KAZDAGI GÖKNARI (Abies equitrojani Ascher et Sinten) NIN. STUDIES ON THE NURSERY TECHNIQUES OF IDA MOUNTAIN FIR (Abies equitrojani Aschers et Sinten)

157

KAZDAGI GÖKNARI (Abies equitrojani Ascher et Sinten) NIN FİDANLIK TEKNi(;j ÜZERİNE ÇALIŞMALAR

STUDIES ON THE NURSERY TECHNIQUES OF IDA MOUNTAIN FIR (Abies equitrojani Aschers et Sinten)

Dr. Salih ASLAN Onnan Yüksek Mühendisi

ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ YAYlNLARI

İÇİNOEKİLER

ÖNSÖZ ... . ABSTRACT ... .

ı. GİRİŞ ... .

2. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ VE VERİLERİN TOPLAN- MASI ... .

2.1. Deneme Alanının Tanıtımı . . . ... ... .. . . . . . .. . ..

2.2. Denemeler .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . ... . . . ... . ..

2.2.1. Ekim Derinliği x Kapatma Materyali 2.2.2. Gölgelerne x Sıklık Denemesi . .. . ..

2.3. Verilerin Toplanmasında izlenen Yöntem ...

2.3.1. Kozalaklann Toplanması ve Kozalaklar- dan Tohum Çıkarılması . . . ... ... . .. . .. . ..

2.3.2. Tohuma İlişkin Bazı Özelliklerin Saptan-

ması ... . 2.3.3. Fidaniara İlişkin Bazı Özelliklerin Sap-

tanması ... . 3. VERİLERİN DEGERLENDİRİLMESİ ... .

3.1. Tohum Özelliklerine İlişkin Verilerin Değerlen- dirilmesi ... . 3.2. Gölgeleıne x Sıldık Denemesi Verilerinin Değer-

lendirilmesi .. . . .. .. . . .. . .. . .. ... . . . . . . . . . . . . .. . . ..

3.3. Kapatma Materyali x Ekim Derinliği Denemesi Yerilerinin Değerlendirilmesi ... ... .. . . ..

3.4. Fidan Özellikleri Arasındaki İlişkiler ...

4. BULGULAR ve TARTIŞMA ... . ..

5. SONUÇ ve ÖNERiLER ... ..

ÖZET ... . SUMMARY ... .

YARARLANILAN KAYNAKLAR

Sayfa

- - -

9 7 9

l l l l 13

13 13 14

14

ıs

ıs

16

16 16 18 21 33

36

38 39

41

ÖN SÖZ

«Kazdağı Göknan (Abies equitrojani Aschers et Sinten)'nın Fidanlık Tekniği ve Ağaçlandırmalarda Kullanılmaya Elverişli Fi-

danların Morfolojik Yapılarına Göre Tesbiti Üzerine Araştırmalar»

adı altında 1980 yılmda projelendirilerek uygulamasına geçilen bu

çalışma 1984 yılında «Kazdağı Göknarının (Abies equitrojani Asc- hers et Sinten) Fidanlık Tekniği Üzerinde Çalışmalar» adı altında sonuçlandırılmıştır.

Araştırmanın planlanmasından sonuçlandırılmasına kadar ara- zi ve büro çalışmalarımız süresince her türlü çalışma kolaylığını

gösteren başta Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürleri Sayın

Dr. Mahir Ekici, Sayın Doç. Dr. Alptekin Günel, Sayın Dr. Osman

Taşkın ve öteki yöneticileri olmak üzere, 'tohum, Ağaçlandırma ve

Ağaç Islahı Araştırmaları eski Bölüm Başkanları Sayın Ömer L.

Özdemir ve Sayın Ömer S. Er kuloğlu ile Matematik-İstatistik Bö- lüm Başkanı Sayın Dr. Osman Sun'a teşekkür ederim. Ayrıca, ça-

lışmanın Düzce Orman Fidanlığında uygulanmaya başlatılmasından

itibaren ayrılıncaya kadar her türlü kolaylığı gösteren Düzce Ağaç­

landırriıa eski Başmühendisi Sayın Mustafa Altan ile ^yakın ilgi ve

yardımlarını gördüğüm öteki bütün meslektaşlarıma teşekkür borç- luyum.

Arazi, laboratuvar ve büro çalışmalarımızda yardımcı olan Sa- yın Adil Çıldır, 'sayın Yusuf Yıldırım, Sayın Sedat Öner ile Sayın Ferinaz Keleş'e ayrıca teşekkür ederim.

Çalışmanın gelişme halindeki ormancılığımıza yararlı olmasını

dilerim.

Nisan, 1985- Ankara Dr. Salih ASLAN

ABSTRAKT

Kazdağı göknarını fidanlıkta yetiştirmek amacı ile ele alınan

bu çalışmada bu tür için uygun ekim derinliği, kapatma materyali, gölgelerne ve sıklık gibi soruniar ele alınmıştır. Buna göre, Kazdağı

göknannda uygun ekim derinliği olarak ı

-

gölgelerne ve 3 yaşında m^2' den 2SO- 300 fidan elde edilecek şekilde

ekim yapılması uygun bulunmuştur.

Bu göknar türüroüzde ortalama olarak bir ağaçtan SO kozalak ve bir kozalaktan 3ıo adet tohum elde edilebilmektedir. Ortalama bin dane ağırlığı SS.33 gr, kozalak .ağırlığı ı46 gr ve Toluen desti- lasyon metodu ile tesbit edilen rutubet yüzdesi %7,07 olarak bu-

lunmuştur.

ABSTRACT

The objective of this study is to determine the sowing depth, covering material, shade and seedling density of Abies equitrojani in the nursery. Thus, ı-2 cm sowing depth, sawdust and forest soil as covering material, 2S- SO percent shade density, and 2SO- 300 seedlings/m² seeciling density were deterrnined.

On the average, .Abies equitrojani produced SO cones per tree and 3ıO seeds per cone. 1000 seeds weight is SS, 33 grams, mean cone weight is ı46 grams, and moisture content by Toluen DestH·

atioıı method is 7.07 percent were fo\lnd for this specieş,

ı. GİRİŞ

Kazdağı Göknan (Abies equitrojani Aschers et Sinten) yurdu- muzun önemli orman ağacı türlerinden birisidir. Habitusu bakımın­

dan öteki üç göknar türümüz olan Uludağ Göknarı; (Abies born- mülleriana Mattf.) Doğu Karadeniz Göknarı, (Ahies nordmanniana Spach) ve Toros Göknan {Ahies cilidea Carr.)ndan daha hızlı bü- yüyen bu türün orijin bakımından bir hibrid ^olduğu, muhtemel ebeveynlerinin de Abies bornmülleriana ve Ahies cephaloruca Link et' Admet. olduğu belirtilmektedir (AYTUG, 1959). Bu tür üzerinde daha önce yaptığımız bir ^çalışmada (ASLAN, 1982) kozalak ^ağırlı­

ğı, kozalak boyu, kozalakta ortalama tohum sayısı ile tohum bin dane ağırlığı, embriyo boyu, endosperm sınıfları, kanat boyu ve eni gibi tohum özellikleri bakımlanndan da Ahies equitrojani'nin hib-

ıid olabileceği kanısı desteklenmiş ve bu özelliklerinin döllerine geçmesi bakımından baba olarak kullanıldığı meleziemelerde daha

başarılı olduğu tesbit edilmiştir. Yukarıda belirtilen bu çalışmada

fidecik öğeleri için de yapılan değerlendirmelerin benzer sonuçları verdiği saptanmıştır. Bütün bu bulgulara dayanılarak Kazdağı Göknarının hibrid olduğu varsayımının gerçek olduğunu, bu ne- denle de ^hızlı büyüme özelliğine sahip olabileceğini söylemek müm- kündür.

Kazdağı Göknan yurdumuzun Kuzeybatısında Biga yarımada­

sının dağlık kesiminde (Kazdağları) yayılmıştır. Bu yörede 400- 1650 metre yükseklikler arasında görülmekte ve genel olarak 1000- 1300 metre yüksekliklerde optimal yayılışını yapmaktadır. Edremit, Ye- nice ve Bayramiç Devlet Orman İşletme Müdürlükleri romtıkalarm­

da bu tür genel olarak Kayın, Karaçam ve Meşe türleri ile kanşık

bir halde bulunmaktadır. ·

Mustafakemalpaşa ve Bandırma Orman İşletme Mıntıkalarında Çataldağı'nda 800- 1300 m rakımlaı' arasında yetişen ve genelde

Kazdağı Göknan olarak kabul edilen, ancak bazı yazarlarca (ATJ\,

1975; ATA ve N. MEREV, 1981) Çataldağı Göknan olarak da isim- lendirilen tip ile birlikte bu türün toplam 6400 hektarlık bir alanda

doğal olarak bulunduğu söylenebilir.

Doğal olarak ^{yayıldığı} bölgede genel ikiimin ^Uludağ ve ^Doğu Karadeniz göknarlarının yayıldıkları bölgelerin ikliminden daha kurak ve sıcak olduğu bir gerçektir. Bu nedenle bu iki göknar tü- ründen daha kanaatkar ^olduğu ve Ege ile Marmara Bölgelerinin üst kesimlerinde denenebileceği izlenimini vermektedir. Nitekim ATA (1975 s. 188) da Kazdağı Göknarının Kuzey Anadolu'da 700 m yükseltinin üzerindeki rakımlarda denenmesinin ormancılığımız, açısından büyük bir. kazanç olacağını; bu yörelerdeki yağış fazlalığJ

nedeniyle büyüme hızının daha da artması olasılığı bulunduğunu

ileri sürmektedir.

Bütün bu olgular dikkate alındığında, yurdumuzda orman ve orman ii.rünlerine duyulan ihtiyacın giderekartmakta olması kar-

şısında hızlı büyüyen bu türümüzü doğal yetişme yerlerinin dışına taşıma ihtiyacının bulunduğu söylenebilir. Bumm gerçekleştirme­

nin en güvenli yolu ağaçlandırmalarda bunu yaygın bir şekilde de- nemek olabilir.

Bilindiği gibi orman ağaçlaıidırmalarında tohum, fidanlık ve dikim ^konuları birbirine ^bağlı ve birbirini tamamlayan safhalardır.

Bu türün tohum özellikleri ile ilgili olarak kozalaktaki tohum sa-

yısı, kozalak boyu ve çapı, kozalak ağırlığı gibi özellikler ile tohum bindane ağırlığı, embriyo boyu, endosperm sınıfları, kanat boyu ve eni, tohum katlama sürelerinin saptanması gibi konular tarafımız­

dan daha önce (ASLAN, 1982) incelenmiş bulunmaktadır. Gençleş­

tirmede ikinci aşamayı 'oluşturan fidanlık safhası ise bu çalışma ile ele alınarak incelenmiştir.

Çalışmayı gerçekleştirmek için Kazdağı Göknarının doğal ya-

yılış alanı içinde göknar fidanı üretimi yapılan, günün teknik ça-

lışma olanaklanna sahip, yeteri büyüklükte, ulaşım ve çalışma ko-

laylıkları bulunan bir fidanlık bulunamadığı için denemeler 'bu

şartlan taşıyan ve bölgeye en yakın durumda olan Düzce Devlet Orman Fidanlığında yapılmıştır.

ülkemizde doğal olarak yetişen göknarlar, bugüne kadar bir çok yazar (ASLAN, 1982; AYTUG, 1958, 1959, 1967; ATA, 1975 ve MEREV, 1981; BERKEL, 1963; BEŞKÖK, 1970; GEZER, 1984 ve

TOLAY, 1983)'in araştırma ve incelemelerine konu olmuştur. Bu türlerden Uludağ Göknarının Fidanlık Tekniği TOLAY, Doğu Kara- deniz Göknannın Fidanlık Tekniği GEZER tarafından incelenmiş, Toros Göknan ile Kazdağı Göknarının Fidanlık Tekniği konuları

üzerinde ise bugüne kadar ciddi herhangi bir çalışma yapılamamış­

tır.

2. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ ve VERİLERİN TOPLANMASI 2.1. Deneme Alamnın Tanıtımı

Düzce Devlet Orman Fidanlığı, Bolu iline bağlı Düzce ilçe mer- kezinde, Devlet Orman İşletme Müdürlüğü ile Kereste' Fabrikası Müdürlüğü'nün yanında, 40"50'22" kuzey eniemi ve 31°08'08' doğu boylamında yer almaktadır. Denizden yüksekliği 120 m dolayında­

dır. Arazi şekli düzdür. Eskiden kültür arazisi olarak kullanılan

saha, kamulaştırılarak fidanlık haline getirilmiştir. Halen bu fidan-

lıkta Kayın, Göknar, Sahil Çaını, Sedir, Duglas, Ceviz gibi çeşitli

türlerin fidanları yetiştirilmektedir.

Eskişehir Toprak Tahlil Laboratuvarı tarafından 1982 yılında yapılan toprak tahlilleri sonucuna göre, Düzce Orman Fidanlığının toprakları «genç alüviyon» toprakları niteliğinde, besin maddeleri

bakımından zengin, kumlu balçık, kumlu killi balçık, killi balçık

türlerindedir. Toz+ kil ınuhtevaları % 25-35 oranındadır ve fidan

yetiştirme bakımından herhangi bir sorun teşkil etmemektedir.

Toprak reaksiyonu pH 7.12-7.90 arasında, hafif alkalen karakter- dedir. Topraktaki organik madde miktarlan % 1.936-2.802 arasın­

da değişmektedir. Total azot değerleri buna bağlı olarak % 0.096- 0.140 arasmdadır ve oldukça zengin bir yapı göstermektedir. Top- rak geçirgendir. Taban suyuna genellikle 120 cm derinlikte rastlan-

maktadır.

Fidanlık sulamasında yeraltı suyu kullanılmaktadır. Eskişehir

Toprak Tahlil Laboratuvarı tarafından y9-pılınış analizlere göre bu su sulamaya uygun niteliktedir. Fidanlığın tamamı yağınurlama ile sulanabilmektedir.

, Düzce, Batı Karadeniz iklim kuşağı iÇersinde yer almakla bir- likte genel iklim karakterleri bakımından daha çok Marmara böl- gesinin İstanbul-Kocaeli yöresine benzemektedir. Düzce Meteoro- loji İstasyonunun iklim verileri toplu olarak Tablo: l'de verilmiş­

tir.

Tablo: ı. Düzce Meteoroloji İstasyonu İklim Veıileri. ' Iable: 1. The çlimatic data forDüzce Meteorological station.

Denizden Yükseklik 1/:0m Elevation above sea level 120m

Meteorolojik Elemanlar A y L A R (Months) Yıllık Ortalama

(Meteorological Eleınents) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII (Annual M can) Ortalama Sıcaklık

oc

En Yüksek Sıcaklık °C 22.0 23.2 27.7 33.4 36.2 36.6 39.0 42.0 38.3 31.7 25.3 24.4 42.0 (Recorded maximum

temperature)

En Düşük Sıcaklık

oc

o

temperature)

Ortalama Nisbi Nem '% 82 78 79 74 75 69 69 70 74 78 80 80 76

(Mean relative humidity)

En Düşük Nisbi Nem :% 29 21 7 lO 16 14 10 ll 10 15 27 16 7

(Lowest relative humidity)

Ortalama Yağış mm 108.0 83.9 83.1 57.1 57.1 70.7 44.8 41.3 61.6 69.2 78.8 89.4 844.9

2.2. Denemeler

Kazdağı Göknarının fidanlıkta yetiştirme tekniğini saptamak

amacı ile düşünülen denemeler başlangıçta ekim derinliği, kapat- ma materyali, gölgeleme, sıklık ve kök kesme derinlik ve zamanının

tesbiti şeklinde planlanarak üç yıl üst üste uygulartmış ancak, sak- lama güçlüğü, boş dane oranının yüksekliği, tohum çimlenme yüz- desinin düşüklüğü ve başkaca kontrol altına alınamayan bazı ne- denlerle ekilen tohumlardan bütün deneme parsellerinde yeterli miktarda fidan elde edilememiştir. İlk yıl sadece gölgelerne x sık­

lık denemesi ile ekim derinliği x kapatma materyali denemesi ekimleri başarılı olmuş, ayrıca ı+O, 2+0, 3+0, 2+ı, 2+2 ve 3+1

yşındaki fidanlardan ölçülebilir bazı özelliklerini saptamak içiri ye- terli sayıda fidan elde edilebilmiştir. Bu nedenle, burada yukarda sözü geçen iki denemeden elde edilen bulgular ile belirtilen değişik yaşlı fidanların nitelikleri sunulmuştur.

2.2.1. Ekim Derinliği x Kapatma Materyali Denemesi

Ekim derinliği için Do = O cm, Dı = ı cm, Dz = 2 cm ve D3

·=

cm derinlik olmak üzere 4 işlem düşünülmüştür. Bu derinlikleri uygulamak için sırasıyla 1, 2 ve ~ cm kalınlıkta çıtalar düzgün bir tahta üzerine çakılmış ve bu tahtalar düzeltilmiş hale getirilen yas-

tığın üzerine hastınlarak istenen ekim derinlikleri sağlanmıştır.

Denemede tohum örtme materyali olarak orman toprağı (Kı), des- tere talaşı (Kz.), kum (Ks) ve ı kısım kum + 1 kısım orman topra-

ğından oluşan karışım (K4) kullanılmıştır. Yukanda açıklandığı gibi

açılan farklı derinlikteki çizgilere ekilen tohumların üzeri bu kapat- ma materyali ile örtülmüş ve üzerinden merdane geçirilerek sıkış­

tırılmıştır.

Deneme faktöriyel desenine göre 4 kapatma materyali x 4 ekim

derinliği x 3 tekerrürili olarak düzenlenmiştir. Her deneme işlemi ı m uzunluktaki yastıkta uygulanmış ve' işlemler arasında 0.50 m lik bir kısım, tecrid şeridi olarak bırakılmıştır. ı m'lik yastıkta

5 çizgi açılmış ve 94 gr tohum açılan bu çizgilere ekilmiştir.

2.2.2. Gölgelerne x Sıklık Denemesi

Göknarın gençlikte siper isteği bilindiğinden fidanlıkta gölge- lemenin fidan verimi ve gelişmesi üzerindeki·· etkinliğini belirlemek.

amacıyla 3 değişik gölgeleme entansitesi (Go= kontrol, gölgeleme- siz, Gı = .% 25 gölgeleme, G2 =% 50 gölgeleme) uygulanmıştır. Göl- geleme iki yıl üst üste sürdürülmüştür. Gölgelemeye Temmuz ayı ortalarında başlanmış ve Eylül ayı ortalarma kadar devam etmiş­

tir. Fidan sıklığı olarak m^2' de Sı = 200 fidan, S:ı = 250 fidan, Ss =

300 fidan ve ^s4

=

açılarak tohumlar 1 cm derinlikte ekilmiş, kapatma materyali ola- rak 2 kısım orman toprağı + 1 kısım kum karışımı kullanılmıştır.

Daha sonra her yıl, vejetasyon mevsimi sonunda elde edilen fidan-

ların tamamının boyları ve yaşama yüzdeleri tesbit edilmiştir.

2.3. Verilerin Toplanmasında izlenen Yöntem

2.3.1. Kozalaklann Toplanması ve Kozalaklardan Tohum

Çıkartılması

Çalışmada ekilen tohumlar Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Enstitüsü Müdürlüğü'nden sağlanmıştır. Ayrıca, 1982 yılında Kaz-

dağlannda Gürgen Dağı Bölgesi Ardıçbaşı yöresinden bu amaç için 28 ağaçtan toplam 1400 adet kozalak toplatılmıştır. Bilindiği gibi Göknar türlerinin kozalaklarından tohum çıkartılması herhangi bir ön işlemi gerektirmeyecek kadar kolaydır. Ancak, göknarcia tohum- lar olgunlaştıktan kısa süre sonra kozalaklar daha ^ağaç üzerinde iken iç pulları (Karpeller) dağılmakta ve tohumlar kendiliğinden

dökülmektedir. Bu nedenle, kozalaklar tohumlarını dökmeden he- men önce toplatılmış ve Enstitü Tohum Laboratuvarında yere seri- lerek tohumlan ayrılmıştır. Elde edilen tohumlar hava kurusu du- rumuna getirildİkten sonra elle hafifçe oğularak ve rüzgarlama ya-

pılarak kanatların tohuma bağlı olmayan kısımlarından arındırılmış­

tır. Bu tohumlar daha sonra + 3°C' de saklanmak üzere dım kava- nozlarda ^soğuk hava deposuna konulmuştur. Kazdağı Göknarı, ko-

zalağı ile ilgili olarak kozalak boyu, kozalak çapı, kozalak ağırlığı,

kozalaktaki tohum ^sayısı vb. özellikler tarafımızdan daha önce be- lirlcndiğinden (ASLAN, S., 1982) burada bunlara ilişkin bilgi veril- meyecektir: Ancak, bu toplamada bir ağactan ortalama olarak 50 kozalak (20- 210 arasında) alınabildiğini ve bunda ağacın yaşı, çapı,

boyu, daHanma durumu, meşcere )çindeki konumu, zengin tohum

yılı gibi faktörlerin etkileri olduğunu belirtmekle yetinilecektir.

2.3.2. Tohuma İlişkin Bazı Özelliklerin Saptanması

Denemede kullanılan tohumların ISTA ı976 kuralanna göre bindane ağırlığı 8 x 100 tohum üzerinden ve çimlenme yüzdesi 4 x

ıoo tohum üzerinde saptanmıştır. Tohumlar çimlenmeden önce bir ay + 3°C' de, naylon torbalar içinde bir kat kum, bir kat tohum şek­

linde katlamaya alınmış daha sonra 28 gün J acopsen çimlendirme aletinde çimlenmeye konulmuştur. Alet her gün saat 9.00 -ı7.00 arasında 30°C'de çalıştınlmış saat ı7.00'de suyu değiştirilerek sı­

caklığı 20°C'ye getirilmiştir. Çimlenme periyodu sırasında ıooo

lux'lük bir ışıktan yararlanılmıştır.

2.3.3. Fidaniara İlişkin Bazı Özelliklerin Saptanması

Tohumlar fidanlıkta 31.3.ı98ı tarihinde ekilmiş, çimlenmeler

başlayıncaya kadar her gün, daha sonra gün aşırı veya ihtiyaca gö- re daha seyrek aralıklarla sulama yapılmıştır. Ot alma elle ve yılda

2 kez yapılmıştır. ı+O, 2+.0 ve 3+0 yaşianna gelen fidanlar ölçüle- bilir özelliklerini saptamak amacı ile itinalı olarak ve toprakta mümkün olduğu kadar kök bırakmayacak şekilde sökülmüş, yıkan­

mış, naylon torbalar içine konularak ambalajlanmış ve ·Enstitüye

getirilmiştir. Değişik yaşta şaşırtılmış fidan elde etmek amacı ile 2 ve 3 yaşındaki fidanlar kök tuvalederi yapılarak, uygulamanın kullandığı ebattaki tüplere aktanımıştır. Böylece, 2 +ı, 2 + 2 ve 3 +ı yaşında fidanlar elde edilmiştir. Bu fidanlar fidanlıkta kaldıkları

sürece normal fidanlık tekniğine göre sulama ve bakımları yapıl­

mıştır. Şaşırtılmış fidanlar daha sonra tüplerden çıkarılarak yıkan­

mış ve yukarıda belirtildiği şekilde ambalajlanarak Enstitüye geti-

rilmiştir. Değişik yaşlardaki bu fidanların sırasıyla çapları, boyları,

kök boyları, yan kök sayıları, taze kök ağırlıkları, taze gövde ağır­

lıkları ile kuru kök ve kuru gövde ağırlıklan ayrı ayrı saptanmıştır.

Fidan çapları kök boğazında ve 1/20 mm duyarlılıkta ölçül- müştür. F,idan boyları kök boğazı:~ıdan tepe tomurcuğuna kadar ve mm duyarlılığında saptanmıştır. Kök boyuolarak kök boğazı ile en uzun kökün ucuna kadar olan mesafe kabul edilmiş ve mm duyar-

lılığında ölçülmüştür. Yan kök sayısına ana kökten çıkan ve boyu 5 cm-yi aşan kökler dahil edilmiştir. Yan dal olarak gövdeden çıkan

dip dallar kabul edilmiştir. Taze gövde ve kök ağırlıklarını sapta' mak için sökülüp ambalajlanan ve Enstitüye getirilen fidanlar 'la- boratuvarda tekrar suda çalkalanıp emici kağıtlar üzerinde yarım

saat bırakıldıktan sonra kök boğazından kesilerek 1/100 gr duyar-

lıkta tartılmış ve kaydedilmiştir. Kun.ı kök ve gövde ağırlıklarını

saptamak için de taze ağırlıkları saptanan fidan kökleri ve gövde- 1eri ayrı ayrı zarflara konularak num~ra verilmiş ve kurutma fırı­

nma konularak 24 saat ıosoc'de bekletilmiştir. Fırından çıkartılan

kökler ve gövdeler ayrı ayrı 1/100' gr duyarlılığında tartılarak kay-

dedilmiştir.

3. VERiLERiN DEGERLENDİRİLMESİ

Çalışmaya konu olan gölgelerne x sıklık denemesi ile kapatma materyali x ekim derinliği denemesinden elde edilen veriler «Fak- töriyel Deneme Desenine» göre, fidan özelliklerinin saptanmasına ilişkin veriler arasındaki ilişkiler ise basit regresyon yöntemiyle de-

ğerlendirilmiştir. Çalışmada kullamlan istatistiksel bu yöntemlerin

uygulanmasında SUN (1980), YURTSEVER (1974-a ve 1974-b)'in

yapıtlarından yararlanılmıştır.

3.1. Tohum .özelliklerine İlişkin Verilerin Değerlendirilmesi Çalışmanın amacı Kazdağı Göknarının tohum özelliklerini sap- tamak olmadığından burada yalnızca denemelerde kullamlan tohum-

ların niteliklerini belirtmekle yetinilecektir. Bu çalışmada kullan- mak üzere, 28 ağaçtan toplam 1400 adet kozalak toplatılmıştır. Ağaç başına toplanan lcozalak sayısı 20 ile 210 arasında değişmiştir. Top- lam kozalak ağırlığı 200 kg civarında bulunmuştur. Bu kozalaklar- dan yaklaşık 18 kg saf tohum elde edilmiştir. Denemede kullamlan ve Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Enstitüsü'nden sağlanan to-

humların Toluen Destilasyon metodu ile saptanan hava kurusu ru- tubet yüzdesi'% 7.07 olarak bulunmuştur. Ortalama bindane ağırlı­

ğı 55.33 gr, ortalama çimlenme kapasitesi % 28.5 olarak tesbit edil-

miştir ..

3.2. Göigeleme x Sıldık Denemesi Verilerinin Değerlendirilmesi

Gölgelerne x sıklık denemesinde uygulanan işlemlerin birinci, ikinci ve üçüncü yılian sonunda fidan boyuna belirgin bir etkileri

olmadığı. tes bi tedilmiş bu nedenle, burada bunlara ilişkin veriler

sunulmamıştır. Buna karşı, ekimden sonra üçüncü yıl sonundaki fidan yaşama yüzdesi verileri incelendiğinde (Tablo : 2) gölgelerne ve sıklığın hem ayrı ayrı, hem de müştereken yeterli etkileri oldu-

ğu görülmüştür. Elde olunan sonuçlara göre Gı ile

Gz

Tablo: 2. Gölgelerne x Sıldık Denemesinde Fidan 'Yaşama Yüzdesi İçin Varyans Analiz Sonuçlan.

Table : 2. Analysis of variance for ceedling survival rates in the Shadeing x Seedling density trial.

Varyasyon Kaynağı

(Source of Variation)

Bloklar (Blocks) Muameleler (Treatments) Gölgeleme (Shading)

Sıklık

(Density)

Gölgeleme x Sıklık

(Shading x Density) Hata

(Error)

Genel (Sum)

Kareler Kareler Serbestlik Derecesi Toplaını Ortalariıası (Degrees of Frcedom) (Sum of sqs) (Mean sqs)

2 74.0556 37.0278

11 33982.2222 3089.2929 2 21567.0556 10783.5278

2 9240.2222 3080.0740

6 3174.9444 529.1574

22 1505.2778 68.4217

35 35561.5556

F

<I

45.15*~

157.60*'' 45.02*''

7.73*''

Sıklık dereceleri karşılaştırıldı~nda en iyi yaşama yüzdesini

sağlamış olan S.ı öteki sıklıklardan yeterli düzeyde farklı bulunmuş­

tur. Ss'de S:ı ve Sı'den yeterli düzeyde farklı sonu~ vermiştir. S1 ile S2 arasında ise yeterli düzeyde farklılık bulunmamıştır. Aynca in- teraksiyon da önemli bulunduğundan interaksiyon için hesaplanan en küçük önemli farka göre (19.0390) ortalamalar karşılaştırıldığın­

da genel olarak GoSı; GoSz, GoS3 ve GoS4 öteki bütün işlemlerden farklı bulunmuştur. GıSı, GıSz, G2Sı, G2Sa arasında yeterli farklı­

lık bulunamamıştır. GıS3 ile G2S3, GıS3 ile G2S4 ve GıS-1 ile G2S$

arasında da yeterli düzeyde farklılık bulunmamıştır (Tablo : 3).

17

'tablo:· 3. Gölgelerne x Sıklık Denemes..inde Fidan Yaşama Yüzdesi

Ortalamalarının Karşılaştırılması.

Table : 2. Mean seedling survival percent comparison for the Shading x Seedling density trial.

interaksiyon İçin Gölgelenıe I>ereceleri Sıcaklık İçin

LSD = 19.0390 (Shade Density) LSD= 10.93

(LSD for Interaction) Go Gı G~ (LSD for Density)

Sıklık Sı 3.33 29.00 27.66 15.00

(Seedling Density)

Sz 3.00 46.33 44.33 23.42

s3

s4

Gölgelerne İçin

LSD= 9.52 5.33 58.92 55.42

(LSD for Shade)

3.3. Kapatma Materyali x Ekim Derinliği Denemesi Verilerinin Değerlendirilmesi

Bu denemenin verileri de iki aşamada değerlendirilmiştir. Bi- rinci aşamada, kapatma materyali x ekim derinliği işlemlerinin

2+0 yaşındaki fidan boyuna etkileri, ikinci aşamada ise, bu işlem­

lerin fidan yaşama yüzdesine etkileri. incelenmiştir.

Kapatma materyali x ekim derinliği deneme işlemlerinin fidan boyuna olan etkilerini incelemek ^amacı ile yapılan değerlendirme­

de (Tablo: 4), kapatma materyalinin ve ekim derinliğinin tek başı­

na fidan boyuna yeterli düzeyde etkileri bulunmadığı, ancak btm- Iann ortaklaşa etkilerinin bulunduğu, buna göre ortalamalar kar-

şılaştırı~dığında ise (Tablo : S), K.ıD3 ile ~Dz işlemleri arasında

yeterli düzeyde farklılık bulunduğu, bunun sebebinin de ^farklılık bulunan bu iki işlemin tekerrürleri arasındaki farktan kaynaklan-

dığı, bu nedenle de işlemler arasında yeterli farkın bulun-

madığı söylenebilir. İşiemierin ortalamalar arasındaki fark o işlem

için hesaplanmış en küçük önemli farktan (LSD) küçük ise, o iş­

lemler arasında yeterli düzeyde fark bulunmamaktadır.

18

Tablo : 4. Kapatma Materyali x Ekim Derinliği Denemesinin Fidan Boyu İçin Varyans Analizi.

Table: 4. Analysis of Variance for the effects of Seed covering material x Sowing depth on the height growth.

Kareler Kareler Varyasyon Kaynağı Serbestlik Derecesi Toplamı Ortalaması

(Source of Variation) (Degrees of Freedom) (Sumof sqs) (Meansqs) F df

Bloklar 2 0.9565 0.4782 1.2521

(Blocks)

Muameleler ıs 10.4275 0.6951 1.8201

(Treatments)

Kapatma Materyali ^.) ' 0.5394 0.1798 0.4708

(Covering material)

Ekim Derinliği 3 0.7464 0.2488 0.6514

(Sowing depth) Kapma Materyali x

Ekim Derinliği 9 9.1417 1.0157 2.6595*

(Covering materials x Sowing depth)

Hata (Error) 30 11.4584 0.3819

Genel (Sum) 47 22.8424

Tablo : 5. Kapatma Materyali x Ekim Derinliği Denemesinde Fidan Boyları Ortalamalannın Karşılaştınlnıası.

Table : 5. Mean Seeeliing Height Comparison for the Covering Material x Sowlng Depth Trial.

interaksiyon İçin

LSD= 1.30 Kapatma Materyali (Covering Material)

0.05

(LSD for interaction) Kı K:ı K s K.ı

Ekim Derinliği D.., 8.01 7.60 7.35 7.84

(Sowing Depth) Dı 7.17 7.65 7.63 7.46

D2 7.09 7.37 7.62 8.39

Ds 7.31 8.08 7.81 6.31

Denemede uygula~an işlemledn fidan yaşama yüzdesine olan etkilerini incelemek amacı ile yaptığımız değerlendirmede is, (Tab- lo : 6) kapatma materyalinin ve blokların tek başına etkileri yeterli düzeyde bulunmuştur.

Tablo: 6. Kapatma Materyali x Ekim Derinli~i Denemesinin Fidan Yaşama

Yüzdesi İçin Varyans Analizi.

Table : 6. Analysis of variance for the effects of Covering Material x Sowing Depth on the seedling survial.

Kareler Kareler Varyasyon Kaynağı Serbestlik Derecesi ^Toplamı Ortalaması

(Source of Variation) (Degrees of Freedom) (Sum of sqs) (Mean sqs) F df

Bloklar 2 236.5417 118.2708 3.65*

(Blocks)

Muameleler ıs 998.6667 66.5777 2.05*

(Treatments)

Kap~tma Materyali (K) 3 380.5000 126.8333 3.91*

(Covering material)

Ekim Derinliği (D) 3 244.8333 ' 81.6111 2.52

(Sowing depth)

KxD 9 373.3334 41.4814 1.28

Hata (Error) 30 973.4583 32.4486

Genel (Sum) 47 2208.6667

Buna göre fidan yaşama yüzdesi ortalamaları kapatma mater- yaline göre karşılaştırıldığında K2 ile Kı, Kı ile Kı ve Kı ile K3 arasında yeterli düzeyde farklılık bulunmamıştır (Tablo: 7).

Tablo :7. Kapatma Materyaline Göre Fidan Yaşama Yüzdesi Orfalamalannın

Karşılaştınlması.

Table: 7. Comparison of Seedling Survival Percents obtained from different covering materials.

Kapatma Materyali (Covering Material)

Destere Talaşı

(Sawdust) Orman Toprağı

(Forest soil)

Kum + Orman Toprağı

(Sand + Forest soil) Kum (Sand)

Kz

K ₁

K4

K3

LSD= 4.75 0.05

12.00 ı ⁽¹⁾

9.42

6.75 4.50

(1) Doğnılar yeterli farklılık gösteren ortalamalara işaret eder. Aynı doğnı ile birleştirilmemiş ortalamalar arasında 0.05 yeterlilik düzeyinde fark

vardır.

Lines indicate non significant differcnces, means linked by a line show significant differcnces at 0.05 level.

3.4. Fidan Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Çalışmada 1 +0, 2+0, 3+0, 2+ 1, 2+2 ve 3+ 1 yaşındaki fidan-

ların özelliklerini saptamak amacı ile çap, boy, kök boyu, kuru göv- de, kuru kök, taze gövde ve taze kök ağırlıkları için aritmetik or- talama değerler, standard sapma, varyasyon katsayısı, ortalamala~

rm hata yüzdeleri ve güven aralığı gibi değişkenler ayn ayn sap-

tanmıştır (Tablo: 8- 13).

Tablo: 8. 1 + O Yaşlı Fidanıann Bazı Özellikleri.

Table: 8. So me Characteristics of 1 +O year old Seedlings.

Standard Varyasyon Hata Güven Sapma Katsayısı Yüzdesi Aralığı

Ortalama .(Standard (Coeff. of (Error (Confidence Ölçülen Karakterler . (Mean) Deviation) Variation Pcrcent) Interval)

( Characteristics) X S d %CV %SE CI

Çap (mm) 2.8983 0.3203 11.05 1.4385 X .f.-0.1109 (Diamater)

Boy (cm) 3.1949 0.4244 13.28 1.7289 X -+ 0.1470 (Height)

Kök Boyu (cm) 22.0814 3.0203 13.67 1.7796 X+ 1.0459 (Root Length)

Taze Gövde Ağırlığı (gr) 0.2762 0.0675 24.43 3.1805 x ·+o.0231 (Fresh top Weight)

Taze Kök Ağırlığı (gr) 0.3311 0.0835 25.21 3.2820 X +0.0285 (Fresh root Weight)

Kuru Gövde ^{Ağırlığı} (gr) 0.1293 0.0324 25.05 3.2612

x

(üven dry top Weight)

Kuru Kök ^{Ağırlığı} (gr) 0.1441 0.0340 23.59 1.8919 X -::ı:.-o.0117

(üven dry root Weight)

Tablo: 8'de yer alan değerlerden ölçme sayılarına göre varyas- yon katsayıları (%CV) incelendiğinde 1.+0 yaşlı fidanlarda çap, boy ve kök boyu değerlerinin kendi aralarında yeterli farklılık göster- medikleri ve fidanların taze ve kuru ağırlıklarına göre daha homo- jen oldukları, başka bir ifade ile, bunların kendi içlerinde daha ya-

kın değerlerde oldukları ortaya çıkmaktadır.

Benzer şekilde Tablo : .9 değerleri incelendiğinde boy bakımın­

dan 2+0 yaşlı fidanların homojen olduğu başka bir ifade ile birbir- lerine yakın boylarda olduğu söylenebilir. Çap ve kök boyları da gene kendi içlerinde yeterince farklılık göstermemekte, fakat fidan

boylarına göre daha heterojen durumda bulunmaktadırlar. Aynı şe­

kilde yaş ve kuru ağırlıkları da kendi içlerinde yeterince bir fark-

lılık göstermemekle beraber ölçülen diğer fidan karakterlerinin hepsinden daha heterojen bir yapıya sahip bulunmaktadırlar.

Tablo: 9. 2 + O Yaşlı Fidanların Bazı Özellikleri.

Table: 9. Some Characteristics of 2+0 year old Seedlings.

Standard Varyasyon Hata Güven Sapma Katsayısı Yüzdesi Aralığı

Ortalama (Standard (Coeff. of (Error (Confidence Ölçülen Karakterler (M ean) Deviation) Variation Percent) Interval)

l Characteris tics) X S d %CV %SE CI

Çap (mm) 3.0150 0.7976 26.45 3.4146 X + 0.2739 (Diamater)

Boy (cm) 9.1667 1.6226 17.70 . 2.2850 X .+0.5572 (Height)

Kök Boyu (cm) 28.4000 7.1880 25.30 3.2662 X "+2.4684 (Root Length)

Taze Gövde Ağırlığı (gr) 1.6933 0.6074 35.87 4.6307 X -;0.2085 (Fresh top Weight)

Taze Kök Ağırlığı (gr) 1.4261 0.5026 35.24 4.5494 X -+0.1723 (Fresh root Weight)

Kuru Gövde ^{Ağırlığı} (gr) 0.7032 0.2401 34.14 4.4074 X +0.0824 (üven dry top Weight)

Kuru Kök Ağırlığı (gr) 0.5814 0.2048 35.22 4.5468 x +o.o7o2 (üven dry root Weight)

Tablo : lO'daki varyasyon değerlerine bakıldığında 3+0 yaşlı

fidanlarda çap, boy ve kök boyunun kendi aralarında büyük fark-

lılık göstermedikleri ve ağırlıklara oranla daha homojen bir yapıda oldukları görülmektedir. Tablo: ll, 12 ve 13'deki değerlere bakıldı­

ğında 2 + 1, 3 + 1 ve 2 + 2 yaşlı fidanların da yukarıdakine benzer bir durum gösterdikleri söylenebilir. Genel olarak bütün fidan yaş tip- lerinde ölçülen fidan karakterlerinin kendi içlerinde istatistik bakı­

mından önemli derecede farklılık göstermedikleri, buna karşın yaş

ve kuru kök ve gövde ağırlıklarının çap, boy ve kök boylarına göre daha heterojen oldukları ve fidan yaşı arttıkça heterojenlik oranının da arttığı söylenebilir,

Tablo: 10. 3+0 Yaşlı Fidanların Bazı Özellikleri.

Tab le : 10. Some Characteristics of 3 +O years old Scedlings.

Standard Varyasyon Hata Güven Sapma Katsayısı Yi.izdesl Aralığı

Ölçülen Karakterler (Characteristics)

Ortalama (Standard (Coeff. of (Error (Confidence (Mean) Deviation) Variation Percent) Interval)

X Sd %CV %SE CI

Çap (mm)

(Diaınater)

4.824-o --ö~s43o--ı

i4i ___

~~---~---~~---

---

Boy (cm) 11.5800 1.9322 16.68 2.3589 X

-+

Kök Boy (cm) (Root Length)

31.0120 Taze Gövde Ağırlığı (gr) 4.7194 (Fresh top Weight)

4.8426 2.1092

15.61

44.69 6.3201 -- X +0.7991

x

-·- - ---· --- --- ---==---

Taze Kök Ağırlığı (gr) 4.9202 2.2790 46.31 (Fresh root Weight)

1.8564 Kuru Gövde Ağırlığı (gr)

(üven dry top Weight)

J(uru KökAfi{~İ~~İ-(g-r-') --_~J-.6-35-f (üven dry root Weight)

0.8387 0.7295

6.5492 45.17 6.3880 44.60 6.3073

Tablo: ll. 2+ 1 Yaşlı Fidanlarm Bazı Özellikleri.

X.+ 0.3178 X + 0.2765

Table: ll. Some. Characteristics of 2+ 1 years 'old Seedlings.

Ölçülen Karakterler (Characteristics)

Ortalama (M ean)

X

Standard Varyasyon Hata Sapma Katsayısı Yüzdesi (Standard (Coeff. of (Error Deviation) Variation Pcrcent)

Sd %CV %SE

Güven

Aralığı

(Confidence Interval)

- - - -CI

Çap (mm) 4.1875 0.7249 1731 3.5333 X -+0.4154

(Diamater)

- - - -

Boy (cm) 9.3417 2.0589 22.03 4.4968 X.+ 1.1797

(Height)

Kök Boyu (cm) 22.1417 4.7924 21.64 4.4172 X -f.-2.7458 (Root Length)

---

Taze Gövde Ağırlığı (gr) 2.0900 0.6642 31.77 6.4850 X -+ 03803 (Fresh top Weight)

- - - -

Taze Kök Ağırlığı (gr) 2.1200 0.7561 35.66 7.2790 X

-+

· · · - - - - - - - -

Kuru Gövde Ağırlığı (gr) 0.9121 0.2974 32.60 6.6544 X + 0.1708 (üven dry top Weight)

------·--

Kuru Kök Ağırlığı (gr) 0.7450 0.2623 35.20 7.1851 X -:ı-0.1501 (üven dry root Weight)

~---

Tablo : 12. 3 + 1 Yaş lı Fidaniann Bazı Özellikleri.

Tab le : 12. Some Characteristics of 3 + 1 years old Seedlings.

· - - - -

Standard Varyasyon Hata Güven Sapma Katsayısı Yüzdesi Arahğı Ortala-ına (Standard (Coeff. of (Error (Confidencc Ölçülen Karakterler ^(M ean) Deviation) Variation Percent) Interval)

( Characteristics) X S d %CV %SE CI

Çap (mm) 4.8596 0.7431 15.29 2.9986 X

+

(Diamater)

Boy (cm) 11.3846 1.9841 17.42 3.4163 X

+

(Height)

Kök Boyu (cm) 34.7269 7.2044 20.74 4.0674 X + 3.9377 (Root Length)

Taze Gövde Ağırlığı (gr) 5.2242 2.4761 47.39 9.2939 X

.+

(Fresh top Weight)

Taze ~(ök Ağırlığı (g~y--S.5319--2-.2521-4röi--7:983s--x ·-ı-1.2307 (Fresh root Weight)

---····-;-;--;----::--:-::-.-:c---:

Kuru Gövde Ağırlığı (gr) 2.6308 1.1758 44.69 8.7644 X

+-

(üven dry top Weight)

Kuru Kök Ağırlığı (gr) 2.8554 1.1534 7.9211 X + 0.6304 (üven drj root Weight)

---

Tablo: 13. 2+2 Yaşlı Fidaniann Bazı Özellikleri.

Table: 13. Some Characteristics of 2+2 years old Seedlings.

Ölçiilen Karakterler ( Characteristics) Çap (mm) (Diamater)

Ortalama (M ean)

X 4.8833 8.3556

Standard Sapma (Standard Deviation)

S d 0.8310 2.3888 Boy (cm)

(Height)

' - - - · --- - - ---·

Bök Boyu (cm) 49.0278 13.2576 (Root Length)

·---~----~ -

Taze Gövde Ağırlığı (gr) 4.1416 2.2183 (Fresh top Weight),

Varyasyon

Katsayısı

(Coeff. of Variation

%CV 17.01 28.58 27.04 53.56 Taze Kök Ağırlığı <ir)--5~9477--3.09iÜ _ _ _ 52.0S (Fresh root Weight)

Hata Güven Yüzdesi Aralığı

(Error (Confidence Percent) Interval)

%SE CI

4.0092 X ·-ı::· 0.5677 6.7363 X ·.; 1.6315 6.3733 X ·.; 9.0556 12.6242 X

+

12.2753 X -+ 2.1161 Kuru GÖvde A~"ii·Iığ~ ^(gr) 1:"7244--0.96.51 -5596~JS98 X + 0.6592

(Oven dry top Weight)

Kum Kök Ağırlığı (gr) 2.1050 1.0784 51.23 12.0750 X + 0.7366 (üven dry root Weight)

Ayrıca, yukarıda belirtilen yaş sınıflanndaki fidanlar için Dickson ve arkadaşlan (1960) tarafından geliştirilen Fidan Kalite indeksi aşağıdaki fonnül yardımıyla hesaplanmıştır; bilindiği gibi kalite indeksi 1'e yakın ve daha yüksek bulunan fidanlar yüksek kaliteli olarak kabul edilmektedir :

Dickson Fidan Kuru ^{Ağırlığı} (gr) Kalite indeksi =

Fidan Boyu (cm) Gövde Kuru Ağırlığı (gr) + --- Fidan Çapı (mm) Kök Kuru Ağırlığı (gr) Göknar fidanları için buna göre hesaplanan kalite indeksleri ile gövde 1 kök ağırlık oranları (Tablo: 14) de sunulmuştur.

Tablo: 14. Değişik Yaşlı Kazdağı Göknan Fidanlarının Kalite indeksi ve Gövde/Kök Ağırlık Oranı.

Table: 14. Quality Index and TopjRoot Weight ratios for Abies equit- rojani Seedlings, of different ages.

---

nickson

Kalite Boy;

indeksi Çap Oranı TazeGövde/ Fıı:ın Kurusu Gövde/

(Dickson (Heightj Kök Ağırlık Oranı Kök Ağırlık Oranı

Fidan Tipi Quality Diameter (Fresh Weigt Top/ (Oven Dried Vveight Top/

(Age) Index) Ratio) Root Ratio) Root Rratio)

1+0 0.1365 11.02 0.8341 0.7979

2+0 0.3022 30.40 1.1873 0.2094

3+0 0.9876 24.00 0.9591 1.1351

2+1 0.4796 22.31 0.9858 1.2242

2+2 1.5149 17.11 0.6957 0.8151

3+1 1.6385 23.43 0.9439 0.9195

Öte yandan, bu yaş tiplerinde fidanlarda ölçülen özelliklerden Kök Boyu - Fidan Boyu, Çap - Fidan Kuru Ağırlığı, Fidan Kuru

Ağırlığı - Fidan Boyu, Kuru Kök - Kuru Gövde ağırlıkları arasın­

daki ilişkiler incelenmiş ve hesaplanan değerler Tablo·: 15- 20'de toplu olarak sunulmuştur. .

Tablo : 15-20 incelendiğinde görüleceği gibi, kuru ağırlık ola- rak kök - gövde kuru ağırlığı ve çap - fidan kuru ağırlığı arasında

bütün yaş sınıflarındaki fidanlarda yeterli düzeyde ilişki bulunmuş­

tur. 2+0 yaşlı fidanlar hariç, öteki bütün fidanlarda kuru ağırlık­

fidan boyu; yan kök sayısı - fidan boyu arasında da yeterli düzeyde

ilişki bulunmuştur. Kök boyu - fidan boyu ilişkisi ise yalnız 1 +0 ve 2+2 yaşlı fidanlarda yeterli düzeyde bulunmuştur.

Tablo: 15. 1+0 Yaşlı Fidan Karakterleri Arasllldaki İlişkiler.

Table: 15. Relationships Between 1+0 Year old Seeeliing Characteristics.

İlişld Kurulan Özellikler ( Characteristics)

Kök Boyu (x) - Fidan Boyu (y) (Root length - Seeeliing height)

Çap ^{(x) -} Fidan Kuru Ağırlığı (y) (Diameter- üven dry Seeciling Weight)

Kuru Kök Ağırlıgı (x) - Fidan Boyu (y) (üven dry Root Weight - Height)

, Ölçme Sayısı (No. of MeasuremenLs)

(n) 59

59

59

Hesaplanan Eşitlik

(Computed Equation) (Y = a + bx) Y = 2.1230 + 0.0485 X

Y = 0.1115 + 0.0559 X

Y = 2.3905 + 5.5834 X

Korelasyon

Katsayısı

(Corelation Coefi'.) (r)

0.2921*"

0.4472'',;,

---~-

---·---

Kuru Kök Ağırlığı (x) - Kuru Gövde Ağırlığı (y) (üven clry Root Weight - üven dry top Weight)

59

Taze Kök Ağırlığı (x) - Taze Gövdc Ağırlığı (y) (Frcsh Root Wcight - Fresh top Weight)

(*) 0.05 olasılık düzeyinde güvenirli.

59

Significant al 0.05

Y

=