Koçluk Alışkanlığı na Övgü

(1)

(2)

Koçluk Alışkanlığı’na Övgü

Michael Bungay Stanier, koçluğun esaslarını yedi temel so- ruyla biçimlendiriyor. Eğer onun basit ama derin tekniğinde ustalaşırsanız, bir taşla iki kuş elde edersiniz. Çalışanlarınıza ve iş arkadaşlarınıza daha etkili destek sağlarsınız. Ve kendiniz için en iyi koçun yine kendiniz olduğunuzu fark edebilirsiniz.

Daniel H.Pink, To Sell Is Human and Drive kitabının yazarı

Koçluk bir sanattır ve yapması hiç de kolay değildir. Tav- siyede bulunmak, cevap vermek veya bir çözümü ortaya çı- karmak yerine soru sormak cesaret ister. Bir başkasına kendi yolunu bulma, kendi hatalarını yapma ve kendi bilgeliğini ya- ratma fırsatı vermek cesurca olduğu kadar incelik de ister. Bu aynı zamanda “sorunları giderici” alışkanlıklarımızdan vazgeç- memiz anlamına da gelebilir. Bu pratik ve ilham verici kitapta Michael, nasıl liderlik ettiğimiz ve desteklediğimiz konusunda fark yaratabilecek yedi dönüştürücü soruyu paylaşıyor ve işin en zorlu kısmında bize rehberlik ediyor. Bizse bu bilgileri alıp günlük uygulamalara ve alışkanlıklara dönüştüreceğiz.

Brené Brown, Rising Strong and Daring Greatly kitabının yazarı

Daha iyi bir lider olmak için ne yapabilirsiniz? Michael, gelecek vadeden liderlere, liderlik alışkanlıklarını değiştirecek özenle hazırlanmış yedi soru soruyor ve yanıtlıyor. Bu kitap, daha iyi olmaya çalışan herhangi bir lidere rehberlik edecek pratik, faydalı ve ilginç sorular, fikirler ve araçlarla dolu.

(3)

Dave Ulrich, Why of Work ve The Leadership Code kitapla- rının ortak yazarı

Michael’ın zekâsı, kıvraklığı, netliği ve koçluk zanaatına adanmışlığı, başkalarına yardım etmek için ona başvuran herkes için bu harika temel prensip kılavuzunda öne çıkıyor. Bu arenada kırk yıllık deneyimimden sonra bile ‘Koçluk Alışkanlı- ğı’ kitabı bana harika çıkarımlar sağladı.

David Allen, Getting Things Done kitabının yazarı

Eski ve demode kavramsal çerçevelerle ilerleyen, birbirinin aynı koçluk kitapları denizinin ortasında, bir umut cevheri var. ‘Koçluk Alışkanlığı’, her yöneticiyi günlük alışkanlıklarla bir koça dönüştürebilecek pratik bilgeliğin gizli hazinesidir.

Eğer liderliğinizi bir sonraki seviyeye taşımaya hazırsanız, bu kitaba ihtiyacınız var.

Jessica Amortegui, Kıdemli Yönetici, Öğrenme ve Gelişim, Logitech

Yarısına kadar okunarak kitap rafına konulan birçok koç- luk kitabı var. Michael Bungay Stanier’in yazdığı ‘Koçluk Alış- kanlığı’ başından sonuna kadar sizi meşgul ediyor. Cesur ve doğrudan ilişkilendirilebilir ve uygulamalarla yazılarak yalın bir anlatıma sahip olan bu kitap, iş yerinizde meslektaşlarınızla ve evinizde ailenizle iletişim kurma şeklinizi değiştirecek. Üze- rinizde hızlı bir şekilde yankı uyandıracak ve sıkıcı olmayan bir koçluk kitabı okumak istiyorsanız, bunu seçin.

Johanne McNally Myers, İnsan Kaynakları Başkan Yardımcı- sı, Tim Hortons

(4)

Koçluğun önemi ve bu en kritik gelişim aracılığını nasıl gerçekleştirileceğiyle ilgili çok sayıda kitap, çalışma ve köşe yazısı arasında, öğrencilerin ve bu işin uygulayıcılarının neden “doğru yol” olarak övgüyle bahsedilen çerçeve ve sistem karşısında şaşkın veya bunalmış hissettiğini anlamak kolaydır.

Michael Bungay Stanier, yeni kitabıyla bu karışıklığı ustalıkla ortadan kaldırdı ve anlaşılması kolay, gerçekçi ve nihayetinde uygulaması kolay bir hâle getirdi. Bu kitabın profesyonel koç, öğrenci veya yöneticiler için aynı oranda güçlü ve faydalı bir araç oluşturacağına inanıyorum.

Stuart Crabb, Öğrenme ve Gelişim Direktörü, Facebook

Bu sadece bir kitap değil; bu kafanızdaki ses, arkanızda size destek olan kimsedir ve sizi yüceliğe yönlendirir. Harika bir koç olmak, beceriden daha fazlasıdır; bu bir zihniyet, bir va- roluş biçimidir. Michael, bu mesajı sanatsal hikâye anlatımı, pratik örnekler ve kanıtlanmış tekniklerle ifade etmek için dikkate değer bir yönteme sahip. Gerçekten bir fark yaratmak isteyen koç için mutlaka sahip olunması gereken bir kitap.

Sinéad Condon, Küresel Performans Etkinleştirme Başkanı, CA Technologies

‘Koçluk Alışkanlığı’ komik, akıllı, pratik, akılda kalıcı ve güncel davranış bilimine dayanmaktadır. Kendi işim ve iş bir- likteliklerim için çok değerli buldum.

James Slezak, Strateji İcra Direktörü, New York Times

Diğerleri koçluğun amacını ve uygulamasını aşırı karma- şık hâle getirebilirken Michael Bungay Stanier, büyük liderlerin bu köklü alışkanlığına pratik ve yıldırmayan bir yaklaşım sunuyor. Saygı çerçevesinde tahkikat sanatının ardında yatan

(5)

araştırmayı ve bunun birlikte anlamlı işler yapmayı taahhüt eden meslektaşlar arasında özgün bir ortaklığı teşvik etmedeki rolünü, kısa ve öz bir şekilde ifade ediyor. ‘Koçluk Alışkanlığı’, yeni alışkanlıklar edinmem için bana hemen ilham veren, son derece keyifli bir kitap.

Dana Woods, Amerikan Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği CEO’su

Liderliğin büyüsü, günlük konuşmalarda ortaya çıkar. ‘Koç- luk Alışkanlığı’ ile Michael Bungay Stanier, yöneticilere her gün takımlarını mükemmelliğe ulaştırmalarına yardımcı ola- cak son derece basit ama güçlü bir araç sunuyor. Üstelik sadece yedi soru ile!

Andrew Collier, Liderlik Geliştirme Başkanı, Nestlé

“Olağanüstü! Bu kitap daha önce ihtiyacım olduğunda neredeydi?” Bu kitabı okuduktan sonra aklıma gelen ilk dü- şüncelerdi. Kariyerim boyunca liderlik ve koçluk üzerine sa- yısız kitap okudum ama bunların çok azı, Michael Bungay Stanier’inki gibi her şeyi yerli yerine oturttu. Koçluk alışkan- lığınızı oluşturmanın anahtarı olan ‘basit tutma ve sürekli pratik yapma’ kavramlarını seviyorum. İster deneyimli ister de- neyimsiz bir lider olun, Michael bazılarının karmaşık olarak gördüklerini basit bir süreç hâline getiriyor. Kesinlikle okun- ması gereken bir kitap.

Monique Bateman, Kıdemli Başkan Yardımcısı, TD Bank Grubu

(6)

‘Koçluk Alışkanlığı’, başı kalabalık yöneticiler için pratik koçluğun özüdür. İçeriğinde gereksiz bilgi yok, soyut teori yok, sıkıcı hikâyeler yok. Sadece on dakikada veya daha kısa sürede koçluk yapabilmeniz için günlük, pratik araçlar var.

Melissa Daimler, Öğrenme ve Organizasyonel Gelişim Başka- nı, Twitter

Bungay Stanier haklı. Bizler alışkanlıkların insanlarıyız ve kendimizi, yaşamlarımızı ve çevremizdeki dünyayı alışkan- lıklarımızdan yaratırız. ‘Koçluk Alışkanlığı’, başkalarıyla ve başkaları aracılığıyla daha fazlasını başarmak için alışkanlığın gücünü koçluğun gücüne taşıyan bir kılavuzdur. Bu kitabı okumayın. Uygulayın. Hayata geçirin. Masanızda tutun ve koçluk alışkanlığınızı inşa edin.

Michele Milan, CEO Yönetici Programları, Rotman İş- letme Fakültesi, Toronto Üniversitesi

(7)

Translated from the English Language edition of THE COACHING HABIT SAY LESS, ASK MORE & CHANGE THE WAY YOU LEAD FOREVER The Magic Words For Influence and Impact by Michael Bungay Stanier Inc.

Stanier originally published by Michael Bungay stanier, on behalf of Maida CC Inc. This edition arranged throught Kalem Agency Copyright © 2016 by Michael Bungay Stanier by Arrangement with Transatlantic Literary Agency Inc. Turkish translation Copyright © 2021 by Sola Unitas. All rights reserved.

Bu eser Kalem Ajans aracılığıyla alınmıştır. Bu eserin çeviri sorumluluğu Sola Koç.

Eğ. Dan. Hiz. A.Ş.’ye aittir. Bu kitabın hiçbir bölümü yazılı izin alınmadan kopyalanamaz ya da çoğaltılamaz.

SOLA UNITAS - SOLA KIDZ

Şakayık Sok. No: 40/8 Kat: 2 Teşvikiye Şişli/İSTANBUL Telefon: 0212 939 76 52 - E-posta: solaunitas@solaunitas.com www.facebook.com/solayayinlari

www.twitter.com/solaunitas

www.instagram.com/solaunitasyayinlari www.instagram.com/solakidz

https://kitap.solaunitas.com ISBN: 978-625-7797-72-6 Yayıncı Sertifika No: 32858 1. Baskı: İstanbul 2021 İmtiyaz Sahibi: Umut Kısa

Genel Yayın Yönetmeni: Buket Konur Çeviren: Nurcan Onaran

Editör: Aytuğ Akdoğan Redaksiyon: Sinem Öktem Mizanpaj: Hilal Yıldız Kapak Uygulama: Hilal Yıldız

Orijinal Adı: THE COACHING HABIT SAY LESS, ASK MORE &

CHANGE THE WAY YOU LEAD FOREVER BASILDIĞI YER

Deren Matbaacılık Ambalaj Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Beylikdüzü Osb Mahallesi Orkide Caddesi 9/Z Beylikdüzü/İstanbul Sertifika No: 47881

© Bu kitabın tüm yayın hakları Sola Koç. Eğ. Dan. Hiz. A.Ş.’ye aittir. Yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen hiçbir yolla kopya edilemez, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz.

(8)

Koçluk

Alışkanlığı Daha Az Konuşun, Daha Çok Soru

Sorun ve Liderlik Yönteminizi

Sonsuza Kadar

Değiştirin

(9)

(10)

Daha Az

Konuşun, Daha Çok Soru Sorun ve Liderlik

Yönteminizi

Sonsuza Kadar

Değiştirin

(11)

(12)

Michael Bungay Steinler

Koçluk

Alışkanlığı

(13)

(14)

Harlan Howard, bütün meşhur halk müziklerinin üç akordan oluştuğunu ve hakikate dayan- dığını söylemişti.

Bu kitap size yedi soru ve bun-

ları daha az çabayla daha etkin

kılacak günlük davranış hâline

getirecek araçlar sunmaktadır.

(15)

İçindekiler

Koçluk Alışkanlığına İhtiyacınız Var 17 Bir Alışkanlık Nasıl Oluşturulur 31

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 1 45 Her Seferde Tek Soru Sorun 46

1 Motivasyon Sorusu 51

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 2 65 Lafı dolandırmadan doğrudan Soru Sorun 66

2 Şaşırtıcı Soru 71

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 3 89 Sonuna bir soru işareti eklenmiş tavsiye

sunmayı bırakın. 92

2 Odak Soru 95

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 4 113

“Ne” il Başlayan Sorulara Bağlı Kalın 114 Karşı konulamaz 1-2-3 Kombinasyonu 119

4: Temel Soru 123

(16)

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 5 141 Sessizlik genellikle bir başarı ölçüsüdür 142

5: Atıl Soru 147

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 6 167 Fiilen Cevabı Dinleyin 168

6: Stratejik Soru 173

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 7 193 Cevapları Aldığınızı Onaylayın 194

7: Öğretici Soru 199

Ustalık Ders Sorusu Bölüm 8 215 Bir Soru Sormak İçin Her Yolu Deneyin 216 Sonuç 221 İlaveten Mükemmel Bir Değerli Hazine 227

Teşekkür 235

Yazar Hakkında 237

Koçluk Alışkanlığını Organizasyonunuza

Kazandırın 238

(17)

(18)

17

Koçluk

Alışkanlığına İhtiyacınız

Var

(19)

18 Michael Bungay Steinler

Artık herkes

yöneticilerin ve liderlerin,

çalışanlarına

koçluk yapması gerektiğinin

farkında.

(20)

Koçluk Alışkanlığı

19

B

asında liderlik konusunda birçok makale var.

Muhtelif uzmanlar, koçluğun önemli bir liderlik davranışı olduğunu öne sürüyorlar. Yönetici koç- larının sayısı Moore Yasasına göre katlanıyor gibi görünüyor. Dilbert bile koçlukla alay ediyor ve henüz yaygın bir başarı olduğuna dair kesin bir işaret yok.

Duygusal Zekâ kavramını popülerleştiren psikolog ve ga- zeteci Daniel Goleman, Harvard Business Review’da on beş yıldan fazla bir süre önce yayınlanan “Sonuca Ulaşan Lider- lik” adlı makalesiyle bu alanda ilk adımı attı. Altı temel liderlik tarzı olduğunu öne sürdü. Koçluk bunlardan biriydi ve bu kavramın performans, iklim (kültür) ve sonuç üzerinde “be- lirgin şekilde olumlu” bir etkiye sahip olduğu ifade edildi. Bu, aynı zamanda en az kullanılan liderlik tarzıydı. Peki neden?

Goleman, “Birçok lider, bu zorlayıcı ekonomide insanlara öğ- retmek ve büyümelerine yardımcı olmak gibi yavaş ve zahmet- li çalışmalar için zamanları olmadığını bize belirtti.” demişti.

Ve unutmayın ki, bu makale e-posta’nın bir lanet yerine lütuf olarak görüldüğü, küreselleşmenin henüz başlangıç aşa- masında olduğu ve henüz ruhumuzu akıllı telefonlarımıza satmamış olduğumuz 2000’lerin başlarındaki sakin zamanlar- da yazılmıştı. Bugünlerde dünyanın her yerinden meşgul yö- neticilerle çalışmalarım sayesinde edindiğim deneyimim, bana işlerin daha iyi olmaktan ziyade kötüye gittiğini söylüyor. He- pimiz her zamankinden daha zayıf düşmüş durumdayız. Ve

(21)

‘koçluk’ artık daha yaygın olarak kullanılan bir terim olsa da, doğru koçluk uygulaması hâlâ o kadar sık gerçekleşmiyor gibi görünüyor. Ve gerçekleştiğinde de, işe yaramıyor gibi görünü- yor.

Muhtemelen Zaten Denediniz.

Ve Başarısız Oldunuz.

Muhtemelen bir şekilde koçlukla zaten karşılaşmışsınızdır.

2006 yılında liderlik geliştirme şirketi Blessing White tara- fından yapılan araştırmada, yöneticilerin yüzde 73’ünün bir çeşit koçluk eğitimi aldığı iddia edilmişti. Şimdilik fena de- ğil. Bununla birlikte, koçluk eğitimi o kadar da ‘iyi’ değilmiş gibi görünüyor. Koçluk yapılan kişilerin yalnızca yüzde 23’ü -evet, dörtte birden azı- koçluğun performansları veya iş tat- mini üzerinde önemli bir etkisi olduğunu düşünüyordu. Hatta yüzde 10’u, aldıkları koçluğun üzerlerinde olumsuz bir etkisi olduğunu ileri sürdü. (“Sizinle yapacağım koçluk seansımdan sonra daha fazla kafa karışıklığına sahip ve daha az motive ol- mayı dört gözle bekliyorum.” gibi bir düşünce ile bu toplan- tılara girmenin nasıl bir şey olacağını hayal edebiliyor musu- nuz?)

(22)

21

Muhtemelen çok etkili

bir koçluk

almıyorsunuz

ve muhtemelen çok etkili

bir koçluk

sunmuyorsunuz.

(23)

Yani, özetle: Muhtemelen çok etkili bir koçluk almıyorsu- nuz ve muhtemelen çok etkili bir koçluk sunmuyorsunuz.

Tahminimce, bir koçluk alışkanlığı geliştirmeye yönelik ilk adımınızın kalıcı olmamasının en az üç nedeni vardır. İlk neden, aldığınız koçluk eğitiminin muhtemelen aşırı teorik, çok karmaşık, biraz sıkıcı ve yoğun iş hayatınızın gerçekliğinden uzak olmasıdır. Belki de birikmiş e-postalarınız arasında yaka- ladığınız eğitim oturumlarından birisidir.

Eğitim ilgi çekici olsa bile yeni kavramları eyleme nasıl dö- nüştüreceğinizi, böylece işleri farklı şekilde nasıl yapabileceği- nizi bulmak için fazla zaman harcamamışsınızdır. Alın size iki numaralı neden. Ofise geri döndüğünüzde statüko o etkileyici kaslarını sıktı, sizi boyunduruğu altına aldı ve çok geçmeden işlerinize tam olarak daha önce yaptığınız gibi devam ettiniz.

Üçüncü neden ise, biraz daha az tavsiye vermek ve birkaç soru daha sormak gibi basit görünen davranış değişikliğinin şaşırtıcı derecede zor olmasıdır. Tavsiye vermek ve bunun için terfi ve övgü almak için yıllarınızı harcadınız. “Değer kattı- ğınız” görülüyor ve durumu kontrol altında tutmanın ilave avantajına sahipsiniz. Öte yandan soru sorduğunuzda, işe ya- rayıp yaramadığınız konusunda daha az güvende olduğunu- zu, konuşma akışının daha yavaşladığını ve bir şekilde konuş- manın kontrolünü kaybetmiş gibi hissedebilirsiniz. (Aslında kontrol sizdedir. Buna izin verme denir.) Bu açıdan bakıldı- ğında, o kadar iyi bir teklifmiş gibi görünmüyor.

Ama O Kadar Zor Değil. Gerçekten.

Şirketim Box of Crayons'ta, sizin gibi on binden fazla çok yoğun çalışan yöneticiyi pratik koçluk becerileri konusunda eğittik. Yıllar sonra, aşağıdaki maddeler halindeki gerçeklerin apaçık ve tartışmasız olduğunu kabullendik:

(24)

23

• Koçluk yalın ve basittir. Aslında, bu kitabın Yedi Temel Sorusu size ihtiyacınız olanın çoğunu verir.

• Birisine on dakika veya daha kısa sürede koçluk yapabilirsiniz. Ve günümüzün yoğun dünyasında, on dakika veya daha kısa sürede koçluk yapabilmelisiniz.

• Koçluk günlük, sıradan, gayrı resmi bir eylem olmalı, ara sıra yapılan resmi bir “Koçluk Zamanı!” etkinliği de- ğil.

• Eğer yeni alışkanlıklar oluşturmanın ve kendinize kat- manın kanıtlanmış mekanizmasını anlar ve kullanırsa- nız, işte o zaman bir koçluk alışkanlığı geliştirebilirsiniz.

Ama neden bir şeyleri değiştirmek zahmetine katlanalım?

Neden bir koçluk alışkanlığı oluşturmak istemektesiniz?

İşte Çabaya Değer Olmasının Nedeni

Koçluğun aslı, başkalarına yardım etmek ve potansiyellerini ortaya çıkarmaktır. Ama eminim ki siz zaten yardımcı olmaya kararlısınız ve bu daha sık koçluk yapmanıza yol açmamıştır.

(25)