Milli Mücadele'de Denizli
ve
Ahmet Hulusi Efendi Sempozyumu
Bildiriler
24 -25 -26 Haziran 1992
Denizli
ISBN 978-975 Ol 977-8-9 Denizli Belediyesi Kültür Yayınları
Yayın no: 09 Genel Koordinatör
Hüdaverdi Otaklı Yayın Koordinatörü Mehmet Çağrı Sebzeci
Sayfa Düzeni Sefa Gürlen
Kapak Mustafa Odabaşı
Redal."te İlkay Şahin Baskı ve Cilt
~Basım/ İstanbul www.egebasim.com.tr
l.kinci Baskı Nisan 2011
Denizli©
© Bu eserin her hakkı saklıdır, yazarına aittir.
Müftü Ahmet Hulusi Efendi ve Denizli
İlMüftüleri
Hikmet Kııtlıı *
Milletlerin; gelişmesi, yükselmesi, hür ve bağtmsız yaşayabilmeleri, bir- lik ve beraberlik içinde mutlu olabilmeleri toplumun, manevi önderlerine sahip çıkmaları, onları iyi tanımalarıyla mümkündür.
Üç kıtada at oynatan bu Milletin büyük bir medeniyet kurmasında ve
şanlı bi~ tarih yazmasında ilim ve irfan sahibi din büyüklerinin rolü inkar edileme·z bir gerçektir. Mevlana ve Yunus Emreler, Akşemsettin ve Molla Güraniler, Ahmet Yeseviler yakın tar.ihte Sütçü İmam ve Müftü Ahmet Hulusiler hep birer Mürşit, manevi önder ve rehberdirler.
Yüce Peygamberimizin "Alimlerin mürekkebi Şehitlerin kanlarıyla be- raber tartılacaktır" düsturundan hareket edeh devlet adamları bu din bü- yüklerine son derece saygı ve hürmet göstermişlerdir. Yavuz Sultan Selim gibi bir cihan Padişahının Hocasının atının ayağından sıçrayan .çamurla lekelenen kaftanını kefen örtüsü yaptırması; İslam büyüklerine nasıl saygı duyduklarının ortaya koymuş olması bakımından şayanı dikkat bir hadi- sedir.
Dün o manevi önderlerle devlet adamları elele, gönül gönüle unutul- maz tarihler yazarlarken, bugün ne acıdır ki; halkın dirt adamlarına son derece bağlı olmalarına rağmen bir takım halktan kopmuş aydın kafalılar
ile boyalı basın yayın kuruluşları bu manevi önderleri bazen bir hokkabaz gibi alay konusu, bazen bir umacı gibi göstererek gözden düşürmeye ça-
lışmaktadırlar ... Bir Kilise veya Papaza gösterilen saygıyı kendi insanlarına
çok görenleri üzülerek müşahede etmekteyiz.
• Denizli Müftüsü
96
Bu nedenle toplumda; Halkla aydın kesimi arasında gerçek bir sevgi, hoşgörü ve birlik bağı tam kurulamamış, bu yüzden de bu gün istenme- yen, arzu etmediğimiz bir kısım ahlaki çök.'"ilntüler, anarşi ve haksız kazanç yolları gibi sıkıntılı, sancılı rahatsızlıklar meydana gelmektedir. Ecdadına saygısız olan bir toplumun payidar olması düşünülemez. Bu kaide herke- sim insan için geçerli ve zaruridir.
Gelecekte, Balkanlardan Kafkaslara, Orta Asya'ya kadar ve hatta Dün- ya Müslümanları içinde Milletimiz için bir umut yükselmektedir. Bunun
gerçekleşmesi topyekun birlik ve beraberliğimize, ilmi ve ahlaki yükselişi
mize bağlıdır. Bu alanda geçmişimizde olduğu gibi geleceğimizde de Dini Önderlerimizin rolü büyük olacaktır. Bu şuurda nesil yetiştirmek Dini ve Milli bir yükümlülüktür.
Bu vesileyle Denizlimizde Müftülük yapmış Din adamlarımızı anmak,
onları nesillere tanıtmak bizim için manevi bir borçtur. O yüce maka- mın varisi olan bendeniz İl Müftüsü olarak hayattan göçenlerine sonsuz rahmet, sağ olanlara da mutlu ve huzurlu günler geçirmelerini Cenab-ı Allah'tan niyaz ederek,
Hürmetle anıyorum.
İl Müftüleri
1. Mehmet Tahir Efendi (1912-1915) 2. Ahmet Hulusi Efendi (1915-1931) 3. Mustafa Kazım Efendi (1931-1943) 4. A. Osman SONGÜR (1944-1962)
5. Rahmi ÖZER (1962-1963)
6. Sami ARSLAN (1963-1966) 7. İbrahim DEGİRMENCİ (1966-1972) 8. Fikri GÜLTEKİN ( 1972-1973) 9. Mustafa AKINCI (1973-1976) 10. Selahattin YILDIZ (1978-1985) 1 1. Hikmet KUTLU (1965-)
Mehmet Tahir Efendi (1912-1915)
Honaz İlçesi Aşağı Dağdere Köyünde dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi bilinmemekle beraber babası Müftü Osman Efendi, Annesi Dudu hanım
dır. 1912-1915 yılları arasında Denizli müftülüğü yapmı.ştır. 1334 (1918)
yılında vefat etmiştir. (Ruhu Şad olsun.)*
Ahmet Hulusi Efendi (1915-1931)
1861 Yılında Denizli'de doğdu. Medrese mezunu olan Ahmet Hulusi Efendi 1915-1931 yıllarında yani Cumhuriyetten önce ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Denizli Müftülüğü yapmıştır.
Kurtuluş Savaşı ve Kuvay-ı Milliye hareketlerinde önderlik yapmış, 16
Mayıs 1335 tarihinde (Yunanlıların İzmire çıkması sebebiyle) dairenin
yanındaki camide bulunan sancağı alarak toplanmış olan halkla birlikte önde sancak, tekbir alarak Belediye binası önüne gidilip, binlerce halkın iştirakiyle miting yapılıyor, işgaller telin edilip halka hitaben şu konuşma
yı yapıyor.
"Hemşehrilerim, karşımıza çıkarılan düşman daha dünkü uşakları
mızdır. Biz onlara mağlup da olmadık. Bu düşman her kim olursa olsun, Türk'ün ve Müslümanlığın müstakil. yurdu olan topraklarımızda elimiz- den alınmak isteniyor. Bizler şimdiye kadar esir yaşamadık ve yaşamayız.
Silahımız yoksa sapan taşıyla düşmana karşı çıkmak ve onu tepelemek her Türk ve Müslüman'a Farz-ı AyinClir."
Böylece halkı Milli Mücadele'ye çağırmış bilhassa kendisi de bir fiil ka- tılmıştır. İlimizin ve Milletimizin medarı iftarı olarak tarihe geçen müftü- lerirnizdendir.
22.l 1.1931 yılında vefat etmiştir. (Ruhu Şad olsun.)
Mustafa Kazun Efendi (1931-1943)
H.1299 Yılında Denizli'de doğdu. Babası Müftü Mehmet Tahir Efendi, Annesi Ayşe hanımdır.
1 Teşrini Sani 1337 yılında Müderris olarak tayin edilmiş, 1 Kanunu Evvel 1339 da Vaizlik verilmiş, 1340 yılında kendisine icazet verilmiş olan
• Devlet-i Osmaniyeiien Yüksek Liyakat Nişanı almıştır.
98
Mustafa Kazım Efendi, 28. 12. 1931 tarihinde Denizli Müftüsü olarak ta- yin edilmiş.
11.12.1943 yılında vefat etmiştir. (Ruhu Şad olsun.) Sicil No: 1750 (853)
Ali Osman SONGÜR (1944-1962)
1887 yılında Isparta-Yalvaç ilçesinde doğdu. 7 yaşında Hafızlığını bi- tirdi. Bilahere İstanbul Medreselerinde 5 yıl müddetle; Tasawuf, ilahiyat, edebiyat, Arapça ve Farsça üzerine öğrenim yapmıştır. Daha sonra ulum-i diniye ve Arabiye öğretmeni olarak Bilecik idadisinde göreve başlamıştır.
Bilecik ve Fransızca Öğretmeni bir arkadaşından Fransızcayı da öğren
miş, daha sonra da Denizli idadisine atanmış, burada Türkiye genelinde seçkin öğrenciler yetiştirmiştir.
Cumhuriyet döneminde Ulum-i Diniye ve Arabiye dersleri kaldırıldı
ğından, aynı okulun idare kısmında memur olarak görevini sürdürmüş, ta ki emekli olduğu 1940 yılına kadar.
11.02.1943 yılında inhilal eden Denizli Müftülüğü için Ankara'da açılan imtihana katılmasıyla Denizli Müftülüğünü kazanmış, lakin Diyanet işleri
Yüksek Şurası üyeliğine ataması yapılması hususunda Başkanlık hayli uğ
raşmış ise de ailevi nedenlerden dolayı kabul etmemiştir.
Denizli Müftülüğü'nü tercih eden Ali Osman SONGÜR 03. 03. 1944 den, vefat ettiği 12.08.1962 tarihine kadar bu görevi sürdürmüştür. (Ruhu
Şad olsun) Sicil No: 2108
Rahmi ÖZER (1962-1963)
1928 yılında Ankara-Kızılcahamam ilçesi PazarC:la doğdu, ilkokul, Or- taokul ve Lise tahsilini AnkaraC:la tamamladı. 1953 yılında Ankara Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesini bitirdi. 1953 Haziranında Konya İmam-Hatip
Okuluna Öğretmen olarak tayin edildi.
1953-1955 yılları arası Polatlı Topçu Okulunda ve Gelibolu'da Yedek Subay olarak Askerliğini tamamladı. 01.05.1955 -10.10.1955 arası Maraş İmam-Hatip Okulu Meslek Dersleri Öğretmeni olarak tayin edildi.
29.09.1962 - 30.10.1963 yılları arası Denizli Müftülüğü'ne atanan Rah- mi Özer sırası ile: 1963-1965 Başkanlık Raportörlüğüne, 31.10.1965- 28.01.1970 yılları arası Teftiş Kurulu üyeliğine, 29.01.1970-18.10.1971
yılları arası Uşak Müftülüğüne, 19. l 0.197 4 -09 .12.197 4 tarihlerinde tekrar
Başkanlık Müfettişliğine atandı.
10.12.1974 yılında da Başkanlık Ecizliğine atanan Rahmi Özer, halen bu görevi yürütmektedir:
Sicil No: 6053 (62.0729)
Sami ARSLAN (1963-1966)
1934 yılında Denizli-Acıpayam İlçesi Dedebağı (Dedesi!) Köyünde
doğdu. İlkokuldan sonra Kur'an Kursunda okurken Isparta İmam -Hatip Okuluna yaşını küçülterek kaydoldu. 1963 yılında İstanbul Yüksek İslam
Enstitüsünü bitirdi.
1963-1966 Eylül sonuna kadar Denizli Müftüsü olarak görev yaptı. 2
yıl Askerliği Yedek Subay olarak yaptıktan sonra, 1968 Ekimöen itiba- ren Isparta Merkez Vaizliğinde çalıştıktan sonra 1969 yılında Milletvekili
adaylığını koydu ve 2 dönem Milletvekilliği yaptıktan sonra 1977 yılında
Milli Eğitim Bakanlığında Isparta İmam-Hatip Okulunda Öğretmenliğe başladı. Bu görevi de 1983 yılma kadar yürüttükten sonra emekli oldu.
Halen bir işle meşgul olmayan Sami Arslan evli ve 3 çocuk babası olup,
yazmış olduğu eserler şunlardır.
Karanlık Gecelerin Nurlu Sabahı,
Fazilet Yarışı,
Madde Çukurunda Kanayan Yara, Zilletten izzete, Zulmetten Nura (Hutbe) Sicil No: 6224 (63-0430)
İbrahim DEGİRMENCİ (1966-1972)
1930 yılında Denizli-Çal ilçesi Seken Köyünde doğdu. İlkokulunu
köyünde okuyup, 1946 yılında Denizli kur'an kursundan, 1949 yılında İstanbul Nuruosmaniye Kur'an Kursunda Hıfzını ikmal edip, 1961 yılın
da Ezber Üniversitesi İslam Hukuk Fakültesinden 1965 yılında Bağdat 100
Üniversitesi ilahiyat ve Edebiyat Fak'iiltesinden mezun oldu. 1966 yılında Uşak Müftülüğünde göreve başladı. 31.12.1966 günü Denizli il Müftüsü olarak göreve başladı, bu görevi 25.08.1972 yılına kadar yürüttü. 1972-
1973 yılları arasında Kütahya Müftülüğü yaptı. Daha sonra Aydın Karaca- su Müftülüğü'ne tayin edilen Değirmenci halen bu görevi yürütmektedir.
Arapça ve İngilizceyi çok iyi bilen İbrahim Değirmenci'nin başlıca yayın
lanmış eserleri şunlardır:
Ramazan ve Oruç,
İslam<:ia Eğitim ve Öğretim, İslam Ahlakından Pırıltılar,
1001 Fetva adında 4 kitap ve çeşitli Gazete ve Dergilerde, aynı zaman- da TRT'de Din-ive Ahlaki makaleleri yayınlanmıştır.
Sicil No: 7040 (65-1214)
Fikri GÜLTEKİN (1972-1973)
1943 yılında Isparta-Yalvaç ilçesi Sücüllü Kasabası'nda doğdu. İlkokulu ve Kur'an kursunu kendi köyünde, İmam-Hatip Lisesini lsparta'da Konya Yüksek İslam Enstitüsünü de 1962-1966 yılları arasında bitirdi. O 1.08.1966 yılında Kırşehir il Müftü Yardımcılığına tayinle göreve başladı.
30.09. 1967 -30.09 .1969 yıllarında İslahiye ilçesinde Yedek Subay olarak
Askerliğini ifa etti. 29.06.1969 tarihinde Müftülüğüne tedviren Eskişehir Vaizliğine, 26.06.1972 tarihinde aynı ilin Müftülüğüne, 19.08.1972 tari- hinde Denizli İl müftülüğüne. 01.10.1973 tarihinde Tekirdağ il Müftülü-
ğüne, 25.11.1985 tarihinde Çanakkale İl Müftülüğüne, 17 .11.1986 tarihin- den itibaren de İstanbul İl Müftü yardımcılığına naklen atandı. Halen bu görevi yürütmektedir.
Evli olan Fikri Gültekin 3 çocuk babasıdır.
Sicil No: 7995 (66.3850)
Mustafa AKINCI (1973-1976)
1934 yılında Konya'da doğdu. 1944 yılında Osmaniyeli İsmail Hakkı Doğru (Arap) Hoca'dan Kur'anı Kerim'i öğrendi. 1949-1959 yılları arasın
da ilkokulu Konya Abdurreşit İlkokulu'nda tamamladı.
İlkokuldan sonra Postacı Hacı Abdurrahim Efendi de hafızlığa başladı.
Aynı zamanda İmam-Hatip Okuluna da devam etti. Okulu başarı ile ta- mamladıktan sonra 1959 yılında Konya Yüksek İslam Enstitüsüne girdi.
Enstitüde öğrenci iken yaş nedeniyle kayıdı dondurarak askere gitti. As-
kerliği Denizli ve Konya Sultanhan'ında tamamladı.
Askerlikten sonra tekrar okula dönerek öğrenimini tamamladı. Olml yıllarında ve sonrasında çeşitli Camilerde İmam-Hatiplik görevlerinde bulundu. 1960-1970 yılları arasında Aksaray Müftülüğü, 1971-1973 yılları arasında Çumra Müftülüğü, 1973-1976 yılları arasında da Denizli Müftü- sü olarak görev yaparken sırası ile Almanya ve Hollanda'ya giderek irşad
da bulundu.
1976 yılında Konya Merkez Vaizliğine tayin oldu. Memleketi olan Konya' da bu görevi emekli oluncaya, 1984 yılına kadar sürdürdü.
Evli ve 5 çocuk babası olan Mustafa Akıncı 1986 yılında vefat etmiştir.
(Ruhu Şad olsun.)
Sicil No: 10368(53.l121)
Selahattin YILDIZ (1978-1985)
1942 yılında Burdur-Yeşilova İlçesi Onacak köyünde doğdu. İlkokulu
Onacak Köyünde bitirdikten sonra, Hıfzını babası Şükrü Yıldız'dan ik- mal etti. 1965 yılında Isparta İmam Hatip okulunu bitirerek 04.08.1965- 01.l 1.1965 tarihlerinde Isparta merkez Yenice Mahallesi Nurullah Camii'nde İmam-Hatip olarak görev yaptıktan sonra İstanbul Yüksek İs
lam Enstitüsü'ne girdi. 1969 yılında mezun oldu.
31.10.1969 - 28.08.1970 tarihlerinde Denizli - Tavas ilçe müftülüğü,
1970-1972 tarihlerinde Ankara Merkez müftülügüne tayin edildi. 1991
yılında da Kahramanmaraş müftülüğüne tayin edildi. Ve halen bu görevi yürütmektedir. Evli ve 3 çocuk babası olan Selahattin Yıldız, Arapça ve
Fransızca biliyor.
Sicil No: 10ı°42 (69.1953)
Hikmet KUTLU
1944 yılında Isparta-Yalvaç Sücüllü Kasabası'nda doğdu. İlkokulu ve Kur'an Kursunu aynı kasabada bitirdi. 1957 yılında Isparta İmam Hatip
102
Okuluna girdi. İstanbul imam - Hatip Okulundan 1967 yılında mezun oldu. Aynı yıl İst~nbul Yüksek İslam Enstitüsü giriş imtihanlarına katıla
rak kaydoldu. 1971 yılında Enstitüyü bitirdi. Lise ve Yüksek İslam Enstitü- sü yıllarında aynı zamanda imam hatiplik görevi de yaptı.
Sırasıyla; Üsküdar Kısıklı Namazgah Camii, Beşiktaş Yıldız Namidiye, Arnavutköy Tevfıkiye, Levent Belediye Sitesi Camii İmam-Hatiplik gö- revlerini yaptı. 25.05.1972 yılında Adapazarı Karasu ilçesi Vaizliğine tayin edilerek Müftülüğe tedvirle görevlendirildi. 19.04.1973 tarihinde müftü olarak tayin edildi. 29.09.1973 de askerlik için görevden ayrıldı. Muha- bere Yedek Subay olarak askerliğini tamamladı. 09.04.1975 yılında Kor- kuteli ilçe Müftülüğüne tayin oldu. 31.07.1978 yılında Yozgat İl Müftülü- ğüne naklen tayin edildi. 02.02.1980 tarihinde Antalya İl Müftülüğü'ne, 30.07.1980 tarihinde Diyanet işleri Başkanlığı Olgunlaştırma Dairesi Baş
kan Yardımcılığına getirildi. Bilahare 15.12.1980 tarihinde tekrar Antalya il Müftülüğüne getirildi. 04.11.1985 yılında da Denizli il Müftülüğüne ta- yin oldu. Halen bu görevi yürütmektedir. Başarılı hizmetleri karşılığında;
04.10.1989 tarihinde
Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan Teşekkür Belgesiyle, 25.03.1991 tarihinde
T.H.K. Genel Başkanlığı Şükran Plaketi ve Beratı ile,
11.10.1991 tarihinde TÜTAV tarafından yılın başarılı Bürokratı seçi- lerek plaketle, 02.12.1991 tarihinde M.E.B Din Eğitimi Genel Müdürlüğü tarafından teşekkür belgesi ile ödüllendirilmiştir.
Evli ve 3 çocuk babası olan Hikmet Kutlu, orta derece Arapça ve Fran-
sızca bilmektedir.
Sicil No: 64.1004
