EGE BÖLGESINDE BUĞDAY SÜRMESINE KARSI MUHTELIF USULLERLE YAPıLAN TOHUM ILAÇLAMALARıNıN SONUÇLARı ÜZERINDE ARAŞTıRMALAR.

(1)

B O R N O V A Z İ R A Î M Ü C A D E L E E N S T İ T Ü S Ü Ç A L I Ş M A L A R I N D A N

E G E BÖLGESINDE BUĞDAY S Ü R M E S I N E KARSI M U H T E L I F USULLERLE YAPıLAN TOHUM ILAÇLAMALARıNıN

SONUÇLARı ÜZERINDE ARAŞTıRMALAR.

İ b r a h i m K E P S U T L U S o n s e n e l e r d e m ü c a d e l e t o p l a n t ı l a r ı n d a z a m a n z a m a n m e v z u b a h i s o l a n b u ğ d a y t o h u m l u k l a r ı n ı n i l a ç l a n m a s ı n a d a i r k o n u ş m a l a r d a n m ü l h e m o l a r a k E g e b ö l g e s i d a h i l i n d e m u h t e l i f i l a ç l a m a a l e t l e r i v e m a k i n e l e r i i l e y a p ı l m a k t a b u l u n a n i l a ç l a m a l a r ı n m ü e s s e r i y e t l e r i n i v e b a z ı b u ğ d a y ç e ş i t l e r i n d e n , b i l h a s s a s e r t l e r d e n i l a ç l a m a n ı n k a l d ı r ı l m a s ı n ı n i l â ç i s r a f ı n ı ö n l e m e b a k ı m ı n d a n m ü m k ü n o l u p o l m ı y a c a ğ ı n ı t e s p i t e t m e k v e y a b u h u s u s t a b i r f i k r e s a h i p ol

m a k m a k s a d i l e M ü e s e s e m i z b u k o n u y u e l e a l m ı ş t ı r .

B ö l g e n i n h e r t a r a f ı n d a n b i r s e n e e v v e l i l a ç l a n ı p v e y a i l a ç l a n m a d a n e k i l m i ş b u ğ d a y l a n n m a h s u l l e r i n d e n n u m u n e l e r g e t i r t i l e r e k , M ü e s s e s e d e m u a y e n e l e r i y a p ı l d ı .

C e t v e l : I

V i l â y e t l e r d e n g e l e n 6 3 4 a d e t n u m u n e

V i l â y e t N u m u n e a d e d i T o p l a m A y d ı n

Selçuk 2 0 20

Balıkesir

M a n y a s 2 0 20

Ç a n a k k a l e

M e r k e z 2 0

Ezİne 2 0

G e l i b o l u 2 0 60

Denizli

B u l d a n 16

Ç a m e l i 2 0

S a r a y k ö y 2 0

T a v a s 18 7 4

13

(2)

İ z m i r

M e r k e z B o r n o v a K e m a l p a ş a Ö d e m i ş K ü i a h y a

M e r k e z E m e t G e d İ z S i m a v Tavşanlı M a n i s a

M e r k e z M e r k e z A k h i s a r A l a ş e h i r D e m i r c i G ö r d e s K ı r k a ğ a ç ' Kula

Salihli S a r ı g ö l S s l e n d i S o m a T u r g u t l u M u ğ l a

M e r k e z D a t ç a M a r m a r i s M i l a s K ö y c e ğ i z Y a t a ğ a n

12 2 2 0 2 0

2 0 2 0 2 0 17 19

2 0 1.8 2 0 3 2 0 8 2 0 2 0 2 0 2 0 2 0 2 0 2 0

2 0 5 16 2 0 2 0 2 0

5 4

9 6

229

18 6 3 4

M a t e r y a l v e M e t o d :

M a t e r y a l o l a r a k b ö l g e v i l â y e t l e r i n i n e k s e r i k a z a l a r ı n d a n g e l e n 634 b u ğ d a y n u m u n e s i a l ı n m ı ş t ı r . C e t v e l l e r d e g ö r ü l e c e ğ i v e ç h i l e g e l e n p a r t i l e r i n b i r k ı s m ı i l a ç l a n m ı ş t o h u m l u k v e b i r k ı s m ı d a i l a ç l a n m a m ı ş t o h u m l u k m a h s u l ü o l m a k l a b e r a b e r i ç l e r i n d e h e m i l â ç l ı h e m d e i l â ç s ı z t o h u m l u k m a h s u l ü o l a n p a r t i l e r m e v c u t t u r .

L â b o r a t u v a r d a n u m u n e l e r i n m u a y e n e l e r i n d e 10-20 d e f a b ü y ü t e n l u p l a r , 120 d e f a b ü y ü t e n m i k r o s o p , s u b a r d a ğ ı , c a m - ç u b u k , l a m , s u , k ü ç ü k p l a s t i k ş a ş u l a , b e y a z k a r t o n k u l l a n ı l d ı .

4 s a f h a d a y a p ı l a n m u a y e n e d e h a s t a l ı k l ı n u m u n e l e r 2 t e k e r r ü r l ü , h a s t a l ı k - jiz v e y a a z b u l a ş ı k o l a n n u m u n e l e r 4 t e k e r r ü r l ü y a p ı l m ı ş t ı r .

14

(3)

C e t v e l : II

K a z a l a r a g ö r e İlâçlı v e ilâçsızlarda bulaşık v e t e m i z % l e r i .

İlâçlı İlâçsız Y e k û n Bulaşık % T e m i z % Y e k û n Bulaşık % T e m i z

%

K u ş a d a s ı 16 4 25 12 75 4 3 75 1 25 M a n y a s I 4 _ 10 70 4 28 6 6

j p o _

⁰ ^{0 _}

Ç a n a k k a l e 12 _ 7 _ _ _ 5 8 _ __5 4 I _ 8 J 87 1 12 _

Ezine 8 0 0 8 100 12 9 75 3 25

G e l i b o l u 16 _ J 6 100 0 0 4 4 100 0 __ 0 S a r a y k ö y 9 _ 8 88 1 1 1 1 1 1 1 100 0 0 B u l d a n 1 1 7 67 4 36 5 _ 5 _ 100 0 0

Ç a m e l i 20 13 65 7 35 0 0 0 0 0

T a v a s 17 13 76 4 23 1 1 100 0 0

Izmîr 5 60 2 40 7 6 85 1 14

B o r n o v a 0 0 _ 0__ __ 1 0_ 2 2 _ 100__ 0 0 Ö d e m i ş 5 2 40 3 60 _ I 5 _ 7 4 6 8 53 K e m a l p a ş a 9 3 33 6 66 1 1 1 1 100 0 0 K ü t a h y a 10 66 5 33 5 4 _ 8 0 _ 1 20

G e d i z 12 5 42 _ 7 58 8 7 87

I

¹²

S i m a v I 2 _ _ J 1 _ 92 _ I 8 5 4^;_ 8 0 _ _ 1 20 T a v ş a n l ı 7 3 _ 43 4 57 12 9 _ 7 5 _ 3 2 5

E m e t 7 4 __57__ * 43 13 8 62 5 38

M a n i s a 7 5 71 0 0 13 13 100 • 0 0

M a n i s a 0 _ 0 _ _ 0 _ 0 0 12 12 100 0 _ 0 A l a ş e h i r 3 3 " İ 0 0 0 0 0 0 0 0 0

G ö r d e s 8 8 100

o o

⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰

D e m i r c i 20 5 25 15 25 0 0 0 0 0

Kula 12 8 67 4 33 8 7 87 1 12

S e l e n d i 14 12 86 2 14 6 6 100 _ 0 0 S a r ı g ö l 10 5 ' 5 0 5 50 10 5 50^;5 50_

A k h i s a r 10 7 70 3 30 • 10 9 9 0 1 10 T u r g u t l u 2 0 0 2 100 18 15 83 3 17

Salihli 2 2 100 0 0 18 15 83 3 17

K ı r k a ğ a ç 14 6 43 8 57 6 4 6 6 2 33

S o m a 10 6 60 4 40 10 _ 9 9 0

ı •

¹⁰

K ö y c e ğ i z 20 17 85 3 15 0 0 0 0 0

Y a t a ğ a n 0 0 0 0 0 20 13 6 5 7 35

M a r m a r i s 0 _ _ 0 _ _ 0 0 0 16 12 75 4 25

M i l a s 9 4 4 5 5 55 1 1 7 6 4 4 36

D a t ç a 5 2 40 3 60 0 0 0 0 0

(4)

I

M u a y e n e d e T a k i p E d i l e n S a f h a l a r :

1, K a b a m u a y e n e : B e y a z k a r t o n ü z e r i n e b o ş a l t ı l a n n u m u n e i ç i n  d e k ö r d a n e a r a n m a s ı .

2. K a b a m u a y e n e : L û p l a b u ğ d a y d a n e l e r i n i n s a k a l l a r ı n d a s i y a h  l ı k v e y a k i r l i l i k b u l u n u p b u l u n m a d ı ğ ı n ı n t e s - b i t i . B u ğ d a y d a n e l e r i n i n s a k a l l a r m d a k i k i r l i l i k n o r m a l t e m i z b u ğ d a y l a r d a s ü r m e s p o r u n d a n o l u r .

3. M i k r o s k o p m u a y e n e l e r i : L a m ü z e r i n e 1-2 d a m l a t e m i z s u a l ı n ı r . S a k a l  lı k i r l i d a n e l e r d e n 2-3 a d e d i n i n s a k a l k ı s ı m l a r ı l a m ü z e r i n d e k i s u d a m l a s ı n a s ü r ü l ü r v e m i k r o s k o p d a s p o r m u a y e n e s i y a p ı l ı r .

4. M i k r o s k o p m u a y e n e s i : E v v e l â b a r d a ğ a y a r ı y e r i n e k a d a r s u k o n u r v e i ç e r s i n e ş a ş u l a i l e ^ u y u ö r t m i y e c e k k a d a r b u ğ d a y k o y u p c a m ç u b u k l a 3 d a k i k a k a r ı ş t ı r ı l ı r . E ğ e r g ö z m u a y e n e s i n d e g ö z d e n k a ç m ı ş k ö r d a n e v a r s a s u s a t h ı n d a k o l a y c a g ö r ü l ü r . H a z ı r l a n a n b u ğ d a y l ı s u d a n c a m ç u b u k l a a l ı n a r a k 1-2 d a m l a l a m ü z e r i n e k o n u r v e m i k r o s k o p d a s p o r m u a y e n e s i y a p ı l d ı .

D ö r t s a f h a l ı o l a r a k m u a y e n e l e r i y a p ı l a n b u ğ d a y n u m u n e l e r i n i n t e m i z v e y a b u l a ş ı k o l m a l a r ı ; 3 . v e 4. s a f h a i l e k a t i y e t k e s p e d e r . 2. s a f h a y ı y a n i l ü p m u a y e n e s i n i , l a m v e d a m l a m u a y e n e l e r i n i n b a z a n t e y i t e t m e d i ğ i g ö r ü l ü r . B u i t i b a r l a b u n l a r d a n b i r b i r i n i t a m a m l ı y a n 1. - 3 . - 4. s a f h a l a r n a z a r ı i t i b a r a a l ı n m ı ş t ı r .

B u c e t v e l n u m u n e l e r i n g e l d i ğ i k a z a l a r i t i b a r i l e i l â ç l ı v e i l â ç s ı z n u m u n e l e r i v e i l â ç l ı l a r l a i l â ç s ı z l a r i ç i n d e m e v c u t b u l a ş ı k v e t e m i z o l a n n u m u n e l e r i g ö s t e r m e k t e d i r .

C e t v e l : I I I

B ö l g e d e kullanılan t o h u m i l a ç l a m a â l e t v e malcînalarına g ö r e ilaçlanmış o l a n l a r d a bulaşık v e e t m î z d u r u m u .

İ l a ç l a m a â l e t i n i n Bulaşık n u m u n e T e m i z n u m u n e

ismi a d e d i ö d e d i

%

^{a d e d i}

%

S e l e k t ö r 124 84 ( - ) 67,7 ( - ) 4 0 ( + ] 32,2

K a s k a t 4 9 30 61,2 19 38,7

Elle 9 5 66 69,4 29 30,5

B i d o n d a 15 6 4 0 9 60

İ l a ç l a n a n n u m u n e 283 186 ( — ) 9 7 ( + )

Ç e ş i t l i o l a n i l a ç l a m a v a s ı t a l a r ı n ı n t o h u m l u k i l a ç l a m a s ı n d a e l d e e d i l e c e k y e n i m a h s u l ü n b u l a ş ı k v e t e m i z k a l m a % l e r i a r a s ı n d a b i d o n h a r i ç d i ğ e r ü ç ü b i r b i r l e r i n e y a k ı n d ı r .

16

(5)

C e t v e l : I V

İ l a ç l a m a â l e t l e r i n i n i l a ç l a d ı k l a r ı tohumluk mahsullerinin ilâçsız o l a n tohumluk mahsulleri ile m u k a y e s e s i .

Bulaşık n u m u n e T e m i z n u m u n e

4 şekilde N u m u n e a d e d i a d e d i % a d e d i %

ilaçlanmışlar 283 186 ( — ) 65,7 97 ( + ) 34,2 İlaçsızlar 293 247 | — ) 84,3 46 ( + ) 15,6

İ l â ç s ı z l a r d a n o r m a l o l a r a k t e m i z l i k % 15.6 o l d u ğ u n a g ö r e i l â ç l ı l a r ı n t e m i z l i k % d e s i n d e n b u m i k t a r ı n ç ı k a r ı l m a s ı g e r e k i r . A r a d a k i f a r k % 18,6 h a k i k i i l a ç l a m a d a n o l a n f a r k t ı r . U m u m i i l a ç l a m a d a % 81.4 i l a ç l a m a m ü e s s i r d e ğ i l d i r .

C e t v e l : V

İlâçlı v e ilâçsız sert v e y u m u ş a k b u ğ d a y l a r ı n s ü r m e İle olan m ü n a s e b e t l e r i .

— İlâçlı —

S e r t Y u m u ş a k Y e k û n Bulaşık % T e m i z % Y e k û n Bulaşık % T e m i z %

167 99 ( — ) 59 6 8 ( + ) 4 l 144 90 ( — ] 6 2 , 5 5 4 [ + ] 3 7 , 5

— İlâçsız —

122 9 5 ( — ) 77,9 2 7 [ + ) 2 2 , l 123 102 [ + ) 82,9 2 I [ + ) I 7 , I

C e t v e l : V I

S e r t v e y u m u ş a k b u ğ d a y l a r d a bulaşıklılık

% d e s i ile temizlilik % d e l e r i m u k a y e s e s i .

S e r t Y u m u ş a k Bulaşık % T e m i z % Bulaşık % T e m i z %

İlâçlı 5 9 41 6 2 , 5 3 7 , 5 İlâçsız 7 9 , 9 2 2 , 1 8 2 , 9 17,1

S e r t b u ğ d a y l a r d a i l a ç l a m a n ı n m ü e s s i r i y e t i % 18.9 y u m u ş a k b u ğ d a y l a r d a i s e % 20.4

S e l e k t ö r l e y a p ı l a n i l a ç l a m a l a r d a % 16.6 K a s k a t l a " " % 23.1 E l l e " " o/o 14.9

B i d o n l a " " % 44.4 i l a ç l a m a m ü e s s i r d i r .

İ l a ç l a m a a l e t l e r i t o p y e k û n a l ı n d ı ğ ı n d a i l a ç l a m a n ı n m ü e s s i r i y e t i % 18.6.

17

(6)

I f

S e r t l e r d e % İ8.9, y u m u ş a k l a r d a % 20.4 o l d u ğ u n a g ö r e i l a ç l a m a a l e t l e r i ile y a p ı l m ı ş i l a ç l a m a % d e s i i l e i l â ç s ı z l a r ı n % d e l e r i a r a s ı n d a k i % 18.6 f a r k m ü e s s i r o l a n i l a ç l a m a y ü z d e s i d i r .

S e r t ilâçlı i l e s e r t i l â ç s ı z v e y u m u ş a k i l â ç l ı i l e y u m u ş a k i l â ç s ı z y ü z d e l e r i a r a s ı n d a k i f a r k l a r e ş i t d e ğ i l d i r . Ç ü n k i i l a ç l a n m ı ş o l u p d a h a n g i a l e t i l e ilaç

l a n d ı ğ ı b e l l i o l m a y a n 58 n u m u n e h e s a p h a r i c i b ı r a k ı l m ı ş t ı r . İ ş t e b u f a r k l a r b u r a d a n i l e r i g e l m e k t e d i r .

N e t i c e :

1 — C e t v e l l e r i n t e t k i k i n d e k a r ı ş ı k o l m ı y a n b a z ı s e r t l e r i l e y u m u ş a k b u ğ d a y l a r ı n h a s t a l ı k t a n s a l i m oldukları g ö r ü l ü r s e d e , b u n l a r e s a s ı n d a t e m i z v e y a m u k a v i m o l a n l a r ı d ı r . B u h u s u s u n a y d ı n l a t ı l a b i l m e s i i ç i n e n f e k t e l i o l a r a k t a r l a y a e k i l m e l e r i v e n e t i c e n i n o n d a n s o n r a s ö y l e n m e s i l â z ı m d ı r .

H e r n e k a d a r s e r t b u ğ d a y l a r ı n s ü r m e h a s t a l ı ğ ı n a k a r ş ı m u k a v e m e t l e r i a z v e y a ç o k m a l u m i s e d e , m ı n t ı k a m ı z d a k a r ı ş ı k o l m a y a n s e r t t o h u m l u k b u ğ d a y b u l m a k i m k â n s ı z g ö r ü l m e k t e d i r .

2 — M ü e s s i r i y e t i e r i m u t l a k o l a n i l a ç l a m a d a k u l l a n ı l a n i l â ç l a r ı n i l a ç l a m a a l e t l e r i n i n h a t a l ı ç a l ı ş m a l a r ı , a l e t l e r i n v e y a e l a m a n l a r ı n ı n k i f a y e t s i z o l u ş l a r ı y ü z ü n d e n u m u m i y e t l e i l a ç l a m a l a r ı n t e s i r s i z o l d u ğ u a n l a ş ı l m ı ş t ı r .

S e l e k t ö r v e a y n i z a m a n d a d i k k a t l i ç a l ı ş ı r u s t a m a k i n i s t i o l m ı y a n y e r l e r d e d a h i l k a s k a t v e k ü r e k l e y a p ı l a n i l a ç l a m a l a r y e r i n e e n ü c r a k ö y l e r d e b i l e b u l u n d u r u l a b i l e c e k v e b i z z a t ç i f t ç i t a r a f ı n d a n k u l l a n ı l a b i l e c e k d ö n e r f ı ç ı n ı n t o h u m l u k i l a ç l a m a l a r ı n d a k u l l a n ı l m a s ı n ı n t e m i n i z a r u r i d i r .

3 — S e r t b u ğ d a y ç e ş i t l e r i n d e n t o h u m i l a ç l a m a s ı n ı k a l d ı r m a k v e y u m u ş a k l a r d a d a m ü n a v e b e l i b i r ş e k i l d e i l a ç l a m a y a p m a k , b u g ü n i ç i n m ü m k ü n g ö r ü l m e m e k t e d i r .

S u m m a r v :

S o m e i n v e s t î g a t î o n o n t h e result of t h e s e e d dressing a g a î n s t w h e a t bunt în A g e a n A r e a .

T h e a u t h o r has a n a l î s e d 6 3 4 s a m p l e s o f w h e a t grains of w h i c h s e e d s w©rö d r e s s e d a n d u n d r e s s e d . A s a resul+s o f t h e î n v e s t i g a t i o n s it w a s c o n c l u d e d t h a t :

a ) T h o u g h t h e h a r d w h e a t s a r e Icnown as m o r e or less resistant t o t h e b u n t , t h e s e is no l i m î t e d a r e a f o r h a r d w h e a t cultures a n d t h e s e e d s a r e mixed w î t h o t h e r v a r i e t e s în m o s t c a s e s . T h e r e f o r e t h e s e e d dressing is a n e c e s s a r y p r o - t e c t i o n m e t h o d .

b) T h e s e e d s a r e b e t t e r d r e s s e d w i t h c h e m i c a l s in t h e t u r n i n g d r u m s r a t h e r t h a n s h o v e l or o t h e r m e a n s of mixing.

18