DSİ tarafından içme suyu havzası ilan edilen ve Rize’nin içme suyu ihtiyacının karşılandığı Salarha Vadisi’ndeki Salarha Deresinin suyunu tünellerle alan HES projesi derenin neredeyse tamamen kurumasına neden oldu.
Yaklaşık 2 yıl önce başbakan Erdoğan’ın ‘baba ocağım’ dediği Güneysu’da yapımına başlanan 28 megavat kurulu gücündeki, Çalık Holding’e ait Adacami Hidroelektrik Santrali, bütün tepki ve protestolara karşın önceki gün deneme üretimine başladı.
Güneysu vadisi üzerindeki irili ufaklı toplam 6 derenin suyunu da tünellere alan proje kapsamında, Salarha Vadisi üzerindeki Çaykent Beldesi ile Yiğitler Köyü arasındaki Üzümlü Regülatöründen tünele alınan Salarha Deresinin suyu Güneysu Vadisi’nde kurulan santrale aktarıldı. İki vadinin birleştiği Zincirliköprü Köyünde kurulan HES’e kadar olan yaklaşık 8,5 kilometrelik mesafeden sonra yeniden Salarha Deresi’ne bırakılan su nedeniyle derede su kalmadı. HES projesi nedeniyle 8,5 kilometre boyunca su bırakılmayan Salarha Deresi kuruma aşamasına geldi.
Salarha Vadisi’nde kurulan Topaloğulları Çevre Koruma Derneği Başkanı Ali Toptan, uzun yıllardır su seviyesi ile bölgenin korkulu rüyası olan Salarha Deresi'nde elleri yıkayacak kadar bile su kalmadığına işaret etti.
Önceki gün deneme üretimine geçen projeye tepki gösteren Toptan, “Bir iki saat içerisinde su seviyesi birden düştü.
Ayakkabılarla dere yatağından karşıya geçebiliyoruz. Gürül gürül suyun aktığı derenin ortasındayız ama su yok.
Böyle şey olmaz. İshale hattı olmayan bölgede pis sular da dereye veriliyor. Burada artık kokudan da durulmaz.
Şimdiden pis koku hissedilmeye başlandı. Sağlık yönünden ciddi sıkıntılar yaşarız” dedi.
Dereyi daha önce hiç bu halde görmediklerini anlatan yöre sakinlerinden Şevki Köse ile Faruk Demircan ve Mustafa Avcı da derenin bu hale getirilmesine tepki göstererek, “Onca yıldır burada yaşarız, dereyi ilk kez bu halde gördük.
Salarha Deresi kurudu. Söyleseler inanmazdık” diyerek dert yandılar.
Canlı Yaşam Yok Oluyor
Aynı zamanda Salarha Deresi Çevre Koruma Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Derneği Başkanı da olan Derelerin Kardeşliği Platformu Sözcüsü Ömer Şan ise, daha önce vadide devam eden HES çalışması nedeniyle Salarha
Deresindeki balıkların öldürüldüğünü anımsatarak; “HES’ler hem kurutuyor, hem öldürüyor. Bunun en canlı örneğini İkizdere’de, Senoz’da, Güneysu’da, Solaklı’da ve Salarha Deresinde gördük. HES’lerin yapıldığı bütün vadilerimizde doğal yaşam katlediliyor. Bunun başka bir izah tarzı veya savunması olamaz” diye konuştu.
Vadilerde ve derelerde yaşanan bütün bu gerçeklere karşın, “HES’ler dereleri kurutmuyor” diyen Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun söylemlerinin aksine HES’lerin artık dereleri kuruttuğunun görülmesi gerektiğine vurgu yapan Şan, “Buralarda katliam yaşanıyor. Artık bütün gerçekler ve görüntüler ortada. Derelerimizde su kalmadı.
Başka canlılar, doğal yaşam ve gelecek yokmuşçasına salt bir enerji kaynağı olarak görülen ve ranta dönüştürülen su kaynaklarımız ve derelerimiz kuruyor, canlı yaşam yok oluyor. Dereler ve sularımız kuruduğu gibi yaşamın da kökü kurutuluyor. Bu rant projelerine artık bir an önce ‘dur’ denilmeli” dedi.
Bilindiği gibi Rize’de daha önce de elektrik üretimine geçilen HES projeleri ile Güneysu Vadisi’ndeki Gürgen Deresi ile İkizdere Vadisi’ndeki İkizdere Deresi kurumuştu. Orman ve Su İşleri Bakanı Eroğlu ise yaşam savunucularının tepkilerine karşı, HES’lerin dereleri kurutmadığını ileri sürerek, “O derelerde zaten su yoktu ki” şeklinde ifadeler kullanmıştı.
muhalefet.org
