Park oteli. Bochum. Mimar Prof. E. Fahrenkamp.
O t e l b i n a l a r ı
Mimar Abidin
İnsanlar mahdut mmtakalar içinde yaşa- maya mahkûm iken, arasıra muhit değiştirme- ye, uzaklarla ticaret yapmaya, yolsuzluk, nakil vasıtalarının iptidailiği yüzünden nadiren te - şebbüs ederlerken basit konaklar, hanlar, ihti- yaçlarına bol bol kâfi geliyordu. Bir avlu etra- fına dizilmiş göz göz odalar, misafirleri ve hay- vanları barındırıyor, denkler ve eşyalar üzerin- de azıklar yeniyor, bu halden hoşnutsuzluk getiren olmıyordu.
Asırlar memleketleri yollarla ördü, çeşitli nakil vasıtaları mesafeleri hiçe indirdi; ticarî ve hususî münasebetler hudutsuz bir serbestlik kazandı. Oteller ve misafirhaneler de medenî ih- tiyaçlarla beraber adım adım inkişaf ederek gü- nün hummalı ve buhranlı çalışması, didinmesi- le harap olan sinirlere istirahat imkânları bul- du.
Bugün garpta, bilhassa Amerikada oteller- de akla gelebilen, gelemiyen sürprizli konfor çe- şitleri, geniş mikyasta, pek çok para ve emek sarfile istirahat arayanlara takdim ediliyor.
Dağlarda, sahillerde, büyük şehirlerde, denizler- de, oteller ve trans atlantikler içlerinde ve et- raflarında İhtişamlı salonlarile, macera ve he- yecan umduran resmiyetlerile lüks, eğlenceli ve rahat hususî bir yaşayış tarzı yaratıyor.
Yüzlerce banyolu dairelerile, bir çok asan- sör, ısıtma, havalandırma, soğutma tesislerile, garaj katları, satış yerlerile, ve bin bir karışık- lık içinde bir makina intizamında işleyişile mil- yonlar yutan tesislerin memleketimiz için mev- r-uubalıs olamıyacağı aşikârdır. Ancak bizde bu- gün mevcut otellerin günün ihtiyaç ve seviye- sine göre ıslahı, yeni yapılacakların da bilgi ve san'at zevki çerçevesi içinde tesisi şayanı t e - mennidir.
Bir otelin, yerine (dağ, ova, sahil, şehir), cinsine (kaplıca, tebdili hava, plâj, mevsimlik),
müşteri adedine, seviye ve ihtiyacına (tüccar, ecnebi seyyah, sporcu) göre bir çok vasıfları ol- ması lâzımdır. Rastgele bir yerde, rastgele bir bina yapıp veya hazır büyücek bir bina kirala- yıp üstüne şatafatlı fakat manasız bir isim yaz- mak ve sonra kapının önüne iskemlesini ata- rak, esniyerek müşteri beklemek kâfi değildir.
Otel hayatı kendine mahsus bir âlemdir, an- lamak icap eden bir ruhiyatı vardır. Otelcilik bir bilgi işidir, tekniği ve yürünmesi lâzım yol- ları vardır. En tenha bir yerde bile yerini iyi bul- muş, iyi tertiplenmiş bir otelin muhitini geniş- lettiği, şenlendirdiği, fakir bir balıkçı köyünden medenî bir kasaba yarattığı nadir olmadığı gibi, manzara, hava ve su itibarile çok hususiyetli kasabaların da otellerinin kötülüğü yüzünden körlenip kaldığı bir çok misallerle teyit edilebi- lir.
Şu halde bir otelin işliyebilmesi, bir muhit yaratabilmesi, masrafını koruyarak kârı nisbe- tinde inkişaf edebilmesi hususunda âmil ola - cak mühim noktaları (sermaye, yer, program ve tertip, yapı, tesisat, tefrişat, reklâm) gözden ge- çirelim.
Tesis, işletme ve idame sermayesini, prog- ramın genişliğine göre bir şahıs veya bir şirket temin eder. Bu sermaye miktarı otelin arsa, ya- pı, tesisat, tefrişat, vergi, reklâm ve servis mas- raflarının otel, gazino, lokanta ve bar varidati- le mukayesesile tesbit edilir. 100 bin liralık bir sermayeyi misal alırsak bunun 10 binini arsa- ya, 70 binini yapı ve tesisata, 10 binini tefrişa- ta, 10 binini de işletme ve idame masraflarına tahsis etmek icap eder. Buna mukabil - otelin birinci veya ikinci sınıf oluşuna göre - 40-50 yataktan, gazino, lokanta, bar, gündüz banyo- ları, düğün ve eğlentilerden temin edilecek va- ridatı otel sahibi yerinde tetkiklerle aşağı yuka- rı tahmin etmelidir.
Sahil oteli. Mimar A. L u r ç a t R.
Otelin yerini seçmek binanın mukadderatı- na hâkim en mühim bir meseledir. Uğranacak ve yalnız bir iki gün kalınacak şehirlerde otelin istasyona veya rıhtıma çok yakın fakat ayni za- manda gürültüden, tozdan, dumandan ayrılmış bir vaziyette, gidip gelinmesi külfetsiz olması;
ticaret ve gezilmek, görülmek için ziyaret edi- len şehirlerde ise büyük parklar, meydanlar ve ikamet mmtakaları civarında bulunması lâzım- dır.
Malzeme nakliyatını güçleştiren yolsuz, sa- pa mevkili arsaların, temel inşaatında ciddî tedbirleri icap ettiren çürük arazinin yapı mas- rafına fazlaca tesir edeceği de ayrıca göz önün- de tutulmalıdır.
Yeri taayyün eden bir arsaya yapılacak o- telin evvelâ mevcut programı tertiplendirilir.
Mimar projesini büyük bir itina ile en iktisadî fakat en çok istirahat ve zevk vaad edici bir tarzda tesbit etmelidir. Plânda yer kaybolması, servisi, kontrolü güçleştirecek, misafire kasvet verecek tanzimler, kaçınılması icap eden en mü-
him mahzurlardır. Burada bir otelin her kısmı- nı, aranılan ve kolay temin edilebilen vasıflari- le birlikte gözden geçirelim:
Zemin katlar, methal, avlu, salonlar ve müştemilâtını ihtiva eder.
Methalin mahfuz ve içerlek olması, indi • rekt ışıklarla aydınlanması, davet edici, müsa- it bir tesir yapar. Döner kapılar otelin eskiden- beri hususiyetleri arasında sayılır. Ancak tehlike zamanları için ayrıca kanatlı kapılar bu- lunmalıdır. Böyle zamanlarda servis kapısından da istifade edilebilir.
Methalden, çok geniş olmasına lüzum olmı- yan avluya girilir. Burası misafirin karşılanma- sına, birisinin beklenmesine mahsustur. Üst katlara çıkan umumî merdivenin, asansörün, gardrobun, müracaat, vezne, kayıt yerinin ve salonun buradan kolayca görünmesi lâzımdır.
Amerikanın çok yüksek binalarının merdi- venleri ancak tehlike zamanında kullanılır. S a -
ir zamanlar hemen yalnız asansörlerle çıkılıp inildiğinden ve bu suretle giren çıkan daha iyi
Havai hat istasyonu ve otel. S e e g r u b e (İsviçre) Mimar Fr. Baumann.
^ o p 3 . 9 7
m S T T E T u
Banyolu ve salonlu oda tipi. Mimar H. Schumacher.
Banyosuz oda tipi. Park oteli Bociıum. Mimar Prof.
E. Fahrenkamp.
kontrol edilebildiğinden merdivenlerin ehemmi- yeti azdır. Az katlı otellerde ise bunların geniş ve rahat yapılması, çok aydınlık olması icap e- der.
Avlunun civarında telefon hücreleri ve kü- çük posta yeri bulunması muvafıktır. Berber sa- lonunun, sigara ve gazete satış yerinin otel ir
de bulunması bizde iktisadî sayılamaz. Bunlar otelin yanında veya altında olmalı ve yalnız o- tel müşterilerine inhisar etmemelidir.
Salon otel misafirlerinin ve dışarıdan gele- ceklerin müşterek bir toplantı ve istirahat ye- ridir. Otelin en lüks ve en rahat vaad edici kıs- mı burası elmalıdır. Bur? dan sahil ve dağ otel- lerinde geniş ve nezaretli bir teras veya veran- daya, şehir otellerinde bir k'ş bahçesine geçil- mek kabil olmalıdır.
Salon ancak hafif içk 1er için müsaittir.
Otelin lokanta ve bar kısmı ayrı olmalı, salon- dan buralara kolay geçilebildiği gibi dışarıdan da doğrudan doğruya lokanta ve bara girilebil- melidir.
Salonun yanında iktisadî çerçeve içine sığabilecek miktarda hususî toplantı ve oyun (bilardo ve tavla) odaları bulunmalıdır.
Zemin katında serbest ve kolay servis için geniş bir ofis bulunmalıdır. Arsa müsait olduğu takdirde mutfak, hafif mutfak ve büfenin de zemin katında olması hizmeti çok kolaylaştırır.
Bodrum katı, elektrik ve kalorifer dairesi- ni, kömür, şarap, bira depolarını, et, seze. ba- lık muhafazası iç'n soğuk mahzenleri, çamaşır- lık ve ütü odalarını ve buna mümasil servis de- polarını ihtiva eder.
Binaya asma kat yapılmışsa - salon, bar ve lokanta kısımlarına fazla yükseklik temin için ekseriya tâli kısımların ürerine- yapılır - otelin idare, odaları, gardrop, fazla ocel eşyası ve mu- hafaza edilecek bavullar için depolar, zemin ka-
tına ait tuvaletler bu kata yerleştirilir.
Otelin üst katları misafir odalarına tahsis edilir. Bu katların ve bütün binanın tertiplen- mesinde esas âmil, unsur halinde bir misafir o- dasıdır. Bu odanın eb'adı, banyolu, teraslı, do-
İaplı olup olmayışı, bir, iki veya müteaddit ya- tak ihtiva edişi otelin taksimatını tayin eden esaslardır.
Bir otel odasına ait ihtiyaç, eşya ve şekille- ri tetkik edelim.
Garp memleketlerinde son yapılan oteller- de misafir odalarının hemen yüzde sekseni ban- yolu yapılmaktadır. Bu bizim bir çok otellerimiz için şimdilik gayri iktisadîdir ve elzem de değil- dir. Banyo odaları binanın yüzünde yer işgal et- memek için koridorla odalar arasına almaca - ğmdan havalandırılmaları çok mühimdir ve fennî olmalıdır. Çok itinalı bir havalandırma te- min edilemezse bu tarzda banyolu odalar terti- bi bütün otelin havasını ağırlaştırır.
Bazı otellerde banyo misafir odasının ya- nına ve binanın yüzünden biraz geri çekilerek yapılmakta, önde kalan boşluk teras veya locya halinde kullanılmaktadır. Arsa müsait ve ucuz olursa bu şekil tavsiye edilebilir.
Bunlara nazaran daha iktisadî bir şekil ban- yo odalarını grup grup misafir odaları yakının- da ve binanın iç cephesinde hava ve ışığa doğ- rudan doğruya temasta yapmaktır. Bu tarzı lüks olmıyan otellerde tatbik etmek doğru ve kâfidir.
Yeni bir cereyan otel banyolarını duş şek- linde yapmayı tavsiye etmektedir. Bu nazarı dikkate değer bir usuldür. Çünkü daha sıhhîdir ve bizim yıkanma tarzımıza da daha uygundur.
Yalnız kaplıça otellerinde ayrıca benyvar ihti- yacı vardır.
Misafir odasının eb'adını, içine konacak lüzumlu eşya tayin eder ki bunlar da bir yatak, bir komodin, bir ufak yazı masası, bir veya iki iskemle, bir şezlong veya koltuktan ibarettir.
Çamaşır dolabı, lavabo ve elbise askı dolabının yerli yapılması hem yer kazanmak, hem de kori-
Tek yataklı oda. Park oteli. Bochum (Almanya) Mimar Prof.
E. Fahrenkamp. Çift yataklı oda. Atpino ve E(lelweiss oteli (İsviçre) Mimar A. İtten.
Kayakçı turistler kulesi ve havaî hat istasyonu. T urin. Mimar V, B, Bossino, KaS pilânı. Monte Verita Oteli Mimar Prof. E- Fahrenkamp.
dorla odanın arasında gürültüyü tecrit edecek bir vasıta olmak itibarile faydalıdır.
Yer kapanmak, bir yerden bir kaç türlü is- tifade edebilmek maksadile Amerika otellerin- de yataklar gündüzleri duvar içindeki yuvala- rına kaldırılabilmekte, oda1 oturma ve meşgul olmaya müsait bir hale getirilebilmekteir. Bu- nun için karyolanın duvara gelen kısmı mente- şelı yapılmakta ve az bir kuvvet sarfıls karyola bu menteşe etrafında döndürülerek yukarıya kaldırılabilmektedir. Bu tertibat bizim iç'n ikti- sadî sayılamaz.
Misafir odaları katlarında ayrıca hizmetçi odaları, yedek yatak, çarşaf için ufak depolar bulunur.
Otelin iskelet, duvar, bölme, sıva, döşeme, tavan ve çatıdaki inşaî hususiyetlerini muhtasa- ran gözden geçirelim.
Yapı iskeletinin, beton arme olması muva- fıktır. Amerikan otellerinde çelik iskelet yap- mak zarureti katların çokluğu ve buna mukabil alt katta geniş salonlar yapmak d olay: sil e kiriş ve kolonların pek büyük makta ve eb'at alması ile yapı müddetinin imkân derecesinde kısaltıl- ması yüzündendir. Bizde ise çelik sanayii inki- şaf etmemiş olduğundan ve beton arme hemen tamamile yerli malzemeden yapılabildiğinden çelik iskelet iktisadı olamaz.
Beden duvarlarının apartmanlarda yapıldı- ğı gibi tek tuğladan örülmesi bir otel için muva-
fık sayılamaz. Çünkü sesi kâfi derecede tecrit edemez. Halbuki bir otelde aranan müh'm va- sıflardan biri de sükûnettir. Bu tek tuğladan
sonra 5 - 8 santim boşluk bırakılarak yarım tuğla daha işlenmesi sesi, harareti ve rütubeti tecrit hususunda faydalıdır-
Gerek bu yarım tuğla için, gerek iç bölme- ler için sanayii ileri memleketlerde daha az yer kaplayan, daha hafif ve sesi daha az nakleden malzemeler kullanılmaktadır. Bizde yerli ve ik- tisadî vasıtalar bulununcaya kadar delikli tuğ- la ile iktifa etmemiz şimdilik zaruridir.
Hem konfor ve temizlik temini, hem ikti- sadî hududu aşmamak için döşeme kaplamak- larını n misaf r odalarında ksilolit veya tahta üzerine lineleum; hol, koridor, servis yerleri ve tuvaletlerde çini, salonlarda parke veya ksilo- lit olması muvafıktır.
Duvar ve tavan kaplamaları sıva, kontr- plâk, çeloteks, kumaş, mantar veya kâğıt olabi- lir. Odaların lüks derecelerine göre bunlardan biri tercih olunur. Her halde bu kaplamaların toz tutmaması, icabında yıkanabilmesi kabil ol- mak üzere sade ve dayanıklı olması lâzımdır.
Çatının, yerine göre teras halinde yapılarak oranın da bir çatı bahçesi ve gazino olarak kul- lanılması iyidir. Burası k'smen üstü kapalı ola- bilir ve lokanta olarak da kullanılabilir. Ancak bu sahil veya dağ otellerinde olur. Şehir otelle- rinde manzarasızlık, to7. ve dumandan ekseriya imkân bulunamaz.
Otelin inşaî noktalarına temas ederken, medenî insanı tatmin edebilecek nefasette yapı teferrüatını temin etmek için memleketimizde de yapı malzemesi sanayiinin bilgili ve zevkli bir inkişafa kavuşmasını temenni ederiz.
