REZORPSİYON-PROTEZ İLİŞKİSİ REZORPSİYON-PROTEZ İLİŞKİSİ
Prof. Dr. Betül KALIPÇILAR
Prof. Dr. Betül KALIPÇILAR
Tüm dişlerini kaybetmiş hastalarda kret rezorpsiyonu, protez desteğini, retansiyonunu, stabilitesini ve çiğneme fonksiyonunu
olumsuz olarak etkileyen önemli bir faktördür.
Tam protez hastalarının birçoğunda, iyi yapılmış protezlerin altında kemik rezorpsiyonu devam etmekte ve protezlerin
kullanımı zorlaşmaktadır.
Bu tip hastaların protetik rehabilitasyonunda diş hekimleri
güçlüklerle karşılaşmaktadırlar.
Doğal dişlerin aksiyal açılanmaları gözlendiğinde,
kret rezorpsiyonunun yönü ve zaman içinde ortaya çıkacak kret
şekli anlaşılabilir.
Üst çenede;
•Dişlerin yönü aşağı ve dışarı doğrudur,
•Üst çene kemiğinde dıştaki kortikal tabaka içtekinden daha incedir.
Dolayısı ile kret rezorpsiyonu yukarı ve içe doğru olacaktır.
Üst çenede alveolar kretler rezorpsiyona uğradığında maksilla
kütlesel olarak küçülmekte ve protez taşıyan yüzeyler daralmaktadır.
Alt çenede;
•Ön grup dişler yukarı ve öne doğru bir açılanma gösterir,
•Arka grup dişler düz veya hafif linguale eğimli şekildedir.
•Alveolar kretlerde labialdeki korteks tabakası,2. ve 3. molar bölge hariç, lingual bölgedeki korteksten daha kalındır.
•Alt çenede internal oblik kuvvetler ve genial tüberküller gibi kalın kortikal kemik alanları mevcuttur. Bu alanlar trabeküler bölgelere
oranla daha az değişikliğe uğrarlar.
Bu nedenle çekim sonrası ortaya çıkan rezorpsiyon ile kretler, alt kesiciler, kanin ve premolar bölgesinde içten dışa, 2. ve 3. molar
bölgesinde dıştan içe doğru rezorbe olmaktadır.
Sonuç olarak;
Ağızda mevcut tüm doğal dişler çekildikten sonra, esas fonksiyonunu kaybeden alveolar kretler, trabeküler kemik yapısında ve toplam kütle
olarak daralırlar, üst ve alt çeneler arası ilişki değişir.
KEMİĞİN YAPISI
Kemik Matriksi Hücreler arası kalsifiye materyal
Kemik Hücreleri
•Osteoblastlar
-Kemik matriksi elemanlarının yapımı
-Kemik mineralizasyonunun kontrolünden sorumlu hücreler
•Osteositler
-Hücreler arası haberleşmeyi sağlarlar -Mineral dengesinin sağlanmasına
katkıda bulunurlar.
•Osteoklastlar
-Rezorpsiyondan sorumlu hücrelerdir.
KEMİĞİN YENİDEN ŞEKİLLENMESİ (=REMODELLİNG)
Kemik yaşam boyunca birbirini düzenli olarak takip eden kemik yapımı ve yıkımı olayları ile yeniden şekillenir.
Yıkım ve yapım işlemleri genç bireylerde birbirine denktir, dolayısı ile kemik kütlesinde bir değişiklik meydana gelmez.
İlerleyen yaşla birlikte yıkım işlemleri hızlanır ve kemik kütlesi küçülür.
Kemiğin yeniden şekillenmesi=Remodelling
Kemik rezorpsiyonu Kemik formasyonu
Osteosit
Osteoklastlar
Hormonlardan gelen sinyaller.
Paratiroid hormonu
Mineral salınımı Mekanizması açık
değildir. Osteoklastların H iyonu açığa
çıkarmasıyla ilişkili
olduğu düşünülmektedir.
Kemik matriksinin bozulması
Kemikten mineral
ayrılmaya başladığı zaman kemik matriksinin yıkımı başlamış olur.
Rezorpsiyon fazının sonunda osteoklastlar yok olur, yüzey
osteositleri kemik yüzeyini örtmek için yıkım kavitesine
göç eder.
Osteoid adı verilen organik matriks ortaya çıkar.
Osteoid içine Ca ve Fosfat iyonları yığılır, hidroksit ve bikarbonat iyonlarının ilavesi
ile olgun hidroksiapatit kristalleri meydana gelir.
Diğer hormonlar Kalsitonin,
Kortizol Rezorpsiyon
Kemiğin kalitesi ve yapısını etkileyen rezorpsiyonu hızlandıran faktörler:
• Kemik minerali veya matriksinin içeriğinde bölgesel adacıklar halinde meydana gelen değişiklikler
• Artan yaşla birlikte kollojen içeriğinde meydana gelen değişiklikler
•Adacıklar halinde anormal apatit kristallerinin olması
• Küçük boşluklar
• Korteks ve trabekülanın incelmesi
Alveolar kret rezorpsiyonununu miktarı ve hızı, bir bireyden diğerine değişiklik göstermekte ve birçok faktörün etkisi altında ortaya
çıkmaktadır.
Mekanik faktörler
Cinsiyet faktörü
•Menepoz sonrası kadın hastalar
•Kemiğin kalitesi
•Osteopöröz
•Beslenme
Kemik faktörü
Genetik faktörler
•Çekimden önceki kemik miktarı
•Protez kullanma süresi
•Kullanma alışkanlığı
•Dişlerin kaybı sonucu değişen oklüzal kuvvetler
•Hatalı protez yapımı
•Buruksizm
