Dr. Ziya KOÇ Bölge Adliye Mahkemesi Daire Başkanı. BİR HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANAN ALACAĞIN TAHSİLİ AMACIYLA YAĞMA (TCK m. 150/1)

Dr. Ziya KOÇ

Bölge Adliye Mahkemesi Daire Başkanı

BİR HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANAN ALACAĞIN TAHSİLİ AMACIYLA YAĞMA

(TCK m. 150/1)

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ...VII İÇİNDEKİLER ... IX KISALTMALAR ...XV GİRİŞ ...1

BİRİNCİ BÖLÜM

KAVRAM- HUKUKİ NİTELİK-TARİHİ GELİŞİM- ÖZEL HUKUKTA DURUM-

KARŞILAŞTIRMALI HUKUK

I. KAVRAM, 765 SAYILI TCK’NIN YÜRÜRLÜKTEN

KALDIRILAN HÜKÜMLERİ, GENEL AÇIKLAMALAR ...5 A. TERİM-TANIM ...5 B. KENDİLİĞİNDEN İHKAKI HAK EDENLER İLE

İLGİLİ 765 SAYILI TCK’NIN YÜRÜRLÜKTEN

KALDIRILAN HÜKÜMLERİ ...9 C. 765 SAYILI TCK’NIN YÜRÜRLÜKTEN

KALDIRILAN HÜKÜMLERİ İLE 5237 SAYILI TCK’NIN 150. MADDESİNİN 1. FIKRASININ

KARŞILAŞTIRILMASI ...13 D. KENDİLİĞİNDEN HAK ALMA (İHKAKI HAK)

SUÇUNA YÖNELİK ELEŞTİRİLER VE SUÇ TİPİNİN GEREKLİLİĞİ HAKKINDA GÖRÜŞLER ...15

X

1. Aleyhte Görüşler ...15

2. Lehte Görüşler ...17

3. Kanaatimiz ...19

II. HUKUKİ NİTELİK ... 20

A. GENEL AÇIKLAMALAR ... 20

B. DOKTRİN ... 22

C. MAHKEME KARARLARI ... 24

D. KANAATİMİZ ... 26

III. TARİHİ GELİŞİM ...29

A. İLKEL HUKUK DÖNEMİ ...29

B. ANTİK YUNAN ...31

C. YAHUDİ HUKUKU ...31

D. ROMA HUKUKU ...33

E. İNGİLİZ HUKUKU... 36

F. MÜŞTEREK HUKUK...37

G. TÜRK HUKUKU ... 38

1. Eski Türk Hukuku ... 38

2. İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Dönem ...39

3. Cumhuriyet Dönemi ...42

IV. ALACAĞIN TEHDİT VEYA CEBİR KULLANILARAK TAHSİLİNİN SEBEPLERİ VE İNSAN HAKLARI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRME ...43

A. ALACAĞIN TEHDİT VEYA CEBİR KULLANILARAK TAHSİLİNİN SEBEPLERİ ...43

B. ALACAĞIN TEHDİT VEYA CEBİR KULLANILARAK TAHSİLİNİN HUKUKUN BAZI TEMEL İLKELERİ KARŞISINDA DURUMU ... 49

1. Mülkiyet Hakkı ... 49

2. İnsan Haysiyetinin Dokunulmazlığı ...52

3. Hukuk Devleti İlkesi ve İnceleme Konumuz Bağlamında Devletin Yetkileri ... 54

XI

a. Hukuk Devleti İlkesi ... 54

b. İnceleme Konumuz Bağlamında Devletin Yetkileri ... 56

aa. Devletin Yargılama Tekeli ... 56

bb. Devletin Şiddet (Cebir) Kullanma Tekeli ...59

V. ÖZEL HUKUKTA DURUM ... 63

VI. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK ... 68

A. GENEL AÇIKLAMALAR ... 68

B. ABD ... 69

C. ALMANYA ...76

D. DANİMARKA ... 83

E. HIRVATİSTAN ... 84

F. İSVİÇRE ... 86

G. İSVEÇ ... 88

H. İTALYA ...89

I. MALTA ... 92

J. MEKSİKA ...95

K. POLONYA ... 96

L. SLOVENYA ... 97

İKİNCİ BÖLÜM

HAK KAVRAMI VE BİR HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANAN ALACAĞIN TAHSİLİ- ALACAK VE BORÇ İLİŞKİSİ

II. HUKUKİ İLİŞKİ KAVRAMI-ALACAK VE BORÇ İLİŞKİLERİ ... 103

A. HUKUKİ İLİŞKİ KAVRAMI ... 103

B. BORÇ İLİŞKİLERİNİN TEMEL UNSURLARI, NİTELİKLERİ-BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAK VE SORUMLULUKLAR ... 107

1. Genel Açıklamalar ... 107

XII

2. Borç İlişkisinin Unsurları ... 109

3. Borç İlişkisinin Nitelikleri ... 112

4. Borç İlişkisinden Doğan Haklar Ve Sorumluluklar ... 113

a. Borç İlişkisinden Doğan Haklar ... 113

b. Borç İlişkisinden Doğan Sorumluluklar ... 115

c. Eksik Borçların Durumu ...117

aa. Genel Açıklamalar...117

bb. Eksik Borçların Türleri ...120

aaa. Kumar ve Bahis Borçları ...120

bbb. Evlenme Simsarlığı ...123

ccc. Zamanaşımına Uğramış Borç ... 125

ddd. Ahlaki Görevlerden Doğan Borçlar ... 127

5. Borcun Kaynakları ... 129

a. Sözleşmelerden Doğan Borçlar ... 129

b. Haksız Fiilden Doğan Borçlar ... 130

c. Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borçlar ...134

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KORUNAN HUKUKİ DEĞER-SUÇUN UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ-SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ, YAPTIRIM- BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMA

II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER ... 138

III. SUÇUN UNSURLARI ...141

A. TİPİKLİK ...141

1. Tipikliğin Maddi Unsurları ...141

a. Fail ...141

b. Mağdur ... 145

c. Konu ... 148

XIII

aa. Genel Açıklamalar... 148

bb. Mal ... 149

cc. Senet ... 156

d. Fiil ... 159

aa. Genel Açıklamalar... 159

bb. Tehdit veya Cebir Kullanmak... 162

aaa. Tehdit ... 162

bbb. Cebir ... 172

cc. Malın Alınması ... 187

e. Netice ... 194

f. Nedensellik Bağı ... 195

2. Tipikliğin Manevi Unsurları ...200

B. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU ...205

IV. KUSURLULUĞU ETKİLEYEN (KALDIRAN VEYA AZALTAN) HALLER ...208

V. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ ...209

A. TEŞEBBÜS ...209

B. İŞTİRAK ...214

1. Genel Açıklamalar ...214

2. Doktrin ...216

3. Mahkeme Kararları ... 219

4. Kanaatimiz ...224

C. İÇTİMA ...226

VI. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ, YAPTIRIM ... 232

A. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ ... 232

B. YAPTIRIM ...235

VII. TCK’DA DÜZENLENEN BİR HUKUKİ İLİŞKİYE DAYANAN ALACAĞI TAHSİL AMACIYLA İŞLENEN DİĞER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMA ... 237

A. HIRSIZLIK (TCK m. 144/1-b) ... 237

B. DOLANDIRICILIK (TCK m. 159) ...245

C. SAHTECİLİK (TCK m. 211) ... 251

XIV

SONUÇ ... 259 KAYNAKÇA ...267