İSRAİL VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE HEMŞİRELİK EĞİTİMİ
VE UYGULAMALARINA İLİŞKİN İZLENİMLER
Nurten ÖZDAĞ*
________________________________________________________________________________________ ÖZET
Kaplan Hemşirelik okulu Rehovolt’ta uluslararası katılımlı ‘Hemşirelikte Liderlik ve Yönetim’ kursu düzenledi. Kursun sponsorları, Mashav ve Clalit Sağlık Servisleri idi. Katılım koşulları; sorumlu yönetici pozisyonunda, son görevinde beş yıllık deneyime sahip bulunmak, yeterli düzeyde İngilizce bilmek ve 50 yaşın altında olmaktı. Katılımcılar, Clalit Sağlık Servisleri ve Sigorta Enstitüsü’nün değişik kurum ve hastane-lerinde; rehabilitasyon ve geriatri hastaneleri, temel sağlık klinikleri ve değişik tıp departmanlarında uzmanlaşmış bakımı izlediler.
‘Depremde halk sağlığı hemşiresinin rolü’ konulu seminer vermek için davet edildiğim özel bir üniversite hemşirelik okulunda eğitim programı ve uygulamalarına katılma ve izleme olanağı buldum. Güney Kaliforniya Üniversitesi, Hemşirelik Departmanı Hemşirelikte Lisans ve Master dereceleri sunmaktadır. Programa kayıt olduklarında; öğren-cilere oryantasyon programı verilmekte, kendilerine bir arkadaş gibi davranan fakülte danışmaları atanmakta, akut bakım hastaneleri, ayaktan tedavi merkezleri, halk sağlığı merkezleri ve evde bakım gibi birbirinden değişik, çeşitli sağlık bakım ortamlarında bireylere ve ailelere nasıl bakım verecekleri öğretilmektedir.
Anahtar Sözcükler: Mashaw, Clalit Sağlık Servisleri, yönetim ve liderlik, uluslararası burslar, hemşireler, hemşirelik eğitimi, uygulamalar
SUMMARY
The Impressions About the Nursing Education and the Practices in United States of America and Israel
Kaplan School of Nursing organized an international course in “Management and Leadership in Nursing” in Rehovolt. Requirements for admission were; to hold adminis-trative positions with responsibiliy, to have a minimum of five years experience in the current position, to have adequate level of English knowledge and to be below the age of 50. The participants, had the chance to observe specialized care in various types of institutions and hospitals; rehabilitation and geriatric hospitals, primary health clinics and various medical departments of large hospitals. The sponsors of the course were Mashav and Clalit health Services.
I had the opportunity to attendan overview the education and practices of a privately ovned university nursing school where I had been invited to give a presentation on “the role of the community health nurse in earthquake”. University of Southern California (USC), Department of Nursing offers a Bachelor’s Science and a Master’s Science in Nursing degree. Students are given orientation program upon entrance to program, have their faculty advisor who serves as a mentor, and learn how to care for indivuals and families in various, diverse health care settings such as acute care hospitals, ambulatory care centers, the public health system and in the home.
Key Words: Mashaw, Clalit Health Services, Kaplan Nursing School, management and leadership, international grants, USC Department of Nursing, nursing education _________________________________________________________________________________________ Uluslararası işbirliği çerçevesinde çeşitli ülkelerin
ulusal sağlık ve eğitimörgütleri, belirli ülkelerin kamu kurumlarında çalışan hemşirelerine, hemşirelik alanındaki eğitimcilere yurt dışında burs olanakları sağlamaktadır. Burs için gerekli koşulları sağlayarak bu
olanaklardan yararlandım. Bu doğrultuda: 2 Temmuz-12 Ağustos 2000 tarihleri arasında, Israil Hükümeti Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası İşbirliği Merkezi “MASHAV”ın sağladığı bursla “Hemşirelikte Yönetim ve Liderlik“ konulu kursa ülkemiz adına katıldım.
_______________________________________________
15 Ağustos-30 Eylül 2000 tarihleri arasında ise, ABD’de özel bir üniversite hemşirelik okulunun davet-lisi olarak, hemşirelik eğitimi ve uygulamalarını izle-dim, halk sağlığı hemşireliği öğrencilerine “Türkiye’de deprem ve halk sağlığı hemşiresinin rolü” konusunda seminer sundum.
Bu yazıdaki amacım, yurtdışındaki izlenim ve kazandığım deneyimleri meslektaşlarıma aktarmak, oradaki eğitim ve uygulamalar konusunda bilgilen-melerini, yurtdışı bursları ve olanakları konusunda ilgilenenlerin duyum sahibi olmalarını sağlamaktır.
İSRAİL: KAPLAN TIP MERKEZİ,
HEMŞİRELİK OKULU
Web: Ziva_Shapira@clalit.org.il
Clalit Sağlık Servisleri’ne bağlı Kaplan Tıp Merke-zi, Academic School of Nursing tarafından Rehovot şehrinde düzenlenen kursa, hemşireliğin değişik alanlarında idareci ya da eğitimci konumunda, 28 ülkeden gelen 32 hemşire katıldı.
Tel Aviv ile Rehovolt şehri arasındaki Kaplan Tıp Merkezi içinde yer alan ve 1953 yılında Kaplan Hastanesi yönetimince kurulan Kaplan Hemşirelik Okulu, Clalit Sağlık Servislerine bağlı hemşirelik okulları içinde en fazla öğrenciye sahip (toplam 500 öğrenci) bir okul. Lisans eğitiminin yanı sıra, lise eşdeğeri eğitimli hemşirelere (LPN=Licenced Practi-cal Nurses) ve Rusya’dan gelen hemşirelere iki yıl süreli lisans tamamlama programları. Hebrew Üni-versitesi Tıp Fakültesi ile birlikte mezuniyet sonrası eğitimi, ayrıca gereksinime göre özel bilgi/beceri gerektiren hemşirelik dallarında hastane ve enstitüde çalışan hemşirelere 2-6 aylık kurslar da düzenlen-mekte.
Okul Müdüresi Dr. Ziva Shapira, Rusya ve bazı eski Sovyet ülkeleri ile hemşirelik eğitimi ve servis-lerinin geliştirilmesi için anlaşma yaptıklarını bildirdi. İsrail halkının önemli bir kısmı göçmen olduğu için biri Ibranice, diğeri geldikleri ülkelerin dili olmak üzere iki dile sahipler. Bu nedenle çoğu İsrailliler gibi eğitimciler ve öğrenciler de İbraniceden başka Rusça ve/veya İngilizce dillerine sahipler.
Okula Kabul ve Okulun Altyapısı
Öğrencilerin, 12 yıllık temel eğitimini ve kızlarda iki, erkeklerde üç yıl zorunlu askerlik hizmetini tamamladıktan sonra giriş sınavında aldıkları puana göre kabul edildiği ve okula 10.000 shekel/yıl, (2500 dolar) harç ödedikleri ifade edildi. Hemşirelik öğren-cilerinin temel klinik derslerini tıp öğrencileri ile birlikte tıp fakültesi kampusunda aldıkları, ilk yıl laboratuar uygulamaları için haftada bir tam gün, klinik uygulamalara ise ilk kez ikinci yıl çıktıkları, bağlı oldukları Clalit Sağlık Organizasyonunun tüm sağlık kuruluşlarında staj yaptıkları bildirildi.
Okulda, öğrencilerin kullanımı ve tez hazırlama-ları için 25 bilgisayar ve bir yazıcılı bilgisayar odası vardı. Bilgisayar odasının anahtarı dersler ya da staj sonrası tez yazan son sınıf öğrencilerine imza karşı-lığı teslim ediliyor ve alarmla korunan odaya giriş şifresi veriliyor. Öğrenciler okul sekreterliğinde satı-lan bankamatiğe benzer kartlarla, okul kütüphane-sinde bulunan her türlü kitap ve derginin fotokopisini koridorda yer alan fotokopi makinesinde kendileri çekiyorlar. Okul içinde hiçbir şekilde sigara içilmiyor, içmek isteyen okul bahçesine çıkıyor. Okul temizliği saat 16.30’da ders bitiminde, görevliler gittikten sonra okula gelen, beyaz formalı bayan temizlikçiler tarafından yapılıyor, işleri bitince saat 18.00 gibi gidiyorlardı.
Öğretim elemanı sayısının yetersiz olduğu, (1 eğitimci/20 öğrenci) bu nedenle hastanelerde çalışan sorumlu hemşirelerden ücret karşılığı klinik eğitimcisi olarak yararlanıldığı, maaş karşılığı zorunlu çalışma saatlerinin eğitimciler için haftada 32, hastanede çalışanlar içinse 36 saat olduğu bildirildi. Akademik hemşire sıkıntısının yanısıra, hastanelerde de hemşire sıkıntısı olduğu, fakat gece şiftleri ve hafta sonu çalışma ücretlerinin yüksek olması nedeniyle, çalışan-ların gönüllü olarak fazladan çalıştıkları, bu şekilde bir maaşın %50’sine yakın gelir sağladıkları, bunun da eleman sıkıntısını kısmen azalttığını, bu uygula-manın yaygın olduğunu ifade ettiler. Okulda görevli eğitimcilerinde kendi alanlarındaki hastane klinikleri, geriatri hastaneleri ya da yaşlı bakım evlerinde hafta sonları ya da haftada 1-2 gece danışmanlık, yöneti-cilik yaptıkları, bu kurumlarda hizmet içi eğitim yapa-rak hizmetin kalitesini artırma yönünde katkıda bulundukları belirtildi.
CLALİT Sağlık Servisleri
Ülke nüfusunun %65’ine sağlık hizmeti sağlayan, hükümete bağlı olmayan ve kar amacı gütmeyen en büyük sağlık organizasyonu. Clalit organizasyonuna bağlı 15 hastanede 5500 hekim, 9900 hemşire ve yardımcı sağlık personeli, 1500 laboratuar teknisyeni, 1100 eczacı görev yapmakta, 1300 temel ve çeşitli alanlarda ihtisaslaşmış bakım kliniklerinde sağlık hizmetleri verilmekte. Clalit’e bağlı hastanelerin, Beersheva Shackler Okulu, Hayfa Teknik Okulu, Kudüs Hebrew ve İsrail Üniversiteleri, Bilim Ensti-tüleri ile bağlantılı olduğu, epidemiyoloji ve diğer halk sağlığı alanlarında; hasta tutumu, tıp ekonomisi, Clalit servislerinin organizasyonu ve kullanımı konu-larında araştırmaların yürütüldüğü ifade edildi.
İsrail’de, sağlık hizmetinin herkese eşit ve ücretiz olarak sunulduğu, öncelik ve ayrıcalık isteyenlerin özel klinik veya yurtdışına başvurdukları dile getirildi. 1975 yılında yürürlüğe giren Ulusal Sağlık Yasa’sına göre, herkes geliri ile orantılı sağlık sigortası yaptır-mak zorunda. Ancak bu ücreti ödeyemeyen %5’lik kesimin ücretsiz sağlık hizmetinden yararlandığı belirtildi. Yasa gereği sigorta yaptıran halk hizmetten
memnun olmaması halinde değiştirme, yani en iyi hizmeti sunan, vaatlerini yerine getiren sigorta şirke-tine geçme hakkına sahip olduğu için sigorta şirket-leri arasında büyük bir rekabetin olduğu bildirildi. Doğal olarak bu rekabetin hizmetin kalitesini etkile-diği, sağlık kuruluşlarının yeni araç-gereç alımı, temizlik ve hasta memnuniyetine önem verdikleri ifade edildi. Hastanelerin artan bu sağlık ve harcama giderlerini karşılamak için maliyet-yeterlilik analizleri ve kalite kontrolüne büyük önem verdikleri, bu konu-larda sürekli ve düzenli araştırmalar yapıldığı ve yayınlandığı bildirildi. Bu konuda alınan önlemlere örnek olarak; Clalit’e bağlı sağlık kurumlarında daha önceleri ilaç ve ilaç firma temsilcilerinin (representer) haftada bir gün hekim ziyaretlerine izin verilirken bu izinlerin kaldırıldığı, Clalit sağlık yönetiminin belirle-diği malzeme ve ilaçlar dışında hiçbir firmanın ürünü-nün yazılmadığı, hekimlerin kullandıkları ilaç ve malze-meleri kontrol eden bir komite kurulduğu ve bu komitenin order edilen tüm ilaçların fiyat, içerik ve dozlarını kontrol ettiği, hekimlerin protokole uymalarının zorunlu olduğu hastane başhekimi tara-fından dile getirildi.
Clalit’e bağlı sağlık kuruluşlarından Kaplan Hasta-nesi eczaHasta-nesi gezimizde, servislerden bilgisayara giri-len ilaç isteklerinin anında değergiri-lendirildiğini, ilaç ve serumların derhal hazırlandığını, repete edilmemesi gereken veya etkileşimi olan ilaçların yazılması halin-de eczacılar tarafından servislerin uyarıldığını, tüm bu bilgi akışı ve yazışmaların aynı anda ana bilgisayar kanalı ile ilgili birimlere ulaştığını gördük. Hemşire ve diğer sağlık çalışanlarının malzeme kullanımı dikkatle kaydediliyordu. Malzeme odası ve dolapları, odaya giren kişi, alınan malzemenin kodu ve hangi hasta için kullanılacağı bilgileri verilerek açılıyordu. Aynı yöntemin daha ileri modelini daha sonra gittiğim ABD-Los Angeles, Southern Universitesi Hastanesi’-nde gördüm. Malzeme odasına girmek isteyen kişi, kapıda kilit yerine asılı olan tuşlara basarak kendi şifresini girince kapı açılıyor, içindeki tüm araç-gereci gösteren cam kapaklı duvar dolusu malzeme dolabın-dan gerekli olan malzemeyi almak içinse, kapakta asılı olan alete hastanın ve malzemenin kodunu giriyordu. Şifre ve kod kullanımı anında ana bilgisa-yara girdiği için odayı ve malzemeyi kullanan kişi kayıtlara geçiyordu Böylece, kullanıcının daha dikkatli olduğu, kullanılan malzemelerin doğru olarak saptan-dığı, sigorta şirketlerinin bu konularda titiz oldukları belirtildi.
Hemşirelik Yönetimi ve Uygulamaları
Clalit Organizasyonuna bağlı yedi hastane ve bu hastaneler içinde yer alan yedi hemşirelik okulunun yönetiminden sorumlu bir yönetici hemşire bulun-makta. Bununla birlikte her hastane kendi hemşi-relerini seçme hakkına sahip ve eğitiminden sorumlu. Gereksinim duyduğu alanlarda genellikle kendi hasta-nelerine bağlı okullardan 2-6 aylık kurs isteyebiliyor ve/veya diğer okula göndererek eleman
Kaplan hastanesi hemşirelik yönetiminde, görev, yetki ve rol tanımları kesin olarak belirlenmiş yöneti-ciler bulunmakta. Başhemşirenin, biri halk sağlığı klinikleri, diğeri hastane bölümünden sorumlu iki yardımcısı var. Başhemşireye bağlı ayrıca risk yöneti-mi, bilgi yönetimi ve eğitim birimlerini yürüten üç bölüm daha var. Hemşirelik yönetimi, kalite güvence-sinden sorumlu bir birim olarak hemşirelik bakım standartlarının saptanmasından ve sağlanmasından sorumlu. Bu nedenle, Clalit organizasyonunda belirli konularda kurslar açılmakta ve hemşireler bu kursla-ra haftada bir gün devam etmekteler. Okulda görevli eğitimci hemşirelerin hastane ve kuruluşlarda part-time görev almalarının bu nedenle yararlı olduğu ifade edildi.
Bir hemşirenin master eğitimli olmasının gelirin-de bir artış sağlamadığı, bu eğitimin akademik alan-da ve eğitim kurumlarında çalışmak isteyenler için geçerli olduğu, bu nedenle hemşirelerin daha iyi ücret sağlayan, aranan bir hemşirelik alanında 6-9 aylık kursları tercih ettikleri bildirildi. Fakat, bu kurs-lara katılım için çalıştığı kurumun istekte bulunması ve aday göstermesi gerektiği gibi, aday gösterdiği hemşirenin eğitimi süresince de maaşının sadece %10’unu ödendiği vurgulandı. Temel hemşirelik eğitimi alan ve çalışma deneyimi olan hemşirelere dokuz ay süreli ebelik kurslarının açıldığı, ancak bebek doğumlarının genelde hekimler tarafından gerçekleştirildiği belirtildi.
Clalit Sağlık Organizasyonu’ndaki uygulamalar maliyet-yeterlilik çalışmalarının salt malzeme ile sınır-lı kalmayıp, kalifiye insan gücünün yetiştirilmesi ve kullanımı konularını da içermesi, ülke gerçekleri ve gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması açısın-dan önemli görünmektedir ve bu nedenle ülkemiz için de iyi bir örnek oluşturduğu söylenebilir.
Clalit’e bağlı hastanelerde çocuk-yetişkin bütün hastaların refakatçısı vardı, hasta ziyaretinde zaman ya da kişi sayısı sınırlanmıyor. Hemşireler zorunlu refakatçi sisteminin, hasta eğitimi ve kendi bakımla-rından sorumlu olmayı öğrenmeleri açısından aileler için büyük bir fırsat olduğunu, en önemlisi ailele-rinden ayrı kalmanın hastaları olumsuz etkilediğini, hastanenin her hasta için mutlaka refakatçi istediğini, belirttiler. Kalite çalışmalarında, hemşirelerin en fazla dikkat ettikleri ve üzerinde önemle durulan konular arasında hasta hakları ve hasta eğitiminin yer aldığı bildirildi. Hastane gezilerimizde hiçbir hastanın odası-na Türkiye’de olduğu gibi giremedik, görüntü alama-dık. Her meslek grubundan hastane çalışanları İsrail’-lilerin hasta hakları konusunda çok duyarlı olduk-larını, bilgilendirilmiş onay alınmadan hiçbir müdaha-lenin yapılamadığını, en küçük bir ihmal veya hatanın arandığını, her hastanede hasta şikayetlerini değer-lendiren hakem kişi (ombudsman) bulunduğunu, bu kişilere gitme ve hukuki yollara başvurmaya hazır olduklarını ifade ettiler.
(ombudsman=hakem: çalışanlar ve hastaların şika-yetlerini takip eden, haklarını araştıran kişi. Güney Kaliforniya Üniversitesi hastanesi (USC) servis giriş-lerinde hakemlerin adresleri, nasıl ulaşılacağı, ilgilen-dikleri konular poster büyüklüğünde, duvar ilanla-rında yer almaktaydı.)
Kaplan Tıp Merkezi dışında, Hartzfeld Geriatri
Hastanesi, Shneider Çocuk Hastanesi ve Weizman Bilim Enstitüsü ile Ashdod ve Ramle
şehirleri’ndeki Merkez Sağlık Klinikleri Clalit’e bağlı gezdiğimiz diğer sağlık kuruluşlarıydı. Schneider Çocuk Hastanesi’nde ameliyat olacak tüm çocukların aileleri ile birlikte, belirlenen bir günde hastaneyi ziyaret ettikleri, ameliyatı yapacak ekip ile tanıştık-ları, tüm uygulamaların yer alacağı bölümlerin, ameliyathane dahil gezdirildiği, ameliyatın nasıl yapılacağının anlatıldığı ve çocuğun her şeye dokun-masına izin verildiği, çocuğun ailesi ile birlikte akşa-ma kadar hastanede misafir edildiği, kendisine bakım verecek sağlık personeli ile kaldığı bildirildi.
İsrail Hükümeti’nin misafiri olarak bulunduğumuz sürede kurs programı ile ilişkili olarak bilim ve sağlık merkezleri, hastaneleri, yaşlılar evi ve hastaneleri yanısıra Massada, En Gedi, Qumaran Mağaraları, Ölü Deniz, Askelon, Tel-Aviv, Yaffa, Netanya Caeserea Harabeleri, Hayfa, Acre, Golan Tepeleri, Tiberias ve Kudüs hafta sonları gezdirildiğimiz tarihi ve turistik yerlerdi.
MASHAV’ın sağladığı bu imkanla bir araya gelen bizler sadece yeni bilgiler öğrenmek, daha gelişmiş ülkelerdeki hemşirelik uygulamalarını izlemekle kalmadık, aynı zamanda kendi sistemimizi, mesleki uygularımızı irdeleme, hemşireliğe ilişkin ortak mesleki sorunları ortaya koyma, çözüm yolları arama fırsatı da bulduk. Katılımcılar workshop ve grup çalışmalarında benzer sorunların başka ülkelerde nasıl çözüldüğü, neler yapılabileceği konusunda tartışma ve kendilerini geliştirme olanağı buldular.
Ülkeler arası mesleki burslar, hemşirelerin bir araya gelmeleri, bilgi-görgü değişiminde bulunmaları açısından son derece yararlı olmaktadır. Daha fazla meslektaşımızın bu olanaklardan yararlanması dileği-mizdir, böylece sadece meslek üyeleri arasında değil, fakat aynı zamanda ülkeler arasında da daha olumlu ilişkiler kurulabilir kanısındayım.
Not: Kaplan Academic School of Nursing’e ilişkin tüm akademik dökümanlar İbranice olduğu için okul eğitim programı ve müfredatı verilemedi. Bu yazıda; Okul Müdürü Dr. Ziva Shapira, Kurs Koordinatörü Lynn Kallush Kaplan Hastanesi, Schneider Çocuk Tedavi Merkezi Başhekim ve Başhemşirelerinin ders-lerde ve sağlık kurumlarına yapılan ziyaretders-lerde verdikleri bilgiler ve yazarın izlenimleri yer almak-tadır. Gerekli bilgilere aşağıdaki adresten ulaşılabilir.
MASHAV: Centre for International Cooperation Ministry of Foreign Affairs State of Israel
MASHAV: İsrail Dış İşleri Bakanlığı, Uluslararası İşbirliği Merkezi, İsrail Konsolosluğu, Ankara.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ:
GÜNEY KALİFORNİYA ÜNİVERSİTESİ,
HEMŞİRELİK OKULU
Web: www.uscnurse.hsc.usc.edu/
15 Ağustos-30 Eylül 2000 tarihleri arasında Güney Kaliforniya Üniversitesi, Hemşirelik bölümünde (University of Southern California, USC Department of Nursing, Los-Angeles) lisans eğitiminin yanısıra, öğretim yılı başında düzenlenen oryantasyon prog-ramlarına, derslere, hastane uygulamalarına, akre-ditasyon sonucuna göre yapılması gereken değişiklik ve iyileştirmeleri düzenlemekle görevli komitenin (task force) çalışma raporları ve önerilerinin tartı-şıldığı akademik kurul toplantılarına katılma, Üniver-site ve Devlet hastanelerinde hemşirelik uygulama-larını da izleme olanağı buldum.
Güney Kaliforniya Üniversitesi (USC) özel bir üniversite ve yıllık öğrenci ücreti 30.000 dolar. 1980’de açılan hemşirelik bölümü, resmi/özel kolej veya üniversitelerde önlisans eğitimini almış hemşi-relik öğrencilerine iki yıl süreli Lisans (Bachelor) ve Master eğitimi sağlayan bir okul. Okulda Ebelik, Kadın Sağlığı Pratisyen Hemşireliği, Aile Pratisyen Hemşireliği, Hemşirelik İdaresi (administration) ve Liderliği, Enterostomi Tedavisi ve Yara Bakımı, Anes-tezi Hemşireliği gibi alanlarda master programları yürütülmektedir. Hemşirelik okulu ile Japon hükümeti arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişim anlaş-ması bulunmaktadır
Şehirde, hemşirelikte ön lisans eğitimi veren özel ve devlet üniversite/kolejleri dışında bir devlet üniversitesi olan California Üniversitesi hemşirelik okulunda da lisans eğitimi verilmekte, öğrenim ücreti ise yıllık 2000 dolar. Hemşire açığının fazla olması, hemşirelere ödenen ücretlerinin son yıllarda artması gibi nedenlerle, hemşirelik mesleğine dolayısı ile hemşirelik okullarına talebin arttığı, bu nedenle devlet okullarına kabul için bir kaç yıl beklemek gerektiği bildirildi. Beklemek istemeyen öğrencilerin burs kazanarak ya da bankalardan borç alarak USC gibi yıllık ücreti 30.000 dolar olan özel üniversitelere başvurdukları ifade edildi.
ABD’de üniversite öğrencisinin haftada 20 saat çalışma hakkı var ve üniversite yönetimi kayıtlı tüm öğrencilere üniversite içinde kütüphaneden spor tesislerine, her alanda part-time çalışma imkanı sağlıyor. Ön-lisans diplomaları olduğu için isteyen hemşirelik öğrencileri de ya üniversite hastanesinde (20 saat) ya da herhangi bir sağlık kuruluşunda ders programlarını aksatmayacak şekilde tam gün çalışa-biliyorlar.
Okula Kabul ve Okulun Altyapısı
Özel bir okul olmasına ve talebin fazlalığına karşın her başvuranın kabul edilmediği, şehrin etnik ve kültürel yapısı dikkate alınarak farklı dil ve kültürden, en az iki dil bilen başarılı öğrencilerin okul başarı durumları, referans mektuplarına göre bir öğretim yılı öncesinden seçildikleri belirtildi.
Okulda, tam donanımlı iki mesleki beceri, bir bilgisayar laboratuarı (internet bağlantılı), ikisi anfi şeklinde derslikler bulunmakta (tepegöz, tam ekran perde, dataşovu olan). Öğretim elemanları ders notlarını odalarında power-point’de yazıyor ve mutlaka bir gün önceden öğrencilerin eline geçecek şekilde elektronik yolla bilgisayar laboratuarına gönderiyorlar. Teknisyen bu notları web’e giriyor, aynı anda dersliklerdeki PC projektörlerine de yüklü-yor. Öğrenciler kayıtta kendilerine verilen şifrelerini ve dersin kodunu girerek istedikleri derslerin notlarını kendi PC’lerine aktarma, çıktılarını alma ya da foto-kopi kartlarını kullanarak fotofoto-kopilerini çekme olana-ğına sahipler. Öğretim elemanı anfi ya da dersliklere girdiğinde, notlarını projektörde kullanıma hazır buluyor. Fotokopi öğretim elemanlarına ücretsiz. Bölümlerin fotokopi makineleri dışında, kütüphanede veya üniversitenin ortak kullanım alanlarında yer alan fotokopi makineleri üretici firmanın kendi denetim ve kontrolünde, elemanları bulunuyor, kişiler fotokopi kartlarını kullanarak ya da para atarak fotokopi çekerse kişi görevlendirilmediği için daha ucuz oluyor (isteyen daha fazla ücret ödeyerek görevliye bıra-kabilir) üniversite, makinelerin bakım ve tamiri ile uğraşmıyor.
Oryantasyon Haftası
Üniversite Ağustos’un son haftasında, okul bandosu ve amigo kızların gösterileri, futbol takımı-nın rakip üniversite ile maçı, farklı ulus, dil, din ve etnik gruptan öğrenci derneklerinin, kulüplerinin etkinlikleri, dans gösterileri ve partiler ile açılıyor. Her bölüm üniversitenin genel açılış programı dışında kendi oryantasyon programını, tanıtım etkinliklerini düzenliyor. Oryantasyon haftası denilen bu ilk bir hafta süresince eski öğrenciler (seniors), yenilerin (juniors) karşılanması, yurtlara yerleştirilmesi, üni-versitenin tanıtımı, gezdirilmesi yanısıra kendi bölüm-lerinde de düzenlenen 0oryantasyon programlarının her aşamasında görev alıyorlar.
Üçüncü (junior) ve dördüncü (senior) sınıflar için ayrı günlerde düzenlenen toplantılarda, öğretim ele-manları kendilerini tanıttı, okulun felsefesi, yönet-meliği-kuralları, öğrencilerden beklentiler idareciler tarafından açıklandı, çok başarılı olan öğrencilere ders kitapları hediye edildi. Öğrencilere okulla ilgili tüm bilgileri içeren tanıtım kitapçığı, medikoda yaptırmaları zorunlu aşıları-testleri, sağlık-sigorta rapor formları, (malpractice iddiasına karşı) ve aka-demik program dağıtıldı, forma ölçüleri, kitap, ste-teskop gibi siparişleri alındı (önerilen ders kitapları, forma,
stetoskop gibi araç-gereçler 500 dolar tuta-rında). Bu formlar derslerin başladığı ilk gün toplan-dı, hastane yönetimi aşıları yaptırmayan, raporları eksik olan öğrencilere uygulama imkanı vermiyor ve öğrenci devamsız sayılıyor. Öğrenciler bu bilgileri aldıkları, anladıkları ve uyacaklarına dair bir kontrat imzalıyorlar (consent formu).
Okula kayıt yaptıran her öğrenci “Öğrenci Hem-şire Derneğine” de kaydolmak zorunda. Öğrencilere, öğrencilerin yararlanabileceği kütüphane, burslar, park etme gibi genel konular dahil, okulun felsefesi, hedefleri, müfredat programı ve ders kredilerini, master yapma şartlarını (ortalama minimum 3.00, sözel ve sayısal toplam GRE 1000 puan aranıyor), fakülte kuruluna seçilme koşulları, işleyişi, sınavlar, hastalık raporu, kıyafet ve üniforma kurallarına ilişkin tüm bilgileri içeren bir “öğrenci el kitabı” oryantasyon haftasında dağıtıldı.
Kütüphane görevlileri, okula gelerek kaynak tarama ve kütüphaneden yararlanma konusunda teorik bilgi verdiler, tüm yeni öğrenciler kendi okul-larına ayrılan saatlerde gruplar halinde kütüphaneye kaynak tarama, Video, CD, bilgisayar laboratuarlarını kullanmayı öğrenmeleri için götürüldüler, kütüphane kartları ve bilgi klavuzları verildi, bir hafta sonra da uygulamalı sınavları yapıldı.
Akreditasyon
ABD’de hemşirelik okulu mezunları (İngiltere’de olduğu gibi) hemşire ünvanını alabilmek için Hemşi-reler Birliği’nin yeterlik sınavı geçmek (NCLEX) ve birliğe kayıt olmak zorundalar, ancak bundan sonra çalışabiliyorlar. Tüm hemşirelik okulları, başarılı öğre-tim üyeleri ve yöneticilerden seçilen bu birlik tara-fından denetleniyor ve akreditasyon adı verilen bir değerlendirmeye tabi tutuluyorlar.
Bu değerlendirmede; müfredat programı, her bir dersin içeriği, konular, sınav sistemi, puanlama, teorik ve uygulamalar, uygulama alanlarının konumu, yeterliliği, eğitim kadrosu, eğitimci-klinik uygulamacı-öğrenci iletişimi, danışman-uygulamacı-öğrenci ilişkisi, NCLEX sınavını geçen öğrenci oranı inceleniyor. Hemşirelik okullarının başarısı NCLEX sınavını geçen öğrenci sayısı ile de ölçüldüğü için Güney Kaliforniya Üniver-sitesi Hemşirelik Bölümü, daha fazla öğrencinin bu sınavı aşması için öğrencileri hazırlıyor; (sınav bilgi-sayarda yapılıyor) gerekli tüm test programlarını içeren eğitim kaynaklarından yararlanıyor, her dönem sonunda öğrencilerin durumunu ortaya koyan kapsamlı bireysel başarı profili (Comprehensive Achievement Profiles, CAP’s) denilen bir test uygu-luyorlar.
Ayrıca üniversite değerlendirme kurulu tarafın-dan tüm bölümlerden random yöntemiyle seçilen öğrencilere eğitim, öğretim, altyapı, sosyal faaliyet-lere ilişkin anket uygulanıyor, eleştiri ve önerileri alınıyor, ilgili kurullarda değerlendiriliyor. Buna göre
bazı elemanların görevine son verilirken, bazı alan-lara yeni eleman veya asistan alınıyor.
Üniversite Değerlendirme Kurulu ve Hemşireler Birliği’nin değerlendirmesi (akreditasyonu) sonucu istenilen-gerekli çalışmaları yapmaları için okul öğre-tim elemanları tarafından oluşturulan komitenin (task force) çalışmaları, dönem başında yönetim kurulu toplantısında sunuldu. Komitenin öneriler doğrultu-sunda hazırladığı yeni öğretim yılı müfredatı, uygu-laması, sınav sistemi, okul başarısı ve NCLEX sınavını aşan öğrenci oranını artırmaya yönelik alınacak önlemler, öğretim elemanlarının sorumluluklarına ilişkin değişiklikler, öneriler fakülte kurulunda okundu ve tartışıldı. Yeni program doğrultusunda alınan kararları uygulama ve takipten sorumlu komiteler kuruldu.
Eğitim, Sınavlar
Fakülte kurulunda tartışılan ve benimsenen son değişikliklere göre, her dersin hocası kendi ders içeriklerini, teorik ve uygulama sınavları, değerlen-dirmelerin nasıl, hangi tarihlerde, nerede, kimler tarafından yapılacağını, önerdiği kaynak kitap ve dergilerin listesini, ders programlarının fotokopilerini hazırladılar ve ilk derste açıklamaları yaptıktan sonra öğrencilere dağıttılar. Uygulama sınavlarının zamanı-yeri, hangi klinikte yapılacağı ders program takvi-minde yer alıyor, derse teorik ve uygulamada katkıda bulunan eğitimcilerin ve öğrencilerin varlığında, klinikte yapılıyor. Sınav değerlendirme formu öğren-cilerin önünde, hatalar, eksiklikler belirtilerek yazılı-yor, sorumlu eğitimci ve öğrenci tarafından imza-lanıyor, formun bir örneği öğrenciye veriliyor. Bu şekilde hem objektif bir değerlendirme yapılabiliyor, hem de ikinci değerlendirmesindeki gelişmeler gözle-nebiliyor.
Sınavlar öğrencinin gelişimini ölçmek, kendini geliştirmesine katkıda bulunmak ve iyi anlaşılmayan noktaları saptamak amacıyla yapılıyor. Bulunduğum süre içinde ilk sınavlarını veren öğrencilerde, sınav öncesi veya sırasında bizde olduğu gibi bir heyecan, stres belirtisi görülmüyordu. Öğrenciler son derece sakin ve rahattılar. Bu klinik sınavları, öğrencileri komisyon sınavlarına hazırlamak yönünden okul yönetim açısından da oldukça önemli.
Her sonbahar, bahar öğretim döneminde bir kez, öğrenciler sorumlu öğretim elemanları ile klinik uygulayıcıları ve Hemşirelik Eğitimi Komisyonu (Commission on Collegiate Nursing Education, CCNE) üyeleri tarafından hastane uygulamaları sırasında önceden belirlenen takvime göre değerlendiriliyorlar. Ders saatleri dışında öğrenci/eğitimci iletişimi çok az ve öğrencilerin öğretim elemanları ile mutlaka E- mail yolu ile iletişim kurmaları, her türlü sorularını, ödevlerini bu kanalla göndermeleri isteniyor (yazılı kanıt oluşturuyor, okulun politikası), bunun için de eğitimciler E-mail adreslerini ders programlarında veriyorlar.
Klinik Uygulamalar
Uygulamalar için dersin sorumlu profesörü (ABD’de master veya doktora eğitimini tamamlayan ve akademik atanması yapılan kişilere profesör deniliyor) ve klinik uygulayıcıları/asistanlar ile hasta-neye çıkan öğrenciler, önce hastane hemşirelik ve destek-idari hizmetler sorumluları ile toplantı odasın-da bir araya geliyorlar. Hastanenin felsefesi, politi-kası, verilen hizmetler hakkında bilgi veriliyor, ikram-da bulunuluyor, sonra çıkacakları servisleri gruplar halinde dolaşıyorlar, servis sorumluları ve personeli ile tanıştırılıyorlar.
Bu uygulama işe yeni başlayan tüm sağlık personeli için de geçerli, USC hastanelerinde gerek kliniklere çıkan öğrencilere, gerekse işe yeni başla-yan her hemşireye oryantasyon programı uygula-nıyor ve uymaları gereken kuralları içeren “Oryan-tasyon Bülteni” veriliyor. Bu bültende; hastanenin misyonu, değerleri, hasta bakımı ve hemşirelik mesleğine, bakım sağlayan ekibe, kaliteyi artırmaya yönelik hemşirelik felsefesine, tüm çalışanların işle ilgili sorumlulukları, uymaları gereken hastane bakım-güvenlikle ilgili protokol ve politikaları, bunlara uyulmaması halinde uygulanacak yaptırımlar yer alıyor. Her dereceden hemşirenin sorumlulukları, görev tanımları ve o görev için aranılan şartlar bu bültende açık olarak yer almaktadır.
Kliniklere çıkan öğrenciler ve işe yeni başlayan tüm personel oryantasyon programında verilen risk yönetimi, yönetimsel standartlar ve süreçler, enfek-siyon kontrolü, radyasyon, elektrik, ve oksijen güvenliği, çevre sağlığı ve güvenliği, halk sağlığı ve güvenliği gibi hastane protokollarını içeren konularda bilgilendiriliyor (tüm bilgiler yazılı olarak bültende de yer alıyor). Hizmet içi eğitim sonrası sınav uygulan-maktadır.
Hastaneye malzeme, tıbbi araç-gereç satan tıp ve medikal firmalarında çalışan hemşireler öğrenc-lerin kullanacağı tüm modern malzeme ve her tür test– ölçüm araçlarının, kitlerin kullanımını gösteriyor, kullanmalarına fırsat tanıyor, öğrencide doğru kulla-nıncaya kadar tekrarlıyor (kan, şeker, kolesterol ölçüm araçları, mayi pompaları, monitörler, diyaliz aletleri v.s.). Bu hemşireler, firmalarının satış yaptığı her sağlık kuruluşuna, okullara gidip eğitim yapıyor, onlara ayrıca ücret ödenmiyor. Bu iş kolu, Amerika’da hemşireler için cazip bir iş alanı ve firmalardan da oldukça fazla talep olduğu belirtildi.
Güney Kaliforniya Üniversitesi hastanesi ve özel tüm hastanelerde hekim istemleri, hemşirelerin verdiği bakım hizmetleri bilgisayara giriliyor (hemşi-relik bakımı ve ilaçlar ancak sorumlu ve kıdemli lisans mezunu hemşireler tarafından bilgisayara işle-niyor). İstemlere, ilaçlara ve bakıma ilişkin kullanılan tüm kısaltmalar gerek bilgisayarda gerek servis panosunda bulunuyor. Firmadan gelen hemşire, hastanedeki uygulama odasında öğrencilere hastalar,
tedaviler, malzemeler ve uygulamaların nasıl işlene-ceğini, kullanılan kodlamaları açıkladı, kayıt sırasında kendilerine verilen kod numaralarını hiç kimseye vermemelerini, kullandırmamalarını öğütledi. Öğren-ciye kayıtta verilen kod numarası ve şifre ona okulda, kütüphanede, klinik uygulamalarda, bilgisa-yara bağlantılı tüm işlemlerde erişim sağladığı için önemli ve banka kartı şifresi gibi gizli tutuluyor. Hastaya ilişkin tüm verilere ulaşırken, malzeme odasından hasta adına malzeme alırken önce kendi kodlarını, sonra hastanın kodunu girmeleri gerekiyor, bu nedenle de kişisel şifre ve kodların gizliliği önem kazanıyor. Bu yöntemle malzeme ve kaynak israfı önlendiği gibi hastane masrafları da azalmış oluyor. Servislerde hasta için yapılan her işlem bilgisayara dökülüyor, hastane kayıtları hem araştırmalara veri, hem de herhangi bir ihmal/hatalı uygulama iddiasına karşı dayanak oluşturduğu için hayati önem taşıyor. Sağlık personelinin en çok titizlik gösterdiği konunun tüm uygulamaların kayda geçirilmesi, hasta haklarına ve mahremiyetine saygı göstermek olduğu ifade edildi. Hastanelere karşı açılan davalar nedeniyle yönetimlerin bu konularda hassas oldukları bildirildi. Güney Kaliforniya Üniversitesi hastanelerinde iş kontratı imzalayanların 30 dakika öğle yemeği ve bir kez on dakikalık ara izni var (ikinci bir on dakikalık izin servis uygunsa veriliyor). Fazla mesailer sorumlu hemşire onaylamadıkça ödenmiyor. Okulda görevli öğretim elemanları isterlerse yazın ya da bazı geceler/hafta sonları branşları ile ilgili kliniklerde ek olarak çalışma ve gelirlerini artırma olanaklarına sahipler. Kliniklerde, konularında uzman hemşire ve sorumlulardan klinik eğitimci, başka hemşirelik okulları eğitim elemanlarından da ders karşılığı yararlanılıyor. Hastanenin olduğu sağlık kampüsün-de; bahçede, bina giriş önlerinde ve kamuya açık oturma alanlarında sigara içilmesi kesinlikle yasak. İhlal edenlere disiplin cezası uygulanacağını belirten madde iş sözleşmelerinde de yer alıyor. Öğretim elemanları kendi odalarında bile sigara içemiyor. Odalarda, tuvaletlerde, her yerde duman alarmı (sigara için) bulunuyor.
Uygulama Alanları
USC Üniversite Hastaneleri (Eğitim ve Özel), Ayaktan tedavi Merkezleri (Ambulatory Care), Norris Hastanesi, Dohoney Göz Hastanesi, Kanser Hasta-nesi, Kaliforniya Üniversitesi Hastaneleri. Halk Sağlığı hemşireliği dersi için uygulama alanları ise: Merkez ve Glendale Halk Sağlığı Departmanları, Citrus Valley Sağlık Kuruluşları; Citrus Valley Tıp Merkezi, Inter- Community Kampüsü, Queen of the Valley Kampüsü, Foothill Presbyterian Hastanesi, Citrus Valley Hospisi (terminal dönem hastalarının bakıldığı kuruluş) ve Tayland’da bulunan bir Misyoner kuruluşu Köy Kalkınması ve Kaynakları Geliştirme Merkezi.
Halk ve Ev Sağlığı Hemşireliği Dersi Uygulamaları
Los Angeles deprem bölgesinde olduğu için şehir merkezindeki depreme dayanıklı gökdelenler haricin-de binalar genellikle 2 katlı ve şehir otobanları, alışveriş, yerleşim merkezleri ile geniş bir alanı kaplı-yor. Hastane ve sağlık kuruluşlarına ulaşım araba ile otobanda en az 20 dakika uzaklıkta. Okul öğren-cilerin hastane uygulamaları için servis sağlamıyor, özellikle halk sağlığı dersi alan son sınıf öğrencileri, sosyo-ekonomik düzeyleri düşük, sağlık gereksi-nimleri/sorunları daha fazla, ingilizceyi konuşamayan etnik grupların yaşadığı (güvenli olmayan) semtler-deki özel-resmi, laik-dini sağlık kuruluşları ve merkezlerine kendi ulaşım araçları ile gitmek zorundalar.
En önemli sorunlardan biri öğrenci güvenliği. Üniversite ve şehir güvenlik görevlileri, oryantasyon haftasında öğrencilere cep telefonlarını açık tutmaları, kullanımı kolay, pratik, taşınması suç olmayan korunma araç-gereci almaları, arabalarını görünür yerlere park etmeleri konusunda uyardılar ve basit korunma yöntemlerini gösterdiler. Los Angeles’te İspanyolca konuşan Meksika asıllılar, Vietnamlılar başta olmak üzere Çin, Japon ve diğer uzak doğuluların, Hintli, İranlı ve Ermeni göçmenlerin oluşturduğu bu şehirde, kültür, din, dil farklılıklarının sağlık hizmetlerinin sunumunda sorunlara neden olduğu dile getirildi. Bu nedenle, hemşirelik okuluna öğrenci kabulünde farklı dil ve kültüre sahip etnik gruplardan öğrenci almaya özen gösterildiği bildirildi. Toplum sağlığı ve evde bakım hemşireliği dersi uygulamalarında ev ziyaretleri bir zorunluluk. Sağlık merkezinden yetkililerin belirlediği risk grubunda bulunan, sağlık yönünden izlenmesi gereken birey-lerin yaşadığı evlere öğrenciler ev halkının konuştuğu dili konuşan bir öğrenci arkadaşları ile birlikte (randevu aldıktan sonra) gidiyorlar.
Daha fazla bilgi almak isteyenler için adres: nozdag@ogu.edu.tr adresine yazabilirler.
Güney Kaliforniya Üniversitesi, Hemşirelik Bölümünün Felsefesi, Amaçları, Lisans Müfredatı
Felsefesi ve Hedefleri: Okuldaki hemşirelik
eğitimi, bugünün toplumuna bakım sağlarken yarının toplumunu oluşturmaya odaklanmıştır.
Misyonu: Akut bakım hastaneleri, ayaktan bakım
sağlayan merkezler, halk sağlığı kuruluşları, evde bakım gibi çeşitlilik gösteren ve değişken sağlık bakım ortamlarında çalışacak: a) hemşireleri yetiş-tirmek ve eğitmek, b) araştırma, akademik çalış-malar ve geçiş-değişim yönetimleri (transition man-agement) yoluyla sağlık bakımını iyileştirmek, c) mesleği yükseltmektir.
Vizyonu: Yenilikçi hemşirelik girişimleri,
araştır-malar, akademik çalışaraştır-malar, öğretim, liderlik ve geçiş yönetimleri ile sağlıklı toplumların oluşmasına yardım etmektir.
Amaçları: Öğrenciler;
1. Hemşirelik yasalarında belirtildiği gibi, hemşirelik sürecinin uygulanmasında fiziki, biyolojik ve sosyal bilimlerden kazandığı bilgileri transfer etme beceri ve yeterliğine sahip olduğunu gösterebilmeli,
2. Bireylerin (client=müşteri, tüketici) gereksinim olan hemşirelik bakımını, diğer hemşirelerle birlikte düzenler ve sağlarken liderlik rolünü üstlenebilmeli, hemşirelik girişimlerini eleştirel bir düşünce ile (yaklaşımla) irdeliyerek yerine getirebilmeli,
3. Bireyleri, aileleri, grupları ve toplulukları kapsa-yan hedef nüfus gruplarına, hemşirelik sürecini kulla-narak yönetim kademeleri içersinde bakım sağlama ve organize edebilmeli,
4. Optimal sağlığı yükseltmek için, sağlık ekibi içindeki meslektaşları arasında bir bakım koordi-natörü, hedef nüfus grupları için ise toplumla çalışa-rak danışmanlık rolünü yürütebilmeli,
5. Hedef nüfus gruplarının gereksinimi olan hemşi-relik bakımını planlar ve sunarken sağlığı yükseltme felsefesini benimsemeli,
6. Hemşirelik araştırmaları bulgu ve sonuçlarının, hemşirelik teori ve uygulamalarında kullanılabilirliğini sorgulayabilmeli, eleştirebilmeli,
7. Hemşirelik bakımını planlar ve uygularken; eğitim/öğrenme yöntemlerini akıllıca kullanarak bireylerin sağlıklarını korumalarını izleme becerilerini geliştirebilmeli,
8. Kişilerarası iletişim becerilerini akıllıca kullanarak tedavi amaçlı (törapetik) etkileşimi geliştirebilmeli, 9. Bireylerin sağlığı ve sağlığa ilişkin davranışlarında sağlık bakım sistemleri ve hemşirelik alanındaki tarihsel güçlerin, sosyo-kültürel faktörlerin etkisini tanıyabilmeli,
10. Profesyonel hemşireliğin standartlarını yükseltir-ken, kendi hemşirelik girişimleri ve uygulamalarından sorumlu olduğunu ve hesap verme zorunluluğu bulunduğunu kabul etmeli,
11. Her bir bireye eşit, değerli ve onurlu bir bakım alma hakkı olduğunu kabul eden bir anlayışla etik yönden uygun hemşirelik bakımı sağlamalı,
12. Hemşirelik mesleğine kendini adayarak ve kendi alanında sorumluluk alarak yaşam boyu süren öğren-me sürecinde liderlik rolünü üstlenebilöğren-meli,
13. Koşullara bağlı olarak; bireylerin sözcüsü gibi hareket ederek, a) bireylere sağlık bakımı sunmadan önce bilgilendirilmeleri, kararlarını daha sonra vermeleri için şans tanınması, b) bireylerin arzusu dışında ya da yararına olmayan karar ve aktivitelerin değiştirilmesi, c) sağlık bakımını değiştirmek için
eylemler başlatarak liderlik özelliklerini gösterebil-meli.
Lisans (Bachelor of Science, BSN) Programı Müfredatı ve Kredileri
İlk Yıl (Junior Year)
Hemşirelik Teorisi ve Tarihsel Perspektif (Bakış) (2), Temel Hemşirelik Klinik Becerileri (2), Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği I (4), Dahiliye-Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği Pratiği I (4), Sağlığın Değerlendirilmesi (3), Sağlığın Değerlendirilmesi Pratiği (1), Pratik için Temel Oluşturmak: Patoloji (2), Beslenme ve Farmokolojiye ilişkin Kavramlar. Pratik için Kav-ramlar I: Patoloji, Beslenme ve (2), Farmakolojiye İlişkin Kavramlar, Aile ve Çocuklar için Hemşirelik Bakımı(3), Psikiyatri Hemşireliği (2), Kadın ve Yenidoğan Bebeklerin Hemşirelik Bakımı (4), Aile ve Çocuklar için Hemşirelik Bakımı Pratiği (2), Psikiyatri Hemşireliği Pratiği (2), Kadın ve Yeni-doğan Bebeklerin Hemşirelik Bakımı Pratiği (2).
TOPLAM DÖNEM KREDİLERİ: 35
İkinci Yıl (Senior Year):
Profesyonel Etik, Hemşirelik Liderliği Yönetimi (3), Hemşire Liderliği ve Yönetim Pratiği (3), Pratik II için Kavramlar: Patoloji, Beslenme ve (2), Farmakolojiye ilişkin Kavramlar, Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği II (4), Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği Pratiği II (4), Toplum ve Ev Sağlığı Hemşireliği (3), Toplum ve Ev Sağlığı Hemşireliği Pratiği (4). Elektif Dersler: Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği III (2), Dahiliye-Cerrahi Hemşireliği Pratiği III (3), Farmakolojiye İlişkin Kavramlar, Hemşirelikte Araştırma (3), Yoğun Bakım (1).
TOPLAM HEMŞİRELİK PROGRAMI KREDİLERİ: 70 Zorunlu Diğer Kurslar: Kompozisyon I ve II, Kültürler ve Medeniyetler II, Sosyal Konular, Bilimsel Prensipler, Edebiyat, Düşünceler, Sanatlar, Bilim ve Teknolojide İncelemeler, İstatistik, Hayat-Boyu Gelişim, Yabancı Dil, Sağlığa Giriş: Sosyal-Ekoloji Bakışları.
Elektif kursların 130 krediyi tamamlaması gerekmektedir.
KAYNAKLAR
1. Web: www.usc.edu/hsc/uscnurse 2. Okul Tanıtım Kitabı. 3. Lisans Öğrencileri El Kitabı. 4. Okul Yönetimi Yıllık Raporları.
