Sağlığın ve Hastalığın Toplumdaki
Dağılımı
Sağlık, toplumda eşit bir şekilde dağılmamaktadır.
Sağlığın belirleyicileri arasında bulunan çok sayıdaki
toplumsal, ekonomik ve politik faktör, toplumsal açıdan dezavantajlı durumda olan grupların, sağlık açısından da dezavantajlı olmalarına, daha sık hastalanmalarına, sağlık hizmetlerinden daha az yararlanmalarına ve daha kısa
yaşamlar sürmelerine neden olmaktadır.
Toplumsal Sınıf, Gelir ve Sağlık
Toplumsal sınıflar, gelir ve sağlık arasında güçlü bir ilişki vardır.
Yapılan çalışmalar, bütün yaşlardaki erkek ve kadınlar için bunlar ve hastalık arasında ilişki olduğunu göstermektedir.
Alt sınıflardaki insanların ölüm oranları da, hastalıkların çoğu için hastalanma oranları da toplumsal sistemin en üstündeki insanların oranlarından çok daha yüksektir.
Alt sınıflardaki insanlar kronik hastalıklara daha çok yakalanmakta,
sağlık hizmetlerine daha az ulaşabilmekte, bu insanların çocukları düşük kilolu doğmakta ve daha kısa boylu olmaktadır.
Toplumsal Cinsiyet ve Sağlık
Kadın ve erkeklerin ölüm ve hastalanma oranları birbirinden büyük ölçüde farklıdır.
Bu farklılıklar, cinsiyet rolleri arasındaki etkileşimin,
maddi kaynaklara erişim düzeyinin ve psiko-sosyal stres kaynakların bileşiminin sonucudur.
Bölgesel Eşitsizlikler ve Sağlık
Az gelişmiş ülkelerle gelişmiş ülkeler arasında hem ölüm ve hastalık oranlarında, hem bu oranların farklılaşmasına neden olan güvenli su ve kanalizasyon gibi kaynaklara
erişimde, hem de kişi başına düşen sağlık personeli ve
hastane sayısı gibi sağlık bakımıyla ilgili faktörlerde büyük farklılık görülmektedir.
Irk, Etnik Durum ve Sağlık
Irk ve etnik grup da sağlık eşitsizliklerine neden olmaktadır.
ABD’de yapılan çeşitli çalışmalar, siyahların beyazlardan daha kısa yaşadıklarını ve yaşamı tehdit eden hastalıklara daha fazla
yakalandıklarını göstermektedir.
Etnik azınlıklar, genellikle kentlerde mahrumiyet içinde olan bölgelerde, kirlilik kaynaklarına yakın olarak yaşayan, eğitim ve gelir düzeyleri
düşük, işsizlik oranları yüksek gruplardır.
Yapılan çalışmalar, etnik grupların sağlıklarının, nüfus genelinden daha kötü olduğunu göstermektedir.
Eğitim ve Sağlık
Eğitim ve sağlık statüsü arasındaki ilişki hakkındaki araştırmaların çoğu, eğitim düzeyi ile sağlık statüsü
arasında olumlu bir ilişki olduğuna, eğitim görülen süre arttıkça hastalık ve ölüm oranlarının düştüğüne, olumlu sağlık davranışları gösterme sıklığının arttığına işaret
etmektedir
Türkiye’de Sağlık
Türkiye’de sağlığın durumunu yansıtan tablo ve
rakamlarda en göze çarpan durum, bölgesel ve ekonomik eşitsizlikler başta olmak üzere, toplumsal eşitsizliklerin
nüfusun sağlık statüsünü etkilemesidir.
Türkiye’de coğrafi bölgeler, ekonomik, eğitimsel ve cinsiyete dayalı eşitsizlik göstergeleri açısından
ayrımlaşmaktadır.
Doğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere, bazı bölgelerde ekonomik düzey, eğitim durumu ve sağlık göstergeleri
çok düşükken, bazı bölgelerde bu göstergelerin tümü, oldukça olumlu bir tablo çizmektedir.
Bu durum, sağlık statüsü ile sosyal ve ekonomik
değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koyması açısından önemlidir.
