TURİZM EKONOMİSİ
• Firmalar sahip oldukları üretim faktörlerini, kendi üretim süreçlerine dahil ettiklerinde bunları kiraya vermek ya da satmaktan dolayı, elde edecekleri gelirden vazgeçmiş olurlar. Kısacası bir fırsat maliyeti
yüklenirler. İşte bu maliyetler firma için örtük (zımni ya da
görünmeyen) maliyetlerdir. Aynı bilgisayar şirketinde şirket sahibinin kendi emeğini ve sermayesini üretim sürecine dahil ettiğini
düşünelim. Şirket sahibi kendi emeğine ve sermayesine ödeme yapmaz. Ancak bu üretim faktörlerini kiraya vermediği veya
satmadığı için bir fırsat maliyeti yüklenir. Çünkü bilgisayar eğitimi almış olan firma sahibi başka bir firmada çalışsaydı bu emeği
karşılığında gelir elde edecekti. Ekonomistler maliyet hesaplarına bu örtük (zımni görünmeyen) maliyeti de dahil ederler.
• Örtük (zımni - görünmeyen) maliyetler, gerçekte ödeme yapılayan, ancak bir alternatiften
vazgeçilmesi nedeniyle oluşan maliyettir. Örtük maliyetler muhasebeleştirilmeyen maliyetlerdir.
Ekonomik Kar Ekonomistler karı ölçerken açık ve örtük maliyetleri kullanırlar. Oysa muhasebeciler örtük maliyetleri dikkate almazlar. Muhasebe karı = (Toplam Hasılat) – (Açık maliyetlerdir.) Ekonomik kar
= Toplam Hasılat – (Kullanılan tüm girdilerin toplam fırsat maliyetidir)
• Ekonomik kar = Toplam Hasılat – (Açık + Örtük Maliyetler) Ekonomik kar, elde edilen toplam hasılatın toplam fırsat maliyetini aşan kısmıdır. Toplam hasılat, toplam fırsat maliyetine eşit olduğunda firma piyasada faaliyette
bulunacaktır. Kısacası, toplam hasılat, toplam fırsat maliyete eşit olduğunda ekonomik kar sıfır olmasına karşın firma
üretime devam edecektir. Kısa Dönem Üretim Maliyetleri Kısa dönem üretim maliyetinden söz edildiğinde fiziksel olarak
makine ve teçhizatın arttırılmasının söz konusu olamayacağı bir dönemdir. Kısa dönem maliyetlerini kısa dönem toplam
maliyetler, kısa dönem ortalama maliyetler ve kısa dönem marjinal maliyet olarak 3’e ayırabiliriz:
• Kısa Dönem Toplam Maliyetler Kısa dönemde toplam maliyetler; toplam sabit maliyet ve
toplam değişken maliyetlerden oluşmaktadır.
Üretim miktarı sıfır olsa bile firmanın
katlanmak zorunda olduğu maliyetlere sabit maliyetler denir.
• Sabit maliyetler üretim hacminden bağımsız oldukları için miktar eksenine paralel bir
doğrudur. Üretim miktarı ne olursa olsun
toplam sabit maliyet AB aralığı kadardır. Kısa dönemde üretim miktarına bağlı olarak
değişen maliyetlere toplam değişken maliyetler denir.
• Toplam değişken maliyet eğrisi orijinden başlayarak önce azalan oranda ve belli bir noktadan sonra (A) artan oranda yükselen
pozitif eğimli bir eğridir. Üretim miktarı arttıkça değişken maliyetler artar. Kısa dönemde belli bir miktar ürünün toplam maliyeti toplam
sabit maliyetle toplam değişken maliyetin toplamına eşittir.
• Kısa Dönem Ortalama Maliyetler Kısa
dönemde ortalama toplam maliyetler, toplam maliyet gibi ortalama sabit maliyetle, ortalama değişken maliyetlerin toplamından
oluşmaktadır. Ortalama toplam maliyet, belli bir ürün miktarının toplam maliyetinin ürün miktarına bölünmesiyle bulunur
• Uzun Dönem Maliyetler Uzun dönemde tüm üretim faktörleri değişmektedir. Buna bağlı olarak tüm
maliyetlerin de değişmesi söz konusudur. Uzun dönemde üreticiler üretim kapasitelerini
arttırabilirler. Uzun dönemde her şey değişkendir.
Uzun dönemde sabit maliyet kavramı yoktur.
Dolayısıyla sabit ve değişken ayrımı yapılmaz. Belli bir üretim düzeyinin uzun dönem ortalama maliyeti (UOM), uzun dönem toplam maliyetin üretim
miktarına bölünmesiyle bulunur.
• Uzun dönemde üreticiler istedikleri boyutta fabrika kurabilirler. Her fabrika ölçeğini temsil eden bir kısa dönem ortalama maliyet (KOM) eğrisi vardır.
• Tam Rekabet Piyasası ve Turizm Bir piyasanın tam rekabet piyasası olabilmesi için birtakım koşulların gerçekleşmesi gerekir. Eğer bu
koşullardan biri veya birkaçı aksarsa piyasa tam rekabet piyasası olma özelliğini kaybeder, eksik rekabet piyasası olarak nitelendirilir. Tam Rekabet Piyasasının Özellikleri Atomize Koşul: Piyasada çok sayıda alıcı ve satıcının bulunmasını ifade eder. Bu koşulun bir sonucu olarak ne alıcılar ne de satıcılar piyasada fiyatları etkileyemezler ve
birbirlerinden bağımsız hareket ederler. Homojenlik Koşulu: Buna göre her firmanın ürettiği mal aynı olmalıdır. Kısacası her firma
tarafından satılan ürün, başka bir firma tarafından satılan ürünün tam ikamesi olmalıdır. Açıklık (tam bilgi) Koşulu: Tüketiciler ve firmalar
fiyat, kalite, vb. konularda tam bilgiye sahip olmalı, Mobilite Koşulu:
Firmalar piyasaya serbestçe girebilmeli ve çıkabilmelidir.
