Bedri Baykam 27 Mayıs'ın 30. yılında açtığı sergiyle sanat çevresi dışına sa sesleniyor:sanat tehlikeli bir oyun aslında

(1)

______________________________________________________ G Ü N E Ş

17 Mayıs 1990 Perşembe

Bedri Baykam 27 Mayıs’ın 30. yılında açtığı sergisiyle sanat çevresi dışına da sesleniyor

tehlikeli bir oyun aslında

|m n M

H M t C t l r

Sergide yeralan bir resim: “ Meclis’in gürültülü toplantıları ” 1990 Foto Pentür. 130x180

Sanat

Vasıf K. Kortun

YÜZYILIMIZDA modern sanatın

bir kanadı sanatla yaşam arasında ki sınırları aşmaya ve yıkmaya ça lıştı. Bu, D ada’dan kavramsal sa nata, sanatçıların müze olgusunu sorgulamalarından doğaya kaçma arzularına kadar bu 20. yüzyıl sa natının sabit noktalarından biri ol du. Bedri Baykam son sergisi 555K’de, sanat ve yaşam arasında ki sınırda bir ip cambazı gibi yü rürken, sanat kurumunun dışına çıkmaya çalışmadan, kurumu ıs rarla içeriden kuşatıyor. Bu akılcı bir yöntem çünkü, her ne kadar kurumun dışına çıkıldığı iddia edil se de, sonunda kurumun esnek ya yılmacılığı her kaçanı rahatça bün yesine toplamış. Marcel Duc- ham p’ın üzerine bir imza atmakla yetindiği pisuarlann müzelerde Ra- fael’le aynı estetik çatı altında iz lenebilmesi bunun en net kanıtıdır.

Kilometre taşı

Baykam bana 555K sergisi fik rini açtığında oldukça kuşkuluy dum ve böylesi bir serginin, sıcak bir tarihin tesviri olmaktan öteye gidemeyeceğini düşünmüştüm. Ya nılmışım. Bu sergi sanatçılara sınır ların nasıl ileriye itilebileceğini gös termesi ve sanat izleyicisi dışında ki kitleyi de kendi estetik alanına çekmesiyle önemli bir kilometre ta şı.

Gazete metinlerini büyüterek tu vale geçiren Baykam, bunları her

gün gazete takip etmenin narkotik biteviyeliğinden kurtarıyor. Fotoğ rafları boyayla destekleyerek ha berlere ikonamsı bir süreklilik ge tirirken, baş haber puntoları

ken-di başlarına sabit ve güçlü imgele re dönüşüyor. Basılı metin ya da görüntü kullanmış olan Warhol ve Rauschenberg gibi diğer sanatçıla rın aksine, Baykam, görüntüyü

al-dığı kaynağın ilk okunduğu anda ki vuruculuğunu da kızıştırmakta. Bu, gazetenin binbir kopyasından tuvalin tekilliğine bir yolculuk. Baykam’ın 1988’de yine Atatürk

Kültür Merkezi’nde açtığı sergisin de sansür olayının üstüne gidişi de bu mantıktaydı. Baykam, bu kez, 27 Mayıs’la kreşendoya ulaşan ha berlerin sürekliliği ve sıcaklığını, birbirine kenetli fotopentürleriyle bir anlatıya, sonuçta tek bir resi- me dönüştürmüş. Haberlerin ke netlenmesinde, unutulmaya yatkın bir metnin yoğun varlığı var.

Bu haberler basılmış ve onayla mış dolayısıyla sansüre tabi değil. Kurum içinde oynanan bu oyunda en patlayıcı sanatın yapılabileceği net ve yalın bir gerçek. Haber ve sanat arasındaki oyun içinde sana tın sınırları ne olabilir? Baykam bu sınırların anlık olarak çözülebile ceği ince çizgileri saptaması ve he men yer değiştirmesiyle genel geril la tavrıyla hareket ediyor. ~

Eğer bu sergiye salt 27 Mayıs ya da resim görmek için gitmeyi dü şünüyorsunuz, estetik zevkiniz için bir başka sergi seçmenizi, ya da bu konuda birkaç kitap ve Bedri Bay kam ’m sergi broşürünü okumanı zı salık veririm. Broşür sergiye sen- kop vazifesini görüyor; muazzam bir emek ürünü ve bunu asıl yap ması gereken merciler için acı bir ders. Sanat ise sadece sakin bir kö şede tuvale boya transferiyle kal mayan tehlikeli bir oyun aynı za manda.

Bedri Baykam ’m AKM’deki sergisi (Taksim Tel: 151 56 00) 31 Mayıs’a dek izlenebilir. Fiyatlar: Her biri 22 milyon TL.

İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi