<;:8siyle, ada meclisinin red karannda kanuna aykm bir cihet bulunmadlgma karar

vermi~tir

(13), (14).

2. Aynl maddenin VII. fikrasl tesbit alunacak derecelerin, kendi durumlanna uygun bulunmadlgml ileri surenlerin itirazlannl ada meclisine yapmalarlnl ongordugu halde bir adanm, ada aidatma

kar~1

ada meclisine yaplian itirazl, itiraz makamml se<;:me yonunden hatali aldugu gerek<;:isiyle yonetim kurulunda karara baglanmasml

Danl~tay

kanunsuz

bulmu~tur

(15).

(12) Eski 20. madden in I. flkraslnda «nizamnamede gosterilecek usullere gore tesbit alunacak dereceler uzerinden adalara kaVlt edileceklerden almacak 9 ri(l ucretleriyfe ka- vltll bulunanlardan tahsil olunacak Ylfllk aidClt miktarlan idare hevetlerince teklif ve meclislerce tasdik edilecek tarifeler ile tesbit al un'.!n> hUkmu ver almaktavdl. Denl$tav, bu flkranlll vururlukte aldugu zamanda verdigi kararlannda, giri$ aidatlnlll, ekime elveri$1i tapraklann ve tanm havvanl ve ara91ann vaslf, durum ve miktarlan ile Villik gelirin goz onunde tutularak takdir alunmasl gerektigi sonucuna ula$ml$tl (080. 10 Nisan 1968 gun ve E. 66-4590/K. 68-1310 savill karan, Dalll\ltay Kararfar Dergisi, S.

123-176, s. 339. Avnca bkz. 080.28 Haziran 1966 gun ve E. 8864/K. 2207 saVl1i karan, Dalll\ltay Kararfar Dergisi, S. 123-126, s. 339'da vaVlmlanan kararda ge9mek- tedir). Eski 30/1. madde, (5) saVill dipnatta da belirttigimiz gibi, Anavasa Mahkemesince 21 EVllil 1970'den ge<;:erli almak uzere, iptal edilmi$tir. Danl$tav, 1968 vllillda a911an ve 1964 Viii aidatlna ili$kin bulunan bir davada, dava konusu i$lemi, «6964saVIIi kanunun 20 nei maddesinin birinci flkrasl ( ... ) iptal edilmi$ ve bovlece ihtililf konusu VII- Ilk aidat tahakkuku i$lerninin kanuni mustenidatl kalmaml$» aldugunu ileri surerek, 17 I<aslm 1970 gunu iptal etmi$tir (080. E. 68-2936/1<. 70-2433 say Ii karan, Danl\ltay Dergisi. Y. 1, S. 3, 1971, s. 433).

(13) Gerekgede bu kanuda yer alan a<;:lklama ~oyledir: «Yllilk aidatlann odenmesi baklmlndan, 4 ncu madden in (a) fikrasillda belirtilen ger<;:ek ki$iler, Yllilk gayrisilfi 9ift9i1ik gelirlerine gore be$ dereceye, aynl maddenin (b) ve (c) flkralannda belirtilen uyeler ise U9 dereceye aynlnll$lardlr. Bu suretle 4 neu madden in (b) ve (e) flkralannda belirtilen uye- lerin gelirlerine bakllmakslzln 1 nei derecede <;:ift9i saYllmaslnl verine, gayrisilfi gelirlerine gore aidat odemeleri suretiyledaha adil bir sistemin getirilmesine rali$llml$tln>, Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Donem: 3, C. 8, Toplantl· 1, 135. Birle$im, 27 Eylul 1970, s. 2.

(14) 080. 20 I<aslm 1973 gun ve E. 72-2031/1<. 73-3328 saylll karan (vaYlmlanmaml$ alup Eski$ehir Ziraat Odasmdan temin edilmi$tir).

(15) 080. 10 Nisan 1973 gun ve E. 71-3545/1<. 73-1668 saYll1 karan (yaYlmlanml$ alup Eski~ehir Ziraat Odaslndan temir. edilmi$tir).

(5)

3. Birden fazla ziraat odasl smm i9inde bulunan

i~letme

ve muesse- selere hangi odamn aidat tahakkuku ettirecegi hususunda 6964 saYll1 kanun ve ilgili tuzukte (16) herhangi bir hukum bulunmadlgl i<;:in Birlik Yonetim kurulu, bir karar alarak, i:;;letme ve muessesenin merkezin bulundugu odaya kaYlt olmasl ve giri:;; ucretinin de bu odaya bdenmesi ylillk aidatm ise

i~letmenin

kapsarnl:;; oldugu odalara, bu odalann uye saYlsiyle orantlll olarak taksim edilmesini uygun

bulmu~tur.

Bir odanm bu karann iptalini saglamak i<;:in Danl:;;tay'a

ba~vLlrmasl

uzerine Yuksek Mahkerne de «0964 saylll kanunun 24 uncu rnaddesinin B flkrasl hukmu geregince odalar arasmda h;;birligi ve ahengi temin etmek gayesi iya Birlik Yonotim Kurulunca veri len kararda» bir kanunsuzluk bulunmadlgml karar altma

alml~tlr

(17).

4. 6964 saylll kanunun 20/V111. maddesi «odalara kaYltl1 olmadlgl anla;;lian kimselerle i;;letme ve muesseselere i<;:inde bulunduklan yli hari9 olmak Llzere ge9mi;; U9 ylldan evvelki yillar i9in aidat tahakkuk ettirilemez»

hukmunu ongormekktedir. Yargltay, soz konusu rnadde ile ilgili olan bir davada, Llye kaydl 1969 yllmda yapllan bir kimseden 1966, '1967 ve 1968 Yilian i9in aidat talep

edilmi~

olmasmda bir kanunsuzluk gormemi;;tir (18).

5. Aynl kanunun 35. maddesinin «giri? iicretleriyle Yllilk aidat va zamlar ve katile:;;on para cezalarmm tahsillerine ait Odalarca veri len kararlar icra dairelerince ilamlar gibi infaz olunur» hlikmlinu kapsamakta olmasma dayanan Yargltay, takip konusu alacagm bu madde hukrnune giren aidat ve sair alacaklar niteliginde olmadlgl hallerde, 35. maddenin uygulanma- smm mumkun olmadlgml i<;:tihat

itme~tir

(19).

III. TiCARET BORSAlARINCA ZiRAAT ODALARI BiRliGiNE YAPllACAK OOEMElER

Ziraat Odalan ve Ziraat Odalan Birligi Kanununun muaddel 31/1, e. maddesi «Ylilik gelirleri 50 000 liraYI

aa~;n

ticaret borsalannln (20),(21)

(16) Ziraat Odalan ve Ziraat Odalan Birligi Nizamnamesi (3. Tertip Diistur, C. 40, s. 1459.) (17) D8D. 7 Mart 1968 gun ve E. 67-3542/K. 68-895 sayill karan (yaYlmlanmaml~ olup

Eski~ehir Ziraat Odasmdan temin edilrni$tir).

(18) YiiD. 22 Subat 1971 gun ve E. 1844/K. 1956 sayill karan, Ankara Barosu Dergisi, 1971, S, 1014 (karar, 20. maddenin eski metninin yururlugu zamanlnda verilmi~se de, bu konuda bir degi~iklik soz konusu olmadlgl ivin, karann geverliligi surmektedir).

(19) YiiD. 14 Eylul 1970 gun ve E. 8055/1<. 8285 sayill karan, Resml Kararlar Dergisi, 1970, 11/2, s. 174. Aynea bkz. Yii D. 24 Subat 1967 gun ve F. 1844/K. 1897 sayill karan Ankara Barosu Dergisi, 1967, s. 562.

(20) Ticaret borsalan 5590 saYl1i kanuna tabidir (fiG. 15 Mart 1950/7457); bkz. Mad. 32 vd.

(21) Bu ge~it borsalarla ilgili mahkeme kararlan h;:in bkz. A. b<;:AL: Mahkeme Kararlarmda Ticaret Borsalan, bkz. bu dergi.

(6)

bir evvelki YII umuml gelirleri tutannm %3»unu (22) Ziraat Oda/an Birligine odemelerini ongordugu halde (23) bu kanuni mukellefiyete uymayan ticaret borsalanndan sozu edilen paylann almmasml saglamak uzere adl gecen Birlik<;:e a<;:lIan davalan yerinde bulan

Danl~tay,

verdigi kararlarla, borsalann usulsuz

davranl~lanni

iptal

etmi~tir

(24).

IV. ZiRAAT. BANI<ASINCA YAPILACAK YILLIK YARDIM

6964 saylll kanunun 31/1, d. maddesi T.e. Ziraat Bankasmm Ziraat Odalan Birligine 1 000 000 liradan az olmamak uzere yllilk yardlmda bulun- masml ongormekte; tuzugun ge<;:ici 5. maddesi de «Ziraat Odalan Birligi

te~ekkul

edinceye kadar, Ziraat Bankasmca odenecek paralann Tanm Bakanllgmm gosterecegi milli bir bankaya yatlrllacagl}) hukmunu kapsa- maktadlr. Bu madden in uygulanmasl baklmmdan, 23 Arallk 1963 tarihinde

te~ekkul

eden Birlikle banka arasmda bir ihtilM

<;:Ikml~,

Birlik yardlmm

(22) ilk metinde bu oran %5 olarak ongorulmu9tu. 1330 saYllr kanunla bu oran sonradan

%3 e inc;irilmi 9 bulunmaktadlr.

(23) (5) saYIII dipnotta da belirtmi 9 oldugumuz gibi, bu hukum Anayasa'ya ayklrl oldugu iddiasl Anayasa Mahkemesinee hakll gorulmemi9tir. Anayasa Mahkemesinin kararlnda bu bentte ongorulen gelirin niteligi olarak 9unlar ifade edilmektedir: «Ziraat OdalarJnln ve Ziraat Odalan Birliginin kurulmasJnIn Anayasa'nln 52. maddesiyle; halkln geregi gibi beslenmesini, tanmsal uretimin toplumun yaranna uygun olarak arttlrllmaslnl sag-

!amak, tarim urenlerini ve tanmla ugra9anlann emegini degerlendirmek uzere Devlet<;:c allnmasl ongiirulen tedbirlerden vaktiyle allnml9 bir tanesi gibi kabulu yerindedir. Huku- metin tanm politikaslnln ve programmm ger<;:ekle9mesine <;:ali9aeak bir kamu kurumunun gelir kaynaklannln yeterligi uzerinde elbette ki onemle durmak gerekir ( ... ). Anayatla'ya aykJrllrgl ileri surulen (e) bendinde ( ... ) bir kamu kurumunun bir ba9ka karde9 kuruma pay verilmesi ongorulmektedir. Borsa gelirlerinin ba9hea kaynaklanndan birinin c(mua- mele teseil uereti» oldugu; uygulamalarda bir <;:ok tanmsal urunlerin ve esasl tanmsal olan mamulierin alrm satlmmm teseile tabi muameleler kapsaml i<;:ine girdigi dU9unu- lurse tanmln geli~tirilmesinde hizmet gormek uzere kurulan ve tescile tabi borsa mua- melelerinin ve bunlarla birlikte borsa gelirlerinin artmaslna dclaYlsiyle vol aeablleeek olan bir kamu kurumuna borsa gelirlerinden kanunl pay aynlmasJnm

C .. )

olagan saYII- masl gerekir ( ...

»).

(24) DSD. 29 Aral4k 1971 gunlu karan, istanbul Barsas. ile ilgili Davalar ve Kararlar, Ankara 1973, s. 71; DSD. 1 $ubat 1971 gun ve E. 70-709/K. 71-2S0 saYIII karan, istanbul Ticaret Barsas. ile ... , s. 77 (kararlar eski kanun zamanlnda verildigi i<;:in karar

metinlerinde «%5» oranl ndan soz edilmektedir.

(25) Eski metinde bu miktar SOO 000 lira idi. Gerek<;:ede «Turkiye Cumhuriyeti Ziraat Banka- sJndan alrnaeak SOO 000 Tl.slnln da, Birligin gelirlerinin arttJrllmasl maksadJYle 1 000000 Tl.sma <;:Ikanlmasl luzumlu gorulmu9tur» denilmekle yetinilmi9tir, Millet Meclisi Tu- tanak Dergisi, Di:inem: 3, C. S, Toplantl: 1,. 35. Birle9im, 27 Eylul 1970, S. SaYlsl:

223, s. 3.

(7)

kanunun yururlugu ile

ba~lamasml

iddia

etmi~tir.

ihtilat kendisine sunulan

Danl~tay,

«kanununda, yaYlm tarihi olan 23/5/1957 gununde henuz

te~ekkul etmemi~

ve tuzel

ki~ilige

sahip olmayan birlige de sozu ge<;en yardlmm yapllacagma dair» bir hukmun yer

almaml~

oldugu gerek<;esiyle

te~ekkul

tarihinden once yardlmm

ba~latllmasmm

imkanslz olduguna karar

vermi~tir

(26).

V. BiRLiK GENEL SEKRETERi

Danl~tay

kararlanna gore (27) Birlik genel sekreterinin (ZOBK. 30) memur ve hizmetliler (ZOBK. 38) statusune tabi olmadlgl yolunda kanunla tuzuk maddalerinde bir sarahat olmadlgl gibi, aksine, «Turkiye Ziraat Odalan Birligi Memur ve Hizmetliler Yonetmeligi»nin (ZOBK. 38) 68.

maddesindeki hukum ile genel sekreterin de a<;lk<;a belirtilen bazl istisnalar

dl~mda

memur statusune tabi oldugu aC;lkc;a

belirtilmi~tir.

Genel sekreterin memurluk slfatl ancak 6964 saylll kanun baklmmdan soz konusudur;

yoksa onun devlet memurlan (28) kapsaml ic;ine almmasl mumkun degildir bu sebeple de adl gec;enin 1046 saylll kanun (29) hukumlerinden yararlanmasl olanagl yoktur (30).

VI. ODALAR VE BiRLiK ORGANLARI iLE GOREVLERi

1. Tuzugun 23. maddesinin (e) bendinde ada meclisine sec;ilebilmek i<;in «en az ilk tahsil

yapml~

olmak»

~artl

aranmakta oldugundan,

Danl~tay,

oda meclisince yapllan gorev

bolu~umu

ve yonetim kurulu sec;iminde (ZOBK. 11) oy kullanacak

ki~ilerin

de ilkokul ogretimi yapml!? olmalannm gerekeceginin aClk bulundugunu belirterek, bu

~artlan

haiz olmayanlardan

te~kil

edilen oda meclisinde yapllan gorev

bolu~umu

ile yonetim kurulu sec;imini iptal

etmi~tir

(31), (32).

(26) 080.7 Haziran 1966 gun ve E.1300/K. 1886 saY"1 karan, Damljltay Kararlar Dergisi.

S. 103-106, s. 322.

(27) 080. 28 Ocak 1967 gun ve E. 66-3264/K. 67-300 saY"1 karan, Danlljltay Kararlar Dergisi, S. 111-114, s. 261.

(28) Bu konuda bkz. 657 saYl1i Devlet Memurlan Kanununun (5. Tertip Dustur, C. 4, s. 3044) 12 saYl1i kanun hukmundeki kararname ile degi$tirilen (RG. 31 MaYls 1974/14901) 1. maddesi.

(29) 5. Tertip Dustur, C. 7, s. 2462.

(30) DDDK. 24 Arallk 1971 gun ve E. 70-627/K. 71-1097 saYll1 karan, Damljltay Dergisi, Y. 2, 1972, S. 6-7, s. 180.

(31) 080. 23 Eylul 1967 gun ve E. 66-1297/K. 67-2865 saYl1i karan, Damljltay Kararlar Dergisi, S. 119-122, s. 285.

(32) 6964 saY"1 kanunun eski 9/111. maddesinde «0 yerdeki ziraat, veteriner ve orman dai- relerinin ve Ziraat Vekilletine veya Vekillete mensup mulhak but<;eli umum mudurluklere

279

(8)

2. TLirkiye Ziraat Odalan Birligi lV1emur ve Hizmetlileri Yanetmeliginin 68/11. maddesindeki «garevlerinde olaganustli

ba~:;an

gasteren memur ve hizmetlilere, yevmiyeli persone/e, yonetim kurulu karan ile ( ... ) olaganustu ikramiye» verileeegine

ili~kin

hukmun, memur status(ine tabi oldugu aylk bulunan Birlik genel sekreterine verileeek ikramiyeye de uygulanmasl gerekeeegini gaz onunde tutan Danl$tay, genel kurul karanna dayanarak ikramiye verilmemesi yoluna gitmenin dogru olmadlgl sonueuna ula:;>ml:;>-

til'

(33).

bagll muessese ve te~ekku//erin en buyuk memurlan, Ziraat Barnkasl Mudliru ve sltma sava$ tabibi, sltma sava$ tabibi yoksa I-/Likumet tabibi Oda Meclisinin tabii ilzasl ve mee/iste reye sahiptir/er» $eklinde bir hijklim rnevel1tlu. Oanl$tay, bu maddenin yurur- llikte bulundudgu bir wada verdigi hir kmarda «viroloji, rneyva fidanllgl, meteroloii ve zirai donatlm mlidurlorinin» ongor(ilen muessese temsi/eilerindon o/masl sebebiyle oda meclisine kalliarak oy kullanmalannda bir saklnea gorrnemi$ti (080. 23 Eylul 1967 gun ve E. 66-1297 jK. 67-2865 saYll1 karan, Dant~tay Kararlar Derglsi, S. 119 ..

122, s. 285). 1330 saylll kanl1nla getirilen yeni 9. maddede buna benzer bir hukme yer verilmemi~tir. Gerek<;:e bunun sebebini 90yle aylldamaktadlr: «Oda meclisiyle ilgili 9.

maddenin 3 neu paragraflnda belirtilen muessesese ve kurulu9 temsileilerinin oda mee- lislerinde tabii aza ve reye sahipolma hukmu, Anayasanln 122 nei maddesinin 1$lgl altlnda meslok kurl1lu~lan organlsnmn kendileri taraflndan vo kendi uyeleri araslndan sec;;ilmesi esasl kabul edildiginden tabii uyelikier,oda organlannln aneak asH liyelorin araslndan seyilmosi ongorulerek kaldlnlml$trr», Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Oonem: 3, C. 8, Top/anti: 1,135. Birle~im, 27 Eylul 1970, S. SaYlsl: 223, s. 2.

(33) 08D. 28 Ocak 1967 gun vo E. 66-3264/K. 67-300 saYll1 karall, Danl~tay Kararlar Dergisi, S. 111-114, s. 261.