Yeni Eğilimler ve Teknolojiler
Donanım Platformu Eğilimleri ve Teknolojileri
• Bilgi işlem maliyetleri üstel olarak düşmesine karşın bilgi teknolojisi altyapılarının maliyeti, şirket bütçesinin büyüyen bir yüzdesini oluşturmaktadır. Bilgi işlem hizmetleri maliyeti ve yazılım maliyeti yüksektir.
• İşletmeler çok sayıda başka zorluklar ile de yüz yüzedir. Farklı platformlarda ve farklı uygulamalarda bulunan verileri entegre etmeleri gerekir. Ayrıca işletmeler bir hacker saldırısından veya aşırı iş yüklemelerinde veya çok büyük ölçekli elektrik
kesintilerinde ayakta kalabilecek esnek altyapılar kurmak zorundadırlar. Çünkü çalışan ve müşterilerin hizmet beklentileri artmaktadır. İşletmeler müşterilerin taleplerini karşılamak için hizmet düzeylerini arttırmak isterler.
• Hesaplama ve İletişim Platformlarının Bütünleştirilmesi
Donanım Platformu Eğilimleri ve Teknolojileri
• İstemci düzeyinde, cep telefonu gibi iletişim aygıtları, taşınabilir bilgisayar gibifonksiyonlar görürken, kişisel dijital yardımcı (Personnel Digital Assistant: PDA)’lar da cep telefonu işlevine sahiptir. Yüksek özellikli bir PDA, bir aygıt içinde, telefon, kamera, dijital müzik çalar ve taşınabilir bir bilgisayarı bir araya getirmiştir. Kişisel bilgisayarların gelecek beş yıl içinde saklama aygıtı olduğu kadar kişisel ve ev eğlence aracının temelini oluşturacağı kuşkusuzdur.
Grid Hesaplama
• Grid Hesaplama (Grid Computing) coğrafik olarak uzak bilgisayarların bir ağ içinde toplanarak ağ üzerindeki bilgisayarların bilgi işleme güçlerinin birleştirilmesi ile sanal bir süper bilgisayar oluşturulmasıdır.
• Grid hesaplamaya Yüksek Başarımlı Hesaplama, Dağıtımlı Hesaplama veya Şebeke Hesaplama da denmektedir.
• Grid hesaplama, ağ üzerindeki kaynakların tahsisi ve kontrolü için açık kaynak kodlu yazılım gerektirir. İstemci yazılımı, sunucu yazılımı ile bağlantı kurar.
Sunucu yazılımı, veri ve uygulama kodlarını parçalara böler ve ağdaki makinelere dağıtır. İstemci makineler arka planda ağ üzerinden gönderilen Grid hesaplamayı yaparken diğer yandan kendi işlemlerini de yerine getirir. İşletmeler
maliyetlerden tasarruf etmek, hesaplamada hız kazanmak için Grid hesaplama kullanırlar.
Talebe Dayalı Hesaplama (On-Demand/Utility Computing)
• Talebe Dayalı Hesaplama, işletmelerin yoğun veri işleri için uzaktaki büyük ölçekli veri işleme merkezlerinin gücünü kullanmasını ifade eder.
Bu anlamda işletme sadece işlettiği veriler için bir pazar şartlarına göre ücret ödediği ve ortalama bir iş yüküne yetecek bir yatırım yaptığı için bilgi teknolojileri yatırımlarından tasarruf eder.
Otonom ve Uç Hesaplama (Autonomic-Edge Computing)
• Bilgisayar donanım bakış açısından bu problemler ile ilgili bir yaklaşım, otonom hesaplamadır. Otonom Hesaplama; kendi kendini yapılandırabilen, ayarlayıp düzenleyebilen, çöktüğünde kendini düzeltebilen, dışarıdan girişlere karşı sistemi koruyabilen ve kendi kendini yok etme düzeneğine sahip sistemler geliştirmek için endüstri çapındaki bir girişimdir.
• Örneğin; bir virüs tarafından istila edildiğini bilen bir masaüstü kişisel bilgisayar düşünün. Bilgisayara körü körüne virüs bulaşmasına izin vermek yerine;
Bilgisayar bu virüsü tanımlayıp yok edebilecek veya alternatif olarak üzerindeki iş yükünü bir diğer işlemciye aktarıp dosyaların virüs tarafından yok edilmesinden önce kendini kapatabilecektir.
Uç Hesaplama
• Uç Hesaplama; Web tabanlı uygulamalarda, Web sitesinin içeriğinin önemli parçalarını, hesaplamanın çabuklaşması ve teknoloji maliyetlerinden tasarruf sağlamak için yakındaki küçük ve pahalı olmayan diğer sunuculara paylaştırılarak işlenmesini amaçlayan çok katmanlı bir işlemdir. Bu anlamda uç hesaplama, interneti kullanarak ağ üzerindeki uzak bilgisayarlara iş yükünün paylaştırılması ile yapılan talebe dayalı ve Grid hesaplamaya benzer bir diğer tekniktir.
Sanallaştırma ve Çok Çekirdekli İşlemciler
• Donanım artışı ve güç tüketiminin azaltılmasının bir yolu işlem için gereken bilgisayar sayısını azaltmak için sanallaştırma yapmaktır.
Sanallaştırma: coğrafi konum ve fiziksel yapılandırma tarafından sınırlandırılmadan, hesaplama kaynaklarına (işlemci gücü veya saklama birimleri) tam olarak erişimin sağlanması işlemidir. (Diğer bir ifadeyle bir fiziksel kaynağın, yazılım ile mantıksal birçok bölüme ayrılarak her birini ayrı bir parça gibi kullanmaktır.) Sunucuların sanallaştırılması,
işletmelerin bir bilgisayarda aynı anda birden fazla işletim sistemi çalıştırılabilmesini sağlar. Çoğu sunucular %10-15 kapasite ile çalışır.
Sanallaştırma, sunucudan faydalanmayı %70’e ve daha fazlasına çıkartabilir
Sanallaştırma ve Çok Çekirdekli İşlemciler
• Donanım ve güç tüketimini azaltmanın bir diğer yolu çok çekirdekli işlemciler kullanmaktır. Çok Çekirdekli İşlemciler birden fazla işlemcinin bütünleşik olarak bir arada bulundurulmasıdır. Eskiden mikroişlemci üreticileri işlemcinin frekansını arttırmakla işlemci hızını
arttırmaktaydılar. Eskiden birkaç megahertz hızındaki işlemcilerin hızları bugün gigahertz düzeyindedir. Bu strateji, ısınma ve güç tüketimini ve yüksek gigahertz düzeyindeki işlemcilerin su ile soğutma gerekliliğini arttırmıştır. Çift çekirdek işlemci ise düşük hızlı iki işlemciyi tek bir işlemcide birleştirir.
Yazılım Platformu Eğilimleri ve Teknolojileri
• Linux ve Açık Kaynak Kodlu Yazılımlar
• Java Platformu
• Kurumsal Bütünleşme Yazılımları
• Web Hizmetleri ve Hizmet Odaklı Mimari (SOA)
• AJAX, MASHUP, WEB 2.0 ve Web Tabanlı Yazılım Uygulamaları
• Yazılımın Dış Kaynaktan Edinimi
Linux
• Muhtemelen en çok bilinen, açık kaynak kodlu Unix’ten türetilmiş işletim sistemidir. Finlandiyalı programcı Linus Torvalds tarafından geliştirilmiştir. Linux şu anda dünyanın en hızlı gelişen istemci-sunucu işletim sistemidir. Linux uygulamaları da hızla büyümektedir. Bu uygulamaların çoğu, cep telefonları, kişisel dijital yardımcılar ve diğer taşınabilir cihazlarda yerleşiktir. Linux hali hazırda masaüstünde küçük fakat düzenli olarak gelişmesine rağmen Web sunucuları ve yerel alan ağları gibi arka ofis uygulamalarında büyük rol oynamaktadır.
Java
• Java; işletim sistemden ve işlemciden bağımsız Web uygulamaları için etkileşimli programlama ortamı sağlayan nesneye yönelik bir
programlama dilidir. Web’de bir nesne hareket ediyorsa veya
kullanıcıdan bir girdi alıyorsa arkasında mutlaka Java uygulaması vardır.
Neredeyse tüm Web tarayıcılar Java platformu ile bütünleşik olarak gelmektedir. Cep telefonları, arabalar, müzik çalarlar, oyun araçları artık Java’yı destekler şekildedir.
Kurumsal Bütünleşme Yazılımları
• Kuşkusuz işletmelerin (ABD’de) tek, en acil yazılım önceliği, kurumların eski sistemleri ile yeni Web uygulamalarını uyumlu ve rasyonel bir şekilde yönetilebilen tek bir sistem üzerinde birleştirmektir. İşletmeler geçmişte kendi yazılım platformlarını seçmekte ve kendi özel
yazılımlarını geliştirmekteydiler. Bu strateji ile birbirleriyle çoğunlukla haberleşemeyen binlerce program üretildi. Ayrıca bakımları ve
hatalarının giderilmesi uzun zamana ve paraya mal oluyordu. İşletme iş modelinin değişmesi halinde çok çabuk değiştirilmeleri ise neredeyse imkansızdı.
Kurumsal Bütünleşme Yazılımları
• Bunu gidermenin yolu, birçok farklı iş sürecini birleştiren müşteri ilişkileri yönetim sistemi, tedarik zinciri yönetim sistemi, bilgi yönetim sistemi gibi kurumsal uygulamalar ile haberleşemeyen sistemlerin değiştirilmeleridir. Bütün firmalar kurumsal genişlikte platformlara geçiş için eski sistemlerini kolayca atamazlar. Eski sistemler işletmenin günlük rutin işlerini yerine getiren sistemler olduğundan bunların değiştirilerek kurumsal bir platforma geçilmesi çok risklidir. Fakat bunların bilgi ve işletme mantıkları diğer uygulamalar ile birleştirilebilirse daha yararlı olabilir.
Web Hizmetleri ve Hizmet Odaklı Mimari (SOA)
• Kurumsal uygulama birleştirme yazılım araçları özel ürünlerdir. Sadece belirli bir işletim sisteminde ve bir uygulama yazılımın belirli bir parçası için
geliştirilmişlerdir. Örneğin; üretim, satış ve faturalama için sipariş giriş yazılımının belirli bir parçasına bağlanan bir kurumsal yazılım birleştirme aracı, başka bir satıcının sipariş giriş yazılımı ile birlikte çalışmayabilir. Geliştirilen büyük bir sistem birleştirici ara yazılım, geçmiş yıllarda alınan diğer satıcıların ara yazılım uygulamaları ile çalışmayabilir.
AJAX, MASHUP, WEB 2.0 ve Web Tabanlı Yazılım Uygulamaları
• Ajax; (Asynchronous JavaScript and XML): İstemci ve sunucu arasında bir bağlantı kurarak arka planda bağlantıyı tutan ve kullanıcının yeniden sayfa yüklemesine gerek kalmadan bilgileri göndermeye devam eden, güncelleme yetenekli bir uygulama geliştirme tekniğidir.
• Mashup: Birbirinden bağımsız Web sağlayıcılarının uygulamalarını bir araya getirerek bir uygulama yaratma anlamına gelir.
• Web2.0: Toplumsal iletişim sitelerini, iletişim araçlarını, internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar.
Yazılımın Dış Kaynaktan Edinimi
• Bugün çoğu işletmeler ihtiyaçlarını karşılayabilmek için eski sistemlerini kullanmaya devam etmektedirler. Çünkü değiştirilmeleri çok maliyetli olacaktır. Fakat işletmeler yeni yazılım ihtiyaçlarını dış kaynaklardan edineceklerdir.
Yazılımın Dış Kaynaktan Edinimi
• Geçmişte yazılımların çoğu işletmenin programcıları tarafından işletme içinde geliştirilmekteydi. Ancak daha sonraları işletme; tüm ihtiyaçlarına paket çözüm getiren yazılım şirketleri yoluyla dışarıdan almaktadırlar. Dış ülkedeki yazılım şirketleri genellikle düşük ücretle işçi programcı
çalıştıran Hindistan, Çin gibi Asya, Doğu Avrupa veya Afrika, Latin Amerika ülkelerinden yararlanmaktadırlar.
• Dış kaynaklardan yazılım edinmenin diğer bir şekli de işletmenin yeni bir yazılım geliştirmesi veya mevcut eski yazılımların sürdürülmesi için
Yönetim Sorunları
YÖNETİM SORUNLARI
• Uyumlu bir bilgi teknolojileri altyapısı oluşturmak ve yönetmek;
teknolojik değişim, yönetim ve ölçeklenebilirlik ve geniş bir altyapı yatırımları yapılması ile ilgili farklı zorluklar ortaya çıkmaktadır.
• Altyapı Değişimi İle Başa Çıkmak
• Yönetim ve Yönetişim Sorunları
• Geniş Altyapı Yatırımları Yapma
Altyapı Değişimi İle Başa Çıkmak
• Firmalar büyüdükleri için altyapılarını çabuklukla büyütebilirler. Firmalar küçüldükleri zaman, iyi zamanlarında aldıkları pahalı altyapılarının arasında sıkışırlar. Bilgi sistemi altyapısı nasıl ölçeklenebilir?
Ölçeklenebilirlik: Sistemin ürünün kesintiye uğramaksızın çok fazla sayıda kullanıcının hizmetine sunulabilmesi yeteneğidir.
Yönetim ve Yönetişim Sorunları
• Bilgi sistemleri yöneticileri ve CEO’larının uzun süren
sorunlarından birisi de bilgi teknolojileri altyapısının kimin
tarafından kontrol edileceği ve yönetileceği sorunudur. Bölümler
ve birimler kendi bilgi teknolojileri kararlarını alabilmeli mi veya
bilgi teknolojileri yatırımları merkezi olarak mı kontrol edilmeli ve
yönetilmeli?
Geniş Altyapı Yatırımları Yapma
• Bilgi teknolojileri altyapısı işletmenin önemli bir yatırımıdır. Eğer çok fazla harcanırsa, boşa yapılan ve işletmenin finansal performansını düşüren bir yatırım olur. Eğer altyapıya az harcanırsa, rakip firmalarla rekabet gücünü etkileyecek şekilde hizmet ve ürün tesliminde sorunlar yaşanabilir. Altyapı yatırımlarına ne kadar harcanmalıdır?
• İlişkili diğer bir soru da işletme kendi bilgi teknolojileri altyapısını satın mı almalı yoksa dış sağlayıcılardan kiralamalı mıdır? Daha önce de belirtildiği gibi hem donanım hem de yazılım için dış edinim veya dış sağlayıcılar tarafından sorunun çözülmesi eğilimi güçlüdür.
