ÖZEL EĞİTİMDE ÖZEL EĞİTİMDE
DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME
Yasal Düzenlemeler
Yasal Düzenlemeler
YASAL DÜZENLEMELER YASAL DÜZENLEMELER
PL 94-142: PL 94-142: Tüm Engelli Çocuklar yasası Tüm Engelli Çocuklar yasası
Yasa özel eğitimde değerlendirmeye ilişkin 6 ilke Yasa özel eğitimde değerlendirmeye ilişkin 6 ilke tanımlamıştır.
tanımlamıştır.
I. Parasız Uygun Eğitim:
I. Parasız Uygun Eğitim: Tüm engelli çocuklara Tüm engelli çocuklara serbest uygun eğitimi devlet sağlamalıdır.
serbest uygun eğitimi devlet sağlamalıdır.
II. Fark Gözetmeksizin Değerlendirme:
II. Fark Gözetmeksizin Değerlendirme: Bu ilke Bu ilke ayrımcılıktan kaçma olarak tanımlanmıştır.
ayrımcılıktan kaçma olarak tanımlanmıştır.
Fark Gözetmeksizin Fark Gözetmeksizin
Değerlendirme Değerlendirme
6 Temel ilke Değerlendirme Sürecinde önemlidir.
6 Temel ilke Değerlendirme Sürecinde önemlidir.
11. ). )Test ya da diğer değerlendirme materyalleri:Test ya da diğer değerlendirme materyalleri:
a. Çocuğun ana dilinde ya da iletişim biçimlerinde bir test a. Çocuğun ana dilinde ya da iletişim biçimlerinde bir test sağlanmalı ve uygulanmalıdır.
sağlanmalı ve uygulanmalıdır.
b. Belirli bir amaç için kullanılan testlerin güvenilir olmasıb. Belirli bir amaç için kullanılan testlerin güvenilir olması
c. Testi geliştiren kişi tarafından belirtilenleri uygulayabilecek, c. Testi geliştiren kişi tarafından belirtilenleri uygulayabilecek, iyi yetiştirilmiş personel tarafından uygulanması
iyi yetiştirilmiş personel tarafından uygulanması
Fark Gözetmeksizin Değerlendirme Fark Gözetmeksizin Değerlendirme
2) Zeka testleri tek başına eğitsel değerlendirme için yeterli 2) Zeka testleri tek başına eğitsel değerlendirme için yeterli değildir.
değildir.
3) Testler çocuğun engeline uygun olmalı. Çocuğun yetersiz 3) Testler çocuğun engeline uygun olmalı. Çocuğun yetersiz
olduğu alanlarla birlikte yeterli olduğu alanları ortaya çıkarmalıdır.
olduğu alanlarla birlikte yeterli olduğu alanları ortaya çıkarmalıdır.
Fark Gözetmeksizin Değerlendirme Fark Gözetmeksizin Değerlendirme
4) Çocuk için uygun eğitimsel programı belirleme kriteri olarak 4) Çocuk için uygun eğitimsel programı belirleme kriteri olarak tek bir süreç kullanılmamalıdır.
tek bir süreç kullanılmamalıdır.
5) Değerlendirme disiplinler arası ekip ya da en azından bir 5) Değerlendirme disiplinler arası ekip ya da en azından bir
öğretmen/engelden şüphe edilen alanda bilgisi olan bir uzmanın öğretmen/engelden şüphe edilen alanda bilgisi olan bir uzmanın
da bulunduğu bir grup insan tarafından yapılmalıdır. Öğretmen da bulunduğu bir grup insan tarafından yapılmalıdır. Öğretmen
değerlendirmenin aktif parçasıdır.
değerlendirmenin aktif parçasıdır.
6) Çocuk şüphelenilen yetersizlik alanıyla ilgili tüm alanlarda 6) Çocuk şüphelenilen yetersizlik alanıyla ilgili tüm alanlarda değerlendirilmelidir. Disiplinler arası yaklaşım vurgulanır.
değerlendirilmelidir. Disiplinler arası yaklaşım vurgulanır.
Ayrıca testörün davranışları da kültürden bağımsız olmalıdır.Ayrıca testörün davranışları da kültürden bağımsız olmalıdır.
YASAL DÜZENLEMELER YASAL DÜZENLEMELER
III. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları III. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları
Engelli tüm çocuklar için bireyselleştirilmiş eğitim programı Engelli tüm çocuklar için bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanmalıdır. Bireyselleştirilmiş eğitim programı,
hazırlanmalıdır. Bireyselleştirilmiş eğitim programı,
1) amaçları 1) amaçları
2) öğrenme- öğretme yaşantılarını2) öğrenme- öğretme yaşantılarını
3) yöntemleri 3) yöntemleri
4) değerlendirme araçlarını 4) değerlendirme araçlarını
5) değerlendirme ölçütlerini içermelidir 5) değerlendirme ölçütlerini içermelidir
YASAL DÜZENLEMELER YASAL DÜZENLEMELER
IV. En Az Kısıtlayıcı Çevre IV. En Az Kısıtlayıcı Çevre Kaynaştırma Kaynaştırma ile aynı anlamda değildir.
ile aynı anlamda değildir.
V. Yasal Uygulama Hakkı V. Yasal Uygulama Hakkı – Engelli – Engelli
çocukla çalışan uzmanların ve ailenin ne çocukla çalışan uzmanların ve ailenin ne
tür yasal haklara sahip olduğunu belirler.
tür yasal haklara sahip olduğunu belirler.
VI. AİLE KATILIMI VI. AİLE KATILIMI
• PL 94-142PL 94-142’’ ye göre aileler bilgilendirilmeli ve çocuklarının ye göre aileler bilgilendirilmeli ve çocuklarının
değerlendirilmesine müdahale edebilmelidirler. Ailelere aşağıdaki değerlendirilmesine müdahale edebilmelidirler. Ailelere aşağıdaki
bilgiler yazılı verilmelidir.
bilgiler yazılı verilmelidir.
• 1) Değerlendirme nedeni ve bunu isteyen kişi(ler)1) Değerlendirme nedeni ve bunu isteyen kişi(ler)
• 2) Değerlendirme süreci ve kullanılacak araçlar. Aileler bu araçları 2) Değerlendirme süreci ve kullanılacak araçlar. Aileler bu araçları değerlendirme hakkına sahiptir.
değerlendirme hakkına sahiptir.
• 3) Değerlendirmeyi reddetme hakkına sahip olduklarını gösteren ifade 3) Değerlendirmeyi reddetme hakkına sahip olduklarını gösteren ifade
• 4) Bağımsız değerlendirme isteme haklarının olduğunu belirten ifade4) Bağımsız değerlendirme isteme haklarının olduğunu belirten ifade
• Ayrıca okullar ailelere çocuklarının eğitsel kayıtlarını inceleme hakkını Ayrıca okullar ailelere çocuklarının eğitsel kayıtlarını inceleme hakkını da vermelidirler.
da vermelidirler.
94-142
94-142 ’ ’ ye ek düzenlemeler ye ek düzenlemeler
1986 yılında çıkan 99-457 1986 yılında çıkan 99-457 ile yaş sınırı daha erkene alınır. Bu yasa ile yaş sınırı daha erkene alınır. Bu yasa doğumdan 2 yaşa kadar olan engelli çocukları ve bebekleri tanımlar.
doğumdan 2 yaşa kadar olan engelli çocukları ve bebekleri tanımlar.
**PL.101-476 1990 IDEA – Engelli Bireylerin Eğitimi YasasıPL.101-476 1990 IDEA – Engelli Bireylerin Eğitimi Yasası
Yetersizlik kullanılmaya başlanmıştır. 16 yaşına kadar olan geçiş Yetersizlik kullanılmaya başlanmıştır. 16 yaşına kadar olan geçiş süreçlerini tanımlar. Yaş sınırı 21
süreçlerini tanımlar. Yaş sınırı 21’’ dir.dir.
PL 101 – 336 1990 – Tüm yaşları kapsar. Engelli bireylere sivil haklar PL 101 – 336 1990 – Tüm yaşları kapsar. Engelli bireylere sivil haklar verir. Engelli bireylerin günlük yaşama tam katılımını hedefler.
verir. Engelli bireylerin günlük yaşama tam katılımını hedefler.
Ülkemizde Yasal Düzenlemeler Ülkemizde Yasal Düzenlemeler
Eğitsel Değerlendirme, İzleme ve Değerlendirme Ekibi (Özel Eğitsel Değerlendirme, İzleme ve Değerlendirme Ekibi (Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği
Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’’ nde)nde)
a) Rehberlik ve araştırma merkezi müdürüa) Rehberlik ve araştırma merkezi müdürü
İl genelindeki özel eğitim öğretmenlerinden 17 nci maddeye göre İl genelindeki özel eğitim öğretmenlerinden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
seçilecek bir üye
b) İl genelindeki gezerek özel eğitim görevi verilen b) İl genelindeki gezerek özel eğitim görevi verilen
öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
c) İl genelindeki psikologlardan 17 nci maddeye göre seçilecek c) İl genelindeki psikologlardan 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
bir üye
d) İl genelindeki eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen d) İl genelindeki eğitim programları hazırlamakla görevlendirilen öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
öğretmenlerden 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
e) İl genelindeki rehber öğretmen psikolojik danışmanlardan 17 e) İl genelindeki rehber öğretmen psikolojik danışmanlardan 17 nci maddeye göre seçilecek bir üye
nci maddeye göre seçilecek bir üye
Ülkemizde Yasal Düzenlemeler Ülkemizde Yasal Düzenlemeler
f) İl genelindeki sosyal çalışmacılardan 17’nci maddeye göre f) İl genelindeki sosyal çalışmacılardan 17’nci maddeye göre seçilecek bir üye
seçilecek bir üye
h) Aile veya gönderen kaynak temsilcisih) Aile veya gönderen kaynak temsilcisi
ı) Gereksinim duyulduğunda özel eğitim kurumunun veya ı) Gereksinim duyulduğunda özel eğitim kurumunun veya
kaynaştırma uygulaması yapılan okulun müdürü, sınıf öğretmeni kaynaştırma uygulaması yapılan okulun müdürü, sınıf öğretmeni
veya rehber öğretmeni-psikolojik danışmanı ile il genelindeki veya rehber öğretmeni-psikolojik danışmanı ile il genelindeki 17’nci maddeye göre seçilecek odyolog, fizyoterapist, hekim, 17’nci maddeye göre seçilecek odyolog, fizyoterapist, hekim, özel eğitim gerektiren bireylerin çalıştığı kurumlardaki iş yeri özel eğitim gerektiren bireylerin çalıştığı kurumlardaki iş yeri
temsilcisi çağrılabilir.
temsilcisi çağrılabilir.
Yönetmeliğe göre eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin Yönetmeliğe göre eğitsel tanılama, izleme ve değerlendirme ekibinin
görevleri görevleri
• a)Özel a)Özel eğitim eğitim gerektiren gerektiren bireyin bireyin eğitsel eğitsel tanılamasından önce; psiko-sosyal ve tıbbî tanılamasından önce; psiko-sosyal ve tıbbî değerlendirmesinin yapılmasını sağlamak için değerlendirmesinin yapılmasını sağlamak için aileyi yönlendirir ve ilgili kurumlarla iş birliği aileyi yönlendirir ve ilgili kurumlarla iş birliği
yapar.
yapar.
• b)Birden fazla yöntem ve teknik kullanarak, b)Birden fazla yöntem ve teknik kullanarak, başvurusu yapılan özel eğitim desteğine
başvurusu yapılan özel eğitim desteğine
ihtiyaç duyduğu düşünülen bireyleri eğitsel ihtiyaç duyduğu düşünülen bireyleri eğitsel
tanılama sürecine alır.
tanılama sürecine alır.
• c)Bireyin gereksinimlerini belirler ve öncelik c)Bireyin gereksinimlerini belirler ve öncelik sırasına koyar. Uzun dönemli ve öğretim
sırasına koyar. Uzun dönemli ve öğretim amaçlarını içeren Destek Eğitim Plânı ile amaçlarını içeren Destek Eğitim Plânı ile
Yöneltme Raporu
Yöneltme Raporu’’ nu hazırlar ve özel nu hazırlar ve özel eğitim hizmetleri kuruluna gönderir.
eğitim hizmetleri kuruluna gönderir.
Ülkemizde Yasal Düzenlemeler Ülkemizde Yasal Düzenlemeler
d)Doğrudan okula kayıt veya özel eğitim hizmetleri kurulu d)Doğrudan okula kayıt veya özel eğitim hizmetleri kurulu
tarafından verilen yerleştirme kararı sonucunu izler, ilgili okul ile tarafından verilen yerleştirme kararı sonucunu izler, ilgili okul ile iş birliği yapar, bireyin uygun yerleştirilmediği durumlarda
iş birliği yapar, bireyin uygun yerleştirilmediği durumlarda tanılama sürecini yineler.
tanılama sürecini yineler.
e)Hazırladığı yöneltme raporu doğrultusunda, yerleştirmenin e)Hazırladığı yöneltme raporu doğrultusunda, yerleştirmenin yapıldığı kuruma, özel eğitim gerektiren bireye, destek eğitim yapıldığı kuruma, özel eğitim gerektiren bireye, destek eğitim plânının uygulanmasında görev alanlara ve aileye danışmanlık plânının uygulanmasında görev alanlara ve aileye danışmanlık yapar.
yapar.
