 2003 yılında imzaya açılan ve ülkemiz tarafından 14 Eylül 2005 tarihinde imzalanan “İşkenceye Karşı Sözleşme’ye Ek İhtiyari Protokol” (OPCAT), 22 Haziran 2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

OPCAT

 2003 yılında imzaya açılan ve ülkemiz tarafından 14 Eylül 2005 tarihinde imzalanan “İşkenceye Karşı Sözleşme’ye Ek İhtiyari Protokol” (OPCAT), 22 Haziran 2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 OPCAT, 15 Haziran 2011 tarihinde 2011/1962 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmış ve anılan

Karar 5 Temmuz 2011 tarihli ve 27985 (Mükerrer)

sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Sözkonusu

Protokol’ün Onay Belgesi, 27 Eylül 2011

tarihinde, BM Genel Sekreter Yardımcısına törenle

tevdi edilmiştir

OPCAT: Denetim Sistemi

 OPCAT, ana Sözleşme’de öngörülmemiş olan, işkence ve kötü muamelenin önlenmesini teminen özgürlüklerinden yoksun bırakılan kişilerin tutulduğu yerlerin bağımsız uluslararası ve ulusal organlarca koşulsuz şekilde ziyaret edilmesine olanak tanıyan bir denetim sistemi kurulmasını amaçlamaktadır.



Bu çerçevede, uluslararası düzeyde, “İşkenceye Karşı Sözleşme”nin denetim organı olan “İşkenceye Karşı Komite”ye bağlı bir alt-komite (“Önleme Alt-Komitesi”) kurulması;



Ulusal düzeyde ise, taraf ülkelerce bir veya

birden fazla bağımsız nitelikte ulusal önleme

OPCAT’in Türkiye’ye Getirdiği Yenilik

 Protokolün ülkemiz açısından getirdiği yenilik ulusal önleme mekanizması oluşturulması hususudur.



Ülkemiz Avrupa Konseyi çerçevesinde imzaya açılan ve Ek İhtiyari Protokol’den daha somut, ileri ve bağlayıcı mekanizma  ve önlemler içeren “Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi”ne 1988 yılında taraf olmuş ve bu Sözleşme’nin denetim organı olan “Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi” (AİÖK) ile işbirliği yapma yükümlülüğünü üstlenmiş bulunmaktadır.



Bu itibarla, Türkiye, AİÖK bünyesinde, OPCAT ile

getirilen uluslararası düzeydeki denetim

organından daha kapsamlı bir denetim

mekanizmasını kabul etmiş durumdadır.

Türkiye’deki Ulusal Önleme Mekanizması:

 28 Ocak 2014 tarihli RG’den:

 Ulusal önleme mekanizması

 MADDE 1 – (1) Türkiye İnsan Hakları Kurumu, 23/2/2011 tarihli ve 6167 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 15/6/2011 tarihli ve 2011/1962 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan

“İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsanî veya

Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş

Milletler Sözleşmesi’ne Ek İhtiyari Protokol”de

öngörülen görevleri yerine getirmek ve yetkileri

kullanmak üzere ulusal önleme mekanizması

olarak belirlenmiştir.

TİHEK

 6701 sayılı TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU (20 Nisan 2016 tarihli RG)

 Amaç ve kapsam



MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; insan onurunu temel

alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi,

kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına

alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden

yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi ile bu ilkeler

doğrultusunda faaliyet göstermek, işkence ve kötü

muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda

ulusal önleme mekanizması görevini yerine

getirmek üzere Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik

Kurumunun kurulması, teşkilat, görev ve yetkilerine

ilişkin esasların düzenlenmesidir.