Sera yapı malzemleri Sera yapı malzemleri ve yapı elemanları ve yapı elemanları

(1)

Sera yapı malzemleri Sera yapı malzemleri

ve yapı elemanları

(2)

Sera yapı malzemesi seçilirken dikkat edilmesi gereken faktörler

1. Yapı malzemesi ucuz, sağlam, hafif

2. Seri üretime uygun

3. Enerji tasarrufu sağlamalı

4. Kuruluş ve tamiri kolay

5. Hava koşullarından etkilenmemeli

6. Sera içinde yeterli iklim ayarlaması yapabilmeli

(3)

Sera kuruluşunda özen gösterilmesi gereken noktalar

1. Seranın yönü

2. Seranın boyutları

3. Seranın temel duvarları

4. Seranın iskeleti

5. Sera çatı eğim açısı

6. Sera örtüsü

(4)

1.Seranın yönü

Kuzey-Güney Kuzey-Güney

Doğu-Batı Doğu-Batı

(5)

2.Seranın boyutları2.

1.1. Yetiştirilecek bitkilerin boyunaYetiştirilecek bitkilerin boyuna

2.2. İşçiliğin rahat yapılabilmesineİşçiliğin rahat yapılabilmesine

3.3. Bölgenin iklim özelliklerineBölgenin iklim özelliklerine

4.4. Havalandırma etkinliği için bitkiler Havalandırma etkinliği için bitkiler

üzerinde bırakılması istenen boş hacim üzerinde bırakılması istenen boş hacim

(6)

 Tek cam sera – genişlik 6-12 mTek cam sera – genişlik 6-12 m

 Blok sera – genişlik 20-25 mBlok sera – genişlik 20-25 m

 Sera boyu 50-100 mSera boyu 50-100 m

 Plastik sera – 6-9 m genişlik; 30-60 m Plastik sera – 6-9 m genişlik; 30-60 m uzunluk

uzunluk

(7)

3.Sera temel duvarları (Temel)

Cam sera için;

 Zemin emniyetli değilse 70 genişlik x 80-100 cm 70 genişlik x 80-100 cm

derinlikte betonarme perde betonu derinlikte betonarme perde betonu

Alt kısma 20 cm betonarme sömel Alt kısma 20 cm betonarme sömel

 Zemin sağlam ise

20-30 cm genişlik x 80-100 cm derinlikte 20-30 cm genişlik x 80-100 cm derinlikte

betonarme perde betonu betonarme perde betonu

(8)

 Plastik seralarda;Plastik seralarda;

Her dikmenin altına 20x30x40 cm veya Her dikmenin altına 20x30x40 cm veya

20-30cm çap x 30-40 cm derinlikte 20-30cm çap x 30-40 cm derinlikte

silindirik beton silindirik beton

Prizma şeklinde beton sömel silindirik beton ayak ayak

(9)

Temel:

 Yapının yerleştirildiği kısımdır.Yapının yerleştirildiği kısımdır.

 Temel kolonlarla kendi üzerine gelen seranın tüm Temel kolonlarla kendi üzerine gelen seranın tüm yükünü temel zeminine, ayrılma ve yarılma olmadan yükünü temel zeminine, ayrılma ve yarılma olmadan

iletebilirse, cam seralarda kırılma olmaz.

 Eğer temel iletilen yükü emniyetle taşıyamazsa, Eğer temel iletilen yükü emniyetle taşıyamazsa, sera stabilitesi bozulur, kapıların açılıp kapanması sera stabilitesi bozulur, kapıların açılıp kapanması

zorlaşır.

 Rüzgar yükü ve üst ağırlığın fazla olduğu yerlerde Rüzgar yükü ve üst ağırlığın fazla olduğu yerlerde teme duvarları daha dayanıklı yapılmalıdır. Bu

teme duvarları daha dayanıklı yapılmalıdır. Bu

amaçla; temel çukuru kazdıktan sonra sera iskeletini amaçla; temel çukuru kazdıktan sonra sera iskeletini

taşıyan dikmelerin tabanına bireysel sömeller taşıyan dikmelerin tabanına bireysel sömeller

yapılır.

(10)

4.Sera iskelet malzemesi ve elemanları 4.Sera iskelet malzemesi ve elemanları

4.1.İskelet malzemeleri 4.1.İskelet malzemeleri

-Ahşap -Ahşap

-Metal (profil çelikler) -Metal (profil çelikler)

II T T L L U U kutu kutu boru boru

(11)

 I Profiller:I Profiller: Dar başlıklı profiller seralarda, Dar başlıklı profiller seralarda,

aşıklarda ve kolonlarda, geniş başlıklı olanlarda aşıklarda ve kolonlarda, geniş başlıklı olanlarda

daha çok kolonlarda ya da dikmelerde daha çok kolonlarda ya da dikmelerde

kullanılır.

 T-Profiller:T-Profiller: Cam örtü malzemesinin Cam örtü malzemesinin taşınmasında kullanılır.

taşınmasında kullanılır.

 Kutu Profiller:Kutu Profiller: Kare ya da dikdörtgen kesitli Kare ya da dikdörtgen kesitli olabilir. Kare kutu profiller seralarda

olabilir. Kare kutu profiller seralarda

dikmelerde, dikdörtgen kutu profiller ise dikmelerde, dikdörtgen kutu profiller ise

aşıklarda kullanılır.

 Boru Profiller:Boru Profiller: Plastik yüksek tünellerde veya Plastik yüksek tünellerde veya seralarda yapı elemanı olarak kullanılır.

seralarda yapı elemanı olarak kullanılır.

(12)

4.2.İskelet elemanları 4.2.İskelet elemanları

 Temel duvarlardan sonra başlayan ve seranın Temel duvarlardan sonra başlayan ve seranın ağırlığını, yükünü sera temeline ileten yapı

ağırlığını, yükünü sera temeline ileten yapı elemanlarıdır.

elemanlarıdır.

• İskelet elemanları sağlam, ucuz, hafifİskelet elemanları sağlam, ucuz, hafif

• Kolay kurulabilmeliKolay kurulabilmeli

• Gölgelemesi az olmalıGölgelemesi az olmalı

• ısı kaybı az olmalıısı kaybı az olmalı

(13)

Kolonlar (dikmeler)

Çatı ağırlığını ve sera yüzeylerine gelen rüzgar ve Çatı ağırlığını ve sera yüzeylerine gelen rüzgar ve

kar yükünü çeken ve sera temeline ve dolaylı kar yükünü çeken ve sera temeline ve dolaylı

olarak toprağa ileten elemanlardır.

Ahşap, Çelik ve Alüminyum malzemeler Ahşap, Çelik ve Alüminyum malzemeler kullanılabilir. Beton kolonlar sera içinde gölgeleme kullanılabilir. Beton kolonlar sera içinde gölgeleme

yapacağından tercih edilmez.

(14)

4.3.Çatı elemanları 4.3.Çatı elemanları

Çatı iskeleti ve çatı örtü elemanları Çatı iskeleti ve çatı örtü elemanları

Sera çatısı;

çatıyı oluşturan elemanların kendi ağırlıklarını, çatıyı oluşturan elemanların kendi ağırlıklarını,

çatıyı tamamen örten saydam örtü malzemesini, çatıyı tamamen örten saydam örtü malzemesini,

çatı örtüsüne etkili olan kar ve rüzgar yükünü, çatı örtüsüne etkili olan kar ve rüzgar yükünü,

tamir ve bakım için çatıya çıkan işçilerin ağırlığını, tamir ve bakım için çatıya çıkan işçilerin ağırlığını,

çatıya asılan bitkileri taşıyabilecek durumda çatıya asılan bitkileri taşıyabilecek durumda

olmalıdır.

(15)

4.3.1.Çatı iskeleti elemanları

Mertekler Mertekler

Aşıklar Aşıklar

Çatı kirişleri Çatı kirişleri

Su olukları Su olukları Damlalıklar Damlalıklar

Bitki düzenekleri Bitki düzenekleri

(16)

 Çatı kirişleri:Çatı kirişleri: Çatıdan gelen yüklerin kolonlara Çatıdan gelen yüklerin kolonlara

iletilmesine yarar. Belirli aralıklarla kolonlar üzerine iletilmesine yarar. Belirli aralıklarla kolonlar üzerine

yerleştirilir. Kiriş aralıkları 3 m dolayındadır.

 Aşıklar:Aşıklar: Kolonları birleştirirler. Kolonları birleştirirler.

 Mahya aşığı:Mahya aşığı: Kirişlerin sera çatısına birleştiği yerde, Kirişlerin sera çatısına birleştiği yerde, mahya aşığı yardımıyla kirişler birbirlerine

mahya aşığı yardımıyla kirişler birbirlerine birleştirilir.

birleştirilir.

 Mertekler:Mertekler: Aşıklar üzerine yerleştirilen mertekler Aşıklar üzerine yerleştirilen mertekler üzerine sera örtü malzemesi yerleştirilir. Sera

üzerine sera örtü malzemesi yerleştirilir. Sera

havalandırmasında kullanılan çatı pencereleri de mahya havalandırmasında kullanılan çatı pencereleri de mahya

ve aşıklar tarafından taşınır.

 Su olukları:Su olukları: Çatıya gelen yağış sularının Çatıya gelen yağış sularının

uzaklaştırılmasını sağlar. Seranın dışında yer alır.

 Damlalıklar:Damlalıklar: Özellikle plastik seralarda iç kısımda Özellikle plastik seralarda iç kısımda yoğunlaşan su damlalarını toplarlar.

yoğunlaşan su damlalarını toplarlar.

 Bitki düzenekleri:Bitki düzenekleri: Fazla ısı ve ışık isteyen tavana Fazla ısı ve ışık isteyen tavana asılan bitki düzeneklerinden oluşurlar.

asılan bitki düzeneklerinden oluşurlar.

(17)

Çatı kirişlerinin farklı düzenlenmesi

(18)

(19)

4.3.2.Çatı örtü malzemesi

**Tarımda bir malzemenin örtü malzemesi

**Tarımda bir malzemenin örtü malzemesi olarak kullanılırken bazı özelliklere sahip olarak kullanılırken bazı özelliklere sahip

olması istenir. Bu özellikler nelerdir?

(20)

1.1. Güneş ışınlarının örtü altına kolayca girmesini Güneş ışınlarının örtü altına kolayca girmesini sağlamalı, ışık kaybına neden olmamalıdır.

sağlamalı, ışık kaybına neden olmamalıdır.

2.2. Isı kayıplarını minimuma indirmelidir. Isı kayıplarını minimuma indirmelidir.

3.3. Ucuz olmalı, Ucuz olmalı,

4.4. Kolay taşınabilmeli, taşınma sırasında çabuk bozulup, Kolay taşınabilmeli, taşınma sırasında çabuk bozulup, kırılmamalıdır.

kırılmamalıdır.

5.5. Dış koşullara dayanıklı olmalıdır. Dış koşullara dayanıklı olmalıdır.

6.6. Örtü malzemesi ağır olmamalıdır. Örtü malzemesi ağır olmamalıdır.

7.7. UV ışınlarını absorbe ederek bozulmamalıdır. UV ışınlarını absorbe ederek bozulmamalıdır.

8.8. Kolay değiştirilebilmeli, Kolay değiştirilebilmeli,

9.9. Örtünün iç yüzeyinde buğulanma ve nemlenme Örtünün iç yüzeyinde buğulanma ve nemlenme olmamalıdır.

olmamalıdır.

10.10. İstenen şekle kolayca uymalı, kaplandığında boşluklar İstenen şekle kolayca uymalı, kaplandığında boşluklar meydana getirmemeli, yapım kolaylığı sağlamalıdır.

meydana getirmemeli, yapım kolaylığı sağlamalıdır.

11.11. Çabuk kirlenmemeli ve ışık geçirgenliğini Çabuk kirlenmemeli ve ışık geçirgenliğini

kaybetmemeli, kirlendiğinde kolay temizlenebilmelidir.

(21)

1.CAM 1.CAM

Seracılıkta kullanılan 3 tip cam vardır:

1.1. Düz pencere camlarıDüz pencere camları

2.2. Mat cam (empirme cam)Mat cam (empirme cam)

(22)

 Cam’ın diğer örtü malzemelerine göre avantajları:Cam’ın diğer örtü malzemelerine göre avantajları:

1.1. Kullanım süresi uzundur (75 yıl) Kullanım süresi uzundur (75 yıl)

2.2. Işık geçirgenliği %89-92 arasında değişmektedir. Işık geçirgenliği %89-92 arasında değişmektedir.

3.3. İklim koşullarından kolay kolay etkilenmez. İklim koşullarından kolay kolay etkilenmez.

4.4. Cam seralarda verim, plastik örtülü seralara göre Cam seralarda verim, plastik örtülü seralara göre daha yüksektir.

daha yüksektir.

5.5. UV ışıklardan etkilenmez. UV ışıklardan etkilenmez.

6.6. Camların ışık geçirgenlikleri zamanla azalmaz. Camların ışık geçirgenlikleri zamanla azalmaz.

7.7. Camlarda buğulanma ve nemlenme olmadığından, Camlarda buğulanma ve nemlenme olmadığından, bitkilerin üzerine su damlaları gelerek bitkilerin bitkilerin üzerine su damlaları gelerek bitkilerin

hastalanması önlenir.

(23)

 Agriplus:Agriplus:

Bir yüzey çok ince bir tabaka halinde Bir yüzey çok ince bir tabaka halinde

kalay oksitle kaplanmıştır. Camların kalay oksitle kaplanmıştır. Camların

döşenmesi sırasında kalay oksitli yüzey döşenmesi sırasında kalay oksitli yüzey

dışa getirilir. Isı kayıpları, normal cam dışa getirilir. Isı kayıpları, normal cam

seralara oranla %25-48 daha az seralara oranla %25-48 daha az

olmaktadır. Işık geçirgenlikleri ise olmaktadır. Işık geçirgenlikleri ise

normal cam kaplı seralardan %13 daha normal cam kaplı seralardan %13 daha

azdır.

(24)

 Mat cam (empirme cam):Mat cam (empirme cam): Normal cama göre Normal cama göre daha ucuz, doluya dayanımı daha fazla, donuk daha ucuz, doluya dayanımı daha fazla, donuk

yeşil ya da mavi renklidir.Döşeme sırasında yeşil ya da mavi renklidir.Döşeme sırasında

pürüzlü yüzey iç kısma getirilir.

 NOT:NOT: Seraların örtülmesinde kullanılan cam Seraların örtülmesinde kullanılan cam kalınlıkları dolu yağışı olmayan yerlerde

kalınlıkları dolu yağışı olmayan yerlerde 3 mm3 mm, _, dolu yağışı olan yerlerde

dolu yağışı olan yerlerde 4-5 mm4-5 mm olmalı._olmalı.

Seraların yan yüzeyinde ise

Seraların yan yüzeyinde ise 3 mm3 mm’ lik, çatıda ’ lik, çatıda ise ise 4 mm4 mm’ lik cam kullanılmalıdır.’ lik cam kullanılmalıdır.

(25)

2.PLASTİK

Yumuşak plastikler Yumuşak plastikler

-Polietilen (PE) -Polietilen (PE)

-Polivinilklorid (PVC) -Polivinilklorid (PVC)

-Etilvinil asetat -Etilvinil asetat

(EVA) (EVA)

-Polyester (Melinex) -Polyester (Melinex)

-Tedlar (PVF) -Tedlar (PVF)

-Tefzel (ETFE) -Tefzel (ETFE)

*Sert plastikler

-Akril cam (PMMA) -Polikarbonat (PC)

-Sert polivinil klorid(PVC) -Cam lifleri ile

kuvvetlendirilmiş polyester

(26)

 Plastikleri kullanmanın avantajları:Plastikleri kullanmanın avantajları:

1.1. Vurma ve çarpmalara karşı dayanıklıdırlar. Vurma ve çarpmalara karşı dayanıklıdırlar.

2.2. Paslanmazlar, ucuzdurlar. Paslanmazlar, ucuzdurlar.

3.3. Kolay temizlenebilir ve saklanabilirler. Kolay temizlenebilir ve saklanabilirler.

4.4. Kimyasal maddelere özellikle asitlere karşı Kimyasal maddelere özellikle asitlere karşı dayanıklıdırlar.

dayanıklıdırlar.

5.5. Güneş ışığını iyi geçirirler. Güneş ışığını iyi geçirirler.

6.6. Renklendirme özellikleri iyidir. Renklendirme özellikleri iyidir.

7.7. Biyolojik zararlılardan etkilenmezler. Biyolojik zararlılardan etkilenmezler.

(27)

 Tarımda kullanılan plastikler genelde Tarımda kullanılan plastikler genelde PE PE ve ve PVCPVC’ tir.’ tir.

PE:PE: En çok kullanılan, en ucuz, asitlere karşı en En çok kullanılan, en ucuz, asitlere karşı en dayanıklı plastiktir. Isıyı iyi iletir ve 70

dayanıklı plastiktir. Isıyı iyi iletir ve 70°°C C sıcaklığa dayanabilir. Piyasada satılan PE’ in sıcaklığa dayanabilir. Piyasada satılan PE’ in

kalınlığı 0.1-0.2 mm’ dir.

PVC:PVC: En büyük sakıncası asitlere dayanıksız En büyük sakıncası asitlere dayanıksız oluşudur. Kalınlığı ortalama 0.2-0.3 mm

oluşudur. Kalınlığı ortalama 0.2-0.3 mm dolayındadır.Isıya dayanımı 10

dolayındadır.Isıya dayanımı 10°°C -50C -50°°C C arasındadır. Ömürleri 1-4 yıldır.

arasındadır. Ömürleri 1-4 yıldır.