ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

ÖRGÜT

• Belli amaçları gerçekleştirmek üzere kasti olarak yapılandırılmış planlı birimler.

• Toplumsal gereksinmelerin bir kesimini karşılamak üzere, önceden belirlenmiş

amaçları gerçekleştirecek düzenli işleri yapmak için güçlerini gönüllü eşgüdümleyen

insanlardan oluşan toplumsal açık bir sistem

ÖRGÜT

Örgütün 2 yanı:

• Formal: Örgütün yapısını yansıtır, formal

iletişim yoluyla işler, kesinlik ve verim gösterir.

Amaçlardan çok araçlara önem verilir.

• İnformal: Örgütteki kişiler arası ilişkilerden meydana gelir, informal iletişim yoluyla işler.

Bu yön araştırma değişme ve bireyin

doyumunu yansıtır.

YÖNETİM

• Bir örgütün amaçlarına ulaştıracak işleri yapmak için bir araya gelen insanları

örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme

süreci.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

• Kuram: Sistemli biçimde ilişkilendirilmiş genel hipotezler dizisidir.

• Kuramın temeli olan hipotezlerin doğruluğu kanıtlanmış ve gerçekliği genellikle

benimsenmiş olmalıdır.

• Bir kuram, deney ve araştırmalarla tersi

kanıtlanıncaya kadar doğru sayılır.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

• Örgüt ve yönetim kuramlarını 3 grupta toplamak mümkündür:

a)Klasik Kuram

b)Neo-klasik Kuram

c)Modern Kuram

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

• Yapısal ve süreçsel yönetim kuramları, örgütün

yapısı ve süreçleri ile uğraştığı için mekanik, en

eski kuramlar olduğu için de klasik adını alırlar.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

• İlkeleri:

1)Emir (komuta birliği)

2)Yetkiye yetecek sorumluluk 3)Denetim alanı

4)Yetki devri 5)Uzmanlaşma

6)Görevin standartlaştırılması

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

• İlkeleri:

7)Kararın merkezîleştirilmesi

8)Görevlerin eşörnekleştirilmesi (Aynı işi

yapan işgörenlerin görevleri eşörnek olmalı) 9)Belirgin işbölümü

10)İşgöreni özendirme (Para ya da makam

yükseltme)

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bilimsel Yönetim

• Kuramın öncüsü Frederick Taylor. (1856-1915).

• Bilimsel yönetim kuramının amacı, tek tek her işgörenin performansını artırarak örgütün

verimliliğini yükseltmektir.

• Kuram adını, Taylor’un 1911’de yayımladığı

Bilimsel Yönetimin İlkeleri adlı kitabından alır.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bilimsel Yönetim

• Bilimsel yönetimin basamakları:

i)İş analizi

ii)Araçların standartlaştırılması iii)İşgören seçme ve yetiştirme iv)Planlama ve denetim

v)Adaletli ödeme

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bilimsel Yönetim

• İşgörenler, örgütsel amaçlardan sapmayan programlanmış kişiler gibi algılanmıştır.

• Örgütün değişen çevreye uyumu düşünülmemiştir.

• Ussallığa değer veren, ekonomik özendiricilere

çok güvenen bir kuramdır.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bürokrasi

• Öncüsü Max Weber. (1864-1930).

• Bürokrasi, dağınık işleri ve eylemleri ussal ve nesnel kurallara göre düzenleme sürecidir.

• Bürokrasinin çoğunlukla devletin yönetim biçimi olması, devlet ve bürokrasi sözcüklerinin

birbirinin yerine kullanılmasına yol açar.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bürokrasi

• Bürokrasinin 5 öğesi vardır:

i)Yetke sıradizini

ii)İşlevsel uzmanlaşma iii)Yönergeli yeterlik

iv)Kayıt ve dosyalar

v)Davranış kuralları

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram Bürokrasi

• Bürokrasinin kendine özgü anlaşılmayan bir dil kullanması, kapalı kapılar ardında çalışması, her işleme gizlilik damgası vurması, kimi kez ussal

olmayan kurallar koyarak bunları kutsallaştırması , siyasal erkin hırsının aracı olması, hizmet yerine gerilim ve kaygı vermesi yurttaşların gözünde

bürokrasiyi sevimsiz yapar.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim Süreçleri)

• Öncüsü Henri Fayol. (1841-1925).

• Taylor’un iş ve işçilerden beklediğini, Fayol yönetim ve yöneticilerden beklemiştir.

Yönetim süreçlerini ilk kez sıralayan Fayol,

yönetilenden çok yöneticiye güvenmiştir

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim Süreçleri)

• 14 Yönetim ilkesi:

1)İşbölümü

2)Yetki ve sorumluluk 3)Disiplin

4)Emir komuta birliği 5)Amaç birliği

6)Genel çıkarların bireysel çıkarlardan üstün olması

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

a)Klasik Kuram

Yönetsel Kuram (Genel Yönetim Akımı/Yönetim Süreçleri) 7)Ücretleme-bedel ödeme

8)Merkeziyet

9)Hiyerarşik yapı 10)Düzen

11)Hakkaniyet

12)İş güvenliğinde denge (memurlarda istikrar) 13)İnisiyatif (teşebbüs fikri)

14)Moral güç

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı

• Davranışsal yönetim kuramlarına göre

işgörenler, gereksinmeleri doyurulduğunda etkili çalışırlar.

• İnsanlar, örgütlerin gereksinmelerini

karşılamak için değil; örgütler, insanların

gereksinmelerini karşılamak için vardır.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı

• Örgütler, insanların sağlayacağı bilişsel, duygusal ve devinimsel güçlere ihtiyaç duyarken insanlar da örgütlerin sağlayacağı işlere, çalışma

ortamına ve ödemeye gereksinim duyarlar.

• İşgörenlerle örgütler birbirlerine

uymadıklarında zarar; uyduklarında ise yarar

görürler.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı

• Bu yaklaşımın temelinde Hawthorne

araştırmaları olarak bilinen ve klasikleşen bir dizi araştırmanın bulguları görülmektedir. Bu araştırmaların yürütücüsü Elton Mayo’dur.

• Mayo, denemelerinin sonunda geliştirilen çalışma koşullarının yerine, işgörenlerle

ilgilenmenin verimi daha çok artırdığını gördü.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı İnsan İlişkileri Kuramı

• Öncüsü Elton Mayo. (1880-1949).

• Kuramın savunduğu örgüt ve yönetim ilkeleri:

1)Örgüt, toplumsal bir yapıdır.

2)Örgütün en üstün varlığı işgörendir.

3)İşgören bir makine değildir.

4)İşgörenlerin kümeleşmesi doğaldır.

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı İnsan İlişkileri Kuramı

• Kuramın savunduğu örgüt ve yönetim ilkeleri:

5)Küme, üyesini katı bir biçimde etkiler.

6)Destekleyici kılavuzluk yapıldığında işgörenin verimi artar.

7)İşgörenin güdülenmesinde parasal özendiricilerden başka özendiriciler de vardır.

8)İşgöreni etkileyen pek çok değişken vardır (örgüt

ortamı, çevre koşulları, öteki işgörenler)

ÖRGÜT VE YÖNETİM KURAMLARI

b)Neoklasik Örgüt Kuramı İnsan İlişkileri Kuramı

• Neoklasik yaklaşımın belki de en zayıf yönü,

sistem görüşünü önemsememiş ve örgüte

getirmemiş olmasıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

• Balcı, A. (2016). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri

sözlüğü. (Genişletilmiş 3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

• Balcı, A. ve Aydın, İ. (2003). Anadolu öğretmen liseleri için eğitim yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

• Başaran, İ. E. (2000). Yönetim. Ankara: Feryal Matbaası.

• Bursalıoğlu, Z. (2008). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (14. Basım). Ankara: Pegem Akademi.

• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği. (13. Baskı). İstanbul:

Beta Basım.