-5549 Sayılı Kanun Kapsamında Diğer Yükümlülükler -Yükümlülüklere İlişkin Yaptırımlar -Yükümlülük Denetimi

-

-Yükümlülük Denetimi

T.C.

Maliye Bakanlığı

MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI

Ömer Lütfi YALÇIN

Aklama Suçu İnceleme Şube Müdürü

2

† Yükümlüler (md. 2/d)

† Yükümlülükler

„ Kimlik Tespiti (md.3)

„ Şüpheli İşlemlerin Bildirilmesi (md.4)

„ Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri (md.5)

„ Uyum görevlisi atanması (md.5)

„ Devamlı Bilgi Verme (md.6)

„ Bilgi ve Belge Verme (md.7)

„ Muhafaza ve İbraz (md.8)

† Yükümlülerin korunması (md.10)

† Yükümlülük denetimi (md.11)

† İdari ve adli cezalar (md.13,14)

† Başkası hesabına işlem yapıldığının beyan edilmemesi (md.15)

† Sırrın ifşaı (md.22)

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

Kapsam

YÜKÜMLÜLER

4

5549 Sayılı Kanunda Yükümlüler

Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve

taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden,

mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler veya bu faaliyetlere

aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri ve Bakanlar Kurulunca belirlenen diğer alanlarda faaliyet gösterenleri ifade eder.

(5549 sK. Md.2/d)

a) Bankalar,

b) Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar, c) Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,

ç) Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri, d) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,

e) Yatırım fonu yöneticileri, f) Yatırım ortaklıkları,

g) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, ğ) Finansal kiralama şirketleri,

h) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar, ı) Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı,

i) Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü ve kargo şirketleri, j) Varlık yönetim şirketleri,

k) Kıymetli maden, taş veya mücevher alım-satımı yapanlar,

l) Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,

m) Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları,

n) Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımı ile uğraşanlar veya buna aracılık edenler,

o) İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar,

ö) Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,

p) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,

r) Spor kulüpleri, s) Noterler,

ş) Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla 1136 sayılı Avukatlık

Kanununun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlerden taşınmaz alım-satımı, şirket, vakıf ve derneklerin kurulması, idaresi ve devredilmesi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,

t) Şirket, vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi işleriyle sınırlı olmak üzere, bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali

müşavirler.

Yükümlüler

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Yükümlülükler…

DEVAMLI BİLGİ VERME

7

(1) Yükümlüler taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.

(2) Devamlı bilgi verme kapsamındaki işlem türleri, bilgilerin ne şekilde ve hangi sürelerde verileceği,

kapsam dışında tutulacak yükümlüler ile uygulamaya ilişkin diğer usûl ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

(3) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin olarak,

yükümlüler dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki kurum ve kuruluşlardan da Başkanlığa devamlı bilgi vermeleri istenebilir.

Kimlerin, hangi usûl ve esaslara göre devamlı bilgi vereceği yönetmelikle belirlenir.

5549 sK. Md.6

8

† Yükümlüler tarafından devamlı bilgi verme (madde 32)

† Devamlı bilgi vermede istisna ve muafiyetler (madde 33)

† Kamu kurumları tarafından devamlı bilgi verme (madde 34)

Devamlı Bilgi Vermeye İlişkin Esaslar Kapsam

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

9

Yükümlüler tarafından devamlı bilgi verme

† MADDE 32- (1) Yükümlüler taraf oldukları veya aracılık ettikleri

işlemlerden, Bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorundadır.

† (2) Mahiyeti itibarıyla birbiriyle bağlantılı işlemler tek bir işlem olarak değerlendirilir.

† (3) Hafta sonu ve tatil günleri ile gece boyunca yapılan işlemler, bu işlemlerin yapıldığı zamanı takip eden ilk iş gününün işlemi olarak kabul edilir.

† (4) Devamlı bilgi verme kapsamındaki işlem türleri, bilgilerin ne şekilde ve hangi sürelerde verileceği, kapsam dışında tutulacak yükümlüler ile

uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

† (5) Bakanlık, devamlı bildirime ilişkin formların düzenlenmesine, her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamı yoluyla Başkanlığa bildirilmesine ve bildirimlerde elektronik imza kullanımına ilişkin usul ve esasları, yükümlüler bazında ayrı ayrı belirlemeye yetkilidir. Bildirimlerin elektronik ortamda

yapılmasına yönelik uygulama tarihleri Başkanlıkça belirlenir.

† (6) Başkanlıkça, bildirimlerin elektronik ortamda gönderilmesine yönelik rehberler çıkarılabilir ve bu rehberler elektronik ortamda yayımlanabilir.

Bildirimler bu rehberlere uygun şekilde yapılır.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

10

Devamlı bilgi vermede istisna ve muafiyetler

† MADDE 33- (1) Yükümlülerce Başkanlığa devamlı bilgi verilmesinde, bankaların kendi aralarında kendi ad ve hesaplarına

gerçekleştirdikleri işlemler ile finansal

kuruluşların 5018 sayılı Kanuna göre genel yönetim kapsamındaki idareler, kamu

iktisadi teşebbüsleri ve kamu kurumu

niteliğindeki meslek kuruluşları ile yaptıkları işlemler devamlı bilgi verme yükümlülüğü kapsamında değildir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

11

Kamu kurumları tarafından devamlı bilgi verme

† MADDE 34- (1) Kanunları gereğince yükümlülere kuruluş ve faaliyet izni veren veya bunlara ilişkin kayıt tutmak zorunda olan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu

niteliğindeki kurum ve kuruluşlar; yükümlülerin adı,

soyadı veya unvanı, yüzde ondan fazla hisseye sahip ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdür veya yöneticilerine ilişkin bilgiler ile iletişim bilgilerini Başkanlığa bildirirler.

† (2) Birinci fıkrada belirtilen bilgilerde meydana gelen

değişiklikler, ilgili kurum veya kuruluş tarafından değişikliği takip eden ayın onbeşinci gününe kadar Başkanlığa bildirilir.

† (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususların Kanunun 9 uncu maddesine istinaden kurulan erişim sistemi ile

sağlanması halinde birinci fıkra hükmü uygulanmaz.

† (4) Bildirime ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye Bakanlık yetkilidir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Sermaye Piyasaları ile İlgili Devamlı Bilgi Verme Uygulaması

MKK Veritabanı

MKK Veritabanı

Web Service Bilgi Sorgulama

SPK

SPK Md 47 Kişi Sorgulama Talep Aşamasında

Yükümlülükler…

BİLGİ BELGE VERME

14

(1) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, Başkanlık ve

denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki

kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdür.

(2) Yukarıdaki fıkraya göre talepte bulunulanlar savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak

kaydıyla, özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.

5549 sK. Md.7

Bilgi ve Belge Verme

15

Bilgi ve belge verme

† MADDE 31- (1) Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar; Başkanlık ve denetim

elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri

ortamlar da dâhil olmak üzere her türlü ortamdaki kayıtlarını, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için

gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.

† (2) Kendisinden talepte bulunulanlar, savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.

† (3) Yükümlüler yerinde yapılacak denetimler kapsamında defter ve belgeleri denetime hazır bulundurmak; tüm bilgi işlem sistemini, denetimin amaçlarına uygun olarak denetim elemanlarına açmak ve verilerin güvenliğini sağlamak zorundadır.

† (4) Bilgi ve belgeler acil haller dışında yazılı olarak istenir. Yazıyla istenilen bilgi ve belgeler için yedi günden az olmamak üzere

uygun bir süre verilir. Sözlü olarak bilgi ve belge talep edilmesi halinde bu talep yazı ile teyit edilir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Yükümlülükler…

MUHAFAZA VE İBRAZ

17

Yükümlüler, bu Kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki;

† Belgeleri düzenleme tarihinden,

† Defter ve kayıtları son kayıt tarihinden,

† Kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden

itibaren sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmekle yükümlüdür.

5549 sK. Md.7

Muhafaza ve İbraz

18

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

† Yükümlü nezdindeki hesaplarla ilgili kimlik tespitine ilişkin belgelerin muhafaza süresinin başlangıç tarihi hesabın kapatıldığı tarihtir.

† Başkanlığa yapılan şüpheli işlem bildirimine veya uyum görevlisine yapılan dâhili bildirimlere yönelik belge ve

kayıtlar, bildirime ek yapılan belgeler, uyum görevlilerince bildirimde bulunmama kararı verilen şüpheli işlemlere ilişkin yazılı gerekçeler, muhafaza ve ibraz yükümlülüğü

kapsamındadır.

Muhafaza ve İbraz

Md.46

YÜKÜMLÜLERİN KORUNMASI

20

Md. 10

(1) Bu Kanun gereğince yükümlülüklerini yerine getiren gerçek ve tüzel kişiler hiçbir şekilde hukukî ve cezaî bakımdan sorumlu tutulamaz.

(2) Özel kanunlarda hüküm bulunsa dahi şüpheli işlem bildiriminde bulunanlara dair, mahkeme dışında, üçüncü kişi, kurum ve kuruluşlara bilgi verilemez. Bu kişilerin kimliklerinin saklı tutulması ve

güvenliklerinin sağlanması için mahkemece gerekli önlemler alınır.

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

YAPTIRIMLAR

5549 sayılı Kanun

Yükümlülük ihlâlinde idarî ceza

MADDE 13- (1) Bu Kanunun 3 ve 6 ncı maddeleri ile 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan yükümlülüklerden herhangi birini ihlâl eden yükümlülere

Başkanlıkça beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir. Yükümlünün banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, finansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu veya yetkili müessese olması halinde, idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.

(2) Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan yükümlülüklere uyulmaması durumunda yükümlülüğü yerine getirmeyen

görevliye de ayrıca ikibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.

(3) Bu Kanunun 5 inci maddesinde yer alan yükümlülüklere uymayan

yükümlülere, eksikliklerin giderilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması için 30

günden az olmamak üzere süre verilir. Verilen süre içinde eksiklikleri gidermeyen ve gerekli tedbirleri almayan yükümlülere birinci fıkra hükümleri uygulanır.

(4) Yükümlülüğün ihlâl edildiği tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra idarî para cezası verilemez.

(5) Bu madde ile ilgili diğer usûl ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Yükümlülük ihlâlinde adlî ceza

MADDE 14- (1) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile 7 ve 8 inci maddelerindeki yükümlülükleri ihlâl eden kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Bu suç dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

İDARİ PARA CEZASI

† Müşterinin Tanınmasına İlişkin Esasların İhlali

† Şüpheli İşlem Bildiriminde Bulunmamak

† Devamlı Bilgi Verme Yükümlülüğünün İhlali

† Uyum Programına İlişkin İhlaller

ADLİ PARA CEZASI

† Şüpheli İşlem Bildirim Gizliliğinin İhlali

† Bilgi Belge Vermemek

† Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğünün İhlali

24

İdari Yaptırım (İdari Para Cezası)

† Banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, finansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi,

sermaye piyasası kurumu veya yetkili müesseseler için 12.942 TL

† Diğer yükümlüler için 6.741 TL

† Kimlik tespiti ve şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünü yerine getirmeyen görevliye 2.588 YTL

Adli Yaptırım

† 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası

† Tüzel kişiler için bunlara özgü güvenlik tedbirleri

Yaptırımlar

5549 sK. Md.13-14

25

Genel kanun niteliği

Madde 3- (Değişik: 6/12/2006- 5560/31 md.)

(1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi

yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır.

5326 Sayılı Kabahatler Kanunu 31.03.2005 tarih ve 25772 sayılı R.G.

† Kabahatin ihmali davranışla işlenmesi

† Madde 7- (1) Kabahat, icraî veya ihmali davranışla işlenebilir. İhmali davranışla işlenmiş kabahatin varlığı için kişi açısından belli bir icraî davranışta bulunma hususunda hukukî yükümlülüğün varlığı gereklidir.

† Kast veya taksir

† Madde 9.- (1) Kabahatler, kanunda açıkça hüküm bulunmayan hallerde, hem kasten hem de taksirle işlenebilir.

† İştirak

† Madde 14- (1) Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir.

† (2) Özel faillik niteliğinin arandığı durumlarda, kabahate iştirak eden ve bu niteliği taşımayan kişi hakkında da fail olarak idarî para cezası verilir.

† (3) Kabahate iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir.

Kabahatin işlenişine iştirak eden kişi hakkında, diğerlerinin sorumlu olup olmadığı göz önünde bulundurulmaksızın idarî para cezası verilir.

† (4) Kanunda özel faillik niteliğini taşıyan kişi açısından suç, diğer kişiler açısından kabahat olarak tanımlanan fiilin, bu niteliği taşıyan ve taşımayan kişiler tarafından ortaklaşa işlenmesi halinde suça iştirake ilişkin hükümler uygulanır.

† İçtima

† Madde 15- (1) Bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi halinde bu kabahatlere ilişkin tanımlarda sadece idarî para cezası öngörülmüşse, en ağır idarî para cezası verilir. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasından başka idarî yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımların her birinin uygulanmasına karar verilir.

† (2) Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idarî para cezası verilir. Kesintisiz fiille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî

yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır.

† (3) Bir fiil hem kabahat hem de suç olarak tanımlanmış ise, sadece suçtan dolayı

yaptırım uygulanabilir. Ancak, suçtan dolayı yaptırım uygulanamayan hallerde kabahat dolayısıyla yaptırım uygulanır.

5326 Sayılı Kabahatler Kanunu

Soruşturma zamanaşımı

Madde 20- (1) Soruşturma zamanaşımının dolması halinde kabahatten dolayı kişi hakkında idarî para cezasına karar verilemez.

(2) (Değişik: 6/12/2006-5560/33 md.) Soruşturma zamanaşımı süresi;

a) Yüzbin Türk Lirası veya daha fazla idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde beş,

b) ………..

c) Ellibin Türk Lirasından az idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde üç, yıldır.

(3) Nispî idarî para cezasını gerektiren kabahatlerde zamanaşımı süresi sekiz yıldır.

(4) Zamanaşımı süresi, kabahate ilişkin tanımdaki fiilin

işlenmesiyle veya neticenin gerçekleşmesiyle işlemeye başlar.

(5) Kabahati oluşturan fiilin aynı zamanda suç oluşturması

halinde suça ilişkin dava zamanaşımı hükümleri uygulanır.

5326 Sayılı Kabahatler Kanunu

İSTATİSTİKLER

29

2007-2009 Döneminde ….

† Kesilen İdari Para Cezası Kararı Sayısı 216 (Tüzel Kişi 31, Görevli 185)

„ Banka 86

„ Aracu Kurum 53

„ Yetkili Müessese 76

„ Faktöring 1

† İhlallerin 31 adedi ŞİB’de bulunmamak, 396 adedi kimlik tespiti yapmamak

† Kesilen İdari Para Cezası Toplam Tutarı 2.457.910.-TL

„ Tüzel Kişi 1.562.990.-TL

„ Görevli 894.920.-TL

YÜKÜMLÜLÜK DENETİMİ

31

Yükümlülük Denetimi

Aklama ve terörün finansmanı suçu ile mücadelede, önleyici tedbirler

kapsamında sayılan yükümlülüklere uyum büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle yükümlülüklere uyumun

denetimi Başkanlığımız tarafından

öncelikle izlenecek konular arasında

değerlendirilmektedir.

32

5549 Sayılı Kanun Md. 11

† (1)Bu Kanun ve ilgili mevzuatla getirilen yükümlülüklerin denetimi, Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirilir.

† (2) Başkanlık, yükümlüler nezdinde yapılacak denetimin münferiden veya bir denetim

programı kapsamında yapılmasını isteyebilir. Kendisinden talepte bulunulan birim bu talebin gereğini yerine getirmek zorundadır. Görevlendirilecek Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gümrük Müfettişleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Gelirler Kontrolörleri, Hazine Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları

Başkanlığın talebi üzerine ilgili birim amirinin teklifi ve bağlı veya ilgili bulundukları Bakanın onayı ile belirlenir.

† (3) Yükümlülük denetimiyle görevlendirilen denetim elemanları, bu Kanun kapsamında kamu kurum ve kuruluşları da dahil gerçek ve tüzel kişilerden ve tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi, belge ve kanunî defterleri istemeye ve bunlar nezdinde her türlü evrak ve kayıtları incelemeye, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya yetkili olup ayrıca diğer kanunların kendilerine verdiği yetkileri de kullanır.

† (4) Denetim elemanları, kendi görev alanlarına ilişkin olarak kurumlarınca verilen görevleri yaparken tespit ettikleri yükümlülük ihlâllerini Başkanlığa bildirir.

Yükümlülük Denetimi

33

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

† Denetimin kapsamı (Md 35)

† Denetime yetkililer ve yetkileri (Md 36)

† Denetim elemanının görevlendirilmesi (Md 37)

† Denetim raporları (Md 38)

† Raporlar üzerine yapılacak işlemler (Md 39)

† Yükümlülük ihlallerinin Başkanlığa bildirilmesi (Md 40)

Yükümlülük Denetimi

34

(1) Yükümlülük denetimi, yükümlülerin yükümlülüklere uyum durumunu tespit amacıyla yapılan yükümlülüklere uyum denetimi ile yükümlülük ihlallerini tespite yönelik yükümlülük ihlal

incelemesini kapsar.

(2) Başkanlık, yükümlülük denetiminin münferiden veya bir

denetim programı kapsamında yapılmasını isteyebilir. Başkanlık, uygulama zamanı konusunda ilgili denetim biriminin görüşünü alarak denetim programı hazırlayabileceği gibi bu birimin denetim programına yükümlülük denetiminin de dâhil edilmesini talep

edebilir.

(3) Başkanlık yükümlülüklere uyum denetimlerinin ve yükümlülük ihlal incelemelerinin kapsam ve süresini belirlemeye yetkilidir.

(4) Kendisinden yükümlülük denetimi yapılması talebinde

bulunulan birim bu talebin gereğini yerine getirmek zorundadır.

(5) Başkanlık yükümlülük denetimi konusunda diğer usul ve

esasları belirlemeye, bu kapsamda denetim rehberleri hazırlamaya yetkilidir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Denetimin kapsamı Md. 35

35

† (1) Yükümlülük denetimleri denetim elemanları vasıtasıyla yerine getirilir.

† (2) Yükümlülük denetimiyle görevlendirilen denetim elemanları, kamu kurum ve kuruluşları da dâhil

gerçek ve tüzel kişilerden ve tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi, belge ve kanunî

defterleri istemeye ve bunlar nezdinde her türlü evrak ve kayıtları incelemeye, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya yetkili olup ayrıca diğer kanunların kendilerine verdiği yetkileri de kullanır.

† (3) Yükümlüler, denetim esnasında denetim

elemanlarına uygun çalışma ortamı sağlamak da dâhil gerekli her türlü kolaylığı göstermek zorundadır.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Denetime yetkililer ve yetkileri Md. 36

36

†

Başkanın görevlendirme talebi üzerine ilgili birim amirinin teklifi ve Bakanın onayı ile denetim

elemanı en geç on gün içinde görevlendirilir.

† Göreve başlama

tarihi Başkanlığa yazılı olarak

(Münferiden 15 gün içinde)

†

Görevinden ayrılacak olan denetim elemanı, denetimde gelinen aşamaları gösterir bir devir

†

İlgili birim, mevcut denetim elemanı görevinden ayrılmadan en az on gün önce, yeni denetim

elemanı görevlendirir.

† Başkanlık, denetim için birden fazla denetim

elemanından oluşan ekip teşkil edebilir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Denetim elemanı görevlendirilmesi Md. 37

37

† Yükümlülüklere uyum denetimi sonucunda yükümlülük uyum denetimi raporu,

yükümlülük ihlal incelemesi sonucunda ise yükümlülük ihlali inceleme raporu

düzenlenir.

† Denetim elemanları yükümlülüklere uyum denetimi sırasında tespit ettikleri yükümlülük ihlalleri için ayrıca yükümlülük ihlali

inceleme raporu düzenler.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Denetim raporları (Md. 38)

YÜKÜMLÜLÜK UYUM DENETİMİ

RAPORU

YÜKÜMLÜLÜK İHLAL

İNCELEME RAPORU

38

Raporlar Üzerine Yapılacak İşlemler Md.39

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Denetim Elemanı

Rapor Sunumu

Hukuki-Maddi Hata Bakımından Değerlendirme Düzeltme İçin İade

İdari Para Cezası

Suç Duyurusu Süre Verme

39

MADDE 40- (1) Denetim elemanları, kendi görev alanlarına ilişkin olarak kurumlarınca verilen görevler ile aklama suçu incelemeleri sırasında karşılaştıkları yükümlülük ihlallerini Başkanlığa yazılı olarak derhal bildirir.

(2) Yükümlü nezdinde herhangi bir kanunla verilmiş

denetim yetkisini haiz olanlar, kendi birimlerince verilen görevlerin ifası sırasında, Kanun kapsamındaki bir

yükümlülük ihlaliyle karşılaştıklarında durumu birimleri aracılığıyla Başkanlığa intikal ettirir.

(3) Yükümlülük denetimi sırasında aklama ve terörün finansmanına ilişkin herhangi bir hususun tespit edilmesi veya böyle bir durumun varlığından şüphe edilmesi halinde konu, denetim elemanları tarafından derhal Başkanlığa

yazılı olarak bildirilir.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik

Bildirim

40

Denetimin Kapsamı

Uyum Denetimi

İhlal İncelemesi

MASAK adına;

•Maliye Müfettişi

•Hesap Uzmanı

•Gümrük Müfettişi

•Gelirler Kontrolörü

•BDDK Murakıbı

•Hazine Kontrolörü

•BDDK Uzmanı

•SPK Uzmanı

MünferidenVeyaPrograma Bağlı

Uzaktan Denetim İstatistikler Politika Belgeleri

41

Yükümlülüklere Uyum Denetimi

„ Yükümlülüklere Uyum Denetim Raporu

Yükümlülük İhlali İncelemesi

„ Yükümlülük İhlal İnceleme Raporu

YÜKÜMLÜLÜK DENETİMİ (Denetim ve Rapor Türleri)

42

‰ Münferiden veya bir programa bağlı olarak yükümlülüklere uyum açısından yapılır.

‰ Yükümlülüklere Uyum Denetim Raporu düzenlenir.

‰ Raporda, yapılan denetimin kapsamı, tarih aralığı, izlenilen yöntemler, yapılan tespitler, değerlendirme ve ulaşılan sonuç yer alır.

‰ Yükümlü nezdinde yapılan tüm denetim içeriğini, hukuki ve istatistikî sonuçlarını gösteren genel bir rapordur

‰ Yapılan denetimin sonucunda ulaşılan tüm bilgi ve belgeleri içeren ve denetimin yapılmasında izlenilen

yöntemleri ve sonuçları Başkanlığa bildiren bir rapordur Yükümlülüklere Uyum Denetimi

43

Aracı kurumlarda;

‰ Uyum Programı Bileşenlerinin; aracı kurumun işlem hacmi, işletme büyüklüğü ve işlemlerinin niteliği bakımından yeterli düzeyde olup olmadığı ve uyum programı kapsamında alınan tedbirlerin ve kurum politikasının yerinde ve etkin bir şekilde uygulanıp

uygulanmadığı risk bazlı bir yaklaşımla denetlenmelidir.

‰ Aracı kurumun risk yönetim politikasının performansı ve yeterliliği denetlenmelidir.

‰ Belirlenen risk algılamasının şüpheli işlem üretip üretmediği değerlendirilmelidir.

‰ Aracı kurumun iç denetim faaliyeti kapsamında düzenlediği iç denetim raporları incelenmelidir.

Yükümlülüklere Uyum Denetimi

44

Yükümlülüklere Uyum Denetimi

Müşterinin Tanınmasına İlişkin Esaslar, ŞİB ve Muhafaza İbraz Yükümlülükleri Bakımından

† Belirli tarih aralığındaki işlem kayıtlarının örnekleme metodu ile denetlenmesi

† Rasgele tarihlere ilişkin işlem kayıtlarının örnekleme metodu ile denetlenmesi

† Belli bir tutarın üstündeki, yurt içi ve dışı havalelerin yahut menkul kıymet alım-satımlarının denetlenmesi

† İşlem yasaklı müşteri yoklaması yapılması

† Özellikle aklama suçu açısından yüksek risk taşıyan ülkelere ve bu ülkelerden Türkiye’ye yapılan işlemlerin denetlenmesi

45

‰ Yükümlülük ihlallerini ortaya çıkarmak ve gerekli yaptırımları uygulayabilmek amacıyla yapılan incelemelerdir.

‰ Somut bir olaya bağlı olarak yapılan yükümlülük denetimidir.

Sonucunda Yükümlülük İhlal İncelemesi Raporu düzenlenir.

‰ Bu raporda hakkında idari para cezası ve/veya adli ceza uygulanacak yükümlülerin ve/veya görevlilerin kimlik ve adres bilgileri, ihlal edilen fiilin ayrıntıları ve cezai yaptırım yer alır.

‰ Yükümlülük ihlalinin bulunup bulunmadığına ilişkin tespitleri ve bu tespitlere ilişkin bilgi, bulgu, sonuç ve ilgili ekleri içeren raporlardır.

Yükümlülük İhlal İncelemesi

46

Sonucunda, Başkanlıkça idari yaptırım kararı alınmakta ve karara ilişkin bir tutanak doldurulmaktadır.

Tutanakta (Kabahatler Kanunu madde 25);

† Hakkında idarî yaptırım kararı verilen kişinin kimlik ve adresi,

† İdarî yaptırım kararı verilmesini gerektiren kabahat fiili,

† Bu fiilin işlendiğini ispata yarayacak bütün deliller,

† Karar tarihi ve kararı veren kamu görevlilerinin kimliği.

Tutanakta, ayrıca kabahati oluşturan fiil, işlendiği yer ve zaman gösterilerek açıklanması gerekmektedir.

İdari Para Cezası Gerektiren

Yükümlülük İhlal İncelemesi Raporu

47

Kabahatler Kanununda, kabahati gerektiren fiilin işlendiğini ispata yarayacak bütün delillerin karar tutanağına ek yapılması istenmiş olduğundan

ihlali tespit edilen işlem ve kişilere dair;

† her türlü bilgi belge,

† ifade tutanakları,

† kabahati işleyenlerin kimlik bilgileri (vergi ve TC kimlik numaraları dahil),

† adres bilgileri,

† kabahati oluşturan fiil, işlendiği yer ve zaman, raporda veya ekinde mutlaka yer almalıdır.

İdari Para Cezası Gerektiren

Yükümlülük İhlal İncelemesi Raporu

48

Raporlar, hakkında idari para cezası yaptırım kararı verilen yükümlü ve/veya görevlilere tebliğ edilecek ve Başkanlıkça düzenlenecek “İdari Yaptırım Kararı” tutanaklarına ek

yapılmaktadır.

Başkaca kişilerin öğrenmesinde sakınca görülen herhangi bir ifade veya değerlendirme (mevzuata veya uygulamaya ilişkin görüş, öneri veya tenkit gibi) içermemesi

gerekmektedir. Denetim elemanları tarafından Başkanlığa hitaben bu şekilde bir açıklama veya değerlendirme yapma ihtiyacı hasıl olması durumunda ayrıca bir yazı ile rapordan ayrılabilir bir ek yapılması uygun olacaktır.

İdari Para Cezası Gerektiren

Yükümlülük İhlal İncelemesi Raporu

49

Adli ceza gerektiren yükümlülük ihlal

incelemesi raporlarında da, İdari Para Cezası Gerektiren Raporlardaki asgari unsurları

içermesi gerekmektedir

Adli Ceza Gerektiren

Yükümlülük İhlal İncelemesi Raporu

50

‰ 3 yıllık zamanaşımı süresi

‰ Kimlik teyidi

‰ Sonradan bilgi ve belge temini

‰ 5549 sayılı Kanun’da uyarma, uyarı vs. şeklinde bir yaptırım bulunmamaktadır.

‰ Cezalar tutar veya miktar olarak belirtilmemelidir.

“…… hakkında 13. maddenin 2. fıkrası uyarınca idari yaptırım kararı verilmesinin uygun olacağı kanaat ve sonucuna varılmıştır” gibi

‰ Yerinde denetim esastır.

‰ ŞİB ihlal tarihi olarak belirli bir tarih yazılmalıdır.

‰ 5. madde kapsamında ihlale ilişkin süre Başkanlıkça takdir edilecektir.

(Denetimlerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar)

51

‰ Şüpheli işlemde bulunmayan kişinin, bunu bildiği ya da en azından çok bariz bir şekilde bilebileceği halde görmezden geldiği ispatlanmalıdır. (örneğin kişinin ifadelerinden yola çıkılarak bu ispatlanabilmektedir)

‰ Bir işlemin şüpheli olup olmadığı değerlendirilirken; işlemin içerdiği tutar, kimlere menfaat sağladığı ya da zarar verdiği, işlemin yapıldığı coğrafi bölge gibi kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır.

‰ Ancak değerlendirme, her zaman müşteri özelinde yapılmalıdır.

Denetimlerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

52

2008 Yılında Gerçekleştirilen

Yükümlülüklere Uyum Denetimleri

21 240

18 279

TOPLAM

9 205

18 232

Yetkili Müessese

12 35

- 47

Banka

DEĞERLENDİRMESİ DEVAM EDEN YÜKÜMLÜLÜK

İHLALİNE RASTLANILMAYAN YÜKÜMLÜLÜK

İHLALİNDE BULUNAN DENETLENEN

YÜKÜMLÜ SAYISI YÜKÜMLÜN

ÜN UNVANI

53

17 2

5 43

20 24

23 48

TOPLAM

16 2

5 37

20 24

16

İhlal 43

Değerlendirmesi

1 -

- 6

- -

7 5

İhlal İncelemesi

Kimlik Tespiti + ŞİB Bilgi Verme

ŞİB Kimlik Tespiti

Aracı Kurum Yetkili

Müessese Banka

Yükümlülük Yükümlü

Dosya Sayısı Dosya Türü

2008 Yılında Açılan Yükümlülük

İhlal Dosyaları

54

134 53

TOPLAM

4

Adli Ceza

2

İdari Para Cezası 110 35

Yükümlülük İhlal Değerlendirmesi

-

Değerlendirmesi Devam Eden

7

Hıfz - 7

17

İdari Para Cezası+Adli Ceza

1

İdari Para Cezası 3 1

Yükümlülük İhlal İncelemesi

HAKKINDA YAPTIRIM UYGULANAN KİŞİ

SAYISI YAPTIRIM TÜRÜ

DOSYA SAYISI DOSYA TÜRÜ

2008 Yılında İncelemesi/Değerlendirmesi

Tamamlanan Yükümlülük İhlal Dosyaları

55

2008 Yılında Uygulanan İdari Para

Cezaları (TL)

56

2008 Yılında Savcılıklara Yapılan Suç Duyuruları

1 8

9 5

TOPLAM

- 4

4

İhlal 2

Değerlendirmesi

1 4

5

İhlal İncelemesi 3

ARACI KURUM GÖREVLİSİ BANKA GÖREVLİSİ

YÜKÜMLÜLERE GÖRE DAĞILIMI HAKKINDA SUÇ

DUYURUSUNDA BULUNULAN KİŞİ SAYISI DOSYA

SAYISI DOSYA TÜRÜ

57

Kişi bazında Yükümlülük İhlali Nedeniyle Suç Duyurusunda Bulunulanlar ve Sayıları

30 5

- 7

14 4

Toplam

2 -

- 2 -

Diğer -

1 1

- -

- -

Aracı Kurumlar

- -

- -

- -

Yetkili Müesseseler

1 -

- -

- 1

Tapu Sicil Müdürlüğü

26 4

- 7

12 3

Bankalar

Toplam 2008

2007 2006

2005

Suç Duyurusunda 2004

Bulunulanlar

58

Yükümlülüğe Aykırı Fiillerin İhlal

Edilen Yükümlülük Yönünden Dağılımı

106 6

31 25

20 24

Toplam

2 1

1 -

Muhafaza ve İbraz

1 -

1

ŞİB'de Bulunulduğunu İfşa -

Etmeme

5 -

1 3

-

Şüpheli İşlem Bildirimi 1

2 1

1 -

- -

Bilgi Verme

96 4

27 22

20 23

Kimlik Tespiti

Toplam İçindeki Yüzde Payı

(%) Toplam

2008 Fiil Sayısı 2007

Fiil Sayısı 2006

Fiil Sayısı 2005 Fiil

Sayısı 2004

Fiil Sayısı

İhlal Edilen Yükümlülük

ÖRNEK

OLAYLAR

OLAY 1

Maliye Müfettişi Bay Akın MASAK adına yürütmekte olduğu bir

aklama incelemesinde, Veli Tombak’ın hesapları hakkında İtimat Bank’tan yazı ile bilgi istemiştir.

İtimat Bank verdiği cevapta

bankaları nezdinde Veli Tombak adının geçtiği 26 ayrı işlem

bulunduğu ancak bunların kimliklerine ilişkin bilgiler

olmadığından hangisinin sorulan Veli Tombak olduğunun

belirlenemediğini,bu yüzden tüm bilgilerin gönderildiğini

belirtmiştir.

Maliye Müfettişi Bay Akın

durumu MASAK’a bildirmiştir.

Bu durumda MASAK tarafından Yükümlülük İhlal İncelemesi başlatılmıştır.

İnceleme sonucunda İtimat

Bank müşteri temsilcisi Mahmut BAHTSIZ’ın Veli Tombak adına gerçekleştirilen 12.000.-YTL üzerinde toplam 26 adet

işlemde kimlik tespiti yapmadığı belirlenmiştir.

Yükümlülük İhlal Raporuna

istinaden İtimat Bank hakkında 260.000.YTL ve Mahmut Bahtsız hakkında 52.000.YTL idari para cezası düzenlenmiştir.

OLAY 2

Selim Uçankuş’un sermaye piyasalarında işlem yapma yasağı vardır.

Selim Uçankuş, ABC Menkul Değerler A.Ş. Portföy yöneticisi Nurten Can’ı arayarak

kendisinin işlem yasaklısı olduğunu bu yüzden işlem

yapamayacağından taksi şoförü olan Mehmet Gariban adına bir hesap açmasını söylemiştir.

Ancak Selim Uçankuş bu

sırada SPK Uzmanları ve Mali Polis tarafından ortak

yürütülen bir operasyon kapsamında teknik takipte olduğunun farkında değildir

Selim Uçankuş’un taksi

şoförü olan Mehmet Gariban hesabı üzerinden

gerçekleştirdiği hisse senedi alım satım işlemleri ayrı bir Rapora bağlanarak MASAK’a gönderilir. MASAK İhlal

İncelemesi başlatır.

İhlal incelemesini yürüten denetim elemanı ABC Menkul Değerler

A.Ş.’den incelediği işlemlerin

dekontlarını ve müşteri talimat ses kayıtlarını ister. Selim Uçankuş’un, taksi şoförü Mehmet Gariban hesabı üzerinden 25 kez alım satım emri

verdiğini ses kayıtlarından tespit eder.

Denetim elemanı bir husus daha

tespit eder…….!

ABC Menkul Değerler A.Ş. Genel müdürü imzasıyla gönderilen belgelerde yer alan ordinolar ve makbuzlar daha önceki inceleme sırasında gönderilenlerden farklı bilgileri içerecek şekilde

düzenlenerek gönderilmiştir.

Yükümlülük ihlal raporuna istinaden

ABC Menkul Değerler A.Ş.

Portföy yöneticisi Nurten Kuş hakkında kimlik tespiti

yapmamak ve şüpheli işlem bildiriminde bulunmamak

sebebiyle 4.000.-YTL idari para cezası düzenlenmiştir.

ABC Menkul Değerler A.Ş. Genel müdürü hakkında 5549 sayılı Kanun kapsamında bilgi belge vermemek suçundan savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur.

68

Ömer Lütfi YALÇIN Ömer Lütfi YALÇIN

Aklama Suçu İnceleme Şubesi Müdürü Aklama Suçu İnceleme Şubesi Müdürü

oyalcin

oyalcin@@masakmasak.gov.tr.gov.tr Tel: 0 312 415 37 22 Tel: 0 312 415 37 22

TEŞEKKÜRLER…