SUUN-SDM
(WATER DOSING GUIDELINES)
SUUN SUUN-SDM KULLANIM KILAVUZU
GİRİŞ:
Hamur; un, su, maya, tuz ve katkı maddesinin belirli ölçülerde kullanılarak oluşturulan bir karışımdır. Karışımı oluşturan maddelerden her biri, uygun miktarda kullanılarak hamurun, yoğrulma aşamasında belirli bir kıvama gelmesi sağlanır. Teknik olarak hamur kalitesi, kullanılan maddelerin kalitesine bağlı olmakla birlikte, bu maddeler, olması gereken değerlerde seçilmemiş ise, yapılacak karışımdan verim almak mümkün değildir. Hamurkar, kullanacağı un miktarına göre;
su, maya, tuz ve katkı maddelerinin miktarlarını da çok iyi ayarlaması gerekir. İdeal bir hamurda su oranı,%59 ile %61 arasındadır. Yani 100 birim hamurun , yaklaşık 60 birimi sudur.
Bu oran, kullanılan unun su kaldırma kapasitesidir ve her un için küçük oranlarda farklılıklar gösterir. Su kaldırma kapasitesi
%55 lere düşen unların varlığı da bir gerçektir. Üretimde bu türden hammadde kullanımı randımanı doğrudan etkilemektedir. Kaliteyle birlikte pazarlık aynı etkene bağlı olarak düşecektir. Hem su kaldırma kapasitesi düşük un kullanımı, hem de suyun olması gerekenden az kullanılması, randımanı negatif yönde etkileyecektir. Öncelikle yapılması gereken, kullanılan unun su kaldırabilme yeteneğini tespit edip, bu tespit neticesinde ideal ölçülerde su kullanmaktır.
Böylece, mevcut undan yüksek kalitede ve maksimum randımanda ürün almış oluruz.
Konuyu, hamurun verimiyle ilişkilendirmeyi teknik olarak şöyle yapabiliriz: Hamur verimi, 100 birim undan elde edilen hamur miktarıdır. 100 Kg una 55 Kg su ilave edersek 155 Kg hamur elde ederiz. Bu unun hamur verimi %155 olur. Unda bulunan protein ve glüten (öz) maddelerinin miktar ve su tutma gücü yanında un zerrelerinin iriliği ve değirmende öğütme sırasında oluşmuş zedelenmiş nişasta oranına göre değişir.
Normal şartlarda, unlara katılabilecek su miktarı, Farinograf aletinde 500 konsistenste (belli kıvamda) hamur oluşturacak
şekilde belirlenir. Buna unun “%su kaldırması” adı verilir.
Ancak fırınlarda hamur kıvamının uygunluğu, el ile çekerek, hamura vurarak belirlendiği için katılacak su miktarı ve buna bağlı olarak hamur konsistensi değişmektedir. Bu da hamurun sert, normal veya çok yumuşak olmasına sebep olur. Ekmek kalitesi, en iyi unu ve katkı maddelerini satın alarak garantiye alınabilir. Fakat başarının en önemli anahtarı kullanılan SU’
dur.
Ekmeğin kalitesine etkili olmada su kadar önemli ve miktarının tayin edilmesi güç olan başka bir faktör yoktur. Una ilave edilecek su miktarı o şekilde ayarlanmalı ki hamur işlemeye en uygun katıkta veya konsistenste olsun. Una ilave edilecek su miktarında yapılacak hatalar ileriki aşamalarda kolaylıkla telafi edilemez. Una fazla su ilave edildiği zaman hamur yapışkan ve cıvık olur. Bu tür hamurların elde ve makinede işlenmesi güçleşmekte yoğurma süreleri artmakta fermantasyon süreleri düşmektedir. Bu tip hamurlardan elde edilen ekmeklerin dış görünüşleri basık ekmek içleri yapışkan, ıslak ve ekmek içinde bir çok oyuk bulunur. Bu tür ekmeğin muntazam dilimlenmesi de zordur. Buna karşılık una ilave edilen su miktarı az olduğu takdirde katı bir hamur elde edilir.
Katı hamurun yoğurma süresi azalır. Katı hamurdan elde edilen ekmeklerin dış görünüşleri muntazam değildir ve bu ekmeklerin hacimleri son derece küçüktür. Ekmek içleri çok sert çabuk ufalanabilme eğiliminde elastikiyetleri düşük ve daha çabuk bayatlayabilme özelliğindedirler.
SU DOZAJLAMA:
Üretimde kullanılan su miktarının önemi göz önünde bulundurulduğunda dozajlama cihazlarında aranacak en temel özellik doğruluk oranıdır.
Yani, cihaz yüksek dozajlama hassasiyetine sahip olması gerekir. Bir diğer özellik dozajlama süresidir. Birim zamandaki dozaj miktarı bu süreyi oluşturur. Kullanım kolaylığı cihazda aranan bir başka özelliktir. Su dozajlama cihazı bu prensipler dikkate alınarak oluşturulmuş, hata oranı sıfıra yaklaştırılmıştır. Yani , dozajlama ünitesi tam skala değerinde %100 e yaklaşan bir doğruluk oranıyla çalışmaktadır. Aynı şekilde dozajlama süresi minimum seviyede tutulmuştur. Kullanım kolaylığı bakımından değerlendirildiğinde sistem, son derece basit ve kullanışlı bir yapı içermektedir.
TEKNİK ÖZELLİKLERİ:
Besleme gerilimi (V) AC 220
Güç (W) 20
Kumanda gerilimi (V) 220
Kumanda tipi Solenoid valf
Çalışma basıncı (Min – Maks.) 0.2 – 8 Bar
Debi 60 L/d
Kapasite 0-999 L
Dozajlama hassasiyeti %1
Tuş takımı Membran switch
Ekran tipi 7seg DSP
Ebat (mm) 280 X 300 X 100
Ağırlık(kg) 5.5
Test basıncı 10 Bar
MİNİMUM / MAKSİMUM ÇALIŞMA BASINCI:
Cihazın minimum çalışma basıncı 0,2 bar’dır.
Uygulamada, basıncın bu değerin altına düşmesi durumunda cihazdan su geçişi olmayacaktır. Minimum basınç değerinin altına düşülmemelidir. Basınç değeri, debiyi doğrudan etkilediği düşünülürse, uygun basınç miktarının karşılanamaması durumunda dozajlama süresi doğal olarak uzayacaktır. Maksimum basınç 8 Bar’dır ve bu değerin üzerine çıkılmamalıdır.
İşletmede kullanılan suyun şebekeden karşılanıyor olması durumunda basınçla ilgili herhangi bir sorunla karşılaşılmaz.
Soğuk su dolabı veya depodan su kullanımı ve bu ekipmanların kullanılan noktaya olan yüksekliklerinin yetersiz olması durumunda uygun basınç miktarı karşılanamaz. Böyle durumlarda depo veya soğuk su dolabı çıkışlarına basınç arttırıcı ekipmanlar (Hidrofor vb.) ilave edilmelidir.
Soğuk su dolabı veya su deposu, suyun akıtıldığı yani kullanıldığı noktaya olan yüksekliği 2 metrenin üzerindeyse ilave ekipman kullanmaya gerek kalmaz. Bu yükseklik, minimum basınç değerinin oluşabilmesi için yeterlidir.
ÇALIŞMA SICAKLIĞI:
Cihazın çalışma sıcaklığı, cihazdan geçirilen akışkanın sıcaklığıdır. Bu değer 0 – 50 derece aralığında olmalıdır.
Maksimum değerin üzerine çıkılmamalıdır. Aksi halde cihazda kalıcı arızalar oluşur.
MAKSİMUM DEBİ:
Debi, birim zamanda geçen su miktarıdır. Cihaz, uygun giriş basıncının karşılanması halinde, dakikada 60 litre su verebilmektedir. Bu değer idealdir.
KAPASİTE:
Cihazın bir seferde dozajlayabileceği su miktarını temsil eder. Bu değer ,uygulama alanı düşünüldüğünde ihtiyacın çok çok üzerindedir. (999.9 LİTRE)
HASSASİYET: Tam skalada bu değer max +-%1 civarındadır.
TUŞ TAKIMI:
Tuş takımı, cihazın kullanıcı tarafından programlanması bakımından önemli elemanıdır. Dokunmatik özelliğe sahip ve basıldı hissi veren membran switch kullanılmıştır.
EKRAN:
Çevresel şartlar ve kullanıcı yönünden bakılarak en ideal ölçüde ve 12 digit 7SEG. kullanılarak tasarlanmıştır. Su dozajlama cihazının bütün modellerinde ayrıca valf koruma ve hafıza fonksiyonları mevcuttur. Valf koruma fonksiyonu, su akışı olmadığı zamanlarda solenoid valfin enerjisini keserek, ısınma sonucu yanmasını önler. Hafıza fonksiyonu ise, elektrik kesilmelerinde veya cihaz kapatıldığında mevcut bilgilerin hafızada kalmasını sağlar. Cihaz açıldığında son değerler yeniden ekrana alınır.
MONTAJ: (İLGİLİ MODEL: SUUN-SDM)
MONTAJ YERİ SEÇİMİ:
Montaj yeri seçiminde dikkat edilmesi gereken kurallar:
1) Kullanıcı, dozajlama cihazına rahatlıkla ulaşabilmelidir.
2) Dozajlama ünitesi, kullanılacak alana (Hamur kazanı vb.) yakın olmalıdır.
3) İş güvenliği açısından, işletmedeki diğer makinalarla uygun mesafede olmalıdır.
4) Yüksek sviyede parazitik etki yaratan cihazlara yakın olmamalıdır.
5) Aşırı nem ve su bulunan ortamlarda kullanılması halinde, nem ve suya karşı gerekli önlem alınmalıdır.
MONTAJ:
ŞEKİL – 1
Cihaz şekil 1 de görüldüğü gibi vida bağlantı noktalarından duvara vidalanıp sabitlenir. Hat bağlantısını yaparken cihaz giriş ölçüsü ile hat ölçüsünün aynı olmasına dikkat edilmelidir. Hat montajı sırasında tesisattaki yabancı maddeler (Kaynak çapakları vb.) iyice temizlenmelidir. Hat montajında teflon bant ve sıvı conta kullanılabilir. Bu maddeler sadece erkek diş üzerine uygulanmalıdır. Conta malzemelerinin valfin ve dolayısıyla cihazın içine girmemesi için gerekli özen gösterilmelidir. Borudan geçen akışkanın içindeki pislik ve diğer parçacıklar cihaz için sorun yaratabileceğinden akışkanın temiz olduğundan emin olunmalıdır. Akışkanın pis olması halinde yabancı maddeler valfden önce kullanılan filtrede zamanla birikmelere sebep olacak ve su debisi düşecektir. Böyle durumlarda filtre temizlenmelidir. Her hangi bir nedenle valf bobini yerinden söküldüğünde, bobin yerine takılmadan ve üstündeki sabitleme bobini sıkılmadan cihaza enerji verilmemelidir.
Solenoid bobinleri normal çalışmada ısınmazlar. Ortam şartlarındaki farklılıklardan, akışkan ısısından veya elektriksel değerlerin düzensizliğinden dolayı (veya uzun süreli çalışma) ısınabilir. Bu ısınma elle tutulmayacak değerde olabilir. Bu durum normaldir. Montaj ve montaj sonrası dikkat edilmesi gereken bu kurallar hem iş güvenliği hem de cihaz emniyet ve verimliliği için gereklidir.
Cihazın su girişi şekil 1 de görüldüğü gibi yapılır. Cihaz girişi sırasıyla filtre ve solenoid valften oluşmaktadır. Eğer iki ayrı hattan su alınacaksa bağlantı şekil 1 deki gibi olmalıdır.
Filtre akışkandaki yabancı maddelerin cihaza ulaşmasını önlemek için kullanılmıştır. Solenoid valf su geçişini kontrol eden ekipmandır. Cihaz tarafından 220VAC ile kumanda edilmektedir. Herhangi bir bakım esnasında solenoid valfin elektrik bağlantı soketi, cihazın enerjisi kesilmeden yerinden sökülmemelidir. Bağlantı kendi içinde topraklanmıştır. Cihaz mutlaka topraklı prizde kullanılmalıdır. Mekanik montajı yapılan cihazın su çıkışı kullanılacak birime (Hamur kazanı vb.) aktarılarak sistemin kurulumu tamamlanmış olur.
BUTON FONKSİYONLARI:
UP BUTONU: Yukarı ayar yapmak için kullanılır. Ana ekranda iken program değerini arttırmak için bu buton kullanılır.
DOWN BUTONU: Aşağı ayar yapar yapmak için kullanılır. Ana ekranda iken program değerini azaltmak için bu buton kullanılır.
F1 BUTONU: Genel toplam menüsüne giriş için kullanılır. Ana ekranda iken 5 saniye süreyle basılı tutulduğunda genel toplam menüsüne girilir.
F2 BUTONU: Sistem setup ayarları menüsüne giriş için kullanılır. Ana ekranda iken 5 saniye süreyle basılı tutulduğunda setup menüsüne girilir.
START BUTONU: Sistemin çalışmasını başlatmak için kullanılır. Ana ekranda iken basıldığında sistem başlatılır.
STOP BUTONU: Çalışan sistemi durdurmak için kullanılır.
Ana ekranda iken basıldığında sistemi durdurur.
RESET BUTONU: Ekran bilgisini silmek için kullanılır. Basılıp bırakıldığında üst satırdaki bilgiyi (sağdan iki digit hariç), belli bir süre basılı tutulduğunda ise alt satırdaki program değerini siler.
EKRAN FORMATI:
Ana ekranda iken, ekranın 6 digitlik üst satırının soldan ilk dört digiti,start verildiğinde cihazdan geçen su miktarını, sağdan ilk iki digit ise geçen suyun derecesini gösterir. Yine 6 digitlik alt satırın soldan itibaren 4 digiti, istenilen su miktarının ayarlandığı kısımdır (Program değeri).
UP butonuyla alt satırdaki program değerini yukarıya doğru veya DOWN butonuyla yine alt satırdaki program değerini aşağıya doğru ayarlayabilirsiniz. Alt satırın sağdan iki digitinde ise derece sembolü bulunur.
SU KALİBRASYONU:
Cihazın alacağı su miktarı UP ve DOWN butonları yardımıyla 8,4 litreye ayarlanır. Üst satırda herhangi bir değer varsa RESET butonuna basılarak silinir. START butonuna basılarak sisteme start verilerek su; daha önce darası alınmış bir kaba alınır. Alınan bu su, elektronik terazide tartılır. Tartım sonucu okunan değer ,cihazın setup menüsüne girilerek kalibrasyon seçeneğindeki değerle değiştirilir. Böylece su kalibre işlemi tamamlanmış olur.
SETUP AYARI:
Cihazın başlangıç ayarları imalat sonrası test aşamasında yapılmıştır. Ancak kullanım şartlarının değişmesi neticesinde fabrika ayarları yetersiz olabilir. Bu gibi durumlarda setup menüsüne girilerek gerekli düzenlemeler yapılabilir.
Setup ayarları aşağıda anlatıldığı gibi yapılır.
Ana ekranda iken F2 butonu 5 saniye süre basılı tutulur.
Ekrana kod sayfası gelecektir.(şekil 2 - 3). UP butonu ŞEKİL - 3
yardımıyla 8 e ayarlanıp F2 butonuna basılır.(8 den farklı bir rakam girilip F2 ye basılırsa veya belli bir süre işlem yapılmaz ise sistem ana ekrana geri döner).
SU KALİBRASYON AYARI:
Setup ayarlarında ekrana gelen ilk sayfa su kalibrasyonunun yapıldığı sayfadır.(şekil 4) Fabrika ayarı kalibrasyonu, varsayılan değer olarak 0.084 atanmıştır. Bu değer su kalibrasyonu başlığı altında anlatıldığı gibi değiştirilebilir.(Eğer istenilen su miktarında artı yönde bir sapma varsa bu değer arttırılır, eksi yönde bir sapma varsa azaltılır.) Değiştirme işlemi UP ve DOWN butonları yardımıyla yapılır. İşlemin onayı F2 butonuyla yapılır.F2 butonuna basıldığında yeni kalibre değeri hafızaya alınmış olur ve digital noktanın ayarlanacağı sayfaya geçilir.(şekil 5).
NOKTANIN YERİ AYARI:
Digital noktanın yeri bu sayfada belirlenir. Varsayılan değer şekil 5 de görüldüğü gibidir. İstenildiğinde UP butonu yardımıyla 0000, 0000. , 000.0 , 00.00 veya 0.000 formatlarından biri seçilebilir.F2 butonuyla seçim onaylanıp derece kalibrasyon sayfasına geçilir.(şekil 6).
DERECE KALİBRASYONU:
Bu sayfada digital derece sensörünün ölçüm sapmaları düzeltilir. Düzeltme miktarı minimum -3,maksimum +3 dür. UP butonuyla 0,1,2,3 değerleri, DOWN butonuyla da - , + işareti seçilir. Eğer 0(sıfır) girilirse düzeltme olmayacağı anlaşılır. Sıfır
değerinin işareti yoktur. (-3,-2,-1,0,+1,+2,+3).Derece kalibrasyon değeri varsayılan olarak 0(sıfır) dır.(şekil 6).Seçimi onaylamak için tekrar F2 butonuna basılır ve sıcaklık alarmı değerinin seçildiği son sayfaya geçilir.(şekil 7).
DERECE ALARM AYARI:
Derece alarm değeri, cihazdan geçirilecek akışkan (su) sıcaklığının maksimum değerini belirler. Bu değer +10 ile +50 arasında seçilebilir. UP butonu yardımıyla ayarlanır, DOWN
butonu yardımıyla alarm aktif (şekil 8) veya pasif (şekil 7) edilir. Varsayılan değer pasif (of) dir. F2 butonuyla seçim onaylanır ve setup menüsünden çıkılır.
GENEL TOPLAM MENÜSÜ:
F1 butonu 5 saniye süreyle basılı tutulduğunda genel toplam menüsüne girilir. (şekil 9) Bu sayfada sistemden geçen toplam su miktarı yer alır.F1 butonu yardımıyla veya işlem yapılmadığında 15 saniye sonra ana ekrana dönülür.
SU ALMA:
Cihazı ilk açıldığında ekrana önce üretici firma ismi gelir.(şekil 10) Yaklaşık bir saniye süreyle ekranda kaldıktan sonra ana ekrana geçilir.(şekil 11). Ana ekranda iken, UP ve DOWN butonları yardımıyla alt satırdaki program değerini 10.0 a ayarlayın. Üst satırda sıfırdan farklı bir değer varsa (sağdan iki digit hariç) RESET butonuna basarak bu değeri sıfırlayın.
Böylece , almak istediğimiz su miktarını belirlemiş oluruz
(10 litre). İstenilen su miktarı ayarını yaptıktan sonra START butonuna basın. START butonuna bastığınızda sistem istenilen miktardaki suyu otomatik olarak alacak ve işlemi sonlandırılacaktır. (Su alma sırasında üst satırın derece hanesinde suyun anlık derecesini takip edebilirsiniz.)
HATA EKRANLARI:
Start verildiği halde 1 dakika boyunca sistemden su akışı olmazsa şekil 12 dekine benzer hata ekranı oluşur ve sistem otomatik olarak kapatılıp beklemeye alınır.
Digital sensörde (derece) kopukluk, bozukluk gibi bir arıza söz konusu olduğunda şekil 13 deki gibi bir ekran oluşur. Sensör arızası su alma işlemini etkilemez.
Belirlenen maksimum sıcaklık (bkz.Derece alarm ayarı) değerinin aşılması durumunda cihaz hem sesli hem de görsel olarak aşağıdaki gibi bir mesajla kullanıcıyı uyarır.
