PART 66 / SHT 66 Lisansı Hakkında Bilgiler

(1)

1 EASA Part-66 B1 Modülleri

B1.1

M1 - Mathematics M2 - Physics

M3 - Electrical Fundamentals M4 - Electronic Fundamentals

M5 - Digital Techniques/Electronic Instrument Systems M6 - Materials and Hardware

M7 - Maintenance Practices M8 - Basic Aerodynamics M9 - Human factors M10- Aviation Legislation

M11- Turbine Aeroplane Aerodynamics, Structures and Systems M15- Gas Turbine Engine

M17- Propeller

EASA Part-66 B2 Modülleri M1 - Mathematics

M2 - Physics

M3 - Electrical Fundamentals M4 - Electronic Fundamentals

M5 - Digital Techniques/Electronic Instrument Systems M6 - Materials and Hardware

M7 - Maintenance Practices M8 - Basic Aerodynamics M9 - Human factors M10- Aviation Legislation

M13- Aircraft Aerodynamics, Structures and Systems M14- Propulsion

EASA Nedir?

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı(EASA), Avrupa Birliği'nin sivil havacılık güvenliği çerçevesinde oluşturduğu ve 2010 itibariyle JAA'nın (Müşterek Havacılık Otoriteleri) yerini alan girişimidir. EASA, İngilizce European Aviation Safety Agency ifadesinin kısaltmasıdır. EASA, 15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçmiş ve Avrupa hava sahasıyla ilgili bir güvenlik kurumudur. Merkezi Almanya´nın Köln şehrindedir. ABD´de bulunan FAA'ya benzer şekilde, Avrupa hava sahası içinde, hava ve havacılıkla ilgili her türlü hava aracı, uçuş, üretim, müdahale, etkinlik ve geçerli güvenlik mevzuatların takibi ve uygulanmasını kontrol edip uçuş ve yer güvenliğini sağlamaktır.

EASA Part-66 Nedir?

Hava araçlarının bakımı da, en az uçuş operasyonu kadar hatta belki de ondan da önemlidir. Hava araçlarının bakımı ise ancak yetkili bakım merkezleri tarafından (EASA Part145) yetkilendirilmiş bakım personeli tarafından (EASA Part66) gerçekleştirilebilir. Dolayısı ile EASA Part-66 lisansı, kişiye yetkilendirildiği konularda, hava aracı üzerinde bakım yapma ve onaylama yetkisi verir.

(2)

2 EASA Part-66 Lisansını Kim Verebilir?

EASA Part-66 Lisansı ancak EASA Onaylı eğitim kuruluşları tarafından (EASA Part147), gerçekleştirilen eğitim ve sınavlardan sonra ilgili otorite tarafından verilebilir.

EASA Part-66 Lisansını alabilmek için gerekli şartlar nelerdir?

• Uçak bakım lisansına başvuran kişinin 18 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.

• İlgili hava aracı tipinde yayımlanmış olan teknik dokümanların ve Part- 145 veya Part-M onaylı bakım kuruluşunun bakım çıkış sertifikası düzenlenmesi ile ilgili prosedürlerin yazıldığı dili veya dilleri anlayabilecek seviyede okuyabilmesi, yazabilmesi ve konuşabilmesi,

• Talebiyle ilgili modüllerin sınavlarını başarıyla tamamlamış olması,

• Talebiyle ilgili kategoride aktif hava aracı bakım deneyimini tamamlamış olması gerekmektedir.

EASA Part-66 Hava Aracı Bakım Lisans Kategorileri Nelerdir?

• Uçak bakım lisansları aşağıdaki kategorileri içerir:

A, B1, B2, B3, C

• Kategori A : Hat bakım mekanik teknisyeni.

• Kategori B1: Hava aracı bakım teknisyeni (Mekanik).

• Kategori B2: Hava aracı bakım teknisyeni (Avionik).

• Kategori C : Hava aracı üs bakım mühendisi/teknisyeni.

• Kategori A : Hat bakım mekanik teknisyeni.

EASA Part 66 Kategori A lisansı, sahibine, lisansında ve yetkilendirme belgesinde belirtilen sınırlamalar dahilinde kalmak kaydıyla, sahibinin bizzat yaptığı plânlı küçük hat bakım ve basit arıza giderme işlemleri sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir. Kategori A kapsamındaki basit planlı hat bakımı; hava aracının A/B/C/D bakım programları veya eşdeğer kapsamda olan bakımlar dışındaki, sistemin faal olduğunun kontrolü için gerekli olan ve kokpit personeli tarafından da yapılabilen fonksiyonel testleri içeren, haftalık veya eşdeğer bakımlar dahil olmak üzere yapılan basit kontrollerdir.

Kategori A lisansı, hava aracının motor yapısına göre ; A1: Türbin motorlu uçaklar

A2: Piston motorlu uçaklar A3: Türbin motorlu helikopterler A4: Piston motorlu helikopterler

• Kategori B1: Hava aracı bakım teknisyeni (Mekanik).

EASA Part 66 Kategori B1 lisansı, sahibine; hava aracının yapısı, güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri üzerinde yapılmış bakım faaliyetlerinin sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir. Faal olup olmadığının tespit edilmesi için basit testler gerektiren uçak üzerinden sökülüp takılabilen avionik ünitelerin değiştirilmesi de yetkisi dahilindedir. Kategori B1 yetkisine sahip onaylayıcı personel; avionik sistemlerle ilgili, sistemin faal olduğunun kontrolü, hava aracı üzerindeki sistemin donanımının testi dışında basit bir test veya taşınabilir basit bir test ünitesi ile gerçekleştirilebilen işler için de bakım çıkış belgesi düzenleyebilme yetkisine sahiptir. Ancak, avionik sistem arızası, bir test ünitesinin kullanımı sırasında basit bir "hizmete verilebilir veya verilemez" değerlendirmesinin dışında bir karar verme durumunu gerektirecek boyutta ise, Kategori B1 yetkisine sahip onaylayıcı personelin onaylama yetkisi yoktur. EASA Part 66 Kategori B1 lisansı, kişiye, doğrudan A kategorisinin tüm haklarını kullanma yetkisi verir.

Kategori B1 lisansı, hava aracının motor yapısına göre;

(3)

3 B1.1: Türbin motorlu uçaklar

B1.2: Piston motorlu uçaklar B1.3: Türbin motorlu helikopterler B1.4: Piston motorlu helikopterler

• Kategori B2: Hava aracı bakım teknisyeni (Avionik).

EASA Part 66 Kategori B2 lisansı, avionik ve elektrik sistemleri üzerinde yapılmış bakım faaliyetlerinin sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir. Alt kategorileri yoktur.

• Kategori C : Hava aracı üs bakım mühendisi/teknisyeni.

EASA Part 66 Kategori C lisansı, hava aracının üs bakım faaliyetlerinin sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir. Söz konusu yetki bir EASA Part 145 onaylı bakım kuruluşunda hava aracının bütün sistemlerini kapsar.

Kategori C yetkisi, hava aracının üs bakımlarında ilgili bütün bakım işlemlerinin tamamlanmasından sonra, tek bir bakım çıkış sertifikası düzenleyerek hava aracının bakımının onaylanmasına yetki verir.

EASA Part 66 Kategori C lisanslı hava aracı bakım personelinin esas görevi, gerekli bütün bakım işlemlerinin tamamlanmış olduğunu ve "bakım çıkış sertifikası" düzenlenmeden önce B1 ve B2 kategorisinde lisanslı hava aracı bakım personelinin onaylarının olup olmadığını kontrol etmektir.

EASA Part 66 hava aracı bakım lisansında ve yetkilendirme belgesinde kategori C ile beraber kategori B1 veya B2 yetkileri de var ise, üs bakım sırasında, hava aracı bakım personeli bu yetkilerini de kullanabilir.

Hava aracı Bakım Lisansının kişiye vermiş olduğu hakları kullanabilmesi için neler gereklidir? Lisansının kişiye vermiş olduğu hakları kullanabilmesi için neler gereklidir?

* EASA Part M veya EASA Part 145 kapsamında yetkili kuruluşlarda gerekli şartları sağlaması.

* Son iki yıllık sürede en az altı ay süresince bakım yapması veya lisansın kendine verdiği hakları kullanması gerekmektedir.

EASA Part 66 Bilgi Seviyeleri Nelerdir?

* Kategori A, B1 ve B2 hava aracı bakım teknisyeninin temel öğrenim bilgi seviyeleri her bir ilgili konuya karşılık (1, 2 veya 3 şeklinde) bilgi seviye göstergeleri ile belirtilmişlerdir. Mekanik esaslı kategori C hava aracı bakım teknisyeni kategori B1'in temel bilgi seviyesini karşılamalıdır. Avionik esaslı kategori C hava aracı bakım teknisyeni Kategori B2'nin temel bilgi seviyesini karşılar olmalıdır. Öğrenim bilgi seviye göstergeleri aşağıda gösterilen şekilde tanımlanmışlardır:

1. SEVİYE: Konunun temel elemanlarının genel anlamda öğrenilmesi.

Hedefler: Öğrenci; Konunun temel yapısına hakkında genel bilgi sahibi olmalıdır.

Bütün konunun, genel (yalın) kelimeler ve örneklerle basit bir tanımlamasını yapabilmelidir. Karakteristik terimleri kullanabilmelidir.

2. SEVİYE: Konu hakkında teorik ve pratik yönleriyle genel bilgi sahibi olma ve bu bilgileri uygulayabilme.

Hedefler: Öğrenci; Konunun teorik temel unsurlarını anlayabilir olmalıdır.

Konunun, genel ve gerektiğinde tipik örneklerle basit bir tanımlamasını yapabilmelidir. Konunun tanımlamasında yer alan fizik kanunlarını matematik formüller kullanarak açıklayabilmelidir.

Konunun tanımlamasındaki resimleri ve şematikleri okuyup anlayabilmelidir.

(4)

4

Öğrenim bilgilerini detaylı prosedürler kullanarak pratik şekilde uygulayabilmelidir.

3. SEVİYE: Konu hakkında teorik ve pratik yönleriyle detaylı bilgi sahibi olma. Bilgilerin değişik birimlerinin (elemanlarının) mantıklı ve kapsamlı bir şekilde bir araya getirme ve uygulama kapasitesi.

Hedefler: Öğrenci; konuya ait teoriyi bilmesi ve konunun diğer konularla bağlantılarını bilmesi gerekmektedir.

Konuyu, teorik temel bilgiler ve özgün örnekler kullanarak detaylı olarak anlatabilmelidir. Konuya ilişkin matematik formülleri anlayıp kullanabilmelidir.

Konunun anlatımında kullanılan kroki, resim ve şematikleri okumasını, anlamasını ve hazırlamasını bilmelidir.

İmalatçı firmanın talimatlarını kullanarak, bilgisini pratik olarak uygulayabilmelidir.

Değişik kaynak ve ölçümlerden vardığı sonuçları yorumlamayı ve gerektiğinde düzeltici işlemlere başvurmayı yapabilmelidir.

EASA Part-66 Lisansı İçin Tecrübe Gereklilikleri Nelerdir?

1. Kategori A ve alt kategoriler B1.2 ve B1.4 için: Eğer başvuran kişinin herhangi bir teknik eğitim geçmişi yok ise faal uçak üzerinde üç yıllık pratik bakım deneyimi, veya Yetkili otorite tarafından teknik manada kişinin eğitimli çalışan olarak ele alınabilmesini sağlayacak eğitimin tamamlanmış olması ve faal uçak üzerinde iki yıllık pratik bakım deneyimi, veya Part 147 onaylı temel eğitim kursunun tamamlanmış olması ve faal uçak üzerinde bir yıllık pratik bakım deneyimi.

2. Kategori B2 ve alt kategoriler B1.1 ve B1.3 için: Eğer başvuru sahibi ilgili bir teknik eğitime sahip değilse faal uçak üzerinde beş yıllık pratik bakım deneyimi, veya Yetkili otorite tarafından, teknik manada, kişinin eğitimli çalışan olarak ele alınabilmesini sağlayacak eğitimin tamamlanmış olması ve faal uçak üzerinde üç yıllık pratik bakım deneyimi, veya Part 147 onaylı temel eğitim kursunun tamamlanmış olması ve faal uçak üzerinde iki yıllık pratik bakım deneyimi 2400 saat olmalıdır.

3. Büyük uçaklara dair kategori C lisansı: Part 145 B1.1, B1.3 veya B2 destek personeli olarak veya büyük uçak- lar üzerinde B1.1, B1.3 veya B3 kategorilerinde çalışarak veya her ikisinin kombinasyonu olacak şekilde üç yıllık deneyim, veya Part 145 B1.2 veya B1.4 destek personeli olarak veya büyük uçak üzerinde B1.2 veya B1.4 kategorilerinde çalışarak veya her ikisinin kombinasyonu olacak şekilde beş yıllık deneyim, veya

4. Büyük olmayan uçaklara dair kategori C lisansı: Part 145 B1 veya B2 destek personeli olarak veya büyük olmayan uçaklarda B1 veya B2 kategorilerinde çalışarak veya her ikisinin kombinasyonu olacak şekilde üç yıllık deneyim, veya

5. Akademik elde edilen kategori C lisansı: Bir üniversiteden, veya yetkili otorite tarafından tanınmış diğer bir yüksek eğitim enstitüsünden teknik çerçevede bir akademik dereceye sahip bir başvuru sahibi için; altı ay hangar bakım görevlerinin gözetimini içinde bulunduracak şekilde uçak bakımıyla doğrudan ilişkilendirilmiş görevlerin emsal bir seçiminde, bir sivil uçak bakımı alanında, 3 yıllık deneyim.

Part-66 Uçak Bakım Lisansının Genişletilmesi(Extension) İçin Tecrübe Gereklilikleri Nelerdir?

Tecrübe, başvuruyla ilgili alt kategoride , faal uçak üzerindeki pratik bakım deneyimi olmalıdır. Eğer başvuru sahibi alt kategoriyle ilgili onaylı bir Part 147 eğitimi almışsa deneyim gerekliliği 50% düşürülecektir.

(5)

5 Geçiş İçin Alınacak Ek Modüller Nelerdir?

Kategori B1’den kategori B2’ye geçiş için:

Modül 4: Electronic Fundamentals Modül 5: Digital Tecniques Modül 7.4: Avionic General Test Equipment Modül 13:

Aircraft Aerodinamics, Structures and Systems Kategori B2’den alt kategori B1.1’e geçiş: Modül 2: Physics Modül 6:

Materials and Hardware Modül 7: Maintenance Practices Modül 11: Turbine Aeroplane Aerodynamics, Structures and Systems Modül 15: Gas Turbine Engine Modül 17: Propeller.

Kategori B2’den B1.2’ye geçiş:

Modül 2: Physics Modül 6: Materials and Hardware Modül 7: Maintenance Practices Modül 11: Turbine Aeroplane Aerodynamics, Structures and Systems Modül 16: Piston Engine Modül 17: Propeller Kategori B2’den B1.3’e geçiş:

Modül 2: Physics Modül 6: Materials and Hardware Modül 7: Maintenance Practices Modül 12: Helicopter Aerodynamics, Structures and Systems Modül 15: Gas Turbine Engine Kategori B2’den B1.4’e geçiş Modül 2: Physics Modül 6: Materials and Hardware Modül 7: Maintenance Practices Modül 12: Helicopter Aerodynamics, Structures and Systems Modül 16: Piston Engine

(6)

6 EASA Part-66 Modül Sınavları Nasıl Yapılır?

Başvuru yapan kişi, alacağı lisans kategorisine veya kategorilerine uygun olarak yeterli bilgi seviyesine sahip olduğunu modül sınavlarında başarılı olarak kanıtlamak zorundadır. Adayların çoktan seçmeli veya yazılı sınavda başarılı olabilmeleri için, 100 tam puan üzerinden 75 veya daha yukarı puan almaları şarttır. Başvuru sahibi modül sınavlarını on yıl içerisinde tamamlamalıdır. Adaylara, çoktan seçmeli sınavlarda her bir soru için ortalama yetmişbeş saniye; yazılı sınavlar da soru başına yirmi dakika sınav süresi verilir. Herhangi bir modül sınavından başarısız olan kişi bu sınava başarısız olduğu sınavın yapıldığı tarihten itibaren doksan günden önce giremez. Ancak, EASA Part 147 onaylı bakım eğitimi kuruluşunda ilgili modülden kursa katılmış olması halinde bu süre otuz güne indirilir. Sınavlar iki farklı formatta yapılmaktadır. Üç şıklı test ve klasik yazılı şeklindedir. Yazılı sınavlar sadece modül 7, modül 9 ve modül 10 sınavlarında uygulanmaktadır.

EASA Part-66 Lisans Başvurusunda Gerekli Evraklar Nelerdir?

1. Başvurulan otoritenin başvuru formu (Form 19) 2. Pasaportun Kalite Müdürü tarafından onaylı kopyası.

3. İstenilen kategori için girilen sınavları geçtiğine dair sertifikalar ya da Kalite Müdürü tarafından onaylı kopyaları.

4. Talep edilen kategoride EASA Part-147 tarafından verilmiş Part-66 sınavlarının tamamlandığını gösterir sertifika ya da Kalite Müdürü tarafından onaylı kopyası.

5. Tecrübe kazanıldığını gösteren Logbook/worksheets asılları ya da Kalite Müdürü tarafından onaylanmış kopyası.

6. Kalite Müdürü tarafından başvurunuzu destekleyen bir ek/yazı.

7. Sivil Havacılık Otoritesi tarafından istenen belgelerin orjinal ya da onaylı kopyası.

*Sivil Havacılık Otoritesi istediği taktirde tüm belgelerin orjinallerini isteyebilir.

*Logbook kayıtlarında dikkat edilmesi gereken hususlar:

a. Otoriteye sunulan toplam tecrübe süresinin tamamını içermelidir.

b. İçerik gerçekleştirilen taskları açıkça ifade etmeli ve ATA Chapter numarası belirtilmelidir.

c. ATA Chapter’ın minimum 50% ‘sini içermelidir.

d. Yapılan işlerin tam zamanlı gerçekleştirildiği gösterilmelidir(min. 20 saat/hafta).

e. Koşullara bağlı olarak, gerçekleştirilen işlerle ilgili work order belgelerinin eklenmesi istenebilir.

f. Tüm temel ve ilgili sistemleri kapsamalıdır.

e. Removal/Installation, Troubleshooting gibi base maintenance taskları belirtilmelidir.

Uçak bakım onarım kuruluşlarının Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) standartlarında bakım yapabilme yetkisi veren belgeye Part-145 denir. Bu sertifikayı alabilen kuruluşlara ait hangarlarda EASA standartlarında bakım yapılır.

Part-145’in en büyük öneminin Avrupa Hava Sahası’nda uçuş yapmak isteyen havayolu şirketlerinin uçak bakımlarını EASA standartlarında bir kuruluşa yaptırma zorunluluğu olarak gösterilmesidir.

EASA Part-145'in Ana Yapısı Nedir?

Part 145 Section A Bakım Kuruluşunu ilgilendiren bölümdür.

Part 145 Section B İlgili Otoriteye ait bölümdür.

Şöyle ki:

Avrupa Birliği üye ülke sivil havacılıklarını - kendi ülkelerindeki bakım kuruluşları nedeniyle,

EASA'yı ise, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerdeki bakım kuruluşları yönünden ilgilendirmektedir.

Genel Bölümler (General):

(7)

7

145.1 Genel (General) EASA Part 145 kapsamında yetkili otorite (compotent authority) şu anlama gelmektedir : 1. Merkez ofisleri bir Avrupa Birliği üyesi ülke sınırları içinde olan bakım kuruluşları için, bu üye ülkenin sivil havacılık otoritesi,

2. Merkez ofisleri Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerde bulunan bakım kuruluşları için, EASA'nın kendisi.

145.A.10 Kapsam (Scope)

Kuralın SECTION A olarak belirtilen bu bölümü, bir bakım kuruluşunun uçak ve komponentlerinin bakımı konusunda yetkilendirilebilmesi ve yetkisinin sürekliliğini sağlamak için karşılaması gereken kuralları kapsamaktadır.

AMC.145.A.10'da, hat bakım'ın tanımı yapılmıştır. Bu tanıma göre, hat bakımda aşağıdaki işlemler yapılabilir. Arıza arama, Arıza giderme, Komponent değişimi (motor değişimi dahil) Planlı bakım ve check'ler ve ayrıntılı kontrol gerektirmeyen inspection'lar Ayrıntılı söküm gerektirmeyen ve basit yöntemlerle yapılabilen küçük (minor) tamir ve modifikasyonlar Geçici ve özel durumlarda, gerekli tüm Part-145 koşulları sağlanmak üzere, kalite müdürünün onayı ile üs bakım task'ları da bir hat bakım kuruluşu tarafından yapılabilir. Belirtilen bu bakım işlemlerinin dışındaki işlemler, üs bakımı kapsamında değerlendirilir.

Hat bakım tanımı, Otorite (SHGM) ile birlikte kararlaştırılmalıdır. Geçmişte C Check, üs bakımı olarak değerlendiriliyordu. Ancak, yeni uçakların bakım programlarında bu bakım, küçük parçalara ayrılarak hat bakımları sırasında yapılıyor. Kalan task'lar ise bir gecede yapılabiliyor. Hat istasyonunda yapısal tamir yapılırsa, bu, üs bakım kapsamına girer. Böyle bir tamirden sonra bakım çıkış sertifikası, C Kategori onaylayıcı personel tarafından onaylanmalıdır. Bakım kuruluşunun AB üyesi değişik ülkelerde tesisleri bulunuyorsa, (uydu (satellite) tesisler, sub- contractor'lar, hat bakım istasyonları, v.b. gibi), bu gibi tesisler ve nasıl kontrol altında tutulacağı MOE'de belirtilmek koşuluyla, ayrıca onay sertifikasında belirtilmeyebilir.

145.A.15 Başvuru (Application)

Herhangi bir bakım kuruluşunun ilk yetki için veya mevcut yetkisinin değiştirilmesi için yapacağı başvurunun, yetkili sivil havacılık otoritesi tarafından belirlenen usullere uygun olarak yapılacağını açıklamaktadır. 145.A.20 Terms of Approval Bakım kuruluşunun yetki kapsamına esas olan iş kapsamı (scope of work), MOE'de belirtilir. (Bu yetkilerin neler olabileceği, Appendix II'de verilmektedir.)

Özel Gereklilikler (Specific Requirements) :

145.A.25 Tesis Gereklilikleri (Facility Requirements)

(a) Bakım kuruluşu, bakım yetki sertifikasında belirtilen bütün planlı işleri yapmaya yeterli ve özellikle dış hava koşullarından etkilenmeyen bir tesise sahip olmalıdır. Özel işlemlerin yapıldığı atölyeler, çevreden gelebilecek kirlenme ve diğer olumsuz etkilerden arındırılmak üzere, uygun şekilde ayrılmalıdır.

1. Uçak üs bakımı kapsamında, uçak hangarları mevcut ve planlanan üs bakım faaliyetleri için yeterli büyüklükte olmalıdır.

2. Komponent bakımı yönünden, komponent atölyeleri, planlanan bakım faaliyetleri için yeterli büyüklükte olmalıdır.

AMC 145.A.25(a): Bakım kuruluşu, tesislerin sahibi değilse, kira sözleşmesinin olması gerekir. (..to establish proof of tenancy)

Hangar alanının bakım faaliyetleri için yeterli olduğu, uçak hangar ziyaret planı hazırlanarak gösterilebilmelidir. Bu plan düzenli olarak güncellenmelidir.

Hat bakımı için hangar zorunlu değildir. Ancak, çok olumsuz hava koşulları varsa, küçük planlı bakım veya uzun sürecek arıza arama ve giderme çalışmalarının hangar içinde yapılması önerilir. Uçak bakım personeli için, bakım

(8)

8

talimatlarını inceleyip çalışmaları ve bakım kayıtlarını uygun şekilde tamamlayabilmeleri için yeterli bir ofis alanı sağlanmalıdır.

(b) İlk paragrafta belirtilen işlerin yönetilmesi için ve onaylayıcı personel için uygun ofisler sağlanmalıdır, öyle ki, söz konusu personel, kendilerine verilen görevleri, uygun uçak bakım standartları sağlayacak şekilde yapabilsinler.

(Özellikle, kalite yönetimi, planlama ve teknik kayıtlar gibi faaliyetler)

(c) Çalışma ortamı, uçak hangarları, komponent atölyeleri ve ofisler, yapılacak işe ve istenen özel koşullara uygun olmalıdır. Özel koşullar belirtilmedikçe, çalışma ortamı, çalışanların verimliliğini olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde olmalıdır.

Şöyle ki;

1. Personelin görevlerini rahatsız olmadan yerine getirebilmesini sağlamak üzere, ortam sıcaklığı uygun değerlerde tutulmalıdır.

2. Toz ve havadan gelebilecek diğer kirlilik en az düzeyde tutulmalı ve bakımı yapılan uçak ve komponentlerin yüzeylerinde görülebilir düzeye ulaşmasına izin verilmemelidir. Toz ve diğer kirlilik görülebilir yüzey kirliliğine yol açarsa, uygun koşullar yeniden sağlanıncaya kadar kirliliğe maruz kalabilecek tüm sistemler etkin şekilde korunmalıdır.

3. Aydınlatma, tüm kontrol ve bakım faaliyetlerinin etkin şekilde yapılmasını sağlayacak seviyede olmalıdır.

4. Gürültü, personelin kontrol (inspection) işlemlerini yapmasına engel olmamalıdır. Gürültüyü kontrol altına almak mümkün değilse, control işlemlerini rahatsız olmadan yapmasını sağlamak üzere, personele gerekli koruyucu teçhizat verilmeli ve kullanması sağlanmalıdır.

5. Belirli bir bakım işlemi, yukarda belirtilenlerin dışında özel çevre koşulları gerektiriyorsa, bu özel koşullar sağlanmalıdır. Bu gibi özel koşullar, ilgili bakım bilgilerinde tanımlanmıştır.

6. Hat bakım işlemlerinin yapıldığı ortam, söz konusu bakım veya kontrol işlemlerinin olumsuz etkiler olmaksızın yapılmasını sağlamalıdır. Bu nedenle, sıcaklık, nem, kar, dolu, yağmur, rüzgar, aydınlık, toz veya havadaki diğer kirlilik unsurları nedeniyle çalışma koşulları kabul edilemeyecek derecede olumsuz etkileniyorsa, söz konusu bakım veya kontrol işlemleri, uygun çalışma koşulları oluşuncaya kadar ertelenmelidir.

(d) Uçak komponentleri, teçhizat, takımlar ve malzemeler için uygun depolama tesisleri sağlanmalıdır. Depolama koşulları, faal komponent / parça /malzeme ve takımların faal olmayanlardan kolayca ayırt edilebilmesini sağlayacak şekilde olmalıdır. Ayrıca, depo, depolanan parça/malzemenin zarar görmemesi için imalatçının belirttiği özel koşulları da sağlamalıdır. Depoya, sadece yetkili personelin girişine izin verilmelidir.

145.A.30 Personel Gereklilikleri (Personnel Requirements)

(a) Bakım Kuruluşu, müşteriler tarafından istenen tüm bakım işlemlerinin Part 145'de belirtilen standartta yapılmasını temin etmek üzere gerekli kaynakların sağlanması konusunda en geniş yetkiye sahip bir sorumlu müdür (accountable manager) atamalıdır.

Sorumlu müdür;

1. Kuruluşun bakım yetkisini destekleyecek şekilde ve bakım işlemlerinin 145.A.65(b)'ye göre yapılmasını sağlamak üzere gerekli tüm kaynakların mevcut olmasını güvence altına almalı,

2. 145.A.65(a) paragrafında açıklanan emniyet ve kalite politikasını oluşturmalı ve geliştirmeli, 3. EASA Part 145 ile ilgili temel bilgisi bulunmalıdır.

Sorumlu müdür'ün (accountable manager'in) CEO, v.b. olması gerekli değildir.

Ancak, yeterli mali yetkisi olmalıdır. Sorumlu müdür, teknik bir kişi olmayabilir.

Ancak, EASA Part-145 ve SHY 145-01 Yönetmeliği konusunda bilgisi olmalı ve MOE'de yer alan Şirket Taahhüdünün içeriğini bilmelidir.

(9)

9

(b) Bakım kuruluşu, görevleri, kuruluşun, EASA Part-145'de belirtilen koşullara uyduğundan emin olmak olan yönetici veya yöneticiler atamalıdır.

Bu gibi yöneticiler, nihai olarak, Genel Müdür'e (Accountable Manager'a) karşı sorumlu olmalıdırlar.

1. Atanan yöneticiler, organizasyonun bakım yönetim yapısını oluştururlar ve Part 145'de açıklanan tüm fonksiyonlar için sorumludurlar.

2. Bu yönetici veya yöneticiler tanımlanmalı ve özellikleri, EASA Form 4 düzenlenerek Otoriteye bildirilmelidir.

3. Bu yönetici veya yöneticiler, sorumlu oldukları konu ile ilgili bilgi, background ve uçak veya komponent bakımı konusunda yeterli tecrübeye sahip olmalı ve Part 145'in uygulanması ile ilgili bilgisi olmalıdır.

4. Bu yöneticilerden her birinin uzun süre olmayışı durumunda yerine kimin vekalet edeceği prosedürlerde açıkça belirtilmiş olmalıdır.

AMC 145.A.30(b): Bakım kuruluşunun büyüklüğüne bağlı olarak, Part-145 ile ilgili fonksiyonlar/sorumluluklar, farklı yöneticilere verilebileceği gibi, aynı yöneticiye birden fazla sorumluluk da verilebilir. (İlgili sivil havacılık otoritesinin kabulüne bağlı olarak)

(c) Genel Müdür, kalite sistemini (145.A.65 (c) paragrafında sözü edilen geri bildirim sistemi dahil) yönetmek üzere bir kalite yöneticisi atamalıdır. Bu yönetici, Genel Müdür'ün kalite konularında ve kurallara uyum konularında uygun şekilde bilgilendirilmesini sağlamak üzere, ona doğrudan bağlı olmalıdır.

(d) Bakım kuruluşu, yetki kapsamındaki işleri planlamak, yapmak, gözetmek, kontrol etmek ve kalite (denetleme) faaliyetlerini yürütmek için yeterli sayıda personele sahip olduğunu gösterecek bir adam - saat planlamasına sahip olmalıdır.

AMC : Yapılan adam-saat planları en geç 3 ayda bir gözden geçirilmelidir.

Buna ek olarak, bakım kuruluşu, mevcut adam x saat değerinin, belli bir vardiya da veya belli bir periyotta planlanandan daha az olması durumunda, gereken işleri yapabilmek için nasıl bir yeniden değerlendirme yapacağını açıklayan bir prosedüre sahip olmalıdır.

AMC 145.A.30 (d): Tüm atölyeler, planlama, süpervizyon yapan birimler ve kalite birimi, yapmaları gereken işler için yeterli adam-saat'e sahip olduklarını gösterebilmelidir. Bakım birimlerinin adam-saat planı her üç ayda bir gözden geçirilmeli ve 25%'den fazla eksiklik olduğunda Genel Müdüre ve Kalite Müdürüne bilgi verilmelidir.

(e) Bakımda, bakım yönetiminde çalışan ve/veya kalite denetimlerini yapan personelin uygunluğu, Sivil Havacılık Otoritesinin kabul edebileceği bir standarda göre belirlenmiş ve kontrol ediliyor olmalıdır.

Bu gibi personelin çalışacağı saha ile ilgili tecrübesi yanında, çalışma alanı ile ilgili insan faktörü ve insan performansı konularının uygulanması ile ilgili bilgisinin de olması gerekir.

İnsan faktörleri, aeronotik dizayn, sertifikasyon, eğitim, operasyonlar ve bakım konularına uygulanabilen ve insan performansının uygun değerlendirilmesi ile insan ve diğer sistem bileşenleri (çevre, makinalar, v.b.) arasında emniyetli ilişkiler kurmaya çalışan prensiplerdir.

İnsan performansı ise, havacılıkla ilgili faaliyetlerin emniyet ve verimliliği üzerinde bir etkisi olan insan kabiliyetleri ve sınırlamalarıdır.

AMC 145.A.30: İnsan faktörü eğitimi, tüm personele ve görev alanlarına göre ihtiyaç duyulan ölçüde verilmelidir.

Personelden geri bildirim alınmalıdır. Alınan geri bildirimler, Kalite bölümüne iletilmeli ve gerekli düzeltici/önleyici işlemlerin yapılması sağlanmalıdır.

İnsan faktörü eğitimleri, bakım kuruluşu tarafından veya, Otorite tarafından kabul edilen eğitim kuruluşları veya bağımsız eğitmenler tarafından verilebilir.

(10)

10

AMC 145.A.30(e): Personelin nitelikleri (qualification) ve yeterliliğinin değerlendirilmesi (competence assessment) ile ilgili kayıtlar saklanmalıdır.

EASA'nın, bakım eğitimi kuruluşlarının sahip olması gereken özelliklerini açıkladığı genel yönetmeliktir. Bu yönetmelik kapsamında Part-147 yetkisi alan kuruluş aldığı yeti çerçevesinde eğitimler verir.

IATA Nedir?

International Air Transport Association (IATA), Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği olup sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası bir ticaret . Kurumun merkezi Kanada’nın Montreal şehrindedir.

EASA Part-M Nedir?

Sivil hava taşımacılığı yapan işleticilerin, uçaklarının uçuşa elverişliliği ve bakımları ile ilgili sorumluluklarını açıklar ve sürekli uçuşa elverişlilik yönetimi ile ilgili kişi veya kuruluşların karşılamaları gereken koşulları tanımlar.

İlk Defa SHY/JAR -66 Lisansı Almak İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi, - 1 adet Form19M,

- Sınav merkezinden alınmış sonuç evrakları (aslı)

- Nüfus cüzdan örneği (noter onaylı ya da muhtardan alınmış örnek) - 2 adet fotoğraf,

- Askeri personel için emeklilik onayı.(Milli Savunma Bakanlığı onaylı)

- Aktif bakım deneyimini gösteren belge. (SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir kalite müdürü onaylı logbook kaydı veya SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir ilgili teknik deneyimlerin bulunduğu teknik kayıt sisteminden alınan teknik müdür ve kalite müdürü onaylı bakım deneyimi kaydı.)

*SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

*Personel lisansını kendisi almayacaksa noter onaylı vekaletname -Kredilendirme talebi varsa;

-Kredilendirme başvuru dilekçesi,

-İlgili modülün alındığını gösteren ilgili eğitim kurumundan onaylı detaylı konu içeriği.

(Tek başına transkript yeterli değildir. Müfredatın kredilendirme talep edilen modülle ilgili görülmüş olan tüm konuları ve varsa ilgili tüm pratik uygulamaları göstermesi zorunludur. Aksi halde kredilendirme yapılmaz.)

-Okuldan alınmış transcript (noter onaylı ya da aslı) -2 adet Form 19K

"Devlet Hava Araçlarında Çalışmış Kişilerin İlk Defa SHY/JAR -66 Lisansı Alması İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi, - 1 adet Form19M,

- Sınav merkezinden alınmış sonuç evrakları (aslı)

- Nüfus cüzdanı örneği (noter onaylı ya da muhtardan alınmış örnek) - 2 adet fotoğraf,

(11)

11

- Aktif bakım deneyimini gösteren belge. (Devlet hava araçlarının bakımında fiilen görev yapıldığının ilgili kurumdan onaylı detaylı çalışma içeriği alınarak belgelenmesi gereklidir. Devlet hava araçlarının bakımında çalışmış olan kişilerden ek olarak devlet hava araçlarında SHY-145 onaylı bakım kuruluşunda A kategori için 6 ay, B kategoriler için 12 ay sivil hava aracında çalışıldığına dair ilgili kurumdan alınmış onaylı belge ve çalışılan her tip için onaylı bakım kaydı örneği, devlet hava araçlarında SHY-145 onaylı bakım kuruluşunda çalışılmamış ise bir SHY-145 kuruluşunda belirtilen sürelerde deneyim yapılması şartı aranır. SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir kalite müdürü onaylı logbook kaydı veya SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir ilgili teknik deneyimlerin bulunduğu teknik kayıt sisteminden alınan teknik müdür ve kalite müdürü onaylı bakım deneyimi kaydı ek olarak istenir.)

*Personel lisansını kendisi almayacaksa noter onaylı vekaletname -Kredilendirme talebi varsa;

(Modül 9 için 19 Şubat 2008'den önce alınmış initial Human Faktör eğitimi varsa bu eğitimin ve daha sonraki yıllarda alınan tazeleme eğitimi sertifikaları ile kredilendirme başvuru yapılabilir.)

-Okul diploması (noter onaylı)

-Okuldan alınmış transcript (noter onaylı ya da aslı) -2 adet Form 19K

Mevcut SHY/JAR -66 Lisansından Sınırlama Kaldırmak İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi, -1 adet Form19M,

-Sınav merkezinden alınmış sonuç evrakları (aslı) -SHY/JAR -66 lisansının aslı,

-Aktif bakım deneyimini gösteren belge. (SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir kalite müdürü onaylı onaylı logbook kaydı veya SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir ilgili teknik deneyimlerin bulunduğu teknik kayıt sisteminden alınan teknik müdür ve kalite müdürü onaylı bakım deneyimi kaydı.)

-SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

-Kredilendirme talebi varsa;

-İlgili modülün alındığını gösteren ilgili eğitim kurumundan onaylı detaylı konu içeriği

-İlgili eğitim kurumundan alınmış diploma örneği (noter onaylı) -İlgili eğitim kurumundan alınmış transcript (noter onaylı ya da aslı) -1 adet Form 19K

Kredilendirme Değerlendirmesi Sonucuna Göre Lisans Sınavlarına Devam Etmek İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi,

(12)

12

-İlgili eğitim kurumundan alınmış diploma (noter onaylı)

-İlgili eğitim kurumundan alınmış transkript (noter onaylı ya da aslı) -2 adet Form 19K

-Kredilendirme talep edilen her bir modül için SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

Mevcut SHY/JAR -66 Lisansına Kategori İlavesi Yapmak İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

"* Kategori ilave işlemi için öncelikle tüm sınırlamaların kaldırılması gereklidir.

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi, -1 adet Form 19M

-Sınav merkezinden alınmış sonuç evrakları,(aslı)

-SHY/JAR -66 lisansının aslı, (sınırlamalar kaldırılmış olmalı)

-Aktif bakım deneyimini gösteren belge. (SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir kalite müdürü onaylı logbook kaydı veya SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir ilgili teknik deneyimlerin bulunduğu teknik kayıt sisteminden alınan teknik müdür ve kalite müdürü onaylı bakım deneyimi kaydı.)

-SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek 100 tl yatırıldığını gösteren dekont.

-Kredilendirme talebi varsa; -İlgili modülün alındığını gösteren ilgili eğitim kurumundan onaylı detaylı konu içeriği (Tek başına transkript yeterli değildir. Müfredatın kredilendirme talep edilen modülle ilgili görülmüş olan tüm konuları ve varsa ilgili tüm pratik uygulamaları göstermesi zorunludur. Aksi halde kredilendirme yapılmaz.)

-İlgili eğitim kurumundan alınmış diploma örneği (noter onaylı) -İlgili eğitim kurumundan alınmış transcript (noter onaylı ya da aslı) -1 adet Form 19K

B1 ya da B2 Kategorili SHY/JAR -66 Lisansına C Kategori İlavesi Yapmak İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

* Kategori ilave işlemi için öncelikle tüm sınırlamaların kaldırılması gereklidir.

-Talebi belirtir başvuru dilekçesi, -1 adet Form19M,

-SHY/JAR -66 lisansının aslı, (sınırlamalar kaldırılmış olmalı)

-Aktif bakım deneyimini gösteren belge. (SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir kalite müdürü onaylı logbook kaydı veya SHY-145 onaylı bakım kuruluşu tarafından kabul edilebilir ilgili teknik deneyimlerin bulunduğu teknik kayıt sisteminden alınan teknik müdür ve kalite müdürü onaylı bakım deneyimi kaydı.)

-SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

SHY/JAR -66 Lisansına Tip İlavesi İşlemi Nasıl Yapılır?

*Talebi belirtir başvuru dilekçesi,

*İlgili tipte yetkisi olan SHY/JAR /PART-147 onaylı bakım eğitimi kuruluşundan alınan teorik eğitime ait sertifika ve fotokopisi,

*İlgili eğitimin SHY/JAR /PART-145 kuruluşunda yapılan OJT eğitimine ait (ilgili kategoride ilk kurs için en az 4 ay OJT ilgili kategoride ikinci ve diğer tipler için 2 haftalık OJT gerekli) sertifikası ve fotokopisi ya da eğitimi alınan hava aracı tipi üzerinde kategorisine uygun olmak koşulu ile ilk tip için yetkili bir teknisyen nezaretinde 6 aylık, ikinci ve diğer

(13)

13

tipler için yetkili bir teknisyen nezaretinde 1 aylık bakım deneyimini kalite müdürü ve teknik müdür onaylı logbook kaydı ile göstermelidir.

* SHY/JAR /PART-147 onaylı bakım eğitimi kuruluşunun ilgili tip eğitimi için pratik eğitim verme yetkisi varsa teorik eğitim ile birlikte pratik eğitim 147 kuruluşundan alınabilir.

* Tip ilavesi talep edilen her hava aracı ve kategorisi için SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

SHY/JAR -66 Lisansına Fark Kursu İle Tip İlavesi İşlemi Nasıl Yapılır?

-Fark kursu alınacak olan tipin lisansta A, B1 ya da B2 kategoride işli olması gerekir.

*Talebi belirtir başvuru dilekçesi,

*İlgili tipte yetkisi olan SHY/JAR /PART-147 onaylı bakım eğitimi kuruluşundan alınan eğitime ait sertifika ve fotokopisi,

*İlgili eğitimin SHY/JAR /PART-145 kuruluşunda yapılan OJT eğitimine ait (ilgili kategoride ilk kurs için 4 ay OJT diğerleri için tip eğitimi süresinin %30u kadar süreli bir OJT olması gereklidir) sertifikası ve fotokopisi ya da eğitimi alınan hava aracı tipi üzerinde kategorisine uygun olmak koşulu ile ilk tip için 6 aylık, ikinci ve diğer tipler için 1 aylık bakım deneyimini kalite müdürü ve teknik müdür onaylı logbook kaydı ile göstermelidir.

* SHY/JAR /PART-147 onaylı bakım eğitimi kuruluşunun ilgili tip eğitimi için pratik eğitim verme yetkisi varsa teorik eğitim ile birlikte pratik eğitim 147 kuruluşundan alınabilir.

* Tip ilavesi talep edilen her hava aracı ve kategorisi için SHGM döner sermaye hesabına işlem açıklaması belirtilerek yatırıldığını gösteren dekont.

Shy-M Onaylı Havayolu/ Hava Taksi İşletmesinde Çalışanlar Bakım Deneyimlerini Nasıl Gösterirler?

*Bakım deneyimi SHY-145 onaylı bakım kuruluşu veya SHY-M onaylı havayolu/ hava taksi işletmesi tarafından işletilen hava araçlarının bakım işlemlerinde çalışarak kazanılır. Bu hava araçlarında kazanılan deneyimi kişi logbook' una kaydeder ve sorumlu bakım merkezinin kalite müdürüne onaylatır.

Shy-66 Lisansının Aslını Kaybedenlerin Yeniden Lisans Çıkartması İçin Ne Yapması Gerekir?

* Talebi belirtir dilekçe ile SHGM' ye başvuru yapılması gerekir.

*Gazeteye kayıp ilanı verilir ya da karakoldan kayıp tutanağı düzenletilir.

*Nüfus cüzdan örneği (noter onaylı ya da muhtardan alınmış örnek)

*1 adet fotoğraf