1
TEKNOLOJİK NEDENLER
Gerek sanayi devriminin getirdiği değişiklikler, gerekse tarıma egemen olan koşullar, kentleşmenin hızlanmasını, teknolojik gelişmelerle sağlamışlardır. Artan üretimin kentleşmede rol oynaması, ürünün kolay ve ucuz taşınmasını sağlayacak teknolojik araçların gelişmesine bağlıdır. 17.
yüzyıl sonunda buhar makinasının bulunmasına kadar ancak
birkaç kentin nüfusu 100.000’i aşabilmiştir. Yöre kentleşme
(banliyöleşme) ve anakentleşme (metropolitenleşme) gibi
olaylar, otomobil çağının ürünleridir.
• Kentleşme
• Sanayileşme
• Meteorolojik koşullar
• Motorlu araçların artışı
2
3
SİYASAL NEDENLER
Çeşitli düzeylerde verilen siyasal kararlar, yönetim yapısının özellikleri, hukuk kuramlarından bazıları ve uluslararası ilişkiler de kentleşmeyi özendirici nitelik taşıyabilir.
İngiltere’de 1946 yılında çıkarılan Yeni Kentler yasası ile,
kentleşme Londra çevresinde kurulacak yeni kentlere
yöneltilmek istenmiştir.
4
• 1947’de Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılmasını izleyen yıllarda, Pakistanlı göçmenlerin çoğu, büyük Hint kentlerinde yerleşerek, Hindistan’ın kentleşme oranını yükseltmişleridir.
• 1970’lerde Ürdün’ün başkenti Amman’ın nüfusunun 2
milyona yaklaşmasında, Filistinli göçmenlerin Ürdün
topraklarına sığınmak zorunda kalmalarının önemli
payı vardır
5
SOSYO-PSİKOLOJİK NEDENLER
Köy ve kent yaşam biçimleri, ölçütleri arasındaki ayrımlardan kaynak alır. Bunlara genellikle, kentlerin çekici özellikleri gözü ile bakılır. Kentlerin sahip bulunduğu toplumsal ve kültürel olanaklar çok çekicidir. Kentlerin özgür havası, daha geniş bir kümeye mensup olma duygusu, kentli olmanın gururunu paylaşma, bu etmenlerin başlıcalarıdır.
Kimi yerlerde ise, köyden kente göç etmeye, belirli bir toplumsal aşağılık duygusunu ortadan kaldıran bir “yükseliş”
gözü ile bakılır
6
• Yüzyılın başından beri yaşanan teknolojik-bilimsel
gelişmelerin ürünleri arasında sayılan sanayileşme,
mekanizasyon ve tıp devrimi gibi kavramlar kentlerde
yaşayan nüfusun beklenenin üzerinde artışını da
beraberinde getirmiştir. Bu hızlı nüfus artışına rağmen
kentlerin ihtiyacı olan altyapı olanakları aynı hızla gelişme
gösterememiş ve bunun sonucunda çarpık, sağlıksız
kentleşme kalıpları ortaya çıkmıştır.
7
• Özellikle gelişmekte olan ülkelerde gecekondulaşma bu sıkıntılı
sürecin bir sonucudur. Kentlerin bu şekilde sistemsiz
gelişimlerinin neden olduğu sıkıntılar; ulaşım sorunu ile beraber
gelişen hava ve gürültü kirliliği, altyapı olanaklarının eksikliği
nedeni ile özellikle kanalizasyon yetersizliklerinden kaynaklanan
kamu sağlığını direkt etkileyen kirlilik, arıtma olmaması nedeni
ile oluşan su ve toprak kirliliği, ısınma ve kentin hava alma
noktalarının kapatılması nedeni ile oluşan hava kirliliği ve bu
kirliliğin çok yönlü etkileri şeklinde özetlenebilir.
8 8
