KAMU VE ÖZEL KESİM YAPISI İLİŞKİLERİ

(1)

KAMU VE ÖZEL KESİM YAPISI

İLİŞKİLERİ

Öğr. Gör. Gazi ŞAHİN

(2)

İçerik 1

1. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 1.1. Teklif Aşaması

1.2. Görüşme Aşaması 1.3. Karar Aşaması

1.4. Onay Aşaması

2. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLEMEZ MADDELERİ 3. KANUN KAVRAMI VE YAPIM SÜRECİ

4. YAYIM SÜRECİ VE RESMİ GAZETE

(3)

1. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

Devle Devlet

t

Ortak amaçlar doğrultusunda hareket eden bir insan topluluğunun sınırları belirlenmiş, bir toprak

parçası üzerinden egemen olması ve bunu sürdürmesiyle oluşan, hukuki kişiliğe sahip teşkilat olarak tanımlanabilir (Akipek, 1966).

Ortak amaçlar doğrultusunda hareket eden bir insan topluluğunun sınırları belirlenmiş, bir toprak

parçası üzerinden egemen olması ve bunu sürdürmesiyle oluşan, hukuki kişiliğe sahip teşkilat olarak tanımlanabilir (Akipek, 1966).

(4)

Devletin Özelliklerini Oluşturan Kavramlar

Ortak amaçlara sahip bir insan topluluğunun varlığı (Millet) Ortak amaçlara sahip bir insan

topluluğunun varlığı (Millet) Sınırları çizilmiş bir toprak

parçasının bulunması (Ülke=Vatan)

Sınırları çizilmiş bir toprak parçasının bulunması

(Ülke=Vatan) Egemenlik gücü Egemenlik gücü

Hukuki kişiliğe sahip olması Hukuki kişiliğe sahip olması

Teşkilatlanmış yapının varlığı Teşkilatlanmış yapının varlığı

Devamlılık arz etmesi Devamlılık arz etmesi

(5)

Devletin Amaç ve Görevleri

Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, cumhuriyet ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır (www.mevzuat.com.tr).

(6)

Anayasa: Devletin yükümlülüklerini ve organlarının görev yetkilerini, bunların birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen, yurttaşların hak ve özgürlüklerini güvence altına alan milli mutabakat belgeleridir (Bayraktar ve Altınöz, 2010:5).

(7)

1921

Anayasası

1924

Anayasası

1961

Anayasası

1982

Anayasası

Günümüzde halen

kullanılmaktadır. 16.04.2017 tarihinde yapılan referandum ile 18 maddelik Anayasa değişikliği kabul edilerek, 27.04.2017 tarihli ve 30050 Mükerrer sayılı Resmi

Gazetede yayımlanmıştır (www.mevzuat.gov.tr).

(8)

Teklif Aşaması Teklif Aşaması

•İlk aşama

•TBMM üye tamsayısının en az 1/3’nin imzası

•Yazılı ve gerekçeli olarak Meclis Başkanlığına verilmesi gereklidir.

Görüşme Aşaması Görüşme Aşaması

•Maddeler tek tek görüşülür.

•Birinci tur sonlanır.

•En az 48 saat sonra İkinci tur görüşmeleri başlar.

•Tek tek

oylamadan sonra gizli oylama başlar.

Karar Aşaması Karar Aşaması

•Kabul ya da Red olur.

•1982

Anayasasında iki değişik yeter sayısı (TBMM üye tam sayısının 3/5’ü ve 2/3’si) öngörülmüştür.

•İç tüzüğün 94.

maddesi uyarınca gizli oylama ile sonuç elde edilir.

Onay Aşaması Onay Aşaması

•Anayasa teklifi TBMM üye tamsayısının 3/5’üyle veya 2/3’sinden az bir oyla kabul edilmiş ise,

Cumhurbaşkanına gönderilir.

•TBMM üye tamsayısının en az 2/3’siyle kabul edilmiş ise, Cumhurbaşkanını n 3 farklı yetkisi bulunur.

Anayasa Değişikliği Yapılabilmesi İçin Geçilmesi Gerekli Aşamalar

(9)

Anayasa Değişikliği Yapılabilmesi İçin Geçilmesi Gerekli Aşamalar Onay Aşaması

Anayasa değişikliğinin kabul edilmesinde ulaşılan karar yeter tamsayısının 3/5 veya 2/3 olmasına göre onay usulleri şu şekilde değişiklik göstermektedir:

1.2.

1

1.1.

Eğer anayasa değişikliği teklifi TBMM üye tamsayısının 3/5’üyle veya 2/3’sinden az bir oyla kabul edilmiş ise, Cumhurbaşkanına gönderilir. Anayasa, Cumhurbaşkanına bu çoğunluk ile kabul edilen bir anayasa değişikliği kanunun onaylama yetkisini vermemektedir. Bu sebeple Cumhurbaşkanının elinde iki farklı yetki bulunur:

Bunlardan birincisi, Anayasa değişikliği kanunun bir kez daha görüşülmek üzere 15 gün içinde gerekçeli şekilde TBMM’ye geri gönderme yetkisidir. Cumhurbaşkanı burada «güçleştirici/zorlaştırıcı veto yetkisi» ni kullanmaktadır.

Anayasa değişikliği kanunu onaylandığı takdirde Resmi Gazete yayımlanır ve kanun kesinleşmiş olur. Cumhurbaşkanının Anayasa değişikliğini halk oylamasına sunması için ise öncelikle Resmi Gazete yayımlanması gerekir. Halk oyalaması Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra, 120 gün sonundaki ilk Pazar günü yapılır. Halk oylamasında geçerli oyların yarsından

çoğunun «kabul» oyu olması halinde anayasa değişikliği kanunu kesinleşmiş olur. Gönderilen Anaysa teklifi üye tamsayısının 2/3’si ile kabul edilmezse, bu kez Anayasa değişikliği reddedilmiş olur.

Zorunlu halkoylaması

(10)

Anayasa değişikliğinin kabul edilmesinde ulaşılan karar yeter tamsayısının 3/5 veya 2/3 olmasına göre onay usulleri şu şekilde değişiklik göstermektedir:

Birinci seçenekte; Cumhurbaşkanı onaylayabilir. Azami 15 gün içinde Resmi Gazetede yayımlanır.

2.2.

2 2.1.

Eğer anayasa değişikliği teklifi TBMM üye tamsayısının en az 2/3’siyle kabul edilmiş ise, Anayasa değişikliği üzerinde Cumhurbaşkanının 3 farklı yetkisi bulunur:

Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır.

Cumhurbaşkanı kısmen ya da tamamen halkoylamasına sunabilir

Cumhurbaşkanı kısmen ya da tamamını TBMM’ye geri gönderebilir. Eğer meclis, kendisine iade edilen

anayasa değişikliği kanunu aynen kabul ederse, Cumhurbaşkanının «onay» ile «halkoylamasına sunma» arasında iki seçeneği vardır.

2.3.

(11)

.

Birinci seçenekte; Cumhurbaşkanı onaylayabilir. Azami 15 gün içinde Resmi Gazetede yayımlanır

İkinci seçenekte; Cumhurbaşkanı halk oylamasına sunabilir.

Halk oylaması Resmi gazetede yayımlandıktan sonra, 120 gün sonundaki ilk Pazar günü yapılır.

(12)

2. ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLEMEZ MADDELERİ

Anayasanın Değiştirilemez Maddeleri

(www.tbmm.gov.tr)

Madde 1: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelerine dayanan, demokratik, laik

ve sosyal bir hukuk Devletidir.

Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelerine dayanan, demokratik, laik

ve sosyal bir hukuk Devletidir.

Madde 3: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.

Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı «İstiklal Marşı» dır. Başkneti Ankara^dır.

Madde 3: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.

Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı «İstiklal Marşı» dır. Başkneti Ankara^dır.

Madde 4: Anayasanın 1. maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2. maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri

ve 3. maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif Madde 4: Anayasanın 1. maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2. maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri

ve 3. maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif

(13)

3. KANUN KAVRAMI VE YAPIM SÜRECİ

Kanun Teklifleri

TBMM Tarafında

n

Kanun Teklifleri

TBMM Tarafında

n

KABU L

KABU L RED RED

(14)

3. KANUN KAVRAMI VE YAPIM SÜRECİ

TBMM kanunu üye tam sayısının salt çoğunluğuyla (üye tamsayısının yarıdan 1 fazlasıyla) aynen kabul ederse Cumhurbaşkanınca yayımlanır.

Kısmen uygun bulunmama durumlarına Bütçe Kanunu tabi değildir.

Uygun bulunmayan kısımlar kısmen ya da tamamen TBMM’ye geri gönderilir.

Cumhurbaşkanı 15 gün içinde yayımlar.

(15)

Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete’si internet ortamında Cumhurbaşkanlığınca yayımlanır.

https://www.resmigazete.gov.tr/ internet adresinden erişim sağlanmaktadır.

(16)

Resmi Gazete’de yayımlanan konular aşağıda yer almaktadır;

Kanunlar

TBMM içtüzüğü ve Başbakanlık Divanınca Resmi Gazete’de yayımlanması istenen TBMM kararları, Milletlerarası antlaşmalar ve sözleşmeler,

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile Cumhurbaşkanlığınca Resmi Gazete’de yayımlanması uygun görülen karar ve genelgeler,

Özel kanunlarında Resmi Gazete’de yayımlanması öngörülen mahkeme kararları,

Resmi Gazete’de yayımlanacak olan yönetmelikler hakkında kanunda belirtilen yönetmelikler,

Cumhurbaşkanı yardımcısı ile Bakan atanması, görevine son verilmesi veya istifasına dair işlemleri, Cumhurbaşkanına vekalet etme işlemleri,

Bağlı, ilgili veya ilişkili olunan kurum değişikliklerine dair kararlar, Yüksek yargı organlarının üyeliğine seçilme kararları,

Cumhurbaşkanınca yapılan seçme ve atamalar ile göreve son vermeler,

(17)

Kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler ile diğer düzenlemeler, ayrıca bir yürürlük tarihi belirtilmemişse Resmi Gazete’de yayımlandığı gün yürürlüğe girer.

Mevzuat bilgi sisteminde ise tek metin haline getirilerek güncel olarak yayımlanır.

https://www.mevzuat.gov.tr/ internet adresinden erişim sağlanmaktadır.

(18)

KAYNAKÇA

Karaca, P.Ö., (2018). Kamu-Özel Kesim Yapısı ve İlişkileri. (7. Baskı). Seçkin Yayıncılık.

Ankara.

Mevzuat Bilgi Sistemi, (2020). Erişim Tarihi https://www.mevzuat.gov.tr/.

Resmi Gazete, (2020). Erişim Tarihi https://www.resmigazete.gov.tr/.