SINIFTA ÖZEL GEREKSİNİMİ OLAN ÖĞRENCİLERİN YÖNETİMİ ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUK KİMDİR?
Çeşitli nedenlerle, bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyden, anlamlı farklılık gösteren birey.
Bedensel veya öğrenme özellikleri özel eğitimin gerektirecek ölçüde ortalamadan, normdan farklılık gösteren çocuk \ öğrencilerdir.
Farklı eğitim gereksinimleri bireysel olarak planlanmış eğitim programlarını gerekli kılan çocuklar özel eğitime gereksinimi olan çocuklardır.
Bu çocuklar uygun şekilde gelişme ya da öğrenmek için ek hizmetleri gereksinim duyarlar , bu hizmetler eğitimsel, tıbbi ya da psikolojik olabilir.
Özel gereksinimli çocuk \ öğrenciler terimi öğrenme ve veya davranış problemi gösteren, bedensel ya da duygusal yetersizliği olan, zihinsel açıdan üstün ya da özel yetenekleri olan çocuk \öğrencilerin tümünü kapsayan bir terimdir.
ÖZEL EĞİTİM NEDİR?
Özel gereksinimli çocukların öğrencilerin kendilerine özgü gereksinimlerini karşılamak ve gizil güçlerini en üst düzeyde gerçekleştirmelerini sağlamak amacıyla;
normal sınıfta, evde ,hastanede, okulda, ayrı sınıfta ,kaynak oda ya da kurumlarda özel olarak düzenlenen eğitimdir .
Özel eğitimi özel gereksinimi olan bireylerin bağımsız yaşama olasılığını en üst düzeye çıkarmayı hedefleyen, bireysel olarak planlanan sistematik olarak uygulanan ve dikkatli bir biçimde değerlendirilen hizmetlerinin bütün olarak tanımlanmıştır
KAYNAK ODA
Kaynaştırma uygulaması yapılan çocuklarda özel gereksinimli öğrencinin özel eğitim destek eğitim hizmeti alması için düzenlenen ortamdır
EN AZ KISITLAYICI CEVRE
Özel gereksinimli çocuk öğrencinin mümkün olduğunca engelli olmayan akranları ile bir arada bulunarak eğitim gereksinimlerinin en iyi karşılanacağı eğitim ortamına yerleştirilmesi ilkesini ifade eden bir terimdir, en az kısıtlayıcı ortamı öğrencinin ailesi ve akrabaları ile en fazla birlikte olabileceği eğitim ortamı olarak tanımlamıştır
BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM ORTAMI
Özel eğitime ihtiyacı olan her öğrenci için yazılı olarak hazırlamak zorunda olan öğrencinin var olan eğitimsel performans düzeyine öğrenci için belirlenen kısa ve uzun dönemli amaçları hizmetleri ve hizmetlerin başlangıç ve değerlendirme tahlillerini gereken geçiş hizmetlerini ve kurumların konudaki görevlerini kapsayan plandır.
KAYNAŞTIRMA:
Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin Akranları ile birlikte
Eğitim ve öğretimlerini
Bütün kademelerde sürdürme esasına dayanan, Destek hizmetlerinin sağlandığı
özel eğitim uygulamalarıdır Kaynaştırmanın Amacı
Çocuğu normal hale getirmek değil, Onun ilgi ve yeteneklerini
En iyi şekilde kullanmasını sağlamak
Toplum içinde yaşayabilmesini kolaylaştırmaktır.
KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNİN İLKELERİ
Özel eğitime ihtiyacı olan bireyin akranlarıyla aynı kurumda eğitim görme hakkı vardır.
Kaynaştırma, özel ve genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.
Hizmetler yetersizliğe göre değil, eğitim ihtiyaçlarına göre planlanır.
Karar verme süreci aile-okul-eğitsel tanılama sürecine göre gerçekleşir.
Kaynaştırmaya erken başlamak esastır.
Kaynaştırmada bireysel farklılıklar esastır.
Duyu kalıntısından yararlanmak esastır.
Gönüllülük,sevgi,sabır,gayret gerekmektedir.
Eğitim normal insanlarla ve doğal ortamlar da verilmelidir.
Eğitim, bireyi toplumun bir parçası haline getirmeyi amaçlar.
KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARI A- Tam zamanlı kaynaştırma
B- Yarı zamanlı kaynaştırma C- Tersine Kaynaştırma Tam Zamanlı Kaynaştırma:
Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencinin kaydı normal sınıftadır; öğrenci tam gün boyunca normal sınıfta eğitim almaktadır.
Yarı Zamanlı Kaynaştırma:
Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencinin kaydı özel sınıftadır; özel eğitim sınıfı öğrencisi başarılı olabileceği derslerde kaynaştırma sınıfında eğitim almaktadır.
Tersine Kaynaştırma:
Yetersizlikleri olmayan bireyler istekleri doğrultusunda özellikle okul öncesi eğitimde, çevrelerindeki kaynaştırma uygulaması yapan özel eğitim okullarında açılacak sınıflara kayıt yaptırabilirler.
****************************************************************
Özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 10,
bir bireyin bulunduğu sınıflarda 20 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir.
Diğer kademelerdeki eğitim kurumlarında ise sınıf mevcutları; özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25,
bir bireyin bulunduğu sınıflarda 35 öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir.
İlköğretim okullarında kaynaştırma eğitimine tabii tutulan öğrencilere sınıf tekrarı yaptırılamaz.
******************************************************************************
********
ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARIN SINIFLANDIRILMALARI İŞİTME YETERSİZLİĞİ
GÖRME YETERSİZLİĞİ ORTOPEDİK YETERSİZLİK DİL KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ
DUYGUSAL UYUM GÜÇLÜĞÜ SOSYAL UYUM GÜÇLÜĞÜ ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ
SÜREĞEN HASTALIK
SİNİR SİSTEMLERİNİN ZEDELENMESİ İLE ORTAYA ÇIKAN YETERSİZLİK OTİZİM
DOWN SENDROMU ZİHİNSEL YETERSİZLİK DİSLEKSİ
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU ÜSTÜN VEYA ÖZEL YETENEK
BİRDEN FAZLA YETERSİZLİK
Özel Gereksinimli Öğrencilerin Problem Davranışlarını Azaltmak İçin Öğretmenin;
1.PROBLEMLİ DAVRANIŞIN TANIMLANMASI
2.PROBLEMLİ DAVRANIŞIN GÖZLEMLENMESİ VE KAYIT EDİLMESİ 3.PROBLEM DAVRANIŞLARIN KONTROL EDİLMESİ
1-PROBLEMLİ DAVRANIŞIN TANIMLANMASI
Öğretmen kendi yorumunu katmadan, öğrenciyle ilgili karşılaştığı olayı açık bir şekilde ifade etmeli.
Ayşe çok utangaç - Emre çok saldıran- Ali çok hiperaktif (yanlış)
Ali arkadaşını tekme atar -Ayşe sınıfta dolaşır -Emre arkadaşına küfür eder (doğru) 2-PROBLEMLİ DAVRANIŞIN GÖZLEMLENMESİ VE KAYIT ALTINA ALINMASI DAVRANIŞIN DOĞRUDAN GÖZLEMLENMESİ
Doğrudan gözlem dikkatlice planlanmalı ve aşağıda belirtilen adamlar izlenmelidir.
*Gözlenecek davranış belirlenir. *Bir ölçüm sistemi seçilir *Gözlemi kimin yapacağına ve hangi sıklıkta yapacağına karar verilir.*Başlangıç verisi toplanır ve bu veriler grafikte
gösterilir.Davranış değiştirme programı boyunca veri toplayınır Gözlemlenecek Davranışınn Belirlenmesi
Davranış oldukça açık tanımlanmalıdır. Açık tanımlama davranışın gözlenmesi ve ölçülmesini kolaylaştırır.
Pelin hareketli – Cem hipreaktif gibi ifadeler objektif olmayabilir en yeni sık sık kalkıyor -Jale Elini kaldırmadan konuşuyor.- Deniz ve ödevlerini yapmıyor ifadeler daha kesindir.
Farklı kayıt sistemlerinden yüzde sıklık sure ve aralık verisi gibi farklı bilgiler elde edilebilir.
Yüzde: On matematik probleminin 8'in doğrusu yapılmış olması % 80 doğruluğu ifade eder.
Sıklık:6 dakikalık gözlem periodunda zaman periyodunda 12 kez el kaldırmayı ifade eder.(12/6) Süre: Örneğin çocuğun öfke nöbeti 15 dakika sürer burada süresi ölçülmüştür
Aralıklar: Davranışın ortaya çıktığı ya da çıkmadı zaman aralıklar sayısıdır.
Ölçüm Sisteminin Seçilmesi
Davranış belirtendikden ve tanımlandıktan sonra davranışın gözlemlemesi ölçülmesi için bir sistem seçilir. Çeşitli davranış tipleri vardır ve davranışın özelliğine göre ölçüm sistemi seçilir tanımlanan ödevler yazılar ve benzeri kalıcı ürünlerin daha sonra gözden geçirmeleri
mümkündür.
KESİN KAYIT TEKNİKLERİ -Olay Kaydı
Davranışın bir zaman dilimindeki sayısı not edilir.Örneğin bir gün içinde öğrencinin kaç kere yerinden kalktığı.
-Süre Kaydı
Davranışın süresi kaydedilir. Örn. Ayşe 10 dakika bağırdı -Bekleme Süresi Kaydı
Davranışın başlamasına neden olan uyaranın verilmesi ile tepkinin başlaması arasında geçen süre.
Öğrenciye yerine otur dendiğinde 3-4 dk geçiyor ve sonra oturuyorsa kayıt tutulmalıdır.
YAKLAŞIK KAYIT TEKNİKLERİ -Zaman Aralığı Kaydı
Gözlemm süresi kısa aralıklara bölünür. Bu aralıklarda davranışın ortaya çıkışı yada çıkmayışı kaydedilir.
Anlık Zaman Örneklemesi Kaydı
Gözlem süresi 1-10 dk periodlara bölünür davranışın gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
-Anektod Kaydı
Doğrudan gözlemlemeyi sağlar davranışın öncesini ve sonrası kaydedilir.
-İşlevsel Değerlendirme ve İşlevsel Analiz Cevre ve davranış arasındaki bağlantıyı çözme.
.
Gözlemi Kimin Yapacağına ve Gözlemin Hangi Sıklıkla Yapılacağına Karar Verme Öğretmen sınıfta tek kışı ıse ögrenciden yardım alıp ona kayıt yaptırabilir.
Başlangıç Verisi Toplanması ve Grafikte Gösterilmesi
Sınıfın doğal ortamında başlamadan durumun analizi yapılıp veri toplanır.
Davranış Değiştirme Planı Boyunca Veri Toplama Süreç boyunca veri toplama devam eder
3- PROBLEM DAVRANIŞLARIN KONTROL EDİLMESİ
Poblem davranışın nedenleri, özellikleri çevresel değişkenleri belirlendikten sonra davranışı azaltmak yada ortadan kaldırmak için dört aşamalı plan yapmalıdır.
-Uygun davranışları pekiştirme,
-Problem davranışların ortaya çıkmasını önleme,
-Bazı davranışların kontrol edilmesi ve görmezden gelinmesi, -Problem davranışa odaklanma azaltma yada ortadan kaldırma.
PEKİŞTİRME TARİFELERİ
Olumlu yada olumsuz pekiştireçlerin ne sıklıkla gerçekleşeceğini bellirler. Pekiştirmeden pekiştirmemeye doğru ilerler.
PEKİŞTİRME İKELERİ
Pekiştirme davranışla ilişkilendirildiğinde ve davranışın hemen arkasından verildiğinde etkilidir.
B) PROBLEM DAVRANIŞLARIN ÖNLENMESİ *Sınıf Kurallarının Belirlenmesi
*Sınıfın işleyişinin Düzenlenmesi ve Sınıfa Açıklanması *Sınıfın Düzenlenmesi\ Fiziksel yapısı
C)BAZI PROBLEM DAVRANIŞLARIN HOŞ GÖRÜLMESİ
*Görmezden Gelme ; ( öğrenci Öğretmenin dikkatini çekmek için problem davranış sergileyebilir )
*İşaret Etme; (Öğrencinin gözüne bakma, eliyle sus, yerine otur )
*Çocuğa Yaklaşma ; (Problem davranışı sergileyen öğrenciye doğru yaklaşmaktır)
*Günlük Rutini Takip Etme\ Geçişleri Planlama ;(Öğretmenin günlük yada haftalık planı görünür biryere asması)
*Dikkat Dağıtan Nesneleri Ortadan Kaldırma; (Derste öğrenciyi meşgul edip dikatini çeken nesneyi kaldırması.)
Problemli Davranışları Azaltma Yöntemleri Ayrımlı Pekiştirme
Bir davranışı azaltmak için pekiştireçlerin kullanılmasıdır
Diğer Davranışları Ayrımlı Pekiştirme; (istenilen davranışın yapılmadığında gözlem süresi sonunda ilk yapılan herhangi olumlu bir davranışın pekiştirilmesidir)
Alternatif Davranışları Ayrımlı Pekiştirme; (Azaltılması amaçlanan uygun olmayan davranışın daha uygun biçiminin pekiştirilmesi -izin almadan konuşma davranış yerine parmak kaldırarak kaldırarak konuşma davranışı pekiştirilir-.)
Karşıt Davranışları Ayrımlı Pekiştirme (fiziksel olarak uygun olmayan davranışın aynı anda yapılmayacak davranışları pekiştirilmesi .-örneğinin arkadaşına vurma davetine kollarını bağlama davranışını pekiştirmek-)
Seyrek Yapılan Davranışları Ayrımlı Pekiştirme bazı davranışlar belli bir süre içinde belli bir sıklıkla ya da süreyle yapıldıklarını da uygun olup daha fazla yapıldıklarını uygun değildir Örneğin günde 10 defa tuvalete gitme istenmeyen bir durumdur Bu uygulamada davranışlar gözlem süresi boyunca uygun düzeyde yapıldıklarını da bireyin pekiştireç elde etmesi ile sonuçlanır
Sık Yapılan Davranışları Ayrımlı Pekiştirme (Çocuğun davranış dağarcığında bulunan ancak yeterli sıklıkla ortaya çıkmayan davranışları pekiştirilmesi.- izin istemek için lütfen sözcüğünün kullanabildiği hali sıklıkla lütfen demeden izin istemiyorsa -)
SÖNME
Bir davranışın sürmesini sağlayan pekiştirecin çekilmesidir. bir başka değişle daha önce pekiştirilmiş olan uygun olmayan davranışları pekiştirme mi ya da görmezden gelme yöntemidir yöntemin uygulanması başlangıcı da davranışta artma veya çeşitlenme gözlenir yöntem kararlı bir şekilde uygulandığında uygun olmayan davranışın giderek azaldığı hatta bir süre sonra ortadan kalktığı görülür.
HOŞA GİDEN UYARANI ÇEKME
iki şekilde uygulanabilir Bunlar tepkinin bedeli ve Mola Tepkinin Bedeli
Bireyin uygun olmayan bir davranışı gerçekleştirdiğinde önceden kazanmış olduğu bazı pekiştireçlerin bir kısmının geri alınmasıdır
Mola
Öğrencinin uygun olmayan davranışı sonucunda ödüllerden ve ödüllendirme uzunluklardan uzaklaştırılmasıdır.
HOŞA GİTMEYEN UYARANI VERME
Uygun olmayan davranışlar azaltmak için bir itici uyaran verilerek uygulanır . Koşulsuz bir itici uyaran ( fiziksel cezalar )
Koşulu eğitici uyaran ( düşük not ) CEZA
Uygun olmayan davranışların azaltılmasında en son başvurulabilecek tekniktir, azarlama okulda en sık başvurulan ceza türüdür
AŞIRI DÜZELTME
Yöntem genellikle bireyin kendisine ya da çevresine zarar verici problem davranışlara sergi durumlarda kullanılabilir onarıcı ve olumlu aşırı düzeltme şeklinde uygulanabilir.
Örneğin yerlere çöp atan öğrenciden attığı çöpleri toplama ve tüm sınıfı temizleme cezası verilebilir
DİĞER DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ Davranış Sözleşmesi Yapma
Davranış sözleşmesi öğretmen ve öğrenci arasında hazırlanmış her iki tarafında imzasının olduğu bir sözleşmedir. Davranış sözleşmeleri hazırlanırken öğrencinin okuma yazma biliyor ve sözleşmeyi anlayabilecek düzeyde olması gerekmektedir. Sözleşme hazırlanırken öğrenciden ne beklendiği ve öğretmenin de neler yapılacağı açıkça yazılmalıdır. başka deyişle öğrencinin neleri yaptığında hangi pekiştireçleri kazanacağının sözleşmede yer almalıdır.
4-Davranış değiştirme Planı Hazırlama ve Uygulanan Programın İzlenmesi -Davranış Değiştirme Planı Hazırlama
-Hedef davranışı belirleme -Hedef davranışı tanımlamak -Davranışla ilgili kayıt tutmak
-Hedef davranışla ilgili davranışsal amaç yazmak -Uygun pekiştireçleri belirlemek
-Kullanılacak tekniğe karar vermek -Davranış değiştirme tekniği uygulamak
-Uygulama sırasında kayıt tutmaya devam etmek -Karar vermek
FİLİM ÖNERİLERİ HER COCUK ÖZELDİR TEMPLE GRANDİN
