SOSYAL REHABİLİTASYON

(1)

SOSYAL REHABİLİTASYON

Yaşlılarda Yaşam Kalitesi

(2)

• Yaşlıların yaşamlarının niceliğine ek olarak yaşanan yılların niteliği de önemlidir.

• Niteliğin en üst düzeyde olmasını hedefleyen

«yaşam kalitesi» kavramı toplumların ulaşmayı

hedeflediği evrensel bir tanım haline gelmiştir.

(3)

• Yaşlıların karşılaştıkları fiziksel, psikolojik ve

sosyal zorluklarla başarılı bir şekilde baş

etmeleri, dolayısıyla yaşam kalitesinin

korunması, geriatrik popülasyonda temel

hedef haline gelmiştir.

(4)

• İyi bir hayat nedir? Nasıl yaşanır?

– Mutluluk (Aristoteles)

• İyi ve mutlu bir yaşamın gerçekleşebilmesi için

bireyin tüm potansiyelini etkin bir biçimde

kullanması gerekmektedir.

(5)

• «Yaşam kalitesi» sosyal bilimlerden sağlık bilimlerine kadar hemen hemen her bilimsel disipline konu olmaktadır.

• Yaşam kalitesini tanımlamaya yönelik nesnel

(objektif) veya öznel (subjektif) bakış açısı

olmak üzere 2 temel yaklaşım vardır.

(6)

Nesnel bakış açısı (yaşam koşulları)

– İşgücü piyasası – Eğitim

– Sağlık – Konut – Ulaşım

– Aile yaşamı – Güvenlik

(7)

Öznel bakış açısı

– Mevcut yaşam koşullarından algılanan memnuniyet derecesi

– Özellikle bireylerin ruhsal sağlığı, mutluluğu ve yaşamdan alınan doyum anlamına gelen öznel iyilik halini (well-being) ifade etmektedir.

(8)

SORU

• Sizce hangisini ölçmek daha zor?

(9)

• Yaşam kalitesi hem nesnel (yaşam koşulları)

hem de öznel (algılanan yaşam kalitesi)

boyutları olan birey ve çevre arasındaki

ilişkilerin kalitesidir.

(10)

• DSÖ, yaşam kalitesini «bireylerin hedefleri,

beklentileri, standartları, ilgileri ile bağlantılı

olarak, yaşadığı kültür ve değer yargılarının

bütünü içinde yaşamdaki durumları ile ilgili

kişisel algıları.» olarak tanımlamıştır. (2015)

(11)

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

(12)

Yaşam kalitesinin göstergeleri

1. Cinsiyet: (Kadın, toplumsal roller, eğitim ve istihdam alanındaki eşitsizlikler)

2. Yaş: (yaşlılık döneminde )

3. Medeni durum: (boşanmış, dul kadınlar daha fazla dışlanıyor ve yoksulluk riskiyle karşılaşıyor, evli olmak sosyal destek sağlıyor.) 4. Eğitim

5. Gelir (tek başına yeterli bir gösterge değil)

(13)

• Yüksek eğitim ve gelir

• Düşük eğitim ve gelir

– İşsizlik, kötü çalışma koşulları, düşük ücret, ekonomik yoksunluk, sosyal olanaklardan yararlanamama, sürekli maddi, sosyal ve psikoloji kaygı ve yetersiz beslenme yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

• Yaşlılık döneminde eğitimin bilişsel bozuklukları

önlediğini, yaşam kalitesini arttırdığını gösteren

bulgular var.

(14)

6. Sağlık: Sadece hastalık ölçütleri değil, aynı zamanda

– ağrı, – endişe,

– hareket kısıtlılığı, – işlevsel bozukluklar,

– kişisel ihtiyaçlarını yerine getirememe ve – bilişsel yetilerde azalma

gibi psikososyal etmenler de sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinin temel göstergeleridir.

(15)

7. Sosyal Destek: Aile, arkadaşlık ve grup üyeliği gibi sosyal gereksinimlerin karşılanması anlamına gelen ait olma ve sevgi gereksiniminin karşılanabilmesi toplumsal yaşama aktif katılımı gerektirmektedir.

• Bu ihtiyacı karşılayamayan bireyler kendilerini

toplumdan dışlanmış ve yalnız hissederler. Bu

da yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

(16)

• Sosyal destek, yaşlı bireyin kendini önemsenmiş, değerli ve iletişim kurduğu ortamın bir parçası olarak hissetmesini sağlayarak, hem zihinsel hem de fiziksel sağlık açısından koruyucu bir etkiye sahiptir.

• Yaşam kalitesinin önemli bir göstergesidir.

(17)

8. Yaşanılan konut ve özellikleri: Güvenli ve konforlu bir konut bireyin temel ihtiyaçlarından birisidir ve yaşam kalitesi açısından önemli bir göstergedir.

SOSYAL REHABİLİTASYON